Nieuwe West-Indische gids

Citation

Permanent Link:: https://ufdc.ufl.edu/UF00099461/00056

Material Information

Title:: Nieuwe West-Indische gids
Alternate Title:: New West Indian guide
Portion of title:: NWIG
Abbreviated Title:: Nieuwe West-Indische gids
Place of Publication:: 's-Gravenhage
Publisher:: M. Nijhoff
Publication Date:: 1976
Frequency:: Four no. a year
quarterly
completely irregular
Language:: Dutch
Physical Description:: v. : ill. ; 25 cm.

Subjects

Subjects / Keywords:: Civilization -- Periodicals -- Caribbean Area ( lcsh )
Genre:: periodical ( marcgt )
serial ( sobekcm )

Notes

Citation/Reference:: America, history and life
Citation/Reference:: Historical abstracts. Part A. Modern history abstracts
Citation/Reference:: Historical abstracts. Part B. Twentieth century abstracts
Language:: Dutch or English.
Dates or Sequential Designation:: 40. jaarg. (juli 1960)-
General Note:: Published: Dordrecht : Foris Publications, <1986->

Record Information

Source Institution:: University of the Netherlands Antilles
Holding Location:: University of the Netherlands Antilles
Rights Management:: This item was contributed to the Digital Library of the Caribbean (dLOC) by the source institution listed in the metadata. This item may or may not be protected by copyright in the country where it was produced. Users of this work have responsibility for determining copyright status prior to reusing, publishing or reproducing this item for purposes other than what is allowed by applicable law, including any applicable international copyright treaty or fair use or fair dealing statutes, which dLOC partners have explicitly supported and endorsed. Any reuse of this item in excess of applicable copyright exceptions may require permission. dLOC would encourage users to contact the source institution directly or dloc@fiu.edu to request more information about copyright status or to provide additional information about the item.
Resource Identifier:: 000273853 ( AlephBibNum )
01760350 ( OCLC )
ABP9733 ( NOTIS )
sn 86012467 ( LCCN )
0028-9930 ( ISSN )

UFDC Membership

Aggregations:: Digital Library of the Caribbean
Caribbean Newspapers, dLOC
University of Curaçao
Leiden University

Downloads

This item has the following downloads:

Full Text

NIEUWE WEST-INDISCHE GIDS

NIEUWE
WEST-INDISCHE
GIDS

EEN-EN-VIJFTIGSTE JAARGANG

UITGAVE VAN DE

STICHTING NIEUWE WEST-INDISCHE GIDS
te Utrecht

1976

IV

De uitgave van de 51ste jaargang van de NWIG werd gesubsidieerd door de
Nederlandse Stichting voor Culturele Samenwerking met Suriname en de
Nederlandse Antillen, de Natuurwetenschappelike Studiekring voor Suriname
en de Nederlandse Antillen.

INHOUD VAN DE EEN-EN-VIJFTIGSTE JAARGANG

BuisonjÃ©, P.H. de & Zonneveld, J.1.8., Caracasbaat: a
submarine slide of a huge coastal fragment in Cura-

GAOCLS SEs) was a 2 ee eee bao OROIOE G2 aL awe 55- 88
Derveld, F.E.R., Political and economic mobilisation

and the Arwak-Carib relation in Surinam ........ 127-146
Donselaar, J. van, Surinaams Nederlandse plante- en

dierenamen en hun herRomst .. 0... c ccc cee 20- 30
â€” BoekbespreRing 0. ccc ecees 89- 90
Dubelaar, C.N., Boekbespreking Â©... 66. e. 31- 33
Goslinga, C.Ch., Van schoolopzteners en schoolhou-

Bersop Curacao, 1819-1846 oss ac 6 ewan sa eee 8 147-171
Hoetink, Hy Bockhespre hee ascii a exon tye e293 172-173
Homan, G.H., Jean-Baptiste Tierce and the Batavian

RAPQORS Â«a4 comes i i eewwS TEE DER BwR GA Ee eS 1- 12
Kruijf, H.A.M. de, Boekbespreking ............4. 90
Lamur, H.E., De groei van de Chinese groep van Sur-

mame, 1964-1970 0... ccc cee eee 13- 19
Triebels, L.F., Boekbespreking ........ 0c cece une aa 62
Wagenaar Hummelinck, P., Bibdiografie ........ 36-54, 93-126
â€” BoeRbespreRing 0.0 c ccc c eens 91-92, 174

VI

BIBLIOGRAFIE
Separate publications (WA) sors cocwniccs wows neswawen wiewwaws were
APRESS WE) cconaws css comnanncninn ean RMON ORNS
BOEKBESPREKING

Oedayrajsingh Varma, F.H.R., Het voorkomen en ontstaan van savannen in
Sairename: L975: (N DVGHSEIAIEY coca cssassce sexcecase esmneranasete cmestuneumenimarenoene

Goslinga, C.Ch., Curagao and Guzman Blanco: A case study of small
power politicis in the Caribbean, 1975 (Hoetink) ...............00055

Sujo Volsky, Jeannine, E/ estudio del arte rupestre en Venezuela, 1975
(Dubelaat) oo... ce-ccnaes GRE Gas GSES 165 RUST SWRTSS Se

Techna, Technisch maandblad voor de Nederlandse Antillen, 1976 (de
Kroijf) ssvse
Tello, Jaime, CatÃ©logo de la Fauna Venezolana. VII. Mollusca, 1975
(WEH:) 229 siceawe eooms eR me Renee ames

Vervoorn, A.J., Antilliaans Nederlands, 1976 (Triebels) ................

Wood, Peter & Redaktie Time-Life boeken, De Antillen, 1976 (W.H.)....

36- 54

93-126

89- 90

172-173

31- 33

90

174
33- 35

91- 92

VERBETERINGEN

Biz.
Blz.
Biz.

Biz

55, inhoudsopgave, lees: 55, 57,59, 65, 84, 86, 88, i.p.v. 1, 5, enz.

59, regel 13, lees: ori.p.v. of.
64 en 65 dienen te worden verwisseld.

. 70, Fig. 5, regel 2, lees: that i.p.v. thad.
Blz.
Blz.
Blz.
Biz.

72, Fig. 7, regel 12, lees: heti.p.v. de.

80, Fig. 11, regel 2, lees: still i.p.v. stil.

82, Fig. 12, lees: Caracasbaai en bathymetry.

86, tussentitel, lees: The probability of a new catastrophic event.

VII

Vill

NIEUWE WEST-INDISCHE GIDS
onder redactie van

Dr. Mr. J.H. Adhin, Dr. D.C. Geijskes, Drs. L.J. van der Steen,
Dr. J.H. Westermann en Dr. P. Wagenaar Hummelinck, secreta-
ris en eindredacteur, Sweelincklaan 84, Bilthoven (tel.
030-782098).

NO1 AUGUSTUS 1976 1-54
NO 2-3 NOVEMBER 1976 = 55-126
NO4 DECEMBER 1976 127-174

LUK INST
wins LON
SO Se Dt â€œ\

OS$;

G.H. HOMAN Give VOSA

JEAN-BAPTISTE TIERCE AND THE BATAVIAN REPUBLIC

The revolution of 1795 in the Republic of the Seven United Pro-
vinces and the European war affected the events and status of the
Dutch colonies. The island of Curacao, the most important of the
Netherlands Antilles, was no exception and experienced a series
of internal changes and finally even a change in colonial masters
when it was conquered by Great Britain in 1800 and again in
1807. One of the most dramatic internal episodes occurred in
September 1799 when the colonial government of Curacao
expelled a French citizen, Jean-Baptiste Tierce, for his alleged
pafticipation in a conspiracy and plot against the authorities.
After his expulsion, Tierceâ€™s ordeal was not over since he was in-
carcerated in the Batavian Republic where he had hoped to obtain
justice. While the events of Tierceâ€™s arrest and expulsion are well
known, his imprisonment in the Netherlands and its diplomatic
repercussions have not been given any attention. This article will
attempt to present an account of Tierceâ€™s experiences in the Bata-
vian Republic in 1800 and 1801.

Curacao had been a Dutch colony since 1634 and like other Euro-
pean colonies in the West Indies relied heavily on the institution
of slavery to sustain its economy. In 1789 the number of slaves
was 12,804 as opposed to 3964 whites and 2776 free colored. On
the island also lived a large number of other Europeans besides
the Dutch such as some 400 French citizens. Partly as a result of
the impact of the French Revolution and the slave revolt in French
Santo Domingo an insurrection among the slaves occurred in
August 1795. It failed, however, and the leaders were executed.

News of the flight of Stadholder William V reached Curacao on
May 16, 1795, but the old colonial government remained in
office much to the chagrin of the Patriotic elements. On August
10, 1796, it became known that the stadholderate had been
abolished, and, therefore, no one would henceforth be bound by
the oath of loyalty. The officials swore their allegiance to the
Batavian regime, and a new director ad interim, Jan Jacob Beau-
jon, was appointed while Johann R. Lauffer became the comman-
der of the national guard. Soon Beaujon and Lauffer disagreed
over such matters as defense, and the former was forced to resign
in December 1796 to be replaced by his rival. 1

1

2 G.D. HOMAN

Lauffer was born in Switzerland and had come to Curacao as a
soldier in 1776. He earned the respect of many of the local inha-
bitants and sided with the advocates of change although he was
not a radical. His task was not simple since he not only had to
watch the enemy, the British, but also his allies, the French, who
were perhaps more of a threat to the island. The French Republic
had dispatched many agents to the Caribbean some of whom
were most anxious to establish a French regime in Curacao. With
the growing chaos in Santo Domingo the number of French refu-
gees increased, and Lauffer realized that they might pose a poten-
tial threat to his administration. ,

Among the well established French citizens in Curacao was Jean-
Baptiste Tierce. He was born in Le Havre in 1754 and came to the
island in 1784.2 In the course of time Tierce accumulated â€˜a small
fortune and credit.â€™5 He was widely respected in the business
world4 and by others and played an important role in his local
Catholic Church where he served as eerste kerkmeester. 5 He also
assisted in the suppression of the slave revolt in 1795Â° and he
supported the Patriots. He and others demanded in September
and December 1796 to place Captain First Class, Albert Kikkert,
and Lauffer in charge of the defense of the island since Beaujon
seemed not aggressive enough to prepare the island for a possible
outside attack.7 He also attacked Rear-Admiral Wiertsz even ac-
cussing him of treasonable conduct since the latter had allegedly
once agreed to surrender Willemstad to the British. Wiertsz was
furious over the accusation and complained to the colonial coun-
cil â€˜how slanderous, how dishonorable, how grieviousâ€™ a certain
Tierce had dared to accuse him.8

On July 3, 1796, Tierce was appointed to fulfill the French con-
sular function relative to the sale of prizes on the island of Cura-
cao. On September 10, 1798, he was appointed receveur of
French prizes which entitled him to keep 5% of the receipts. His
consular activities were terminated in April 1798, and in June
1799 Tierce was replaced as receveur by General Urbain Devaux.9
A few months later Tierce was imprisoned and deported for par-
ticipation in a plot against the colonial government.

Why Tierce became the principal ringleader of this cabal against
Laufferâ€™s administration is not clear. He had once been an active
supporter of the director and even supported his appointment.
Lauffer alleged once that Tierce had since 1796 thwarted the

JEAN-BAPTISTE TIERCE AND THE BATAVIAN REPUBLIC 3

government in every possible way and spread â€˜the most infamous
liesâ€™ about the Curagao government among the neighboring
French possessions. 10 There is no evidence to support that accu-
sation, however. It is possible that Tierce was politically naive and
was persuaded by frustrated and disgruntled French refugees to
overthrow Laufferâ€™s government and to install Kikkert who was
more pro-French. The available evidence seems to indicate that
Kikkert, who was no friend of Lauffer, played a somewhat sinister
role in this affair. He undoubtedly had secret ambitions to be-
come director of the island, a position he finally obtained in1815.
Furthermore, he and Tierce were and remained close friends even
after the disaster of September 1799.11

It is not clear when the first rumors of a plot against his admini-
stration reached Lauffer. Later he contended that his enemies
would have tried to stage a coup @â€™Ã©tat as early as 1797, but fear
of Rear Admiral Wiertsz caused them to hesitate. After the
latterâ€™s death in October 1798 the cabal became bolder and sear-
ched for a suitable leader.12 In August 1799 Lauffer informed the
Committee for the Affairs of the Colonies and Possessions of the
Batavian Republic in America and the Coast of Guinea that the
National Guard had enabled him â€˜to foil completely all the at-
tempts by the still active cabal.â€™13 However, on September 8 he
reported to his Colonial Council in Curacao that he had received
significant information about a plot led by General Devaux
against his government. Apparently, the original plot had called
for an expedition to be launched from Santo Domingo, an under-
taking for which the leader of the slave revolt in that French colo-
ny, Toussaint lâ€™Ouverture, would furnish ships and men. How-
ever, the plan was changed, and it was decided to stage a coup
d'Ã©tat against Lauffer who would be replaced by Kikkert. One of
the first acts of the new government would be the freeing of the
slaves. If the plot had succeeded, Lauffer wrote, â€˜this most
terrible undertakingâ€™ would have resulted in â€˜a most horrible
massacreâ€™ and Curacao and the entire West Indies might have
shared the fate of Santo Domingo. 14

The Colonial Council of Curacao was impressed with Laufferâ€™s
evidence and ordered the immediate arrest and deportation of
General Devaux. The latter vigorously denied any complicity in
the plot,!5 and most likely he was only marginally involved.
Lauffer himself wrote later that Devaux was not a man with an
â€˜evil heartâ€™ but had a rather â€˜fiery imaginationâ€™ and was â€˜imma-
tureâ€™ in his opinions. 16

4 G.D. HOMAN

A few days later Lauffer concluded, however, that not Devaux
but Tierce had been the principal ringleader, and on September 13
he requested the Colonial Council to order his arrest, a request
that was promptly granted. Furthermore, it was later revealed
that Tierce had been in secret communication with Spanish rebels
from Caracas and had even helped one of them, a certain Pedro
Cannibens, to escape.17 The Colonial Council searched Tierceâ€™s
house on September 18 but could find no incriminating evidence
except for some papers that tended to prove that he had been
active for some time in stirring up the French authorities against
the government of Curacao.18 Tierceâ€™s priest, Jacobus Schinck,
tried desperately to testify on Tierceâ€™s behalf, but the Colonial
Council could not be persuaded, and on September 26 ordered
his expulsion from the island within eight days.19 Tierce left the
island on October 7. He had barely time to arrange his private
affairs and begged a friend to care for and have mercy on his
children and their mother.20

Tierce went first to Spanish Santo Domingo and then to Cap
Frangais where he boarded a French ship bound for Bordeaux.
However, this vessel was seized by an American frigate and
brought first to Newport and later to Boston. Here he boarded
the Mahale Winsor bound for Rotterdam where he arrived on
May 11 or 12, 1800. In the Batavian Republic he hoped to be
given a chance to vindicate himself. Subsequently, he intended to
go to Paris to discuss his problems with the minister of navy and
colonies.21

With Tierce from Curacao to Boston and to Rotterdam
travelled another inhabitant of Curacao, Jan Hendrik Quast,
Quast was a young naval officer and the son of Johan Caspar
Adolf Quast, the late pastor of the Protestant congregation in
Curacao. He had not been involved in the cabal against Lauffer
although he and Tierce seemed to have been close friends. Quast
claimed he was simply travelling to Europe to settle some of his
business affairs after which he intended to return to Curacao
where his wife and children still lived.22

Upon his arrival in the Batavian Republic Tierce soon learned,
especially from Hubertus Coerman, a member of the Committee
for the Affairs of the Colonies, that the authorities had been fully
informed about the events of September 1799. Thus he soon
realized he could not expect to receive a sympathetic or unbiased
hearing, and resolved to go to Paris.23

JEAN-BAPTISTE TIERCE AND THE BATAVIAN REPUBLIC 5

However, on May 19, the Agent of General Internal Police, A.J.
La Pierre, decided to arrest Tierce and Quast. During the interro-
gation in the days following Tierce vigorously denied any compli-
city in a plot to overthrow the government of Curacao. He did
acknowledge that he had had contact with Spanish rebels from
Caracas and at the request of Director Lauffer hid one in his
house. He was exiled, he charged, because Lauffer disliked him
since Tierce was a â€˜good friendâ€™ of Kikkert. Furthermore, he
added that the patriots in Curacao were dissatisfied with Lauffer
because he was despotic. Quast also denied any complicity
although it appeared that the French agent in Spanish Santo
Seen had paid his travel expenses from Cap Frangais to
France.24

Although the interrogation had not provided La Pierre with
anything very incriminating, the Agent resolved on June 6 to
request the Uztvoerend Bewind for permission to hand over Tierce
and Quast to the judical officials. The Directors readily agreed on
June 7 provided that the Legislative Body recognize the Court of
Holland and Zeelandâ€™s competence to prosecute the two men
who were allegedly guilty of crimes committed in the colonies. At
this time the Batavian government had not yet settled the question
if a person who had committed a crime in the colonies could be
tried by a court in the Republic. This problem was easily solved,
however, when the Legislative Body on June 26, 1800, passed a
decree empowering the Court to prosecute Tierce and Quast.25

By this time the case against Tierce and Quast had produced a
serious crisis in the Committee for the Affairs of the Colonies. On
June 6, while recommending Tierce and Quastâ€™s prosecution by
the Court, La Pierre also charged one of the members of the
Committee tor the Affairs of the Colonies, Hubertus Coerman,
with improper conduct that warranted his temporary exclusion
from that body.26 Coerman once resided in Curacao where he
served as advocaat fiscaal and as a member of the grootenraad.27
Although he was living in the Batavian Republic in 1800, his wife
had remained in Curacao. He knew Tierce and also Quast and
these two men had immediately contacted him upon their arrival
in Rotterdam in May. Undoubtedly, Coerman sympathized with
the two men and divulged information to them, especially on
Laufferâ€™s communication with the Committee for the Affairs of
the Colonies that he, as a member of that body, should have kept
confidential. La Pierre learned about Coermanâ€™s indiscretion

6 G.D. HOMAN

during the interrogation and demanded the latterâ€™s exclusion
from the Committee.

The Uitvoerend Bewind was not willing to accept La Pierreâ€™s
recommendation but did demand on June 11 that every member
of the Committe for the Affairs of the Colonies submit a written
statement declaring that they had not had any communication
with Tierce.28

All the members of the Committee for the Affairs of the Colo-
nies, except Coerman, promptly complied with this request.29
Coerman promised to submit a separate statement which he did
on June 15. In it he acknowledged that he had known Tierce
when he lived in Curacao and had been pleased to meet him
again. He respected Tierce for his role in the suppression of the
slave revolt and considered the exile of his friend from the island
an act of injustice. Coerman contended that Tierce most likely
had been deported because he had discovered serious dishonesty
in the execution of the will of a certain Brion. Coerman did deny,
however, that he had divulged anything of substance to Tierce
ane he did acknowledge having had conversations with
him.

Upon the request of the Uitvoerend Bewind, the Committee
for the Affairs of the Colonies reluctantly expressed its views on
Coermanâ€™s behavior. It agreed that he had been guilty of indis-
cretion and added that it had never been too impressed with
Coermanâ€™s role on the Committee because of his â€˜turbulence and
temperamental constitutionâ€™.31 Subsequently, the Uitvoerend
Bewind on July 26 expressed its â€˜serious displeasureâ€™ over
Coermanâ€™s â€˜thoughtless temper and imprudenceâ€™ and urged him
to be more careful in the future.32

More serious were the diplomatic repercussions of the Tierce
affair. Already a few days after Tierceâ€™s arrest the Spanish ambas-
sador to the Batavian Republic, Anduago, requested the govern-
ment not to release the prisoner before he had had an opportuni-
ty to interrogate him on the attempted coup d'Ã©tat in Caracas.33
While this request, which was repeated in late July, could be
honored, the demands submitted by the French ambassador
SÃ©monville produced a more serious problem. Already on May 27
SÃ©monville demanded that if Tierce were a French citizen em-
ployed as French consul in Curacao he be promptly released.34
Two weeks later the French ambassador demanded that all deci-
sions against Tierce, who was undoubtedly a French citizen and

JEAN-BAPTISTE TIERCE AND THE BATAVIAN REPUBLIC 7

therefore entitled to the protection of his government, be suspen-
ded. Furthermore, SÃ©monville demanded that his secretary be
permitted to question the prisoner.35 The Uitvoerend Bewind
requested La Pierre on June 12 to advise the foreign minister how
to reply to SÃ©monvilleâ€™s inquiries and demands. La Pierre denied
that Tierce was a French citizen since he had become a Batavian
citizen because of his service as an officer in the national guard.
Furthermore, although Tierce had once served as French consul,
he was never officially appointed to that function by the French
government. Moreover, his consular duties ended in April 1798
almost one and one-half year before his arrest and expulsion.
Later Tierce served as receveur, but he held that position only at
the fiat of the Batavian officials. Therefore, La Pierre concluded,
Tierce could not under any circumstances appeal for protection of
the French government. Naturally, the request to allow SÃ©mon-
villeâ€™s secretary question Tierce could not be honored since such a
concession would violate Dutch sovereignty and do harm to Bata-
vian-French relations. 36

The Uitvoerend Bewind accepted La Pierreâ€™s advice and on
June 16 instructed corre Minister Van der Goes to reply to
SÃ©monville accordingly.3/ The latter was unwilling to accept this
rebuff and reiterated with â€˜greater forceâ€™ his previous observations
and demanded Tierceâ€™s prompt release. He accused the Batavian
authorities of subterfuges in order to suspend his intervention to
obtain the release of a person who had been victimized by the
enemies of the Batavian government in Curacao where Tierce had
successfully foiled the intrigues of the Orangists. 38

The Batavian government, which was often easily bullied by
the French during this time, stubbornly refused to yield in this
matter, however. It even instructed on August 6, 1800, the am-
bassador to Paris, Rutger Jan Schimmelpenninck, to submit a
memorandum to the French government on the events in Sep-
tember 1799 in Curacao and to inform the authorities of â€˜the un-
healthiness of the claim to consider J.B. Tierce . . . a French
citizen.â€™39

In September 1800 the French government discontinued its de-
mands on behalf of Tierce. Perhaps it felt it could no longer
defend Tierce who had been accused of trying to overthrow the
government of Curacao in 1799 after un unofficial, abortive,
French attack on the island between July and September 1800.
This time the Batavian government registered protests and the
French authorities attempted to apologize.40

8 G.D. HOMAN

Meanwhile, Tierce and Quast had been in the custody of the
Court of Holland and Zeeland which studied the available evi-
dence to enable them to instigate legal actions against the two
men. However, on July 24 the Court resolved that since it could
not find sufficient evidence to prosecute them, the two men
would be released on July 28, 1800.41 The Spanish ambassador
attempted desperately to detain them further while he was awai-
ting for relevant documentary material from Madrid, which
would enable him to interrogate Tierce on the Caracas affair. The
Uitvoerend Bewind honored that request on July 28,42 but the
Court refused to relent much. It emphasized the difficulties of
this case that could not be handled â€˜in accordance with regular
rules.â€™ However, it could not detain the two men merely on the
basis of â€˜vague accusations.â€™ There simply was not enough
evidence and no corpus de/icti. However, the Court was willing to
keep Tierce until August 1 â€˜in order not to render illusive such
political measures as [the Directors] in their position might deem
necessary ."43

The Courtâ€™s record on human rights during the period
1798-1804 has not been very impressive. It was especially sensitive
to what it considered abuses of freedom of the press, and in May
1802 gave a rather severe sentence to J.C. Hespe for publishing
two innocent â€˜dreamsâ€™ in the Po/itieke Blixem. However, the case
against Tierce and Quast was handled with equity, although the
Court played a little game with its reference to â€˜political measu-
res.â€™ What was meant by that became obvious when the Uztvoe-
rend Bewind resolved on July 30 to order La Pierre to reincarcerate
Tierce upon his release by the Court for the security of the state
and for the maintenance of good relations with the Republicâ€™s
allies. Thus the Court informed La Pierre of the time and place of
Tierceâ€™s release on August 1, and on that day the latter found
himself again in the custody of the Agent of Internal Police.44

Tierce remained incarcerated until late October 1800 when he
â€˜escaped.â€™ Most likely, Tierce was allowed to escape in order to rid
the Batavian government of what was becoming an embarrassing
problem. Already in late September Delprat noted in his diay
that the government had resolved to allow Tierce to escape.4
Apparently, it took some effort to let the prisoner out of the cage.
On October 15 La Pierre authorized one of his clerks to move
Tierce from the Gevangenpoort to the Mauritshuis because of the
dampness of his cell. This transfer was effected without difficulty
that same day. However, on October 23 Tierceâ€™s brother Emma-

JEAN-BAPTISTE TIERCE AND THE BATAVIAN REPUBLIC 9

nuel, who had been permitted to visit him for several weeks,
requested that his brother be returned to the Gevangenpoort
because his cell was too cold for a person who had lived for more
than 30 years in the tropics. Again La Pierre consented, but
during this transfer the next day Tierce with the assistance of
others broke loose from his guards and disappeared in the dark-
ness of the evening.

Tierce safely arrived in Paris, but he refused to concede defeat. In
December 1800 he forwarded an eight-page pamphlet47 to the
Batavian government in which he tried to defend and vindicate
himself. He lamented his suffering at the hands of the Orangists
in Curacao and accused Lauffer of being â€˜crafty and dissimula-
ting.â€™ He had neglected the defense of the island, Tierce charged,
and refused to listen to him and Kikkert to prepare Curacao for a
possible outside attack. In conclusion, Tierce requested permis-
sion to return to Curacao to attend to his business, his extensive
and complicated administration, and to repair all the damage
Lauffer had caused to his house, warehouse and commerce. Natu-
rally, the Batavian government refused to relent and Tierce recei-
ved no reply.

This was not the end of the Tierce affair, however. On March 18,
1801, reports reached La Pierre that Tierce had had the audacity
to return to the Batavian Republic. Immediately, the Agent asked
the Uitvoerend Bewind for permission to arrest and deport him, a
request that was promptly granted.48 Tierce was arrested in Am-
sterdam on March 21 and deported two days later. Why had he
returned to the Batavian Republic?49 Most likely out of sheer
frustration and desperation to obtain a favorable decision from
the Batavian authorities to permit him to return to Curacao. He
might have hoped that his friend Kikkert, who had returned
home, to assist him. But Kikkert had no influence with the
authorities, and to the best of my knowledge, Tierce never retur-
ned to his beloved Curagao.

10 G.D. HOMAN

NOTES

1. J. Hartog, Curacao van Kolonie tot Autonomie (Aruba, 1961), I, p. 324ff.,
467ff., 568-569. â€” J.H.J. Hamelberg, â€˜Een veelbewogen Tijdperk. Een achttal
Jaren uit de Geschiedenis van Curacao, 1796-1804,â€™ Eerste Jaarlijks Verslag van
het Geschied-, Taal-, Land-, en Volkenkundig Genootschap (Amsterdam,
1897), p. 24-44.

2. The Hague, Algemeen Rijksarchief. Binnenlandsche Zaken, 1795-1813.
Agent van Algemene Inwendige Politie en Binnenlandsche Correspondentie en
Toezicht op de Staat der Dijken, Wegen en Wateren der Bataafsche Republiek.
Secret Minutes, no. 222. â€” Hereafter, Algemeen Rijksarchief will be cited as
A.R.

3. (Jean Baptiste Tierce), Aw gouvernement batave (n.p.,[1800]), 8 pp.

4. A colleague of Tierce, B. Tobel, even referred to Tierce as the â€˜steunpilaar
van onze beursâ€™. The Hague, Algemeen Rijksarchief. Hof van Holland, Crimi-,
nal Papers, no. 5608. â€” Hereafter, this source will be cited as A.R., H.H.

5. Ibid. His priest, Jacobus Schinck, praised Tierce for his â€˜loyal serviceâ€™. [bzd..
6. Ibid.

7. The Hague, Algemeen Rijksarchief. ComitÃ© tot de Zaken van de KoloniÃ©n
en Bezittingen op de Kust van Guinea en in Amerika. Minutes of Police, Gover-
nors and Council of Curacao, 1796-1799, no. 138. â€” Hereafter, this source will
be cited as ComitÃ© van de KoloniÃ©n.

8. Ibid.

9. A.R., H.H., Criminal Papers, no. 5608; A.R., Agent Algemene Politie,
Secret Minutes, no. 222 and Secret Related Documents, no. 228.

10. A.R., ComitÃ© van de KoloniÃ©n, Minutes of Police, Governors and Council
of Curacao, no. 138.

11. See relevant documents in A.R., H.H., Criminal Papers, no. 5608. Kikkert
survived the events of Sept. 1799, but he was recalled in June. A.R., Uitvoerend
Bewind, Secret Related Documents, no. 473. On Kikkert see also J.M.G.A.
Dronkers, De Admiraals van het Koninkrijk Holland, 1806-1810 (n.p., n.d.),
p. 44-46.

12. Lauffer to ComitÃ© van de KoloniÃ©n, Nov. 7, 1799. A.R., ComitÃ© van de
KoloniÃ©n, Messages and Enclosures from Curacao, 1796-1802, no. 136. A copy
of this same letter can also be found in A.R., Agent Algemene Politie, Secret
Related Documents, no. 228.

13. A.R., ComitÃ© van de KoloniÃ©n, Messages and Enclosures from Curagao, no.
136.

JEAN-BAPTISTE TIERCE AND THE BATAVIAN REPUBLIC 11
14. A.R., ComitÃ© van de KoloniÃ©n, Secret Minutes, no. 37, Minutes of Police,
Governors, and Council of Curacao, no. 138, Messages and Enclosures from
Curagao, no. 136. See also A.R., H.H., Criminal Papers, no. 5608.

15. A.R., ComitÃ© van de KoloniÃ©n, Minutes of Police, Governors and Council
of Curacao, no. 138.

16. Lauffer to ComitÃ© van de KoloniÃ©n, Sept. 13, 1799. A.R., ComitÃ© van de
KoloniÃ©n, Messages and Enclosures from Curacao, no. 136.

17. A.R., ComitÃ© van de KoloniÃ©n, Minutes of Police, Governors and Council
of Curagao, no. 138 and Messages and Enclosures from Curagao, no. 136.

18. A.R., ComitÃ© van de KoloniÃ©n, Minutes of Police, Governors and Council
of Curacao, no. 138; A.R., Agent Algemene Politie, Secret Related

Documents, no. 228.

19. A.R., ComitÃ© van de KoloniÃ©n, Minutes of Police, Governors and Council
of Curagao, no. 138.

20. Ibid.

21. A.R., Agent Algemene Politie, Secret Minutes, no. 222 and Secret Related
Documents, no. 228; A.R., H.H., Criminal Papers, no. 5608.

22. A.R., Agent Algemene Politie, Secret Minutes, no. 222 and Secret Related
Documents, no. 228. On Quast's father see Nieuw Nederlandsch Biographisch
W oordenboek (Leiden, 1927), VII, p. 1031-1032 and A.J.C. Krafft, Historie en
oude Families van de Nederlandse Antillen (The Hague, 1951), p. 35, 57, 273.
23. A.R.,H.H., Criminal Papers, no. 5608.

24. A.R., Agent Algemene Politie, Secret Minutes, no. 222 and Secret Related
Documents, no. 228.

25. Ibid.
26. A.R., Agent Algemene Politie, Secret Related Documents, no. 228.
27. The Hague, Centraal Bureau van Genealogie.

28. A.R., Uitvoerend Bewind, Secret Minutes, no. 461; A.R., ComitÃ© van de
KoloniÃ©n, Secret Minutes, no. 38.

29. A.R., ComitÃ© van de KoloniÃ©n. Secret Minutes, no. 38.
30. A.R., Uitvoerend Bewind, Secret Related Documents, no. 474.

31. Ibid.

12 G.D. HOMAN

32. A.R., Uitvoerend Bewind, Secret Minutes, no. 461. Coermanâ€™s colleagues
were not overstating their case when they referred to his â€˜turbulence and
temperamental constitution.â€™ On October 24, 1800 he attacked his landlord
with a knife. A.R., H.H., Resolutions, no. 360.

33. A.R., Agent Algemene Politie, Secret Related Documents, no. 228.

34. A.R., Buitenlandsche Zaken, 1796-1810, Messages from the French
government, no. 233.

35. A.R., Agent Algemene Politie, Secret Related Documents, no. 228.
36. Ibid.
37. Ibid.

38. A.R., Buitenlandsche Zaken, 1796-1810, Messages from the French
government, no. 233.

39. A.R., Uitvoerend Bewind, Secret Minutes, no. 461; A.R., Buitenlandsche
Zaken, 1796-1810, Ordinary and Secret Messages, no. 74 and Incoming Docu-
ments, no. 213.

40. A.R., Buitenlandsche Zaken, Incoming Documents, 213.

41. A.R.,H.H., Resolutions, no. 360.

42. A.R.,H.H., Criminal Papers, no. 5608.

43. A.R., Uitvoerend Bewind, Secret Related Documents, no. 474.

44. A.R., Agent van Algemene Politie, Secret Related Documents, no. 228;
A.R., Uitvoerend Bewind, Secret Minutes, no. 461; A.R., H.H., Criminal
Papers, no. 5608. Quast was not reimprisoned.

45. D.A. Delprat, â€˜Journal concernant les Ã©vÃ©nements politiques de notre
patrie depuis 1798-1807â€™, Bydragen en Mededeelingen van het Historisch Ge-
nootschap, XIII (1892), p. 224.

46. A.R., Agent Algemene Politie, Secret Minutes, no. 222 and Related Secret
Documents, no. 229.

47. Tierce, Au gouvernement batave, A.R., Agent Algemene Politie, Secret
Related Documents, no. 229.

48. A.R., Agent Algemene Politie, Secret Minutes, no. 223 and Secret Related
Documents, no. 230.

Gerlof D. Homan

Professor of History

Illinois State University
Bloomington-Normal 61761

H.E. LAMUR

DE GROEI VAN DE CHINESE GROEP VAN SURINAME
1964-1970

Tussen 1870 en 1940 heeft de immigratie van kontraktarbeiders
een grote rol gespeeld bij de groei van de Surinaamse bevolking.
Van de groepen die op kontraktuele basis naar Suriname werden
overgebracht kunnen de Portugezen, Chinezen, West-Indiers,
Hindoestanen en Javanen worden genoemd. De Chinezen en de
Europeanen vormen thans de kleinste groepen welke als afzon-
derlijke etnische eenheden worden onderscheiden bij tellingen.
Over deze groepen is heel weinig gepubliceerd, hoewel beide in
het sociaal-economische leven een be angrijke rol spelen. Dit arti-
kel gaat over Chinezen en is bedoeld als een bijdrage tot kennisvor-
ming over â‚¬Ã©n aspekt van hun sociale leven: de bevolkingsgroei.
In concreto zal worden nagegaan in welke mate de vier compo-
nenten van de bevolkingsgroei, geboorte, sterfte, immigratie en
emigratie hebben bijgedragen tot de demografische ontwikke-
ling.

Het onderzoek is beperkt tot de periode 1964-1970 aangezien
over dit tijdvak de meest volledige gegevens beschikbaar zijn. Op
31 maart 1964 werd de Derde Algemene Volkstelling gehouden
en op 31 december 1971 de Vierde. De Eerste (1 aug. 1921) en de
Tweede Algemene Volkstelling (31 okt. 1950) geven geen gege-
vens welke voldoende zijn om voor dit artikel te worden gebruikt.

Het onderzoek waaraan dit artikel is ontleend werd gefinan-
cierd door WOTRO.

Bevolkingsgroei

Tussen 1850 en 1870 kwamen naar schatting 2524 Chinezen als
kontraktarbeiders naar Suriname, en wel in de jaren 1853 (18),
1858 (500), 1865 (278), 1866 (807), 1868 (516) en 1869 (405)
(Encycl. N.W.I. 1915). Volgens de Eerste Algemene Volkstelling
bedroeg het aantal Chinezen ongeveer 1300; bij de Tweede Alge-
mene Volkstelling was dit gestegen tot 2371. In 1964 werden bij
de census 5339 Chinezen geteld en bij de Vierde Algemene
Volkstelling circa 6400.

De Chinese groep is tussen december 1963 en december 1970
toegenomen van 5251 tot 6791 (tabel 1). De procentuele groei is
van jaar op jaar verschillend geweest. Voor de gehele periode be-
droeg de gemiddelde jaarlijkse groei 36.7 %o0. De bijdrage van elk

13

14 H.E. LAMUR

van de vier componenten van de bevolkingsgroei tot de totale
toename is zeer ongelijk geweest. Immers voor de beschouwde
periode was het geboortecijfer 32.1 %o0, het sterftecijfer 7.9 %o ter-
wijl immigratieratio en emigratieratio respectievelik 31.4%o en
18.9 %o bedroegen.

Geboorte

Het bruto geboortecijfer van de Chinese groep â€” het aantal
levendgeboren kinderen per 1000 leden van de groep â€” is tussen
1964 en 1970 gedaald van 46.5 tot 25.9%o, een afname van bijna
50%. Deze teruggang van de fertiliteit is veel sterker geweest dan
voor de drie grote etnische groepen, en ook aanzienlik meer dan
voor Suriname als geheel (Lamur 1973, p. 63). Ook voor wat be-
treft Guyana â€” het westelijke buurland van Suriname â€” is voor
de Chinezen een daling van het bruto geboortecijfer geconsta-
teerd. Dit geldt althans m.b.t. de perioden 1891/1921 tot 1941/
1945, en 1931-1946. Tussen 1891/1921 en 1941/1945 daalde het
geboortecijfer van 29%o tot 20%o0. Van 1931 tot 1946 is deze
ratio vrijwel constant gebleven op het niveau van 20%o (Fried
1956, p. 59-60; 1958, p. 52). Voor de jaren zestig zijn mij geen
gegevens bekend.

De sterke daling van het geboortecijfer van de Surinaamse Chi-
nezen kan theoretisch van betekenis zijn. Immers ook bij de Chi-
nezen van andere landen is een sterke afname van de fertiliteit
geconstateerd. Generaliserend stelt Coale (1973, p. 70) dat de
tendens tot daling van de fertiliteit na de Tweede Wereldoorlog
zich het sterkst manifesteert bij groepen van Chinese afkomst. In
dit verband noemt hij landen als Japan, Korea, Taiwan, Hong
Kong, West Maleisie, Singapore, â€˜all with a large population of
Chinese origin or with a culture that clearly derives from the
Chineseâ€™.

De faktoren welke mogelijk samenhangen met de forse trend-
matige afname van het geboortecijfer van de Surinaamse Chine-
zen zijn: de daling van de vruchtbaarheid, de gemengde huwelij-
ken, de sex ratio. Om na te gaan in welke mate de teruggang van
het geboortecijfer is veroorzaakt door afname van de vruchtbaar-
heid is het noodzakelijk de algemene en leeftijdspecifieke vrucht-
baarheidscijfers bij de analyse te betrekken. Ik beschik helaas nog
niet over materiaal betreffende het algemene vruchtbaarheids-
cijfer. Het is daarom niet mogelijk na te gaan welk deel van de ge-
boortedaling is veroorzaakt door de afname van de vruchtbaar-
heid. Wel kan nog worden opgemerkt dat de Chinezen overver-

DE GROEI VAN DE CHINESE GROEP VAN SURINAME 15

tegenwoordigd zijn in de stedelijke bevolking en de niet
agrarische beroepen. En daar personen uit urbane gebieden eer-
der overgaan tot beperking van hun kindertal, is het aannemelijk
dat de afname van de vruchtbaarheid Ã©Ã©n der oorzaken is van het
lage geboortecijfer en van de daling daarvan bij de Chinezen.
Maar Fried (1956, p. 66) waarschuwt tegen dergelijke verklarin-
gen voorzover het de Chinezen in het algemeen betreft. Hij wijst
erop dat althans in China een hoge sociaal-economische positie
juist samengaat met hoge geboortecijfers; dit geldt beslist voor de
periode waarin de werving van kontraktarbeiders plaatsvond. En
aangezien de Chinezen die als kontraktarbeiders in Guyana zijn
aangekomen tot de lage inkomensgroepen behoren, mogen ze
worden gerekend tot de categorie met kleine gezinnen. Uit verder
onderzoek moet blijken of dit laatste ook voor Suriname opgaat.

In de tweede helft van de negentiende eeuw zijn ruim 2500
Chinezen als kontraktarbeiders naar Suriname gebracht. De
groep bestond overwegend uit mannen. Ook in de twintigste
ecuw heeft er immigratie plaatsgehad, zij het op vrijwillige basis.
Aangenomen wordt dat verscheidene van deze mannen in China
een gezin hadden gevormd voÃ©r hun vertrek naar Suriname. De
gehuwde vrouwen kregen echter geen toestemming van hun clan
om met hun man te emigreren. Door deze weigering hoopten de
verwanten de man te dwingen na beÃ©indiging van zijn arbeids-
kontrakt naar China terug te keren (Ankum-Houwink 1974, p.
45,57). Dit alles nam niet weg dat de mannen ook in hun nieuwe
vaderland een gezin vormden, meestal met niet-Chinese vrou-
wen. Fried (1956, p. 68) vermeldt dat dit verschijnsel, namelijk
het gescheiden wonen van man en vrouw (plus kinderen), niet
ongewoon was in de Chinese maatschappijj.

Het toenemende aantal huwelijken tussen Chinezen en
niet-Chinezen heeft vermoedeliyk bygedragen tot daling van het
geboortecijfer. Het komt immers vaak voor dat kinderen geboren
uit een samenleving (huwelijk, concubinaat) tussen een Chinees
en een niet-Chinese vrouw, in Suriname niet als Chinees worden
geclassificeerd. Hetzelfde geldt voor kinderen die een niet-Chine-
se vader en een Chinese moeder hebben. Het aantal kinderen
waarvan Ã©â‚¬n van de ouders van Chinese afkomst is, is in de loop
der jaren toegenomen. Dit betekent dat het aantal geboorten dat
wel tot de Chinese groep wordt gerekend naar verhouding af-
neemt. Deze daling kan ten dele verklaren waarom ook het
geboortecijfer gebaseerd op het aantal â€˜zuiverâ€™ Chinese geboor-
ten, sterk is teruggelopen. Ook voor Guyana wordt deze faktor

16 H.E. LAMUR

genoemd als een oorzaak van het afnemende aantal geboorten
(Fried 1956, p. 60).

Een derde faktor die in verband kan worden gebracht met het
teruglopen van het geboortecijfer is de sex ratio. Het
geboortecijfer relateert het aantal levendgeborenen aan de om-
vang van de bevolking. Daar het mannenoverschot vrij groot is â€”
sex ratioâ€™s bedroegen in 1950, 1964 en 1971 respectievelijk 162.5,
123.7 en 120.6 (tabel 1) â€” kan deze faktor het lage geboortecijfer
verklaren. Iets dergelijks is het geval bij een andere Surinaamse
groep: Ook bij de Javanen van Suriname is deze faktor van in-
vloed geweest op het geboorteniveau (Lamur 1973, p. 31, 80-81).
Wat echter niet wordt verklaard door de faktor sex ratio is de
daling trend van het Chinese geboortecijfer. Immers op grond
van deze afname zou de sex ratio moeten toenemen. Maar het
tegendeel is waar: het mannenoverschot neemt juist af. Voor
Guyana is de situatie identiek. Ook voor dit land blijkt de sex
ratio te zijn afgenomen en wel van 130 in 1911 tot 121 in 1946,
terwijl ook het geboortecijfer in deze periode is teruggelopen en
wel met 50% (Fried 1958, p. 52). Dit is een bewijs dat zo deze
faktor al een rol speelt, het niet de enige oorzaak is van het lage
geboorteniveau van de Chinese groep. Hierbij moet worden op-
gemerkt dat de sex ratio voor de groep als geheel, een minder
goede indikatie is voor het mannenoverschot, wanneer het erom
gaat de invloed daarvan op het geboorteniveau te bepalen. Een
betere maatstaf is de sex ratio voor de fertiele leeftijdsgroep. Ge-
gevens hierover zullen echter pas op een later tijdstip beschikbaar
zijn.

Tenslotte nog deze opmerking. Gezien de geringe omvang van
deze groep is het zeer waarschijnlijk dat kleine aantallen een grote
invloed hebben op ratioâ€™s zoals het geboortecijfer. Een voor-
beeld: voor het jaar 1967 bedroeg het aantal geboorten 205, dit is
slechts 50 meer dan voor 1966. Maar zelfs deze geringe toename
van het aantal geboorten bedraagt meer dan 8% of 80%o van de
Chinese bevolking van 1967, welke toen ruim 6000 zielen telde.
Gezien de mogelijke invloed van toevalsfaktoren is enige voor-
zichtigheid geboden bij het interpreteren van de geboortecijfers.
Het is duidelijk dat deze opmerking ook geldt voor de sterfte-
cijfers evenals voor de ratioâ€™s van de migratie.

Sterfte
Tussen 1964 en 1970 is het bruto sterftecijfer gestegen en vervol-
gens gedaald. Het sterfteniveau van deze groep verschilt weinig

DE GROEI VAN DE CHINESE GROEP VAN SURINAME 17

van dat voor Suriname als geheel. Voor het jaar 1970 lag het sterf-
tecijfer zelfs lager dan de nationale ratio. Dit is niet verwonder-
lik: de Chinezen zijn oververtegenwoordigd in de stedelijke be-
volking. Dit houdt in dat zij wonen in gebieden met een grote
concentratie van medische voorzieningen. Wat betreft de diffe-
rentiÂ¢le mortaliteit naar etnische groep is Suriname vergelikbaar
met Guyana. Fried (1958, p. 52) vermeldt dat het sterftecijfer van
de Chinezen aldaar (10.5%) lager was dan dat van de andere et-
nische groepen, althans in het jaar 1946.

Toch is het pas na standaardisatie van het sterftecijfer mogelijk
aan te geven in welke mate de daling van de mortaliteit het ge-
volg is van verbetering van de overlevingskansen van deze groep.
Het is immers niet uitgesloten dat ook andere faktoren, zoals ver-
anderingen in de leeftijdsstruktuur, hebben bigedragen tot
afname van het bruto sterftecijfer. Wat Suriname als geheel be-
treft blijkt deze faktor wÃ©l van invloed te zijn geweest op de ont-
wikkeling van het sterftecijfer (Lamur, ter perse).

Immigratie
De immigratie van Chinezen is tussen 1964 en 1967 gedaald en
na dat jaar toegenomen. Deze migratiestroom maakt een groot
deel uit van de totale groei van de Chinese groep. Voor 1968 be-
droeg het aantal immigranten zelfs 5% van het aantal leden van
de groep. Het merendeel komt uit Hong-Kong. De overigen zijn
waarschijnlijk Surinaamse remigranten uit Nederland.

De immigrantengroep bestaat zowel uit mannen als uit vrou-
wen. Over het geheel genomen is het aantal mannen iets groter
dan het aantal vrouwen.

Emigratie

Het jaarlijkse aantal Chinese emigranten bedraagt ongeveer de
helft van het aantal dat zich in Suriname vestigt. Hierdoor is het
migratiesaldo voor de periode 1964-1967 positief geweest. De
trek naar het buitenland vertoont een vrij duidelijke trend: een
stijging tussen 1964 en 1968 en een daling na laatstgenoemd jaar,
toen de emigratie 3% van het totale aantal Chinezen bedroeg.
De trek is voornamelijk op Nederland gericht, terwijl de immi-
granten in hoofdzaak uit China afkomstig zijn, zoals eerder is op-
gemerkt.

Onder de emigranten zijn de mannen duidelijk in de meerder-
heid. Maar zowel voor mannen als voor vrouwen neemt het aantal
jaarlijkks toe. De indruk bestaat dat het hier vaak om studenten
gaat.

18 H.E. LAMUR

Tabel 1.
Bevolking en bevolkingstoeneming 1921, 1950, 1964-1971.

Jaar Bevolking Toeneming Bevolking naar Sex ratio
31 dec. geslacht
Abs. Per 1000 **

1921
(31 juli)
1950
(31 okt.)
1963
1964
1965
1966
1967
1968
1969
1970
1971 2900* 120.6

* Afgerond. Uit de tabel valt af te leiden dat het aantal Chinezen in 1971 bij
de volkstelling lager was dan het voor 1970 op basis van de bevolkingsregis-
ters berekende aantal. Hieruit mag echter niet worden geconcludeerd dat
van een afname sprake is. Immers het aantal voor 1971 is een voorlopig
cijfer. Bovendien kan ook de bij de census gehanteerde definitie van het be-
grip Chinees van invloed zijn geweest op de uitkomsten van de telling.

** Vergelijkk voetnoot Tabel 2.

Tabel 2.
Groei van de bevolking, uitgedrukt in % van de gemiddelde be-
volking.

Ge- Sterfte Natuur-|Immi- â€” Emi- Migra- | Totale
boorte gratie gratie _tiesaldo| groei

* (Gâ€” S) + (1 â€” E) is voor enkele jaren groter dan het groeicijfer, berekend
door de bevolkingstoename te relateren aan de omvang van de bevolking; dit

als gevolg van het werken met Ã©â‚¬n decimaal; verschillen te verwaarlozen (zie
Tabel 1).

DE GROEI VAN DE CHINESE GROEP VAN SURINAME 19

LITERATUUR

Algemeen Bureau voor de Statistick, 1967. Derde Algemene Volkstelling (van
31 maart-1964). Paramaribo.

Algemeen Bureau voor de Statistiek, 1972. Voorlopig resultaat Vierde Algeme-
ne Volkstelling (van 31 december 1971). Paramaribo, 24 pp.

Ankum-Houwink, J., 1974. Chinese: contract migrants in Surinam between
1853 and 1870. Boletin de Estudios Latino-Americanos y del Caribe 17, p.
42-68.

Coale, A.J., 1973. The demographic transition. International Population Con-
ference I, Luik, p. 53-72.

Encyclopaedie van Nederlandsch West-IndiÃ©. Immigratie, p. 373-380, 1915.

Fried, M.H., 1956. Some observations on the Chinese in British Guiana. Socta/
and Economic Studies 5, p. 54-73.

Fried, M.H., 1958. The Chinese in the British Caribbean. In: Colloquium on
overseas Chinese. New York: Institute of Pacific Relations, p. 49-58.

Lamur, H.E., 1973. The demographic evolution of Surinam 1920-1970: a socio-
demographic analysis. The Hague: Martinus Nijhoff, 207 pp.

Lamur, H.E., (ter perse). Mortality levels in Surinam, 1950, 1964, 1970: the
effect of the age structure.

Welvaartsfonds, 1954. Tweede Algemene Volkstelling (van 31 oktober 1950)
deel X. Paramaribo, 152 pp.

J. VAN DONSELAAR

SURINAAMS NEDERLANDSE PLANTE- EN DIERENAMEN
EN HUN HERKOMST

Men spreekt in Suriname anders Nederlands dan in Nederland.
Dat geldt voor alle aspecten van de taal, zoals de woordenschat,
de grammatica, de syntaxis en de uitspraak. Of gesproken kan
worden van een Surinaams dialect blijft hier buiten beschouwing,
we stellen slechts vast dat er een Surinaams Nederlands bestaat.

In dit artikel wordt een overzicht gegeven van dieren en plan-
ten die in het Surinaams Nederlands (SN) en het Algemeen Be-
schaafd Nederlands (ABN) verschillend worden aangeduid Ã©n
dieren en planten die in het SN met een woord worden aange-
duid dat ook in het ABN voorkomt maar daar iets anders bete-
kent, terwijl ze in het ABN geen naam hebben. Dit betekent dus
o.m. dat een dierenaam als katoenvoge/tje en een plantenaam als
maripa niet worden genoemd: het betreft organismen voor welke
geen ABN naam bestaat, terwijl deze woorden op zich in het
ABN geen betekenis hebben. Daarentegen zijn wel opgenomen
namen als zoute (soort kwal) en waterkanon (soort plant), omdat
die woorden wel in het ABN voorkomen, maar met een andere
betekenis, terwijl het ABN voor deze organismen geen eigen
woord heeft.

Wat hun herkomst aangaat: veel SN namen zijn leenwoorden
uit andere talen, al of niet vernederlandst. Onder deze is de
grootste groep afkomstig uit Surinames eigen creolentaal, die de
lingua franca van het land geworden is. Deze taal, die vroeger be-
kend stond als Â¢aki-taki of Neger-Engels, wordt tegenwoordig
Sranan-tongo genoemd, of kortweg Sranan (S).

Vele Sranan woorden gaan terug op het Engels (E) en het is bij
een aantal vernederlandste woorden moeilijk uit te maken of ze
rechtstreeks uit het Engels dan wel via het Sraman in het SN te-
recht gekomen zijn.

Na die van het Sranan en het Engels is de rol van het Karaibisch
(K) het grootst.

De hieronder onderscheiden categorieÃ©n sluiten elkaar op
grond van hun omschrijving niet geheel uit. Een categorie moet
dan ook steeds opgevat worden als bestaande uit de woorden die
aan de omschrijving voldoen, voor zover ze niet ook al aan de om-
schrijving van een eerder genoemde categorie voldeden en daar
genoemd werden.

20

SURINAAMS NEDERLANDSE PLANTE- EN DIERENAMEN 21

Ook deze rangschikking blijft een schematisering, die geen
recht doet aan allerlei ingewikkelder gevallen die juist tot de inte-
ressantste behoren. Zie bijvoorbeeld wat hierboven gezegd is over
de relatie tussen het Sranan en het Engels. Aan zoâ€™n geval, onder-
gebracht bij de categorie in welke het het best lijkt te passen,
wordt een extra woordje gewijd, of het is opgenomen in de rest-
groep achteraan.

De schrijfwijze van het Sranan volgt de Woordenlist van het
Sranan-tongo (1961), die van het Nederlands de Woordenlijst
van de Nederlandse taal (1954).

ABN = Algemeen Beschaafd Nederlands SN = Surinaams Nederlands

S = Sranan E = Engels K = Karaibisch
. ONVERANDERD SRANAN

Dieren

Het doodskopaapje wordt monkimonki genoemd, de kapucijn-
apen eskest. De naam van het rolstaartbeertje is metâ€™keskest, wat
ongeveer nachtaapje betekent. De twee ottersoorten (een Ptero-
nura- en een Lutra-soort) noemt men watra-dagoe, d.i. water-
hond, een naam die wel afkomstig zal zijn van het oud-Engelse
water-dog. Het wasbeertje (een andere soort dan de bekende
Noordamerikaanse) heet &rab'dagoe, d.i. krabbenhond.

Bekende vogels uit het bos zijn de kamikami (van K agami), de
trompetvogel, en de anamoe's, bospatrijzen, die in Nederlandse
dierentuinen als tinamou of tinamoe worden aangeduid. Ik ver-
moed, dat al deze woorden teruggaan op hetzelfde Indiaanse
woord. Onvervalst Sranan is weer ting 'fowroe-granman voor ko-
ningsgier, wat betekent: opperhoofd van de stinkvoge/ls (zie
stinkvogel).

Iedere Nederlander zal de â€˜Surinaamse A/cidinidae ijsvogels
noemen; de Surinamer noemt ze fis'man, d.i. visser. Evenzo zijn
de Surinaamse vertegenwoordigers van het geslacht Caprimulgus,
die men Joetaboeta noemt (evenals nog enige verwante soorten),
net als de Nederlandse: nachtzwaluwen.

De &ing (een klanknabootsing) is de zwarte tanager, terwijl we
in het ABN alle soorten aka roofvogels noemen. A&a kan ont-
leend zijn aan het Engelse Aawk, maar ook moet bedacht worden
dat het in het Szanan tevens haak en hebzucht betekent.

Slangen: aboma (afkomstig van een Westafrikaans woord) is
anakonda, makaslang of maka (= doorn) is bushmaster en swipi
zweepslang.

22 J. VAN DONSELAAR

De soepschildpad heet &rapÃ©. Van de lederschildpad worden
op grond van de vorm van de rugschildjes twee vormen onder-
scheiden: de aithanti (â€˜achtkantâ€™) en de stkstkanti (â€˜zeskantâ€™). De
harder (of aarder, een vis) is Aweriman (â€˜klieverâ€™), een fyoffo is een
wants, i.h.b. een bedwants of wandluis, en een szÃ©a een zandvlo.

Planten

Enige waterplanten: doksi-wiwirt (â€˜eendebladâ€™) is kroos (enige
soorten Lemnaceae), pankoekoe-wiwiri (â€˜pannekoekbladâ€™) is
waterlelie (enige soorten Nymphaea) en watramama-bobi (borst
van de watramama, een watergeest) is waterhyacint.

Enige vruchten: manja(boom) is mango, markoesa is (de
vrucht van) enige soorten passiebloem.

Verder: znsisopo (â€˜Indianezeepâ€™) is mauritiushennep, mangro
is mangrove en alle boomwurgers heten abrasa (a brasa = hij om-
armt).

VERNEDERLANDST SRANAN

NB.: De k in het achtervoegsel 47 in het Sranan heeft een klank die ligt tussen k
en tj. De uitspraak van 47 komt tje dus zeer nabij.

Dieren

Sagoewintje (S sagoewenki) is roodhand-zijdeaapje. Onions
(1967) voert het Engelse sagozm via het Frans en het Portugees
terug op sagui, dat in het Guarani, een Indianentaal uit Brazilie,
de naam is van een aantal kleine apesoorten.

De dwergmiereneter wordt kan genoemd, van het Sranan
lek'anoe (leki = likken, anoe = hand).

Anaatje (S anak) is een soort taling (Anas bahamensis), doks (S
dokst) is eend in het algemeen, waaronder bosdoks (S boesi-
dokst) de muskuseend.

Powites (S powisi, wat ook veel in het SN gebruikt wordt) is de
gekuifde hokko. NB: De Karaibische naam voor deze vogel is
woko. De kolibries heten kortje (S Â£orki).

Een geheel Nederlandse klank treffen we aan bij: b/auwtje (of
blauwfoortje, S blawki of blawforki) voor blauwe tanager, tim-
merman (S temreman) voor specht en stinkvogel (S ting 'fowroe)
voor zwarte aasgier. In het laatste geval betwijfel ik of het Sranan
woord bestond vÃ©Ã©r het SN woord. Dat geldt ook bij Spaanse
vrouw (of Spaanse dame, S spansfrow), dat bidsprinkhaan bete-
kent.

SURINAAMS NEDERLANDSE PLANTE- EN DIERENAMEN 23
Planten

Ten aanzien van alle hieronder te noemen gevallen doet zich de-
zelfde vraag voor als hierboven bij stznkvoge/ en Spaanse vrouw:
is het SN woord ontstaan uit het Sraman woord? We kunnen
slechts vaststellen dat beide woorden bestaan, voor het moment
weten we niets over de historie van hun relatie.

Drie marktprodukten: kousebandje (S kowsbanti) is een snij-
boon die een cultuurvorm is van Vigna sinensis (Papilionaceae),
soepgroente (S soepoe-wiwiri) is iets anders dan in het ABN, nl.
selderie, en v/eesgroente (S meti-wiwiri) is peterselie.

Waterkanon (S watra-kanoe) is het geneeskruid Ruellia tubi-
flora (Acanthaceae).

Er zijn twee siergewassen: de matrozenroos (S matrost-rowsoe),
in het ABN hibiscus of Chinese roos (Hibiscus rosa-sinensis, Mal-
vaceae) geheten, en de wieruursbloem (S fojsoeroe-bromki), de
nachtschone. Het is ook denkbaar, dat de laatste twee woorden
beide vertalingen zijn van het Engelse four o'clock flower.

KARAIBISCHE WOORDEN, OVERGENOMEN IN EN EVENTUEEL
AANGEPAST AAN HET SRANAN

Het Sranan heeft een aantal dierenamen overgenomen van de
Karaiben, de grootste Indianenstam van Noord-Suriname. Uiter-
aard worden hier, evenals bij de vorige categorieÃ©n, alleen de die-
ren genoemd die ook in het ABN een (andere) naam hebben.

Zuiver Karaibisch bleven: Awata (zwarte slingeraap), akira
(halsband-pekari), ara (taira; deze naam komt duidelijk van het-
zelfde Indiaanse woord; de combinatie doet denken aan anamoe
en tinamoe: zie aldaar), awari (opossum, buidelrat), Aapasi (gor-
deldier), LoesakÃ© (toekan), sipari (ev. S. spari, pijlstaartrog) en
koepari (teek).

Een kleine verandering ondergingen: apoewa (K kapiwa,
waterzwijn), Awaskwasi (K kwastkwasi of wast, neusbeer) en
bingo (K poindo of poeingo, pekari).

Vele soorten reiger heten in het Sranan sabakoe, terwijl het Ka-
raibisch sawakoe alleen betrekking heeft op de kleine soorten.

24 J. VAN DONSELAAR

NAMEN DIE IN HET ABN AAN EEN ANDER DIER OF EEN ANDERE
PLANT GEGEVEN WORDEN

Deze grote groep, die vooral onder de plantenamen rijk vertegen-
woordigd is, is zeer interessant. Zowel bij de dieren als bi de
planten kunnen nog weer twee ondergroepen onderscheiden wor-
den, nl. â‚¬â‚¬n van namen behorende bij organismen die ook in het
ABN een naam hebben en Ã©Ã©n waarby dat niet zo is.

Vele namen corresponderen met een Sranan naam die erop
liykt, maar het lijkt steeds aannemelijk dat de SN naam niet uit de
Sranan naam is voortgekomen.

Dieren met een ABN naam

De duffel (S Gofroe) is de (Amerikaanse) tapir, de tiger (S tigrt)
de jaguar en de poema, de vos de savannehond en de Aaas (S Ã©)
de pakka.

Opmerkelijk is de naam Â£onin voor de goudhaas of agouti. Dit
dier heet in het Sranan konikoni. Dit lijkt afkomstig te zijn van
het oud-Engelse comy of comey, dat in de betekenis van konijn al-
leen nog voorkomt in verordeningen en in de heraldiek, en in de
betekenis van konijnebont nog dialectisch wordt aangetroffen.

Men noemt in Suriname een koe graag een rund, hoewel men
het eerste woord wel kent.

Enige vogels: goudvink (goudtanager), raaf (S /afroe, ara),
duikelaar (slangehalsvogel en een soort aalscholver), zeegans (S
seganst, flamingo), flamingo (rode ibis), Arombek (regenwulp) en
dikkop (S deki-ede, geelkruinkwak).

Wurm (S woron) betekent zowel worm als rups, net als het En-
gelse worm.

Dieren zonder een ABN naam

Enige zangvogels: kanarie (S kanari, enige soorten Euphonia en
andere zangvogeltjes), Aardinaal (Pipra aureola), putter (Molo-
thrus bonariensis minimus), roodborstje (Leistes militaris), spot-
rer (of spotlyster, Mimus gilvus, de Amerikaanse mocking
ird).
Andere vogels: kemphaantje (S kepanki, de ralachtige Jacana
spinosa), zeeduif (S sedoift, de meeuw Larus atricilla). Vele grote

SURINAAMS NEDERLANDSE PLANTE- EN DIERENAMEN 25

en kleine waadvogels, waaronder ook enige snippen, worden snip
(S sept) genoemd. De naam papegaai (S popokai) heeft alleen
betrekking op de soorten van middelmatige grootte; de grotere
noemt men raaf, de kleinere parkiet.

Andere dieren: daars (allerlei witvisjes die in het Sranan sriba
heten), sardientje of sardyntje (Pellonia flavipinnis, een visje van
riviermonden), ameleon (de boomhagedis Po/ychrys marmora-
tus, in het Sranan agama).

Planten met een ABN naam

Citrus: (vrucht van) citrussoorten, i.h.b. sinaasappel(boom). In
feite is Citrus de wetenschappelijke naam van het geslacht waar-
toe al deze planten behoren. Deze is echter gemeengoed gewor-
den.

Kastanje(boom): (vrucht van) een vorm van de broodvrucht-
boom (niet de vorm die ook man-van-woord wordt genoemd).

Snijboon: boon die een Nederlander op grond van de vorm
een spercieboon zou noemen; hij moet echter gesneden worden.
De Surinaamse swiboon en de Nederlandse snij- en spercieboon
zijn alle cultuurvormen van Phaseolus vulgaris (Papilionaceae).

Peper is Spaanse peper, reseda is henna en ret is suikerriet.

Planten zonder een ABN naam

Siergewassen: boterbloem: Gloxinia perennis (Gesneriaceae) ;
krokus (vernederlandsing van de wetenschappelijke geslachts-
naam Crocus): een soort Zephyranthus (Amaryllidaceae) ; made-
liefje: Gynandropsis speciosa (Capparidaceae); vioo/tje: een
soort Torenia (Scrophulariaceae); vergeetmynietje: Evolvulus
filipes (Convolvulaceae); winde: Ipomoea carnea (Convolvul-
aceae, een niet-windende struik); gouden regen: Cassia fistulosa
(Caesalpiniaceae) ; jasmijn: Tabernaemontana coronaria (Apocy-
naceae); attestaart: Acalypha macrostachya (Euphorbiaceae) ;
malva (eigenlik de wetenschappelijke naam van een geslacht
waarmee in het ABN een aantal vertegenwoordigers daarvan wor-
den aangeduid): Lippia alba (Verbenaceae); denneboom: een
soort Casuarina (Casuarinaceae); sagopalm: Cycas revoluta
(Cycadaceae).

Nuttige planten: ceder (S sedre): de boom Cedrela odorata
(Meliaceae); amandel(boompje) (S amandra-oedoe): (vrucht

26 J. VAN DONSELAAR

van) Terminalia catappa (Combretaceae) ; appel (S apra): (vrucht
van) Syzygium samarangense (Myrtaceae) ; kers(eboom) (S kersi):
(vrucht van) Eugenia uniflora (Myrtaceae); Pruim: (vrucht van)
Chrysobalanus icaco (Chrysobalanaceae) ; sterappel: (vrucht van)
Chrysophyllum cainito (Sapotaceae); /aurierkers: (vrucht van)
Chrysophyllum cuneifolium (Sapotaceae); o/jf: (vrucht van)
Zizyphus jujuba (Rhamnaceae); kalebas (S krabasi): vrucht van
de kalebasboom (Crescentia cujete, Bignoniaceae); mispe/ (S
mesper): bina alle soorten van de familie Me/astomataceae en
hun vruchten; ofer (S oro): (vrucht van) Hibiscus esculentus
(Malvaceae), een groente; kapucyner: cultuurvorm van Vigna
sinensis (Papilionaceae); postelein (S_ posren, Talinum
triangulare, Portulacaceae) Ã©n spinazie (Basella alba, Basellaceae)
smaken beide ongeveer als postelein.

Hippeastrum puniceum en enige soorten Crinum (Amarylli-
daceae) worden /e/ie genoemd. Waterlelie is Crinum erubescens.
Met een voorvoegsel komen nog enige andere /e/es voor onder de
sierplanten: ezer-, jozef-, vlies- en klimmende /elie (Amarylli-
daceae), Braziliaanse en gemberlelie (Zingiberaceae), zwaardlelie
(Iridaceae).

Overige soorten: brandnetel is Jatropha urens (Euphorbia-
ceae), een struikje met gemene stekels, en duivelsnaaigaren is
Quamoclit pennata (Convolvulaceae).

SURINAAMS NEDERLANDSE NAMEN VOOR ORGANISMEN DIE IN HET
ABN ANDERS HETEN

Dieren

Witlip is pekari en witdas halsband-pekari; het zijn beide ouder-
wetse woorden. Nog volop in gebruik zijn /epe/bek voor (roze)
lepelaar, sapyts/ang voor boa en draagmier voor parasol- of blad-
snijdermier.

Planten

De volgende drie woorden zijn alle ouderwets: duizendbeen-
boom voor mangrove (enige soorten RAizophora), gideonsappel
voor pompelmoes en man-van-woord voor broodvruchtboom

SURINAAMS NEDERLANDSE PLANTE- EN DIERENAMEN 27

(niet de vorm die kastanjeboom wordt genoemd).

De naam Spaans spek (S panspeki) komt in het ABN niet meer
voor sedert de Nederlander de hiermee eertijds aangeduide niet-
veredelde vorm van de meloen niet meer kent. In Suriname kent
men de vrucht en de naam nog wel.

Arabische koffie (Coffea arabica) heet in het SN Surinaamse
koffie, ter onderscheiding van de gewone koffie (Coffea liberica).

Het oud-Nederlandse woord oranjeboom wordt nog wel ge-
hoord voor de gewone sinaasappelboom. Oranje komt ook verder
alleen voor in samenstellingen: Curagaose oranje voor een type
mandarijn, zoefe en zure oranje voor twee vormen van de sinaas-
appel.

Tenslotte: Goomananassen zijn de grote soorten Bromeliaceae
die in het wild op bomen groeien.

WOORDEN DIE IN HET ABN IETS GEHEEL ANDERS BETEKENEN

Dieren

Drie zangvogels: dansmeestertje (Volatina jacarina ssp. splen-
dens), grafrust (ouderwets, Mimus gilvus) en grenadier (Eupho-
nia kajana).

Verder: chinees (S snÃ©si, mensevlo), scharenslyper (zingcicade)
en zoutye (kleine soort kwal).

Planten

Pompon (een type mandarijn), en de sierplanten Siefstuk (kerst-
ster), metsjeslippen (christusdoorn), bokkepoot (Alpinia purpu-
rata, Zingiberaceae) en standvastig (S stanfasti, Gomphrena
globosa, Amaranthaceae).

. REST
Dieren

De naam voor de rode brulaap is, evenals in het Sranan, baboen.
In het Engels, waaruit dit woord afkomstig is, betekent baboon

28 J. VAN DONSELAAR

ra baviaan. De naam hoort dus thuis bij duffel, tiyger, haas
e.d.

Hindostaanse boeren in Suriname en in navolging van hen ook
de Creolen van Nickerie, spreken van u// (E) wanneer ze stier be-
doelen, wat wel zal samenhangen met het feit dat dit dier in het
Hindi Sad heet (Staffeleu 1975).

Een ouderwets woord voor ezel is chamar, afkomstig uit het
Hebreeuws. Ik vond ook de schrijfwijze gammor.

Ik ben er niet achter gekomen waarvandaan de vogelnamen
galin (grote zilverreiger) en gonini (harpij of apenarend) komen.
De klank doet vermoeden dat het Indiaanse woorden zijn.

Een mug wordt algemeen muskiet genoemd, een woord af-
komstig van het Spaans-Portugese en in het Engels onveranderd
overgenomen mosquito; het Sranan woord is maskita.

Planten

Een banaan (S bana) is in Suriname een banaan die niet rauw ge-
geten kan worden maar eerst moet worden gekookt, gebakken of
geroosterd. Een banaan geschikt voor onmiddellijke consumptie
heet Sakove (S bakba). Er bestaat ook een bananebakove! De ba-
naan is afkomstig uit ZO-AziÃ© en bereikte Amerika via Afrika.
De woorden banaan en bakove zijn beide van Afrikaanse oor-
sprong, maar de literatuur is niet duidelijk over de details. Op-
merkelijk is een citaat in Simons (1958) van Otto Keye (1659):
â€˜De Banantas sijn de Baccones,(), doch vallen die selve langer en
drooger noch en sijn niet so milt van smaeck.â€™

De naam roodborstje wordt niet alleen gegeven aan de al ge-
noemde vogel, maar ook aan een vrucht, nl. een type mango met
een opvallend rode kleur aan Ã©Ã©n kant.

Advokaat (S afkatt) is de naam voor Persea americana (Laura-
ceae) en de vrucht daarvan, die in Nederland (en in het Engels)
genoemd wordt bij de Spaanse naam avocado.

Een moeilijk geval is de Gou/anger, een wat kortere vorm van
de aubergine. Deze naam, ook in gebruik op de Bovenwindse
Eilanden, zal wel niets te maken hebben met het Franse woord
voor bakker, hetgeen het in feite betekent. Wel lijkt het op het
eertijds in Suriname gebruikelijke bÃ©ranger of bÃ©rangÃ©re, dat aan-
sluit bij de Franse volksnaam bÃ©ringÃ©ne, het Spaanse berenjena
en het Curacaose berehein of barrehein.

SURINAAMS NEDERLANDSE PLANTE- EN DIERENAMEN 29

Het varentje venushaar heet in het SN maidenhair (E), en vroe-
ger hoorde men voor mangrove (Rhizophora) de vertaling van het
Engelse oister-tree: oesterboom. Spier voor maiskolf is vermoede-
lijk een vernederlandsing van het Engelse spire, dat aar betekent,
terwijl ook Â£oren voor mais (S Â£aroe) overeenkomt met Ã©Ã©n van de
betekenissen van het Engelse corn. â€˜

Papajagras (S papajagrast) is de kleine lisdodde, waarvan door
de Javanen in Suriname ligmatten gevlochten worden. Javaans
papaja, overgenomen in het Sranan, betekent ligmat.

De recent ingevoerde Pinus caribaea, een den, wordt door ie-
dereen Pinus genoemd, waardoor de naam denneboom gereser-
veerd blijft voor de al veel langer aanwezige Casuarina.

Het Maleise padi is in AziÃ© geoogste rijst nog in de halm of al-
thans ongedorst. In Suriname is het geoogste en gedorste, maar
nog niet gepelde rijst.

LITERATUUR

Ahlbrinck C.ss.R., W., 1931. Encyclopaedie der Karaiben. Verhand. Kon.
Ned. Akad. Wetensch. Amsterdam, afd. Letterk. N.S. 27 (1), 556 pp.

Benjamins, H.D. & Snelleman, J.F. (red.), 1914-1917. Encyclopaedie van Ne-
derlandsch West-IndiÃ©. 's-Gravenhage/ Leiden.

Bruggencate, K. ten, 1962. Engels woordenboek â€” Engels-Nederlands. l6e
druk. Groningen.

Dale, van, 1970. Groot woordenboek der Nederlandse taal. 2 delen. 9Â¢ druk.
"s-Gravenhage.

Echteld, J.J.M., 1961. The English words in Sranan. Diss. Universiteit van Am-
sterdam. Groningen.

Haverschmidt, F., 1958. Bird's of Surinam. Londen/ Edinburgh.

30 J. VAN DONSELAAR

Onions, C.T. (red.), 1967. The shorter English dictionary on historical prin-
ciples. 3Â¢ druk, herdruk 1967. Oxford.

Ostendorf, F.W., 1962. Nuttige planten en sierplanten in Suriname. Bu//.
Landbouwproefstation Suriname 79, 325 pp.

Simons, R.D., 1958. Bananen en bacoven. Dyogo 1 (2), p. 2-4.

Staffeleu, P., 1975. Surinaamse zoogdiernamen. Zoo/. Bydragen RMNH Leiden
18, 74 pp.

Vermeulen, Frater J., 1961. Dierkunde voor Suriname. Se druk. Paramaribo.
Woordenboek der Nederlandse taal. 's-Gravenhage/Leiden.
W oordenlist van de Nederlandse taal, 1954. â€™s-Gravenhage.

W oordenliyst van het Sranan-tongo, 1961. Paramaribo.

Schrijver is dank verschuldigd aan de heer G.W. Noldus voor het krities door-
nemen van de tekst.

Dr. J. van Donselaar
Hasebrocklaan 1, Bilthoven.

BOEKBESPREKING 31

E/ estudio del arte rupestre en Venezuela, door Jeannine
Sujo Volsky. Universidad CatÃ©lica â€˜AndrÃ©s Belloâ€™, Centro de
Lenguas Indigenas, Caracas, 1975, 228 blz.

De toevoeging â€˜en Venezuelaâ€™ in de titel van dit belangrijke werk zou kunnen
misleiden: de historie van het onderzoek van rotskunst en de kritische bespre-
king van de literatuur hierover beperken zich inderdaad tot Venezuela. Maar het
hoofdbestanddeel van dit boek: een (voorgestelde) methodologie van de studie
van rotsinscripties (petroglyphen) en rotsschilderingen (petrographieÃ©n), is uni-
verseel en richt zich tot iedere archeoloog, anthropoloog of welke onderzoeker
dan ook die zich op dit terrein beweegt.

Het â€˜arte rupestreâ€™ (rotskunst) in de titel van Sujoâ€™s boek â€” waarmee inscrip-
ties en schilderingen bedoeld zijn â€” lijkt mij te ruim genomen. Het beeldhouw-
werk aan rotsen valt namelijk eveneens onder deze benaming.

Zuidamerikaanse rotsinscripties en rotsschilderingen, en ook die van de Antil-
len, vormen â‚¬Ã©Ã©n groot raadsel voor de archeoloog. Onbekend is of niet vast
staat: wie ze gemaakt hebben (â€˜Indianenâ€™?); wanneer ze gemaakt zijn; hoe ze
vervaardigd zijn; met welk doel ze gemaakt zijn; wat ze voorstellen (als ze iets
â€˜voorstellenâ€™). Â®

Wel staat nu vast: dat ze voor het overgrote deel precolombiaans zijn; dat het
gÃ©Ã©n schrifttekens zijn, dus geen alfabetische of syllabische symbolen en ook
geen pictogrammen (beeldschrift); dat de huidige Indianen geen enkel idee
hebben over hun betekenis, oorsprong enz. Vanaf de zeventiende eeuw hebben
onderzoekers daar naar geinformeerd bij bewoners van gebieden waar rotskunst
voorkomt.

Het is waarschijnlijk deze vaagheid die gemaakt heeft dat de literatuur wemelt
van â€˜verklaringenâ€™, dikwijls de meest fantastische, gegeven vaak zonder een
spoor van argumentatie, laat staan bewijs, door onderzoekers met een goede
naam in de wetenschap. Dit maakt literatuuronderzoek op dit terrein tot een
vermoeiende, ontmoedigende bezigheid. Er is een tweede reden waarom dit
soort onderzoek vaak onnodig zwaar is: de geringe mate van exactheid en zorg-
vuldigheid in de beschrijvingen en afbeeldingen, waarbij flagrante tegenspraken
niet zeldzaam zijn. Generaliseringen mogen uit den boze zijn, er is echter moei-
lijkk te ontkomen aan de indruk dat het in een artikel over petroglyphen niet zo
nauw komt met de wetenschappelijkheid. Dit geldt onverminderd voor recente
literatuur, al zijn er natuurlijk gunstige uitzonderingen.

De inventarisatie is uiteraard de basis voor een verantwoorde studie van het
verschijnsel, ze is echter niet meer dan cen basis. De tweede fase is: greep
krijgen op de veelheid van materiaal, een typologie ontwerpen die operationeel
is; kortom: komen tot een werkbare taxonomie. Slechts via betrouwbare inven-
tarisatie en verhelderende systematisering van het materiaal komt men tot de
derde fase in het onderzoek: interpretatie van het verschijnsel, samenhang met
andere cultuuruitingen, datering, inpassing in het totale onderzoek van de pre-
historie van Zuid-Amerika, enz.

En het is hier dat het werk van Jeannine Sujo â€˜in een behoefte voorzietâ€™, door
haar voorstellen voor een methodiek van inventarisering en van ordening.

32 BOEKBESPREKING

E/ estudio del arte rupestre en Venezuela is een â€˜tesis de gradoâ€™ om de titel van
Antropoloog te verkrijgen aan de Universidad Central de Venezuela, gemaakt
onder leiding van Dr. Alberta Zucchi, op aanwijzingen van de hoogleraren J.M.
Cruxent, Mario Sanoja en Marshall Durbin. Het was vooral de bekende Venezo-
laanse archeoloog Cruxent, auteur o.a. van de bijdrage â€˜Archeologieâ€™ in de
Encyclopedie van de Nederlandse Annilen (samen met Irving Rouse) die haar
wees op de noodzaak, te komen tot een methodologie die het mogelijk zou ma-
ken, het materiaal te systematiseren.

De auteur had geen gebrek aan medewerking; in haar dankwoord worden
niet minder dan vijftig personen genoemd.

Het werk bestaat uit drie delen. In het eerste wordt een uitgebreid chrofiolo-
gisch overzicht gegeven van het werk van onderzoekers die publiceerden over
Venezolaanse rotskunst, gevolgd door een analyserende en critische bespreking
van die werken. Dit gedeelte is ook van belang voor de petroglyphen- en
rotsschilderingenstudie van Suriname en de Nederlandse Antillen, 0.a. wegens
de uitvoerige bespreking van de ideeÃ©n van Von Humboldt, de gebroeders
Schomburgk, Im Thurn, Koch Grinberg en anderen.

In het tweede deel worden uitvoerige aanwijzingen gegeven voor een correcte
inventarisatie, en wordt vervolgens een methode van indeling voorgesteld. Het
derde deel geeft pogingen tot interpretatie en de conclusie uit het gehele werk.

Om enige indruk te krijgen van de rijke inhoud van dit boek volgt hier een
opsomming van de hoofdstukken, waarvan de meeste nog uitvoerig zijn onder-
verdeeld.

Eerste dee/. Onderzoekingen over petroglyphen: A. Chronologisch overzicht
van de auteurs. B. Analyse en kritiek.

Tweede deel. Voorstel voor een methodologie: 1. Codificatie van het archief.
2. Regionale benaming. 3. Ontdekkers. 4. Geografische ligging. 5. Type vind-
plaats. 6. Geologische gesteldheid. 7. Staat van conservering. 8. Techniek van
vervaardiging. 9. Techniek van reproductie. 10. Bewerkt oppervlak. 11. Rang-
schiking en identificatie. 12. Methodologische analyse. 13. Stijlzones. 14. Be-
rekeningen (met behulp van de numerieke taxonomie). 15. Chronologie
(relatieve en absolute).

Derde deel. A. Interpretatie van symbolische en sociologische gegevens. B.
Conclusies. C. Bibliografie.

S/ot: Mllustraties. Inhoud.

De voorgestelde, uitvoerige en zeer specialistische werkwijze maakt een duide-
like scheiding tussen de mensen in het veld en degenen die de gegevens verwer-
ken. De vaardigheden, activiteiten en mentaliteit van iemand die, zich con-
scientieus houdend aan de punten 1-10 van het tweede deel, rotsinscripties en
schilderingen inventariseert, verschillen aanmerkelijk van die van de persoon in
de studeerkamer die zich in de punten 11-15, gewapend met de kennis van
moderne taxonomische technieken, over die gegevens buigt. Gevreesd moet
worden dat de hier voorgestelde veldwerktechniek in de praktijk door zijn veel-
eisendheid en gecompliceerdheid niet uitvoerbaar zal blijken te zijn, tenzij in
geval van cen betrekkelijk kleine groep, gemakkelijk bereikbare tekeningen. De
hele opzet riekt naar de studeerkamer. Nergens in het werk wordt vermeld of de
methode van inventarisatie die voorgesteld wordt, al eens in de praktijk toege-
past is.

Deze kritick neemt niet weg, dat de noodzakelijkheid voor de tweede man,

BOEKBESPREKING 33

de verwerker en interpretator aan het thuisfront, om over dit soort gegevens te
beschikken, aannemelijk lijkt. De hier beschreven inventarisatieprocedure heeft
dus zijn nut als ideaal-methode, streefnorm voor de veldwerker; wel niet ten
volle haalbaar in het veld, maar wel de activiteiten daar richtend en uitbreidend.
Daarnaast is ze van belang voor de uitputtende beschrijving van een beperkte,
toegankelijke groep materiaal, als basis voor een methodologische analyse. Ten-
slotte biedt ze een schat van practische aanwijzingen: mogelijkheden voor twee-
en driedimensionale opname met behulp van allerlei technieken.

Een oordeel over de analyse- en interpretatiemethodes die in het werk aange-
boden worden, is moeilijk. De stof is niet eenvoudig en het is niet mogelijk, een
en ander â€˜even te proberenâ€™. De presentatie wekt echter het vertrouwen, dat
iemand die de gecompliceerde taxonomische technieken beheerst of die bereid
is, zich die eigen te maken, zeker wel resultaten zal boeken. Het wachten is
wederom op degene die het inderdaad eens gaat doen!

Slotsom: Een belangrijk, voornamelijk theoretisch georiÃ©nteerd werk, dat een
leemte in het rotstekeningonderzoek opvult doordat het een duidelijke metho-
dologische aanpak van dit werk voorstelt, maar dat zijn waarde uiteindelijk in de
praktijk bewezen moet zien en dan waarschijnlijk nogal wat gewijzigd zal wor-

den.
C.N. Dubelaar

Antilliaans Nederlands, door A.J. Vervoorn. Schakels NA
61, Uitgave Kabinet Ned.-Ant. Zaken, (1976), 71 blz.

De aanleiding tot het schrijven van bovengenoemd werkje was dat de auteur,
neerlandicus aan de Technische Hogeschool te Eindhoven, te maken kreeg met
aanpassingsmocilijkheden en studieproblemen van Antilliaanse studenten aan
de Hogeschool. Reeds eerder had hij met F.J. van Wel gewerkt aan een soortge-
lyke publicatie over Het Nederlands in Suriname (Schakels S 81).

Vanuit zijn ervaring stelt Vervoorn heel duidelijk, dat een van de belangrijkste
redenen van de moeilijkheden voor de Antilliaanse studenten in Nederland gele-
gen is in de onzekerheid met betrekking tot het taalgebruik. De oorzaak hiervan
ligt in de grenssituatie van het Nederlands op de Antillen zÃ©lf. Hij zegt hier-
over: â€˜.. . het is vooral de officiÃ©le taal en slechts voor een minderheid ook een
levende taal. Deze grenspositie leidt enerzijds tot een grote gevoeligheid voor de
ABN-norm in het onderwijs, hetgeen duidelijk negatief en kwellend werkt. Bij
diverse auteurs vinden we daarvan de weerslag. Men vindt het Nederlands, of
misschien meer nog het Nederlandse onderwijs, een vreemde zaak die zeker in
emotionele situaties te kort schiet. Anderzijds heeft de grenspositie ook
duidelijk invloed op het soort Nederlands dat gebruikt wordtâ€™ (blz. 7). Ik ver-
moed dat â€˜kwellendâ€™ een drukfout is en â€˜knellendâ€™ bedoeld was. Want dat is
eigenlijk de strekking van Vervoorns betoog: geef een eigen Antilliaans Neder-
lands de ruimte om te groeien en houd niet zo krampachtig vast aan het ABN.
Ik kan dit standpunt slechts toejuichen. Vervoorn neemt hierdoor een positie in
tegenover bv. J.H. de Palm en een oudere auteur als J. van Ginneken. Hij
verwijt deze laatste in zijn Handboek der Nederlandsche Taal, deel 1, 1913,
â€œâ€˜een geborneerde Hollandse zelfverzekerdheidâ€™â€™ tenopzichte van het taalge-
bruik van Antilliaanse leerlingen van die tijd op het Nijmeegse Canisiuscollege
en ten opzichte van de situatie van het Nederlands op de Antillen, met name op

34 BOEKBESPREKING

Aruba en Curagao. Toch is de bewuste passage bij van Ginneken zeer interes-
sant. Ze wijst immers op het vrijwel algemene gebruik van het Papiaments op die
eilanden ook in de â€˜hogereâ€™ kringen; de Antilliaanse leerlingen zullen daar
zeker in die tijd toe behoord hebben. Het toont aan dat ook voor de komst van
de olicindustrie het Papiaments de normale omgangstaal was van vrijwel ieder-
een. Dit wordt nog eens bevestigd door een opmerking in de Encyclopaedie van
Nederlandsch West-IndiÃ©, waar men anno 1915 onder het trefwoord â€˜Neder-
landschâ€™ (blz. 503) kan lezen: â€˜â€˜Op de Nederl. W.-I. Eilanden is het Neder-
landsch de officiÃ©le taal, de taal der ambtenaren. Op de hoofdplaats van Cura-
cao kan elk beschaafd Curagaonaar Hollandsch spreken, lezen en schrijven; toch
wordt deze taal weinig gebruikt . . . De omgangstaal van het volk en zelfs van
de groote meerderheid der ontwikkelden is echter het Papiamentschâ€™â€™. En wat
verderop de bijna profetische uitspraak: â€˜â€˜Niettegenstaande het Hollandsche
onderwijs op de scholen, is het niet te verwachten dat het Engelsch op de Boven-
windsche en het Papiamentsch op de Benedenwindsche eilanden verdrongen
zullen wordenâ€™â€™. Dat was de situatie aan de vooravond van de komst van de olie-
industrie en deze constatering staat tegenover de mening van sommigen dat pas
na de komst als reactie bv. op de groep van de Nederlanders het Papiaments als
in-group kenmerk door allen van Curacaose afkomstig gesproken zou worden.
Het Papiaments had hierdoor ook al veel langer een algemene culturele sanctie
gekregen waardoor het Nederlands nog meer in een â€˜grenspositieâ€™ was terecht
gekomen. Als men van Papiaments moest gaan vertalen in het Nederlands bete-
kende dat bovendien denken in een geheel ander cultuurpatroon.

Ondanks myn waardering voor Vervoorns opstelling en werk, toch een paar kri-
tische en aanvullende opmerkingen. Op blz. 16 vergelijkt de auteur de situatie
volgens de opgave van Van Ginneken uit 1913 over percentages van het gebruik
van de verschillende talen op Curagao met gegevens van 1960. Niet helemaal
duidelijk is de uitleg die hij geeft over de toename van het Engels op blz. 18. Hij
meent dat dit te verklaren zou zijn doordat de Bovenwinden, die bij Van Ginne-
ken niet meetelden, dat in 1960 â€˜uiteraardâ€™ wel deden. Is zijn lijstje van 1960
dan van toepassing op de gehele Ned. Antillen of alleen op Curacao? Of heeft
zijn opmerking betrekking op de aanwezigheid van Bovenwinders op Curacao?
Die waren er in de tijd van Van Ginneken inderdaad practisch niet.

Vervoorn citeert meerdere malen met instemming Prick van Welyâ€™s Neer/lands
Taal in 't Verre Oosten van 1906 en hij komt tot de constatering: â€˜De toepas-
baarheid van zijn uitspraken op het Antilliaans Nederlands is herhaaldelijk op-
vallend grootâ€™ (blz. 34). Hij sluit ook aan bij Prick van Wely als het gaat om de
wenselijkheid van de samenstelling van een Indisch-Nederlands woordenboek
en hij brengt dat over op het Antilliaans Nederlands. Ik vermoed en ik hoop dat
Vervoorn daar zÃ©lf aan werkt, maar waarom niet ni al vast wat meer toelichting
op voor Nederlanders onbekende woorden en begrippen in de aangehaalde
teksten? Hy had cen lijstje kunnen toevoegen met een korte verklaring. Het lijkt
me dat bv. ook een leraar Nederlands in Nederland zÃ©lf niet veel verder komt
met de loutere vermelding van het woord â€˜cunucuâ€™ of â€˜mondiâ€™ zonder nadere
uitleg; Vervoorn had hier al een begin kunnen maken. Vreemd vind ik ook de
volgende opmerking van de schrijver op blz. 38: â€˜â€˜In dat landschap treft men als
markante punten aan de sed, de rooi en de koraal met kabrietenâ€™â€™. Het laatste
woord wordt voor de gemiddelde Nederlander misschien in de aangehaalde
teksten enigszins duidelijk, maar â€˜rooiâ€™ al minder, men kan ernaar gissen. Maar

BOEKBESPREKING 35

hoe kan men de â€˜sedâ€™ begrijpen of als een markant punt zien in het landschap in
de aangehaalde zin â€˜â€˜Hij nam een schilderij op dat een sea voorsteldeâ€™â€™? Een
â€˜seaâ€™ is een oogstfeest. Dit zijn een paar voorbeelden waar Vervoorn door cen
kleine aanwijzing de mensen op weg had kunnen helpen. Bij de opsomming van
een aantal muziekinstrumenten in teksten van auteurs relateert Vervoorn die
aan het hoofdstuk â€˜Echo's uit Afrikaâ€™ van R.A. Romerâ€™s Korsow (blz. 44). Hier
was niet alleen een korte toelichting wenselijk maar ook een beschrijving van de
herkomst van een aantal woorden zoals â€˜wiriâ€™, â€˜tambuâ€™, â€˜maracaâ€™ en â€˜cachoâ€™. De
betreffende passage valt weliswaar onder de paragraaf â€˜Bijdragen uit het Papia-
mentoâ€™, maar in de verbinding met â€˜Echo's uit Afrikaâ€™ kan men de indruk krij-
gen dat het hier om Afrikaanse woorden en namen gaat. Voor â€˜wiriâ€™ en â€˜maracaâ€™
is dat definitief nzet het geval. Het zijn oorspronkelijk Indiaanse woorden (zie
artikelen en aantekeningen van C.H. de Goeje in W.1.G. 29, 1948 e.v. en G.
Friederici Amerikanistisches Worterbuch, 1960). Van â€˜tambuâ€™ en â€˜cachoâ€™ staat
de herkomst van de woorden niet vast.

Ondanks de gesignaleerde tekortkomingen is Vervoorns cerste ontwerp voor de
studie van het Antilliaans Nederlands een bijzonder nuttig begin van de explo-
ratie van een vrijwel onbekend gebied. Moge hij mijn opmerkingen zien als een
aanmoediging om door te gaan, daarbij voor ogen houdend dat een dergelijke
studie een belangrijke functie kan vervullen tot het beter begrijpen van
Antillianen en van de Antilliaanse cultuur. Voor veel Antillianen zÃ©lf zal het als
een enorme bevrijding werken en de reeds geconstateerde onzekerheid doen af-
nemen. Tenslotte ware te wensen dat de auteur in de toekomst niet alleen zijn
materiaal put uit de geschreven bronnen, de literatuur, maar ook uit het gespro-

ken Antilliaans Nederlands.
L.F. Triebels

36

BIBLIOGRAFIE

SEPARATE PUBLICATIONS

(42).

Continued from N.W.1.G. 50, 1975, p. 62-76, and previous lists since 1947. â€”
Publications not seen by the compiler of this incomplete bibliography are not
included. â€” The existence of a Summary is indicatd by a translation of the title.

Adviesraad voor Culturele Samenwerking tussen de landen van het Koninkrik,
Jaarverslag 1974. (Sticusa, Amsterdam, 1975), 53 pp., 24 x 17cm, 1 portr.

Alfabetisch persoonsnamenregister behorende by A. Hartmann's â€˜Reperto-
rium... 1866-1893â€™â€™; see: Buur, D., 1974.

Aluminium. Pechiney: nee. Suriname: ja. Aluminium ComitÃ©. Kosmoschrift
nr. 3, Sjaloom, Odijk. 16 pp. 22 x 17 cm offset (Rudi van Meurs ed.).

Amigoe di Curacao 91, 14.X11.1974, 12 pp., 58 x 43 cm, ill. (90th anniversa-
ty; history, general data; 11, 200 copies daily).

Aruba Esso News, Special issue, August 27, 1971, 8 pp., ill. 30 x 22% cm.
Hydrodesulfurization Complex inaugurated.

Baa, Enid M.: Doctoral dissertations and selectd theses on Caribbean topics
accepted by Universities of Canada, United States and Europe, from 1778-1968.
Bureau Public Libraries & Museums, St. Thomas, V.I., 1973, vi + 91 pp. 28 x
21% cm.

Baldridge, H. David: Shark attack: A program of data reduction and analysis.
Contr. Mote marine Lab. J (2), 1974, 98 pp. (Curagao only mentioned.)

Bauxiet Billiton Suriname. De butt is binnen. Over de derde wereld en de 6nze.
Stichting Ontwikkelingssamenwerking Vakbeweging, SOSV, Utrecht, dd. July
1974, 98 pp. 21 x 12% cm, excl. folding table.

(Begroting voor het dienstjaar 1974.) Afkondigingsblad Aruba 1975 No. 1, 2
pp. Annex begroting 136 + 38 + 25 pp. 30 x 21cm mimeogr.

Benjamin, Johan Evert: Van bewustwording naar bevriyding. Gedichten van â€”.
Pressag B.V. Den Haag, 1975, 31 pp. col.cover excl. 30 x 10% cm.

BIBLIOGRAFIE 37

Bennekom, A.J. van & Eisma, D.: Verslag van chemisch onderzoek in de
estuaria van Suriname rivier en Marowijne, maart-mei 1969. Publ. Versl. NIOZ
(Texel) 1969-7, 11 pp. 30 x 21cm mimeogr., 3 graphs excl.

Beynon, Hans: Tropeninstituut in Amsterdam. From Volkskrant, 13,19, 27. V,
2, 6 & 12. VI. 1972; 14 pp. 30 x 21cm, ill.

Bibliografie van de Nederlandse Antillen. W. Gordijn ed. Sticusa, Amsterdam,
1975, 271 pp. 24 x 17cm.

Bihari, B.: Het jajmani-systeem in India en aspekten hiervan onder de Hindo-
stanen in Suriname. (Een economisch-antropologische studie.) Paramaribo,
d.d. 1974, 69 pp. 24% x 15% cm, 3 figs.

Billiton 1969. Billiton Voorlichting 's-Gravenhage, 1969, 16 pp. 39 x 28 cm,
ill. â€” â€˜bestemd voor verspreiding te Paramaribo ter gelegenheid van de Suri-
naamse Jaarbeurs . . .â€™

Boers, Anthia C.M.: Anansi, volksverhalen uit Suriname. Poppen en poppen-
spel: Elinor van Dommelen. Boek- en Tijdschriftenhandel H.F. van der Weerd,
Amsterdam/ Paramaribo (1974), ii + 22 pp. 21 x 15cm, ill. dust cover.

Boletin de Estudios Latinoamericanos y del Caribe. Nimero 16. Junio de 1974.
CEDLA, Amsterdam, 96 pp. 24 x 16 cm cover excl. A Journal of Latin Ameri-
can and Caribbean Studies which, beginning with this issue, replaces the earlier
title, Boletin de Estudios Latinoamericanos. Jointly produced by Centro de
Estudios y DocumentaciÃ©n Latinoamericanos, Amsterdam, and Dept. of
Caribbean Studies, Royal Inst. of Linguistics and Anthropology, Leiden.

Booi, Frank: Keko na kaminda. Sur.Ant.Schr. Koll., 1975, 44 pp. 14 x 20 cm.
(Poetry)

Booi W. & Kristensen I., 1975; see: Field Guide National Park Washington,
Bonaire.

Braam, S.: Suriname en de Surinamers als maatschappelike vreemdelingen in
Nederland. Krusemanâ€™s Uitg. Mij. B.V., Den Haag, 1973, 128 pp. 22 x 15 cm,
8 pl. excl.

Brussel, E.W. van: Interrelations between citrus rust mite, Hirsutella thomp-
sonti and greasy spot on citrus in Surinam. Thesis Wageningen 18..[X.1975, x
+ 66 pp. 24 x 17 cm, 33 figs.; Bull. Agric. Exp.Sta.Surinam 98; Agric. Res.
Reports 842.

Bubberman, F.C.: Stenen schryven geschiedenis (Stones span the centuries).
Meded. 9 Surinaamse Musea, 1972, p. 3-22, 12 figs.

Bubberman, F.C. & Nelemans, B. & Wekker, J.B.Ch.: De groei van de Suri-
naamse kaart. Suralco Magazine 1974, 3-4, 48 pp. cover incl. 28% x 20% cm,
ill.

Nelemans: De ontdekking van Guyana, p. 1; De Engelse kolonie Willoughby-

38 BIBLIOGRAFIE

land, p. 8-9; Paramaribo, p. 18-19; Het begin van het einde van de plantage-
tijd, p. 24-26; Het engels tussenbestuur, p. 28-29; Brand in Paramaribo, p.
30-31; Paramaribo aan het begin van deze eeuw, p. 42-43.

Bubberman: De vreemde wereld achter verre kusten, p. 4-5; De oudste Suri-
naamse detailkaarten, p. 6-7; De Labadisten in Suriname, p. 12-13; De strijd
van de Marrons, p. 20-21; Het Cordon-pad, p. 22-23; De Suriname-rivier, p.
32-33; Cateau van Rosevelt en Suriname, p. 34-35; De exploratie van het
binnenland, p. 38-39; de goudtrein, p. 40-41.

Wekker: De strijd tussen de Engelsen en de Hollanders om Suriname, p. 10-11;
Het rampjaar 1712 â€” Cassard verovert Suriname, p. 14-15; Onze plantagege-
schiedenis, p. 16-17; R.K. Missie en E.B.G. â€” Zending, p. 26-27; De grens-
kwesre met (Brits) Guyana, p. 36-37; De kartering van Suriname vroeger en
nu, p

Buijtenen, Mari P. van & Dekker, Cornelis & Leeuwenberg, Huib (ed.): see
Unitas Fratrum, 1975.

Buur, DorothÃ©e: A/lfabetisch persoonsnamenregister behorende by A.
Hartmann's â€˜Repertorium op de literatuur betreffende de Nederlandsche kolo-
niÃ©n, voor zoover zi verspreid is in tydschriften en mengelwerkenâ€™. I. Oost-In-
diÃ© 1866-1893. II. West-IndiÃ© 1840-1893. Kon. Inst. Taal-, Land- en Volken-
kunde, Leiden, 1974, viii + 83 pp. 23% x 15% cm.

Buurt, Gerard van: Verspreiding van toniyn en andere pelagische vis in het ge-
bied ten noorden van Aruba, Curagao en Bonaire. Dept. Welvaartszorg N.A.,
April 1975, (13) pp. mimeogr. 30 x 21 cm, 6 figs. â€” Fisheries Netherlands
Antilles, Memo Aug. 1975, 4 pp.

Caribbean and the Bahamas. The Holiday Guide to â€”, A Holiday Magazine
travel guide. Random House, New York, 1973 (Previous editions 1961, â€™68 and

71.)
Carmabi Jaarverslag 1974; see: Stichting Car. Mar. Biol. Inst.

CELOS Bulletins (Centrum Landbouwk. Onderzoek Sur.), State Agric. Univ.
Wageningen. â€” J. Ruinard dir. (Cf. NWIG 49, p. 89.)
9. Report for the year 1969 of the Centre for Agricultural Research in

Surinam, 1970, 47 pp., 4 pls. excl. (Portugese and Spanisch summaries).

10. Boerboom & Maas: Canker of Eucalyptus . . .; Turrialba 20, 1970.

11. Boerboom: Bibliography of the vegetation . . .; Exc. Bot. (B) 10, 1970.

12. van Dinther & Goossens: Rearing of Diatraea . . .; Ent. Exp. Appl. 13,
1970.

13. Report for the year 1970. .., 1971, 50 pp., 4 pls. excl.

14. van Marrewijk: . . . veredeling van eenjarige tropische gewassen; Landb.
Tydschr. 83, 1971.

15. Ruinard: Nature and assessment of losses caused by sugarcane borers; En-
tomophaga 16, 1971.

16. Report for the year 1971. .., 1972, 48 pp., 4 pls. excl.

17. Houtman & Cellarius: Marketing vegetables . ..; Sur. Landb. 20 & 21.

18. Report for the year 1972. .., 1973, 62 pp., 4 pls. excl.

19. Kouwenhoven: Grondbewerking . . .; Landb. Tdschr. 85, 1973.

BIBLIOGRAFIE 39

20. Hummelen: Relations between... Rupela... and Diatraea. . .; Meded.
L.H., 1974.

21. Zwart: New Ichneumonidac...; Entom. Ber. 33, 1973.

22. Koopmans & Vochteloo: Evapotranspiration measurements . . .; Sur.

Landb. 21, 1973.
23. Staritsky: Seed morphology . . . of the groundnut . . .; Acta bot. neer/. 22.
24. Houtman & Cellarius: Marketing vegetables... .; SL 21, 1974.
25. van Marrewijk: De invloed van neerslag op . . . Sorghum . . .; Sur. Landb.
21 & 22, 1973/4.
26. Janssen: A double technique for rapid soil resting. Trop. Agr. 51, 1974.
27. Mueller-Darss & Straudt: Studien zur korperlichen Belastung . . .; Forst-
wiss. Centralbl. 093, 1974.
28. Report for the year 1973... ., 1975, 47 pp., 1 fig.
29. Van Marrewijk: Preliminary cassave yield trials. . .; Sur. Landb. 22, 1974.
30. Staudt: Physical working capacity ...; Sur. Landb. 23, 1975.

CELOS. Report for the year 1973 of the Centre for Agricultural Research in Surt-
nam. Agr. Univ. Wageningen, 1975, 47 pp. 24% x 16cm. 1 fig. â€” Celos
bull, 28.

Centrale Bank van Suriname. Verslag over 1971, (Paramaribo, 1974), 106 pp.
29 x 21cm. Verslag over 1972, (1974), 91 + (21) pp.

Contributions to the geology and paleobiology of the Caribbean and adjacent
areas. Dedicated to the 80th birthday of Hans G. Kugler. Editor: Peter Jung.
Verhandl. Naturf. Ges. Basel 84, 1974, 1, p. 1-520, 24% x 17 cm, ill. Birk-
hauser Verlag Basel.

Daal, Luis H.: Sinfonia de speransa. Poesia. Editorial LusafÃ©, Korsouw 1975,
120 pp. 20 x 13cm.

De groei van de Surinaamse kaart, Suralco Mag. 1974 3-4; see: Bubberman &
Nelemans & Wekker.

De K/ok, Orgaan van de Sint Vincentiuskring, No. 300 â€” Sept. 1973, 48 pp.
20% x 14cm, ill. (Curagao)

De Nederlandse Antillen (lesbrief). Sti.School en Bedrijf/Sticusa, (1974), 16
pp. 21 x 25cm, ill. cover. â€” Fotoblad Nederlandse Antillen, folding col. ill.

De ontwikkeling van het toerisme in de Nederlandse Antillen van 1964 tot
1974. Bureau Stat. Ned. Ant., Nov. 1974 (1975), 17 pp. mimeogr. 30 x 21
cm.

De Slavenopstand op Curacao, 1795, een bronnenuitgave van de originele over-
heidsdocumenten verzorgd en uitgegeven door het Centraal Historisch Archief
onder leiding van Dr. A.F. Paula, Curacao, 1974, 344 pp. 29 x 20% cm, 22
pls. excl.

De uitbuiting van Suriname. Samengesteld door het Aluminium-ComitÃ© op
basis van de kongresmap . . . 30.V.1970. SUNschrift 28, Socialistische Uitgeverij
Nijmegen, Sth imp. 1974, 215 pp. 22 x 15cm, ill.

40 BIBLIOGRAFIE

Dharm Prakash. â€” Surinaams maandblad â€˜Dharm Prakashâ€™. Oprichter en coor-
dinerend redacteur Pt. Haldhapersad Mathura. Medewerkers-redakteuren Dr.
ir. H.S. Adhin, dr. mr. drs. J.-H. Adhin, dr. Nannan Panday, L.N. Pahlad-
singh, mevr. Shew S. Radhakishun. Paramaribo 1975, 22% x 15% cm. â€”
Maandblad No. 1, juni, 20 pp. cover incl.; 2, juli, 26 pp.; 3, aug., 24 pp., 4,
okt. 24 pp.; 5, nov. 20 pp.

Dienst Landsbosbeheer â€” Suriname. Jaarverslag 1970. Ir. F.C. Bubberman ed.
Paramaribo (1974), iv + 54(+ 44) pp. mimeogr., 6 maps excl., cover picture.

Dierenkrant. Orgaan van de Vereniging voor Dierenbescherming in Suriname.
le Jrg. no. 6, april 1972 (quarterly), 4 pp. 46 x 32cm.

Dobru, R.: Paarwert. Bos Mi esesi, Mi na sma sani, 2. Marta. (Paramaribo),
1972,40 pp. 21% x 15cm (1st. impr. 1966.)

Doelwit, Thea: Geen geraas of getier. Verhalen, gedichten, liedjes na de eman-
cipatie vd6r de tweede wereldoorlog. Bureau Volkslectuur, Paramaribo 1974,
112 pp. 21 x 13 cm. â€” Prose and poetry of Henri Rikken (p. 8), E.J. Bartelink
(p. 26), Jacq. Samuels (p. 37), F.P. & A.P. Penard (p. 57), G.G.T. Rustwijk (p.
72), A.W. Marcus (p. 78), R.D. Simons (p. 84), J.C. Kruisland (p. 89-111).

Doelwijt, Thea (edit.): Kri,4ra! Proza van Suriname. Bloemlezing samengesteld
door â€”. Bureau Volkslectuur, Paramaribo, 1972, 187 pp. 24 x 13% cm.

DomacassÃ©, Pacheco: Konsenshi di un pueblo. (Curacao, priv. ed., 1973), viii
+ 77 pp. 21 x 13% cm, 4pls., ill. cover excl. Un komedia di Terser Mundu.

DomacassÃ©, Pacheco: Tula. E rebelion di 1795. Tone Brulin direkshon i diseno
di dekor. Eric la Croes komposishon di kantikanan. Curacao, Jan. 1975, 92 pp.
20% x 13% cm, 8 figs., ill. cover excl. Un drama historiko.

Dukane Guide to Aruba, Bonaire, Curagao. Vol. 1. 1972. A Dukane publica-
tion. Hollywood, Florida, 65 pp., col. ill., 22 x 14cm.

Emmer, Pieter Cornelis: Engeland, Nederland, Afrika en de slavenhandel in de
negentiende eeuw. Thesis Leiden 4.X.1974, xi + 146-215 + 44-144 pp. 24 x
15% cm. â€” Summary on p.vy-vii: â€˜the introduction poses the question as to
wether the Dutch did or did not take part in the illegal slave trade of the 19th
century; which international measures were taken to stop the trade in blacks and
to what extent the development of the Dutch slave trade was affected by these
measures.â€™ Part I from Econ. Sociaal-Hist. Jaarboek 36, 1973; Il from Jaarboek
37, 1974.

(Engels, Chr. J.H. =) L.T.: Damas van de Eilanden. Curacao, 1975, 28 pp. 28
x 21cm, 5 figs. excl. ill. cover.

Engels, Chris: Het zilveren jubileum van het Curagaosch Museum. (Curacao,
Nov. 1973), 8pp. 21% x 14cm, cover excl.

BIBLIOGRAFIE 41

Enkele voordrachten gehouden rond het Eerste Lustrum van de Universitet van
Suriname. Uitgegeven door de Universiteit van Suriname, 1974 (1975), 116
pp. 23% x 15cm, ill.

C.P. van Erpecum: D.N.A., levenswording en eugenetica, p. 5-19.

E. van der Kuyp: Contagious food, p. 21-46.

: Oemrawsingh: Enkele biochemische aspecten bij ondervoeding, p. 49-58, 5
igs.

H.C. van Ommeren: Hysterosalpigographie, p. 61-70.

A.J.A. Quintus Bosz: Vrijheid, vroeger, nu en straks, p. 73-87.

J. Ruinard: De eiwitvoeding landbouwkundig bezien, p. 89-102.

M. Shimokomaki: Food technology and nutrition, p. 105-116, 2 figs.

Exploratory fishing in the Caribbean. Mat. Fish. Rev. 36 (9), 87 pp. 26 x 20
cm, ill.

Fain, A.: Les Listrophorides dâ€™AmÃ©rique neotropicale (Acarina: Sarcoptifor-
mes) 1. Familles Listrophoridae et Chirodiscidae. Bull. Inst. r. Sci. nat. Belg.
31.XI1.1973, 149 pp., 92 figs. (Suriname).

Febres Ortega, German: Circulacion oceanica y estratificacion de las mases de
agua superiores al norte de la Guayana. Cuadernos Azules 5; Publ. Comision
Organiz. III Confer. de las Naciones Unidas sobre Derecho del Mar, 1974, 49
pp. 23 x 16cm, 31 figs.

Feekes, Francisca: Banabikies en Ponpons. Verslag van een onderzoek naar de
sociale organisatie en het gedrag van enkele soorten â€˜wevervogels' in Suriname.
(Intern. rep.) WOTRO, Aug. 1975, 23 pp. mimeogr. 29% x 21cm.

Field Guide National Park Washington, Bonaire, Walter Booi & Ingvar Kristen-
sen ed.; Netherlands Antilles National Parks Foundation, Stinapa 9, Sep. 1975,
78 (+ 12) pp. 22 x 15% cm, ill. â€” Gerharts: The tale of National Park
â€˜Washingtonâ€™, p. 11; Zonneveld, Geomorphology, p. 21; Stoffers, Flora and
vegetation, p. 27; Wagenaar Hummelinck, Landfauna, p. 37; Candidus, The
birds, p. 44; Bak & de Kruijf, The reefs, p. 69-77.

Geschiedenis van Suriname door een gexzelschap van geleerde Joodse mannen.
Unchanged reprint of the original edition Geschiedenis der Kolonie van Surina-
me... door een gezelschap van geleerde Joodse mannen aldaar, Amsterdam
1791. S. Emmering, Amsterdam, 1974, 160 pp. 22 x 14% cm, folding table &
frontispiece & ill. cover excl.

Gesignaleerd. Landelijke Stichting Welzijn voor Antillianen, Utrecht, No. 2,
maart t/m mei 1973, iv + 23 pp. mimeogr. 27% x 21% cm.

Goedman, R.J. & Rosema, A.: Onderzoek naar de vestigingsmogelykheid van
een integrale aluminiumindustrie in West Suriname. Een joint venture van â€”
en â€” in opdiacht van prof. mr. P. Schierbeek. 29% x 21cm phototyped. Deel
I. Tekst (2) + vii + 58 pp. Deel II. Tabellen, figuren en bijlagen, 100 pp.

Goeloe, Alex: Sakrificio pa su terna. Obra original pa â€” (Curacao, 1971?), 7 pp.
ill. cover excl.

42 BIBLIOGRAFIE

Gordijn, W. (ed.): Bibliografie van de Nederlandse Antillen. Nederlandse
Stichting voor Culturele Samenwerking met Suriname en de Nederlandse Antil-
len, 1975, 271 pp. 24 x 17cm.

Goslinga, C. Ch.: Curagao and Guzman Blanco. A case study of small power
politics in the Caribbean. Verhand. Kon. Inst. Taal-, Land- en Volkenkunde
76; Martinus Nijhoff, 's-Gravenhage, 1975, viii + 143 pp. 24 x 16cm.

Guppy, Nicholas: A young man's journey. John Murray, London, 1973, xiv +
276 pp. 21% x 14cm, 2 drawings & 19 phot. on 15 pp. excl. â€” Dealing with
Guyana; visit to Surinam p. 28, 56ff, 64-68.

Haakmat, A.R.: Volkenrechtelyke en staatsrechtelyke aspecten rondom de
Surinaamse nationaliteit. Paramaribo, September 1974, 52 pp. 24 x 15% cm.

Harknett, Terry: The Caribbean. New English Library, Times Mirror, 1972, 155
pp., ill. (Neth. Ant. p. 132-137, 2 col. pls of Curagao.)

Harman, Walter J.: The Naididae (Oligochaeta) of Surinam. Zool. Verh. Lei-
den 133, 1974, 36 pp., 6 figs.

Hartog, J.: Aruba in oude ansichten. Europese Bibliotheek, Zaltbommel, 1974,
120 pp. 14% x 20cm, picture book with 116 repr. of old phot.

Hartog, J.: A short history of Bonaire. Second revised and enlarged edition. De
Wit Stores N.V., Aruba, 1975, ii + 118 pp. 21 x 14cm, profusely ill.

Hartog, J.: The Courthouse of St. Maarten. Life and work of Dr. Willem Hen-
drik Rink, Commander and Governor of the island 1790-1806. De Wit Stores
N.V., Aruba/St. Maarten, 1974, 51 pp. 22 x 14% cm, (20) figs., col. cover
picture.

Hartog, J.: Tula. Verlangen naar vriheid. Uitgegeven door het Eilandsbestuur
van Curacao, 1973, 123 pp., ill.

Haseth, Carel de: Berceuse voor teleurgestelden. Flamboyant, Rotterdam,
1975, 38 pp. 21 x 15cm, 4 figs., ill. cover. excl.

Het beeld Pengel. Een gedenkschrift uitgegeven i.v.m. de onthulling van het
standbeeld van Johan Adolf Pengel te Paramaribo op 5 juni 1974, (Paramaribo),
4 pp. 25 x 16cm, 6 figs.

Het onderwys in de Nederlandse Antillen. Verslag over het jaar 1968. Dep.
Onderwijs (Curacao), (Oct. 1969), 204 pp. 29% x 20% cm mimeogr.

Het weer in 1971 (The weather in 1971). Meterologische Dienst Suriname, Serie
1 Mededeling No. 71, dec. 1973, 52 pp. 24% x 17% cm, 14 figs. mimeogr.
offset. â€” Het weer in 1972 (The weather in 1972). M.D.S. (1) 12, okt. 1974, 55
pp., 15 figs.

Hove, Henri Albertus ten: Serpusinae (Polychaeta) from the Caribbean. Thesis
Utrecht 5.X1.1975; xxviii + 57 + 21 + 56 pp., ill. with 17 pls. excl. â€” Incl.
articles from Stud. fauna Curagao 32 (117), 43 (139) and 47 (156).

BIBLIOGRAFIE 43

Huber, Otto: Le savane neotropicali. Las sabanas neotropicales. As savanas
neotropicats. The neotropical savannas. Select bibliography on their plant
ecology and phytogeography. Publicacion del Instituto Italo-Latino Americano,
Roma, 1974, xlii + 855 pp. 24 x 17 cm, 2 maps excl. â€” Caribbean islands, p.
121-147; Guayanas, p. 315-383.

Imperialisme en klassenstrijd in Suriame. Uitgave Surinaamse Studenten Unie,
Vereniging Ons Suriname, Surinaams ComitÃ©, Brochure S.S.U. Leiden, 1974,
70 pp. 21 x 14cm offset typed.

Isselt, Rudolf W.: Opo pikien foe kondre. Apollo's Reklame & Uitgeversburo,
Paramaribo, 1975, 32 pp. 15 x 10% cm. (Poetry)

Jaarstatistiek en Kwartaalstatistiek van de In- en Uitvoer per Goederensoort van
Curagao en Aruba. 20, 4, 1973 (1975), 247 pp. 21 x 30cm.

Jager, C. de: Ruimte-onderzoek in Nederland. AO-Recks Boekje 1152, Stich-
ting IVIO, Amsterdam, (1967), 16 pp. 18 x 12cm, 9 figs. incl. cover. â€” Space
research in Suriname, p. 1, 13-14.

Jong, Andries de: Suriname onafhankelyk. Nieuwsschrift Nr. 11, Wij en Sja-
loom, Odijk, 1974, 31 pp. 22 x 17cm. (Jac. Vroemen & Piet Reckman ed.)

Jongeren van Suriname! Rapport van het Nationaal comitÃ© van het Democra-
tisch Jongeren Front aan het oprichtingscongres 28 juli 1974, Sep. 1974, 31 pp.
21 x 14cm offset typed.

Jongh, Edward A. de: Materialisashon di spiritu. Dokumental di e sofio
sensashonal relashond ku e premio mayÃ© die loteria grandi di Antiyas sorteo dia
21 di november 1974. Korsou, november/desÃ©Â¢mber 1974. (Publ. 1975), 36 pp.
32 x 14% cm, excl. cover, 9 portr.

Jonkers, D.A.: Ornithologische indrukken uit een deel van Suriname. Reisver-
slag van 3-10-1975 tot en met 4-11-1975. (Intern. Rep. R.I.N.) Leersum, (Feb.
1976), 34 pp. mimeogr. 29 x 21cm, (6) figs.

Kamerling, G.E.: Bodemphysisch en agrohydrologisch onderzoek. Beknopte
samenvatting van de interne rapporten Bodemfysisch en Agrohydrologisch
Onderzoek No. 1 t/m 49. Intern Rapport No. 50 Landbouwproefstation Para-
maribo, Dec. 1965, 9 pp. mimeogr. 30% x 21% cm.

Kampen, Anthony van: Een kwestie van macht. Het bewogen leven van de arts
dr. L.J.A. Schoonheyt in het voormalige Nederlandsch-IndiÃ©, Nienw-Guinea,
Suriname en Nederland. Van Holkema & Warendorf, Bussum, 1975, 368 pp.
23 x 15cm, 103 + 2 figs. â€” Dealing with Suriname: p. 268-343.

Kankantrie. Orgaan v.d. Beheersraad (Amsterdam). le Jaargang. No. 1, (1974),
8 pp. 41 x 28cm, ill.

Kear, Janet & Duplaix-Hall, Nicole (ed.): Flamingos. T & A.D. Pyser, Poyser,
Berkhamsted, 1975, 246 pp., ill. â€” A. Sprunt: The Caribbean, p. 65-74, fig.
11-13, phots. â€” J. Rooth: Caribbean Flamingos in a man-made habitat, p.
75-79, fig. 14-15, pl. 43.

44 BIBLIOGRAFIE

Kennismaking met de Antilliaanse en de Surinaamse poÃ©zie, see: de Palm &
Pos, 1973.

Kiggen, J.J.M.: Postzege/s van Suriname. Schakels S 80, 1974, 24 pp., col. ills.

Kloos, Peter: Galibi. Een Karaibendorp in Suriname. Bureau Volkslectuur Pa-
ramaribo, 1975, 128 pp. 21 x 13 cm, 3 figs. + map + 11 phots. incl., cover
design.

Kloos, Peter: Het Indianenprobleem in Zuid-Amerika. Terreinverkenningen in
de Culturele Antropologie 2, Van Gorcum & Comp., Assen/Uitg. Orion, Dec.
1974, 114 pp. 21 x 13% cm, 8 figs., cover picture excl. (Suriname p. 61-84).

Kloos-Adriaansen, Anneke C.: Kinderen van Galibi. Kinderopvoeding en kin-
derverzorging in de Caraibendorpen Christiaankondre en Langamankondre in
Suriname. Uitgave 5 Afd. Cult. Antropologie, Univ. v. Amsterdam, 1974, iv +
136 pp. mimeogr.

Kloosterboer, Willemina: Onvrije arbeid na de afschaffing van de slaverny (For-
ced labour after the Emancipation). Thesis Amsterdam 16.11.1954; Uitg. Excel-
sior, 's-Gravenhage, 163 pp. 24 x 15% cm. (Latin America p. 68-92.)

Kluyver, H.N. (ed.): De vogels van de Brownsberg. Stinasu Natuurgids Serie B
no. 3, Paramaribo 1975, 96 pp. 21 x 13% cm, ill.

J.P. Schulz: De Brownsberg, Brownsberg als natuurpark, p. 5-26, 2 figs.

G.F. Mees: De vogelwereld van de Brownsberg, p. 27-30.

H.N. Kluyver: Systematisch overzicht van de waargenomen vogelsoorten, p.
31-94; many drawings of birds by M.J.C. Kolvoort.

Kok, Michiel: De ontwikkeling van het toerisme in de Nederlandse Antillen
van 1964 tot 1973. Bur. Stat. Ned. Ant. Aug. 1974, 12 pp. mimeogr. 30 x 21
cm.

Kom, A. de: Stryden ga ik. Uitgegeven door de Stichting tot behoud en stimu-
latie van Surinaamse Kunst, Kultuur en Wetenschap, (1969), 32 pp. 20 x 13%
cm, 3 figs. incl. portr. (C.G.A. de Kom, 22.11.1898-24.IV.1945.)

Kom, A. de: Wy slaven van Suriname. 4th imp., Uitg. Contact Amsterdam,
1975, 192 pp. 20 x 12% cm excl. cover (1th 1934, 2nd 1971, 3rd imp. 1972).

Koninklyk Instituut voor de Tropen. 63e Jaarverslag. Amsterdam, 44 pp. 25 x
19% cm, ill. â€” 64e Jaarverslag, 1974, 1975, 40 pp. With ann.: R. Slooff, Eco-
logie... 20 pp.

Krooshof, Thea M. Rubenstein & P.J.E. Luykx: Suriname en xijn historie,
Dee/ II. De Walburg Pers, Zutphen, 1973, 364 pp. 28 x 22cm, many drawings
and photographs, incl. 2 col. plates; loose Annex of 8 pp.

Kruyer, G.J.: Suriname, neokolonie in ryksverband. Boom, 1973, 309 pp. 21
x 13% cm.

Kruyer, G.J.: Twee ontwikkelingsstrategieÃ©n voor Suriname. Publ. Sociogra-
fisch Inst. Univ. Amsterdam 18, 1974, 24 pp. 29% x 20% cm, 11 figs. From
Intermediatr 1974, 13 & 25.

BIBLIOGRAFIE 45

Kuyp, E. van der: Remarks on the malaria eradication campaign in Surinam.
Publ. Bureau Openbare Gezondheidszorg Suriname 32, 1972, 8 pp. 21% x
15% cm.

Kwartaalstatistiek van de in- en uitvoer per goederensoort van Curagao en
Aruba. Ned. Ant. Bureau Statist. 21 x 28 cm mimeogr. le kwartaal 1967, 14,
no. 1, (publ. May 1968) 228 pp.

Lago. Aniversario di oro. Golden anniversary. 1924/74. Aruba Esso News
12.VIII.1974, 20 pp. 29% x 22cm, ill.

Lago (Calendar). 1974. Sunny Aruba's queens and scenes, Dec. 1973, 12 sheets
col. phot. 30 x 21% cm. â€” 1975. Aruba Carnival 1974.

Landbouwproefstation Suriname. (Agric. Exper. Sta. Surinam) Jaarverslag 1970.
V.K.R. Ehrencron ed.: Bu//. 91, Dec. 1973, 141 pp., ill. â€” Jaarverslag 1971;
Bull. 92, 1974, 78 pp., 16 figs. â€” Jaarverslag 1973. K.J. Lenselink, H.J. Velt-
kamp & B. Schuted.; Bu//. 96, 76 pp., 13 figs. â€” Jaarverslag 1974. B. Schut &
H.J. Veltkamp ed.; Bu//. 97, 78 pp., 11 figs.

Larsen, Jens: Virgin Islands Story. Fortress Press Philadelphia, Pa, 1950, viii +
256 pp. 18 x 11% cm, 8 pls. excl. (Incl. references to Dutch missionary activi-
ties in the Caribbean.)

Latyns-Amerika nummer Geografisch Tydschrift K.N.A.G., nieuwe reeks 7,
nr. 3, juli 1973, p. 163-246, ill. (Development and underdevelopment in Latin
America.)

Lier, R.A.J. van: Universiteit en maatschappy in het perspectief der ontwikke-
ling. Rede uitgesproken ter gelegenheid van de opening van de Universiteit van
Suriname op 1 november 1968. Van Loghum Slaterus, Deventer, 24 pp. 24 x
14cm.

Loof, P.A.A.: Freshwater nematodes from Suriname collected by J. van der
Land. Zool. Verhand. Leiden 129, 46 pp. 24 x 16cm, 17 + 7 (+ 2) figs.

L.T. (= L. Tournier); see Chr.J.H. Engels, 1975, Damas van de Eilanden.

Maatschappy voor Wetenschappelijk Onderzoek in de Tropen (Treub-Maat-
schappy). Notulen 73rd & 74th Algemene Vergadering, Naamliyst, 1966, 20
pp. 21% x 14cm. â€” Notulen 75th & 76th. Alg. Verg., Naamlyst, 1968, 22
pp. â€” Notulen 77 th & 78 th Alg. Verg., Jaarverslag 1969, Naamlyst, 1970, 35
pp. â€” Verslag 79th, 80th & 81st Alg. Verg., Jaarverslag 1970 & 1971, Naam-
lyst, 1972, 39 pp., 3 figs.

Maufrais, Edgar: A /a recherche de mon fils. RenÃ© Julliard, Paris, 1956, 325 pp.
19 x 14cm, maps, 8 pls. excl., cover picture. (Description of 12 expeditions in
French and Brazilian Guiana, 1955, the last one dealing with Surinam: Liaison
Amazone-Saint-Laurent-du-Maroni par le Rio Paru, Monts Tumuc-Humac,
Guyane hollandaise, p. 277-324.)

46 BIBLIOGRAFIE

Metzelaar, J.: Report on the fishes collected by Dr. J. Boeke in the Dutch West
Indies 1904-1905. â€” With comparative notes on marine fishes of Tropical West
Africa. In: Rapport . . . visscherij . . . Curagao . . . door prof. dr. J. Boeke, II,
1919, p.i + 1-315 + contents, 64 figs. Reprint A. Asher & Co., Amsterdam
1967, 23 x 15cm.

Mevis, RenÃ©: Inventory of Caribbean Studies. An overview of social research on
the Caribbean conducted by Antillean, Dutch and Surinamese scholars in the
period 1945-1973. Car. Dept. R. Inst. of Ling. and Anthrop. Leiden, March
1974, 181 pp. 29 x 20% cm mimeogr.

Mintz, Sidney W.: Caribbean transformations. Aldine Publ. Comp., Chicago,
1974, xii + 355 pp. 21 x 14cm, 2 figs. (Neth. Ant. p. 21-23, 253, 315; Chap-
ter 6 adapted from W.I.G. 38, 1958, p. 46-70.)

Mitrasing, F.E.M.: AndrÃ©s Bello, een groot geleerde, 1781-1865. Paramaribo,
Dec. 1975, 8 pp. â€” Repr. from Sur. Jurtstenblad 22.

Mitrasing, F.E.M.: Grondwetgevende vergadering (Constituante). Initiatief-
voorstel dd. 8 april 1975. N.V. C. Kersten & Co. Boekhandel, Paramaribo,
(1975), 33 pp. 20% x 14cm.

Mitrasing, F.E.M.: Het Surinaams-Guianees grensgeschil. Een rechtskundig
research. (Kersten & Co Boekhandel) Oct. 1973, 39 pp. 23 x 15 cm, 1 fig. â€”
Ist. Ed. 1969.

Mitrasing, F.E.M.: Proeve van een Grondwet voor Suriname. (Kersten & Co.)
19 pp. 23 x 14% cm. â€” Review in Ned. Juristenblad 12.X.1974.

Mitrasing, F.E.M.: Staatsrecht en rechtsstaat. Enkele bespiegelingen omtrent
hun wezen en interdepentie. Rede uitgesproken bij de openbare aanvaarding
van het ambt van gewoon hoogleraar in het staats- en administratierecht aan de
Universiteit van Suriname op vrijdag 17 december 1971, (Kersten & Co.), 33
pp. 23 x 15cm.

Mitrasing, F.E.M.: The border-conflict between Surinam and Guiana. A legal
research. C. Kersten & Co., 1975, 36 pp. 21 x 14% cm, 1 fig. â€” English ver-
sion of Het Surinaams-Guianees grensgeschil.

Monthly Bulletin ionospheric data. Paramaribo (cf NWIG 49, p. 108) Oct.
1970, 31 pp., Nov., 24 pp. (publ. 1972). â€” lonospheric drift measurements
Jan.-March 1971, (22) pp.; Apr.-June, (32) pp.; July-Sep. (30) pp., publ. 1972.

Natuurbescherming en natuurreservaten in Suriname. Reprints from Erts 2 & 4
1971 and 1, 1972. â€” J.H. Westermann, Natuurbescherming . . ., p. 1-7, 10
figs. â€” J.P. Schulz, Bescherming en beheer van de zeeschildpadden. p. 8-12, 9
figs. â€” A.L. Spaans, Beschermd vogelleven langs de kust, p. 13-20, 9 figs.

Newsletter St. Eustatius Historical Foundation, 33 x 21cm, mimeogr. Number
1, Nov. 1975, 1 p.

BIBLIOGRAFIE 47

Nieser, Nico: The water bugs (Heteroptera: Nepomorpha) of the Guyana
region. Thesis Utrecht 7.VII.1975; viii + 310 pp., 337 figs., 24 pls. excl.;
Studies fauna Suriname 16, Uitg. Natuurwet. Studiekring Sur. en N.A.,
Utrecht, 81.

Ocerwouden langs de Amazone. Met beroemde ontdekkingsreizigers op avon-
tuur. Lekturama, Rotterdam, (1972), 191 pp. 26 x 19 cm, many figs. in col.
and black and white. â€” Transl. of Jungle rivers & mountain peaks, London,
1971. (Also dealing with the Guianas.)

Opinieonderzoek S.I.P.O., see: Rambocus & Girdharie, 1975.

Overzicht intern. univ. samenwerking 3 (3), Nov. 1973, NUFFIC, Suriname, 47
pp.; B.N. Sedoc-Dahlberg: Surinaamse studenten in Nederland, p. 19-22. R.
Braams: Studenten bereiden zich voor op terugkeer naar hun land.

Overzicht 3 (3), Nov. 1974, Nederlandse Antillen, 46 pp.; P.H. van Zeil: De
Nederlandse ontwikkelingshulp aan de Nederlandse Antillen, p. 3-7. R.A.
Romer: Hoger onderwijs in de Nederlandse Antillen, p. 8-12. G.J. ter Woorst:
Het onderwijs in de Nederlandse Antillen, p. 13-16.

Oedayrajsingh Varma, F.H.R., Het voorkomen en ontstaan van savannen in
Suriname. (Een inleidende fysisch geografische verhandeling). Paramaribo, 67
pp. 20 x 12% cm, 7 figs. excl. col. cover.

Oro-Magazine . . . over Suriname en het Caribisch gebied onder verantwoor-
delijkheid van de Stichtig ORO i.o. Pressag, Den Haag. Hoofdredacreur: Sig.
W. Wolf. â€” Je jaargang nummer J, december 1974, 24 pp. 29 x 21cm, ill.;
2, maart/april 1975, 24 pp.

Palm, J.Ph. de & Pos, H.: Kennismaking met de Antilliaanse en de Surinaamse
poÃ©zie. Gekozen en ingeleid door â€”. Sticusa, Amsterdam, 1973, 32 pp. 24 x
17 cm, ill. cover excl. â€” Poetry by Cola Debrot, Oda Blinder, Pierre Lauffer,
Ornelio Martina, Elis Juliana, Alette Beaujon, Luis H. Daal, Charles Corsen,
Hubert Booi, Tip Marugg, Nydia Ecury & Mila Palm; Albert Helman, Trefossa,
Johanna Schouten-Elsenhout, EugÃ©ne W. Rellum, R. Dobru, MichaÃ©l Slory,
Shrinivasi, Bernardo Ashetu, Thea Doelwijt, Edgar Cairo, Kwame Dandillo &
Corly Verlooghen. Cover with 24 portraits.

PaÃ©rl, Eric: K/assenstrijd in Suriname. SUNschrift 59, Soc. Uitg. Mij. Nijmegen,
1972, 63 pp. 22 x 15 cm offset (docum.).

PaÃ©rl, Hetty: De geschiedenis van Suriname, verteld en getekend door â€”.
Social. Uitg. Amsterdam, 1975, 51 pp. 15 x 22cm. â€” Strip repr. from Surina-
me-bulletin.

Palm, Jules de: Nederlandse Antillen. Literaire oogst 1969. Sticusa Jaarboek
1969, 8 pp.

Parera-PrivÃ©. Scheepskrant van de Marinebasis Parera te Curagao (Ned. Antil-
fen). Hoofdredakteur: P. Steenmeijer. Monthly 29% x 21% cm mimeogr., ill.
â€” le jaargang, nr. 1, March 1975, 20 pp.; 5, July, 38 pp.; 9, Dec., 24 pp.

48 BIBLIOGRAFIE
Paula, A.F., 1974; see: De Slavenopstand op Curagao, 1795.

Paula, Jandi: Konsiderashon sosto-istoriko motiba pa sierto konklushon di e
enkuesta di W. Koot relashona ku independensha di Antiyanan Ulandes pa â€”
na okashÃ©n di selebrash6n di Dia di Korsow 1975 na Promenade Hotel na Den
Haag ouspisia pa Ministro Plenipotensiario di Antiyanan UlandÃ©s, ii + 19 pp.
30 x 21cm (type-offset),

Paula, R.M. de: Voorlopige bibliografie van in Nederland verschenen proef-
schriften betreffende Suriname en de Nederlandse Antillen na 1800. Biblio-
theek en Documentatieschool, Amsterdam (obt. Publ. Libr. Curagao), (1968), v
+ 36 pp. 27 x 21cm mimeogr.

Pedagogisch Didactisch Bulletin. Orgaan Ned. Ant. Academie, Dep. Onderwijs
N.A

No. 3, Juli 1968, 83 pp., 3 figs. â€” Contr. by e.g.:

Rosier, I.: De gordels van ellende in Latijns Amerika; p. 3-21.

Zefrin, R.E.D.: De sociale achtergronden van onze leerlingen; p. 25-27.
Berg-de Freitas, C. van de & Celaire, F.: De sociale achtergronden van het Aru-
baanse kind; p. 28-32.

Doth, H.H. & Hogeweg, Jac.: Projectonderwijs op de Nederlandse Antillen; p.
33-35, 3 figs.

Droog, J. & Rozendal, F.E.: Onderwijs en televisie in de Nederlandse Antillen,
p. 40-41.

Brugjaarproblematiek; p. 42-44.

Volwerk. J.H.: Enige notities over de pedagogische functie van de technische
school; p. 54-58.

Vaes, J.A.M.: Primeur voor de Ned. Antillen; p. 59-60.

Ekker, I.: Voeding en voedingstoestand van Curacaose schoolkinderen; p. 61-
67 (from Voeding 27, 1966).

Defares, P.B. & Kema, G.N., c.s.: Schoolwerk en intellectuele prestaties; p.
68-77.

Coli, J.: De dans als mogelijkheid voor religieuze expressie; p. 78-81.

Bijlage: Karman, J.: Lagere-schooljeugd en televisie op Curagao; 10 pp.

No. 4, Mei 1969, 54 pp., 4 figs. â€” Contr. by e.g.:

Postgraduate course over het gehandicapte kind, p. 3-21.

Jessurun, F.: De zorg voor het gehandicapte kind in Suriname; p. 16.

Winkel, C.M.: De zorg voor het gehandicapte kind in de Antillen; p. 17-19.
Windt, J.S. de: Lokale aspecten bij de zorg voor het gehandikapte kind; p. 19-
21.

Buitengewoon onderwijs in de Antillen, p. 22-39.

Sprockel, J.H.: Het buitengewoon onderwijs in de Nederlandse Antillen; p.
22-25 (from Bull. R.K. Onderwysbur. N.A. 71, 1968). â€” Contr. by:

H.C. van Loon-Verhoeven, p. 26; G. Kroon-v.d. Touw, p. 29; S. Sep, H. Mon-
santo & J. Kopjansen, p. 30; C.J. Pattje & Y.N. Goethem, p. 32; B. Druyf, p.
35, Y. Esser, p. 36; H.M. de Jong-Wever, p. 38; T. Fricke-Werkhoven, p. 39.
Jurg, E.W.: Departement van Onderwijs: 25 jaar oud; p. 41-45.

Rosier van Egmond, I: Het aanbreken van een nieuwe dageraad voor Latijns
Amerika, p. 46-54.

Bijlage: Overkamp, B.G.: Over /ees- en schrijfmoeilijkheden en hieruit voort-
vioeiende pedagogisch didactische consequenties; 7 pp. (Discontinued).

BIBLIOGRAFIE 49

Petzoldt, T.R.: Natuurbescherming in Suriname. Schakels S 78, 1972, 16 pp.,
16 figs. cover incl.

Price, Richard: Saramaka social structure. Analysts of a maroon society in Suri-
nam. Caribbean Monograph Series 12, Institute of Caribbean Studies, Universi-
ty of Puerto Rico, Rio Piedras, Puerto Rico, 1975, 177 pp. 24 x 17 cm, 15 figs.,
cover picture.

Prins, F.W.: Latent taaltalent. Over de stiefmoederlyke behandeling van een
moedertaal. Dijkstraâ€™s Uitgeverij, Zeist, Jan. 1975, 72 pp. 22% x 15 cm.
(Neth. Ant.)

Prins, F.W.: Ontwetendheid: een educatieve uitdaging. Over het onderwys in
ontwikkelingslanden. Diesrede Landbouwhogeschool Wageningen, 9.III.1976,
17 pp. 22% x 14% cm. (also referring tot Curacao).

Proceedings of the Fifth International Congress for the study of pre-columbian
cultures of the Lesser Antilles, Antigua, July 22-28, 1973. The Antigua
Archaeological Society, 1974; Ripley P. Bullen ed.

Publications of the Foundation for Scientific Research in Surinam and the
Netherlands Antilles, Natuurwet. Stud. Sur. & Ned. Ant., Utrecht.

74, 76-77, 82-84, Studies fauna Curacao 43-48, 1973-1975.

75, Flora of the Netherlands Antilles, III (1), 1973.

78, de BuisonjÃ©: Neogene and Quaternary geology of Aruba, Curacao and
Bonaire, 1974.

79-81, Studies fauna Suriname 14-16, 1974-1975.

Radio Nederland Wereldomroep. Jaarverslag 1968, Hilversum, Dec. 1968, 75
pp. 22 x 16cm, ill.

Radio Nederland Wereldomroep programmaâ€™s 2 november 1975 â€” 2 mei 1976.
Hilversum 1975, 15 pp. 21 x 11% cm, ill. (Bonaire).

Rainey, William E. & Pritchard, Peter C.H.: Distribution and management of
Caribbean sea turtles. Contr. Virgin 1. Ecol. Res. Sta., Car. Res. Inst., St. Tho-
mas, 1972, 17 pp. offset.

Rambocus, Jai & Girdharie, D.: Surinaams Instituut voor Publieke Opinie-
onderzoek. S.I.P.O. Opinieonderzoek. Paramaribo, Feb. 1975, 16 pp. 22 x
15% cm.

Regteren Altena, C.O. van: The marine Mollusca of Suriname (Dutch Guiana),
Holocene and Recent. Part III. Gastropoda and Cephalopoda. Zool. Verhand.
Leiden 139, 1975, 104 pp., 43 figs., 11 pl. excl. (no 11 = folding map).

Report on the studentsâ€™ field-work in the Western part of Surinam District
(Surinam) June-July 1967. ITC/UNESCO Centre for Integrated Survey. Delft,
April 1969, x + 53 pp. mimeogr. 29 x 20% cm, 19 figs. & 2 tables & 2 phot.
excl., loose folding map in portfolio.

Roemer, Astrid: Neem my terug Suriname. Tweede druk. Pressag, Den Haag,
1975, 212 pp. 20% x 13% cmexcl. ill. cover. â€” 1st Ed. 1974.

50 BIBLIOGRAFIE

Romer, R.A.: Naar de voltooting van de Emancipatie. Beschouwingen naar
aanleiding van het verschynsel 30 mei. Uitgave van de Hogeschool van de Ne-
derlandse Antillen III, 23 pp. 24 x 15 cm (â€˜diesrede die schrijver op 10 septem-
ber 1974 uitsprakâ€™).

Roo, B. Jos de: De tid zal het leren. Instituut voor de Opleiding van Leraren,
Paramaribo, 1974, 78 pp. 24 x 13% cm 1 graph. excl. (A study of Bea Vianenâ€™s
Sarnami hat.)

Roon, A.C. de: Contributions towards a monograph of the Marcgraviaceae.
Thesis, Utrecht, 25.V1I.1975, 188 pp. 27 x 18% cm, ill. (incl. mechan. repr. of
articles on this plantfamily d.d. 1967, 1969, 1970, 1967-1970; Suriname species
mentioned.)

Rosario, Guillermo E.: Amor i sacrifisio. Impresos Comerciales, Medellin-Co-
ae (private edition, Curacao), 1974, 271 pp. 20% x 15% cm, col. cover.
ovel).

Rosario, Guillermo E.: E ange/ pretu. (Curagao), Junio 1975, 270 pp. 21% x
15% cm, cover ill. (Novel).

Schakels NA 57, 1971, Ontwikkeling van de Bovenwindse Eilanden . . ., 32 pp.,
ill. (H. Dennert).

Schakels NA 58, 1971, Havens en viiegvelden ..., 24 pp., ill. (H. Dennert).
Schakels NA 59, 1972, Bevolking van de Nederlandse Antillen, 23 pp., ill.
(R.A. Romer).

Schakels NA 60, 1973, Postzegels van de Nederlandse Antillen, 21 pp., ill.
(Kiggen).

Schakels NA 61, 1975. Antilliaans Nederlands, 71 pp. 27 x 18cm (Vervoorn).

Schakels Â§ 78, 1972. Natuurbescherming in Suriname, 6 pp., ill. (Petzoldt).
Schakels Â§. 79, 1972. Ertin tin... negersprookjes..., 20 pp., ill. (van Wel).
Schakels Â§ 80, 1974. Postzegels van Suriname, 24 pp., ill. (Kiggen).

Schakels (S 81), 1975. Het Nederlands in Suriname, 64 pp. 27 x 18 cm (van
Wel & Vervoorn).

Schakels Â§ 82, 1975. Balans van kwart eeuw opbouwwerk, 117 pp., ill., 27 x 18
cm (van Wel).

Schouten-Elsenhout, Johanna, 1973. Surinaamse gedichten. Ingeleid en ver-
taald door Jan Voorhoeve. Flamboyant/P, Rotterdam, 64 pp. 21 x 14% cm ill.
cover excl.

Schrader, R.: Honderd jaar Koninklyke Nederlands Aardrykskundig Genoot-
schap 1873-1973. K.N.A.G. Geogr. Tijdschr. 8, 1974, 4, viii + 164 pp., 54
figs. (Also dealing with geogr. research in Surinam and Neth. Ant.)

Schultz, J.P.: Sea turtles nesting in Surinam. Meded. Nederl. Comm. Intern.
Natuurbescherming 23; Verhand. Stinasu 3, 1975, 143 pp., 7 maps, 25 tables,
49 figs. on 28 pls. excl. â€” Repr. from Zoo/. Verhand. Leiden 143.

Schulz, J.P.: Zeeschildpadden. Deel Il. Zeeschildpadden in Suriname. Dienst
Landsbosbeheer Paramaribo, Dec. 1968. Herziene uitgave. v + 106 + (14) pp.
29 x 20% cm mimeogr., 51 phot. & 10 figs. on 29 pls. (incl. 2 folding leafs),
frontispiece, cover picture. â€” First edition 1964, 44 + (8) pp., 40 figs.

BIBLIOGRAFIE 51

Simavi 50 jaar. Med. Nood in Tropenland 36, 1975, 64 pp. excl. cover 20 x 15
cm, ill. â€” Incl. Van Capelleveen: Vijftig jaar medische hulp.

Sluisdom, G(lenn): Omdat ik meen dat ik je ken noem ik je min liefde. (Para-
maribo, 1974?), (28) pp. 16% x 10% cm. (Poetry)

Staffeleu, P.: Surinaamse zoogdiernamen (Surinam vernacular names of
mammals). Zool. Bijdr. Leiden 18, 22.X1I.1975, 74 pp. 24% x 16cm.

Statistisch Jaarboek Nederlandse Antillen 1974. Statistical Yearbook. Anuario
Estadistico. Bureau of Statistics, Curagao 1975, 149 pp. 21% x 15cm.

Stichting Beheersraad Welzinswerk Surinamers en Antillianen in de Zuidoost-
lob. Amsterdam-Bilmermeer. Jaarverslag 1974. Bijlmermeer, Nov. 1975, 38
pp. 30 x 21cm. mimeogr. (H. Axwijk, secr.)

Stichting Cultuurgeschiedenis van de Nederlanders Overzee. Verslagen en aan-
winsten 1972-1973. Amsterdam 1974, 60 pp. 26 x 19cm, ill. â€” Incl. J. van de
Walle: De haven van Curacao, p. 51, 1 fig. (Van Raders).

Sticusa. Jaarverslag 1973, 1974, 80 pp., (12) figs. â€” 1974, 1975, 76 pp. (8) figs.

Studies on the fauna of Curagao and other Caribbean islands. Publ. Found. Sci.
Res. Surinam and Neth. Ant., Utrecht.

Volume XLVI, Publ. 82, Aug. 1975, 111 pp., 29 figs., 8 pls.

Southward (barnacles), McShine (lancelets), Breure (land molluscs), Schall
(Aruban whiptail lizard), Cruz (Jamaica cuckoo).

Volume XLVII, Publ. 83, Oct. 1975, 115 pp., 186 figs., 8 pls.

Stock (new family of copepods in corals), ten Hove (serpulid worms), Brattegard
(mysid shrimps).

Volume XLVIII, Publ. 84, Nov. 1975, 118 pp., 186 figs.

Cobben & Wygodzinsky (asassin bugs), Stusak & Cobben (stilt bugs), van Bree
(cetaceans), Stock (copepods associated with sea anemones).

Studies on the fauna of Suriname and other Guyanas.

Volume XIV, Publ. 79, Aug. 1974, 151 pp., 299 figs., 4 pls.

Flint (caddisflies).

Volume XV, Publ. 80, March 1975, 203 pp., 50 figs., 18 pls.

Leentvaar (hydrobiology of Brokopondo Lake), Ezcurra de Drago (freshwater
sponges), Cerny & Lukoschus (feather mites).

Volume XVI, Publ. 81, June 1975, 308 pp., 337 figs., 24 pls.

Nieser (water bugs).

Suriname. DiCmap 51. Documentatie- en Informatiecentrale van De Horstink,
Amersfoort, (1975), 81 pp. 29 x 21 cm offset, ill. (various articles).

Suriname (lesbrief). Sti. School en Bedrijf/Sticusa, (1974), 16 pp. 21 x 25 cm.
â€” Fotoblad Suriname, col. ills. folding.

Surinam Agriculture volume 23 (1975) no. 2., p. 141-108. â€” Issue on the occa-
sion of the Independence of Surinam. Ed. board: B. Schut & H.J. Veltkamp.
(Six papers presenting a fragmentary picture of Sur. agric.)

52 BIBLIOGRAFIE

Surinameloos, wat Nederlandse schoolboeken verzwijgen en verkleuren, 2nd
imp. Suriname Werkgroep van het Derde Wereld Centrum in Nijmegen.
(1975), 111 pp. 21 x 15 cm offset, ill.

Suriname vrij, eindelijk. Onafhankelyk links Opinieweekblad. De Groene Am-
sterdammer. Nov. 1975.

Suriname Zending 3, 1975. Door het oog van de vrouw, 12 pp. 41 x 30cm, ill.

Tewarie-Mungra, Cecilia Soekdee Baldewpersad: Schistosomiasis in Surinam.
A clinico-pathological and epidemiological survey. Thesis Univ. of Amsterdam
21.1X.1972, 297 pp. 24 x 16cm, 31 figs., cover fig. excl.

The real Caribbean. Pan Am's total travel planner. Bantam Book, 1972, 153
pp., ill. (Aruba, Bonaire, Curacao, p. 22-28; St. Maarten, Saba, St. Eustatius,
p. 123-126.)

Timmers, G.: Schetsen uit de nautische geschiedenis van Curagao. Stichting
Wetenschappelijke Bibliotheek, Curacao, 1965, 55 pp. 18% x 12% cm, ill. â€”
Repr. from Cu/turele Kroniek Curacao, 4, 1964, nov., dec., kerstn, 11 pp., 8 +
1 figs.

Toppin, Michel: Pogimg. (Amsterdam, 1974?), 36 pp. 21 x 14% cm
mimeogr. (Expressions)

Totolica. Kontaktblad van Totolica/Revista di Totolica, Sociedad pa mayornan
di muchanan mentalmente retard4. Curacao, 1974, 21% x 14% cm, ill. â€” 1,
March, 24 pp.; 2, June, 20 pp.; 3, Sep., 18 pp.; 4, Dec., 22 pp.; 5, March
1975, 26 pp.; 6, June, 22 pp.; 7, Sep., 22 pp.

Uit Suriname's prehistorie. Suralco Magazine Maart 1974, p. 1-20 ill. â€” Incl.
F.C. Bubberman, Archeologie . . .; J.J. Jansen, De Surinaamse Indianen . . . p.
10.

Unitas Fratrum. Herrnhuter Studien, Moravian studies, edited bij Mari P. van
Buijtenen, Cornelis Dekker, Huib Leeuwenberg. Rijksarchief in Utrecht, 1975,
482 pp. 21% x 14% cm, (7 + 7) figs., (102) figs. on (50) pls. excl. â€” Com-
prising 19 articles, e.g. Wilhelm Lutjeharms: Die Evangelische Bridergemeine
in den Niederlanden (p. 93-118). Jan Marinus van der Linde: Herrnhuter im
Karibischen Raum (p. 241-260).

Varona, Luis S.: Catdlogo de los mamiferos vivientes y extinguidos de las Antil-
fas. Academia de Ciencias de Cuba, 1974, viii + 139 pp. 24 x 16cm.

Vernooij, Johannes Gerardus: De Rooms Katholieke Gemeente van Suriname
(vanaf 1866). Thesis Katholieke Universiteit Nijmegen 25.V1.1974, printed by
Westfort, Paramaribo, 246 pp. 20 x 14cm. â€” On cover: De Rooms-Katholie-
ke Kerk in Suriname vanaf 1866. J. Vernooij.

Verslag van de toestand van het etlandgebied Bonaire over het jaar 1974. Kra-
lendijk, 1975, 147 pp. 30 x 21cm mimeogr., 1 ann.

BIBLIOGRAFIE 53

Vervoorn, A.J.: Antilliaans Nederlands. Schakels NA 61, 1976,71 pp. 27 x 18
cm.

Vervoorn, A.J. & Wel, F.J. van: Het Nederlands in Suriname. Schakels (S 81).
(1975), 64 pp. 27 x 18 cm. â€” Van Wel: Het Nederlands â€”, p. 5-26;
Vervoorn: Het Nederlands en de Surinaamse letterkunde, p. 27-58.

Vervoort, W.: Ryksmuseum van Natuurlijke Historie te Leiden. Verslag van de
Directeur over het jaar 1973. Nederl. Rijksmusea 95, 1975, p. 276-371, 26 figs.
(Surinam and Neth. Ant. mentioned.)

Vet, A.C.W. van der: Reis door het splitend Koninkrijk. Reportages van Suri-
name en de Antillen. Nijgh & van Ditmarâ€™s paperbacks 172, 1975, 120 pp. 19
x 13cm. â€” From A/g. Dagd/./NRC.

Voorhoeve, Jan, 1973; see: Schouten-Elsenhout, Surinaamse gedichten.

Voorhoeve, Jan & Lichtveld, Ursy M.: Creole drum. An anthology of creole
literature in Surinam. Edited by â€” and â€” with English translations by Vernie
A. February. Yale University Press, New Haven and London, Caribbean Series
15, Oct. 1975, x + 308 pp., 1 pl.

Wal, Andries van der: Hoogstens wat kaktusnaalden in je knie & Curagaose ge-
dichten. Flamboyant, Rotterdam, (1975), 36 pp. 18 x 11cm incl. ill. cover.

Walle, J. van de: De Overtocht. P.N. van Kampen & Zoon N.V., Amsterdam,
(1962), 186 pp. 21 x 13cm. (Novel)

Walle, J. van de: Een oog boven Paramaribo. Herinneringen. Em. Querido
Uitg. B.V. 1975, 20 x 12% cm, 151 pp. col. cover excl.

Wel, F.J. van: Ertin tin... negersprookjes in Suriname. Schakels S 79, 1972,
20 pp., 4 drawings by Jenny Dalenoord, cover excl.

Wel, F.J. van: Portretten uit Suriname in de tweede helft van de achttiende
eeuw, Schakels S 77, 1971, 43 pp., ill. (Jan Jacob Mauricius, Paul Francois Roos,
Hendrik Schouten, Jan Gerhard Wichers, De Friderici.)

Wel, FJ. van: Suriname. Balans van een kwart eeuw opbouwwerk. Schakels S
82, 1975, 117 pp. 27 x 18cm, ill., 4 col.pls. excl.

Westlake, Donald E.: Under an English heaven. Being a true recital of the
events leading up to and down from the British invasion of Anguilla on March
19th, 1969, in which nobody was killed but many people were embarrassedâ€™.
Simon and Schuster, New York, 1972, 278 pp. 21% x 13% cm, 29 figs. on 10
pls. excl. (St. Martin mentioned.)

Westerloo, Gerard (text) & Diepraam, Willem (phot.): Frimangron. Suriname
reportages uit een Zuidamerikaanse republiek. De Arbeiderspers, Nov. 1975,
224 pp. 28 x 22cm, many ill.

Wijngaarden, A. van: Diersporen in Suriname. Mimeogr. report Rijksinstituut
voor Natuurbeheer, 1976, 31 pp. 29% x 21cm, 28 figs.

54 BIBLIOGRAFIE

Westermann, J.H.: Samenvatting van voorlopige rapporten met betrekking tot
de instelling en het beheer van natuurreservaten, en natuurbeschermingswetge-
ving, in de Nederlandse Antillen. Ned. Commissie voor Intern. Natuurbescher-
ming, 1971, 20 pp. mimeogr. 30 x 21cm. (Report of a mission on nature con-
servation to the N.A., 19.V.-25.VI.1970.)

What you should know about investing in Aruba. (Oranjestad, 1975), 24 pp. 28
x 22cm.

Wiersum, K.F. van: De Rode Ibis, zijn verspreiding en bescherming in Surina-
me. Ingenieursverslag 88 Afd. Natuurbeheer en natuurbehoud, Landbouw-
hogeschool, (1972), 51 pp. mimeogr. 29 x 21cm, 4 figs. excl.

Wijnholt, M.R.: Strafrecht in Suriname. Thesis Groningen 1965; Uitg. A.E.
Kluwer, Deventer. â€” Cf. review of J.M. Schampers, Justicia N.A. 2, 1966, p.
42-44.

Wolf, Sig. W.: Suriname, gisteren, vandaag, morgen. Portret van een oplevend
land. Pressag, B.V., Den Haag, 1975, 88 pp. excl. col. cover, 29 x 20 cm, pic-
ture book, text on p. 10-12, 26-27, 40-42, 54-56, 70-71, 82-85.

Wouters, A.E.: Suriname. Toeristische en historische informatie. Allert de
Lange nv, Amsterdam, 1972, 159 pp. 20 x 15 cm, many black and white ill. &
20 col. plates.

WOTRO. Report for the year 1973. The Hague, 53 pp. 24 x 17 cm, 4 pls. excl.
â€” Incl. J. Ruinard: A decade of WOTRO research in Surinam, p. 25-29. â€” H.
J. Duller: Antillean entrepreneurship, p. 34-37. â€” A.L. Spaans: Research on
distribution and ecology of aquatic birds along the Surinam coast, p. 42-44, 3
figs. excl.

WOTRO Report for the year 1974. The Hague, 1975, 49 pp., 8 pls. excl. â€”
Incl. F. Bovenkerk & W. Koot: Causes and consequences of Caribbean emigra-
tion to the Netherlands, p.. 27-30.

Wouters, A.E.: Suriname. Toeristische en historische informatie. Allert de
Lange, Amsterdam, 1972, 159 pp. 20 x 15cm, many black and white & 20 col.
plates.

Zadelhoff, F.J. van: Het Wia-Wia Reservaat, een ontwerp-natuurgids. Verslag
279 Landbouwhogeschool Wageningen, Afd. Natuurbeheer, 1975 (intern re-

port), 26 pp. 30 x 21cm, many ill. excl.
P.W.H.

P.H. DE BUISONJE AND J.I.S. ZONNEVELD

CARACASBAAI: A SUBMARINE SLIDE
OF A HUGE COASTAL FRAGMENT IN CURACAU

Abstract â€” Samenvatting ccc cosas 62.66% He Sn as MEWS tw Hew 1
General geological observations ...................000005. 5
The atÃ©a of Catacesbaal Â« sess cesar noose on sew ee eeeceien Beis 9
Investigations off-shore from Caracasbaai................... 16
Dating THE CVENE: 9. cesses seesrens wegen amram Ra MEAN eum se 25
The probability of a new catastrophicevent ..............00. 29
RROLCIONCES) iacices tae accione Viren Emniess Gree venedver sedadne ame 32
ABSTRACT

During previous geological fieldwork in Curacao indications were found that
the Caracasbaai, a bay with an open front of about 1 km in width and a maxi-
mum depth of about 250 m, situated along the south-western side of the island,
owes its existence to a submarine slide of a large part of the limestone coast-
range. The evidence was largely based upon geological and geomorphological data
from the vicinity of the Caracasbaai. These data indicated that in sub-recent
time a coastal fragment of about one square kilometer, its top surface at least 45
m above sea level and its basis along the seaward side about 250 m below sea
level, has disappeared in south-south-western direction, sliding down the rather
steep submarine slope separating the island from the deep trench to the south-
west.

In 1970 echosounding profiles and off-shore sampling fully confirmed the ob-
servations made on land. A huge scar with an almost flat bottom, 1000 m in
width and excavated a 150 m below the surrounding level of the sea-bottom, is
present over a distance of several km in front of the Caracasbaai. At a distance
of about 5 km and a depth of about 800 m the broad scar gradually gets a more
south-south-eastern direction and merges into a V-shaped canyon.

There are indications that at this depth of about 800 m the block, down to there
acting as a single unit, broke into several smaller fragments.

The volume of the limestone block that disappeared from the Curagao coast-
line is estimated at 150 million m3 and the volume of unconsolidated globigeri-
na-oozes, set in motion by the sliding block, amounted to 700 million m3.

The sliding event was of a sudden character and the effects on land must have
been of a catastrophic nature.

Although the limestones of the Seroe Mansinga, a mountain immediately
north-west of the Caracasbaai, are in a less stable position than limestones else-
where in the coast-ranges of the island, this risk of a new catastrophic event is
almost negligible, estimated at one chance in several millions of years.

55

â€”â€”â€”â€”â€”

Sao evantâ€™

56 P.H. DE BUISONJE AND J.I.S. ZONNEVELD

SAMENVATTING
Tidens vroeger geologisch veldwerk op Curacao werden aanwijzingen gevonden
die erop duidden dat de Caracasbaai â€” een baai met een open front naar zee
van ongeveer 1 km breedte en een maximale diepte van ongeveer 250 m â€”, ge-
situeerd aan de zuidwest zijde van het eiland, ontstaan is doordat een groot deel
van het kalksteen-kustgebergte hier onderzees is afgegleden.

De aanwijzingen berustten grotendeels op geologische en geomorfologische
gegevens uit de directe omgeving van de Caracasbaai. Zij toonden aan dat in
subrecente tijd een kustgedeelte van ongeveer Ã©Ã©n vierkante kilometer opper-
vlak, met een topvlak dat minstens 45 m boven zee lag en een basisvak dat bij de
oorspronkelike kust ongeveer 250 m beneden zeeniveau moet hebben gelegen,
in zuidzuidwestelijke richting moet zijn verdwenen en zijn afgegleden van de
vrij steile onderzeese helling die het eiland scheidt van de diepzeetrog in het
zuidwesten.

In 1970 werden de waarnemingen die op het eiland gedaan waren volledig be-
vestigd door echoloding-profielen en diepzee-bemonstering. Een enorm lidte-
ken in de vorm van een geul met vrijwel vlakke bodem, 1000 m breed en onge-
veer 150 m diep uitgeschaafd uit de zeebodem, bleek over een afstand van ver-
scheidene kilometers lengte, direct zeewaarts van de Caracasbaai aanwezig te
zijn.

Op een afstand van ongeveer 5 km uit de kust, bij een diepte van ongeveer 800
m, verandert de richting van de geul geleidelijk naar meer zuidzuidoostelijk en
zet zich verder voort als een V-vormig dal.

Er zijn aanwijzingen dat tot een diepte van 800 m het blok zich als een samen-
hangend geheel gedroeg en beneden deze diepte in kleinere stukken is gebro-
ken.

Het volume van het kalksteenblok dat uit de kustlijn van Curagao verdween
wordt geschat op 150 millioen m3 en het volume aan niet-verkitte globigerina-
slikken dat door het afglijdende blok in beweging werd gezet, bedroeg in de
orde van 700 millioen m3,

De afglijding was van een plotseling karakter en de effecten ervan op het eiland
moeten van catastrophale omvang zijn geweest.

Hoewel de kalksteen van de Seroe Mansinga, een berg direct noordwestelijk van
de Caracasbaai, in een minder stabiele positie verkeert dan de kalksteen elders in
de kustgebergten van het eiland, is het risico van een nieuwe catastrophale ge-
beurtenis vrijwel te verwaarlozen; zij wordt geschat op een kans van Ã©â‚¬n in ver-
scheidene millioenen jaren.

ACKNOWLEDGEMENTS
The authors wish to express their sincere gratitude to The Netherlands Organi-
zation for the Advancement of Pure Research, Z.W.O. and The Royal Nether-
lands Navy.
The authors are also greatly indebted to the Commander, Officers and Crew of
H.NI.M.S. â€˜Luymesâ€™ for their personal assistance and close coperation during
the investigations.

CARACASBAAI: A SUBMARINE SLIDE 57

GENERAL GEOLOGICAL OBSERVATIONS

The main axes of the three islands Aruba, Curacao and Bonaire,
arranged en echelon along the northern coast of the South-Ame-
rican mainland, are each directed from north-west to south-east
and a constant due eastern trade wind renders the straight and
rough north-eastern coasts of the islands inaccessible for shipping.
The south-western, leeward shores on the contrary possess excel-
lent natural harbours, partly in the form of hand-shaped inland
bays, drowned valley systems situated land inward from the lime-
stone coast-ranges, and partly consisting of open bays or concave
parts of the coast line, offering sheltered position even for large,
heavy-draught ships.

The coral limestones in the three islands are deposited uncon-
formably on thick series of a folded Cretaceous and Danian
eugeosynclinal sequence, mainly volcanic rocks, silica-rich sedi-
ments and turbidites (Curacao; Beets, 1972), on folded, meta-
morphic volcanics and sediments with intrusions of gabbros and
diorite batholiths (Aruba; Westermann, 1932, 1949) or on fol-
ded series of volcanics and calcareous or silica-rich sediments with
pophyritic intrusions (Bonaire; Pypers, 1933). In places lenses of
Paleogene sediments, less strongly folded, occur between the
younger reef limestones and the older, mainly volcanic forma-
tions.

The Neogene and Quaternary coral limestones are mainly
found in the peripheric zone of the islands. They occur to a maxi-
mum height of about 200 m above sea level and are developed as
relatively thin deposits, showing a strong resistance against
subaerial erosion. The underlying, mainly volcanic and non-cal-
careous rocks are much less resistant against subaerial erosion and
are exposed in the central parts of the islands.

The coral limestones of the coast-ranges may be roughly divided
into two different types: one type developed mainly along the
windward sides, the other type occurring nearly exclusively along
the leeward coasts.

58 P.H. DE BUISONJE AND J.1.S. ZONNEVELD

The limestone coast-ranges along the nort-eastern, windward
sides consist of series of marine accumulation terraces, separated
from each other by elevated, marine cliffs. In Curacao four terra-
ces may be distinguished, step-wise descending from the oldest,
highest terrace with a top level between 150 and 90 m to the
youngest Lower Terrace, situated only 10 m above sea level. These
terraces were formed by reefs growing upward from the sea-bot-
tom and contain reef corals in position of growth as well as
lagoonal sediments deposited between these reefs and the shore.
The terraces were deposited during Quaternary periods of slow re-
gression (the upper two terraces) or of slow transgression (the two
lower terraces).

In the hinterland strong degradation took place and valley
systems were carved out, especially during the (glacial) periods
with low sea levels (much lower than 20 to 25 m below the present
one).

In the final stage of the Lower Terrace transgression a sea level
was reached, leaving traces that now are found up to 10 m above
the present water line. The valley systems in the hinterland were
drowned and even in these hand-shaped drowned-valley-bays the
circumstances were favourable for reef growth.

After this final stage the sea level lowered and the upper part of
the Lower Terrace sediments came above sea but the low level
prior to the Lower Terrace transgression was never reached and
large parts of the hand shaped valley systems are still filled with
sea-water.

Considered as a whole, the series of terraces indicates that
Quaternary eustatic sea level changes were superimposed on a
slow, vertical and upward movement, not only of the island of
Curacao, but also of the islands Aruba and Bonaire where terraces
of identical nature occur at the same levels as in Curagao.

The limestones of the coast-ranges along the south-western si-
des of the islands, although of completely different facies, nature
of deposition and partly also older (Neogene), show the same ef-
fects of a slow, vertical upward movement of the islands. These
leeward coast-ranges consist of erosional remnants of emerged
reef talud deposits. They never contain reef corals in position of
growth but only show the detritus of such hermatypic reefs, often
mixed with pelagic organisms.

They show a chaotic arrangement of the reef detritus, a bed-
ding that may be followed in the direction of the strike only over
short distances, and nearly everywhere have a seaward dip of the

CARACASBAAI: A SUBMARINE SLIDE 59

stratification. These dips are mostly between 10Â° and 25Â°, but
sometimes up to 320, the maximum angle of repose of unconsoli-
dated detritus.

The limestones of the leeward sides of the islands are deposited
from slumping reef detritus. Reef growth near sea level along the
shore continuously brought masses of unconsolidated material in
an unstable position and ever and again submarine slumps occur-
red, adding new strata to the reef talud deposits far below sea le-
vel (Zonneveld, 1960; de BuisonjÃ©, 1974). Especially in the
younger parts the deposits contain pebbles derived from the non-
calcareous older formations. From paleontological and paleoeco-
logical data it is concluded that the island has been rising since
late Miocene of Pliocene times (de BuisonjÃ©, 1974).

The Quaternary eustatic sea level changes that are (together
with the vertical, upward movement of the islands) the main cau-
ses for the terrace development along the windward shores, left
only minor effects in the emerging reef talud deposits along the
leeward shores. Here in places erosional terraces were truncated at
levels identical with those of the accumulation terraces from the
windward coasts. Only the two lowest terraces have here a partly
depositional nature (Fig. 1).

THE AREA OF CARACASBAAI

Main features of the Caracasbaai area are the relatively high ero-
sional remnants of the limestone coast-range, such as the Seroe
Mansinga (47 m) to the north-west and the Kabrietenberg (80
m), Seroe Boca (81 m) and the Tafelberg Santa Barbara (196 m)
to the south-east of the Caracasbaai, dominating over the low,
gently undulating landscape landinward and the inland bay of
Spaanse Water with its natural entrance between the Kabrieten-
berg and Seroe Boca (Fig. 2).

The limestone coast-range south-east of the Caracasbaai shows
a completely normal development: flat-iron shaped erosional
remnants of emerged reef talud deposits with their seaward dip-
ping top surfaces and basal planes and a slightly steeper dip of the

60 P.H. DE BUISONJE AND J.1.S. ZONNEVELD

stratification. Along the lower, seaward side of the Tafelberg San-
ta Barbara the effects of the slow regressions and transgressions,
main causes for the four terrace depositions in the windward
coast-range, are here, along the leeward side of the island,
discernible as well: two erosional surfaces, truncated at 100-110
m and about 60 m from the 20Â° seaward dipping reef taluds and
two depositional terraces at 20-45 m and 10 m, the Middle and
Lower Terrace respectively.

In the Seroe Boca and the Kabrietenberg the Middle Terrace is
largely of an erosional nature and in the Seroe Mansinga Middle
Terrace deposits are completely lacking. Lower Terrace deposits
are completely absent along the Caracasbaai itself and from the
south-western side of Seroe Mansinga.

The triangular (flat-iron) shape of the erosional remnants of
the coast-range is caused by the strong subaerial erosion, at-
tacking the dipping limestone beds from the land-inward side
and especially from erosional gullies draining the interior. The
volcanics are much less resistant and therefore show strongly de-
graded forms in the hinterland.

The strong difference in subaerial erosion resistance between
volcanics and limestones is also demonstrated by the presence of
the inland bay of Spaanse Water. This drowned valley system
with its small peninsulas all directed towards the natural outlet to
open sea, shows the place where several rivulets (so-called
â€˜rooienâ€™) came together and in combined effort remained in
connection with open sea throughout late-Neogene and Quater-
nary times.

During the high sea level at the end of the transgressive Lower
Terrace development the slightly meandering natural outlet of
Spaanse Water, situated between the Kabrietenberg and Seroe
Boca was the only connection with the open sea and possessed a
depth of about 25-30 metres. In the inland bay reef growth occur-
red along the tips of peninsulas and small inlands close to the
natural outlet of the bay (Fig. 2).

The Caracasbaai itself with its open front of 1 km in width and
its maximum depth of 250 m is not a â€˜normalâ€™ feature in the
coastal landscape. There are several reasons for supposing that it
was formed by a giant slide, during which a huge block of the
limestone coast-range slid down into the adjacent sea.

The above-mentioned distribution of the Lower Terrace develop-

ment inside the Spaanse Water offered an important clue for the
presumption that the Caracasbaai was still occupied by limestones

CARACASBAAI: A SUBMARINE SLIDE 61

of the leeward coast-range even in rather recent times. The topo-
graphic situation indicates that at the end of the Lower Terrace
development (dated as less than 31.300 + 500 yrs. B.P.; see de
BuisonjÃ©, 1974) no open connection existed between the north-
western part of the Spaanse Water and the open sea, other than
via the natural connection between the Kabrietenberg and Seroe
Boca; should the Caracasbaai have been present in that time,
Lower Terrace development surely would have been concentrated
in this north-western part of the Spaanse Water and in the Cara-
casbaai itself.

Is this connection it is worth mentioning that according to Simons (1868, p.
36) the dam, connecting the Kabrietenberg and Fort Beekenburg with the main
island of Curacao near Brakke Put was originally an artificial one, made as a
defensive work against enemy ships attacking Curagao. The name Caracasbaai
comes fromt the Dutch word â€˜kraakâ€™ or English â€˜carrackâ€™, â€˜carackâ€™ or â€˜caracâ€™,
rather large ships used during the 16th and 17th century, mainly by the
Spaniards and Portuguese. It was much easier to enter the wide Caracasbaai than
to enter the meandering natural outlet of the Spaanse Water between the Ka-
brietenberg and Seroe Boca, especially with larger sailing-vessels.

Highest
Terrace aie
140m 99 80 ae

Terrace
ciemienaet Sipe 4525 10m sea level

SW windward coast-range N.E

Higher widdie

sea level

SW. leeward coast-range NE

terrace Ist.; E= reef taluds ; diabase
ae si: in situ AZ coraldetritus

Fig. 1. Schematic cross-sections of the limestone coast-ranges of Curagao.
Fig. 1. Schematische dwarsprofielen van de kalksteen-kustgebergten langs de
loefzijde en lijzijde van Curacao.

62 P.H. DE BUISONJE AND J.1.S. ZONNEVELD

A second argument for a sub-recent development of the Caracas-
baai may be found in the straight cliff, bordering the north-
western side of the bay and possessing an almost vertical submari-
ne continuation to a depth of about â€”250 m. This vertical cliff, or
properly speaking fault-escarpment, over a horizontal distance of
1000 metres perpendicular to the main coast line of the island,
cuts off the limestone coast-range over its entire width (Fig. 3-5).

From soundings in the Caracasbaai it was already known in 1956
that the maximum depth of â€”250 m is reached close to the sea-
ward limit of the escarpment near Lijhoek. The steep submarine
gradient of over 70Â° indicated that here, in the lower parts of the
escarpment, only hard rocks are exposed because the maximum
angle of repose of unconsolidated material never exceeds 329. In
its turn, this steep, almost vertical continuation to such a depth
excludes the possibility that the escarpment originated from nor-
mal marine cliff development or from terrestrial erosion, for any
indication of previous sea levels below the â€”25 m depth line are
absent in the bays from Curacao.

In another way too, the straight escarpment near the Caracas-
baai shows effects that are not normal in the leeward limestone
coast-range. In Fig. 5 these effects are visible: the dips of the stra-
tification are mostly land inward and several faults dissect the
limestones. These steep faults are inclined seawards and near the
land-inward limit of the escarpment a saucer-shaped limestone
deposit cuts off older limestones.

The limestone blocks between the steep faults and also the sau-
cer-shaped deposit are all truncated by the slightly seaward dip-
ping top surface, reaching a maximum height of 47 m above sea
level.

Now all the reef talud deposits elsewhere in the islands have a
seaward dip of the stratification; Seroe Mansinga is the only
exception.

Perhaps this situation indicates that the original submarine reef
talud deposits of the Seroe Mansinga â€” including those that were
present in the place now occupied by the Caracasbaai â€” might
have been involved in a minor submarine slide after which they
got a new and more stable position with land-inward directed
dips and were dissected by steep faults, long before they emer-
ged. Later they were truncated at the time that elsewhere the
Middle Terrace (20-45 m) was deposited (de BuisonjÃ©, 1974).
Only after the final stage in the Lower Terrace development the
south-eastern part of the temporarily stable mass of Seroe Man-

CARACASBAAI: A SUBMARINE SLIDE 63

singa-Caracasbaai was again involved in a movement: the Cara-
casbaai development.

A third argument for the conclusion that the Caracasbaai is the
result of a sub-recent slide, may be seen in the surroundings of
Fort Beekenburg at the eastern side of the Caracasbaai. The
fortress was built on top of a huge limestone block lying in the
shore-line and protruding about 17 m above sea level. The block
apparently is part of a limestone slab, dipping in N and NE direc-
tions and broken into a number of more or less square blocks that
are now separated by steep vertical clefts, each several metres
wide. About 200 m N of Fort Beekenburg a much more irregular
accumulation of large blocks gives the impression that some giant
dices have been thrown around (Fig. 3 and 6).

In size the blocks resemble those found scattered elsewhere in
the islands in the foot hills along the land inward erosion escarp-
ments of the limestone coast-ranges. But here, near Fort Beeken-
burg they are found in a greater number. They are clearly derived
from a larger continuous limestone cover, but the cover itself is
lacking from the scenery.

In another way too the blocks give some information. Some of
them, especially the larger ones, have a strong development of a
typical karst surface on top, exactly in the same mature state of
development as old karst surfaces elsewhere in the higher parts of
the limestone coast-range. Blocks in a tumbled position show
their original karst surface in one of the side-walls (Fig. 7-8), but
on their present top surface not the slightest trace of newly for-
med karst is found. This is again an indication that the blocks got
their present position only in sub-recent times.

A fourth argument for a sub-recent and sudden development of
the Caracasbaai is found in the same area. The Lower Terrace
deposits, encircling almost completely the islands of Curagao and
Bonaire, are lacking completely even from otherwise favourable
spots along the Caracasbaai and from Seroe Mansinga. Any indi-
cation of the former sea level at + 10 m, especially the develop-
ment of a solution notch (de BuisonjÃ© & Zonneveld, 1960; de
BuisonjÃ©, 1974), is not only absent in the escarpment along the
north-western side of the Caracasbaai, but is also lacking in the
Ford Beekenburg blocks, again pointing to a young (post Lower

Terrace) date for the Caracasbaai slide.

P.H. DE BUISONJE AND J.1.8. ZONNEVELD

During the international program of the Cooperative Investi-
gation in the Caribbean and Adjacent Regions (CICAR), from
1970 to the end of 1972, the hydrographic vessel â€˜H. NI. M. S.
Luymesâ€™ of the Royal Netherlands Navy was stationed in the Ca-
ribbean, enabling detailed scientific research in the areas around
the Netherlands Antilles and north of Surinam, areas previously
only superficially known. One of us (de BuisonjÃ©) had the op-
portunity to take part in the investigations in the Curacao area.

The â€˜Luymesâ€™ was equipped with a Kelvin Hughes Precision Depth Recorder
(PDR), type MS 38 F/M Mk 1, a smaller echosounder, type MS 36 M/A Mk 1
and on board of one of the motor launches an echosounder, type MS 26 F was
installed. All instruments were calibrated at 1500 m/sec and the two instru-
ments on the â€˜Luymesâ€™ corrected by 4 m for the draught.

With a specially designed winch, steel wire and a bottom sampler of the Van
Veen type or of the steel pipe piston corer type it was possible to take samples
under simultaneous registration of echosounding profiles on the PDR.

In the day-time a continuous position fixation was enabled by a DECCA-
system and two DECCA-stations in the islands, later on they were moved to the
shore of the South-American mainland. During the night, owing to nocturnal
fluctuations in the wave-length of the DECCA-system, only visual bearings on
landmarks in the islands, together with RADAR-distances could be used for po-
sition fixation. For this reason the echosounding registrations in large runs,
mainly more or less perpendicular to the coast lines of the islands, were made
exclusively during the day-time. Sampling of the sea-bottom was largely done at
night and in places where points of special interest showed in the previously
made echosounding profiles.

During the sampling operations so-called â€˜drifting stationsâ€™ were used. The
â€˜Luymesâ€™ then was left drifting (with the speed zero or with stopped engines) in
a westward direction (course 270) by the constant, mostly due eastern trade-
wind,

Echosounding profiles, taken when the ship with a normal speed of about 12
knots and in eastward direction (course 090) headed for a sampling station, gave
information beforehand over the stretch of the sea-bottom that would be passed
afterwards during the drifting sampling station. From such additional profiles
the exact moment to let run out the steel wire with the sampling apparatus
could be chosen and during the sampling a reversed echosounding profile was
obtained, this time with an almost equal vertical and horizontal scale, due to the
slow drifting speed of about one nautical mile an hour.

mA

CARACASBAAI: A SUBMARINE SLIDE 63

Finally attention must be drawn to the steep-sided,
longitudinal diabase hill, present immediately north-east of Fort
Beekenburg (see Fig. 3). The top of this hill is about 17 m above
sea level and the north-eastern side steeply descends to the water
of the inland bay of Spaanse Water. Diabase hills of this height
and with such steep sides do not occur elsewhere around the
Spaanse Water and the steep-sided hill near Fort Beekenburg is
considered to represent an erosional remnant of the steep foot
slope behind the land-inward side of the limestone cover that up
to a sub-recent date occupied the place of the present-day Cara-
casbaai.

All these observations support the assumption that after the final
stage in the Lower Terrace development a part of the coast-range
slumped down in a direction perpendicular to the coast, in such a
way that an open connection was formed between the Spaanse
Water and the sea west of the Kabrietenberg.

Only in the eastern part of the Caracasbaai area a small rem-
nant of basal limestones was conserved and the underlying volca-
nics did not take part in the movement. Immediately south-west
of the line where the basal slump plane must intersect the surface,
two slabs of limestone, each broken into large blocks, are left dip-
ping in directions that are not the original ones. A chaos of
tumbled limestone blocks is lying upon what might be the rem-
nant of the footslope of a former limestone escarpment.

The echo-soundings in the Caracasbaai itself give the impres-
sion (see Fig. 12) that south-west of Fort Beekenburg another
rockmass was stuck in a somewhat lower position, its top about
50-30 m below sea level.

Later a shingle beach and an artificial dam were built in the
shallow water between the newly formed Caracasbaai and the
Spaanse Water.

INVESTIGATIONS OFF-SHORE FROM CARACASBAAI

The final evidence for the conclusion that this bay owes its
existence to a catastrophic slide is given by the results of the off-
shore investigations.

0 1 2 km

1% 04 RECENT AND SUB-
RECENT CORAL SHINGLE,

BEACHROCK OR RAMPARTS

LOWER TERRACE

MIDDLE TERRACE

HIGHER TERRACE

HIGHEST TERRACE

OEPOSITIONACL

SEROE DOM! FORMATION :
REEF TALUDS WITH ADMIXTURE
OF TERRIGENOUS DETRITUS

CURACAO LAVA FORMATION :
ALTERED BASALTS (DIABASES),
STRONGLY WEATHERED

| SES!

os ,
Bs 3

Fig. 2. Geology of the Caracasbaai-area, Curacao.

LIJHOEK

NEOGENE
AND
PLEISTOCENE

CRETACEOUS

â€œSRT EG

BRAKKE PUT

@ 93

yd
deel

D

@

GEOLOGY OF 1
SUaTeERNARY CARACASBAAI - AF
CURACAO

3 ad 4
20
x

Ld

â€œiu

ALTITUDE AND

Â» ISOHYPSES IN

METRES

COASTLINE AND
INLAND BAY Wi!
SALT PANS

MARINE CLIFFS
ELEVATED AND
RECENT

es iy aN
ALT
KS MEE: X
Â»

EDGE OF CUESTA OR
OTHER STEEP SCARP
FORMED SUBAERIALLY

LIMESTONE SURFACE:
a. HORIZONTAL
c. DIP 5Â° S

BEDDING DIP IN DEGREES
SEXAGESIMAL SYSTEM

Â§ z 3

Fig. 2. Geologische kaart van de omgeving van de Caracasbaai, Curacao.

Fig. 3. Vertical aerial view of the Caracasbaat, Curagao. â€” Left the Seroe Man-
singa, consisting of elevated Neogene reef talud limestones, with an almost ver-
tical fault escarpment separated from the Caracasbaai which reaches a depth of
over 250 m near the centre of the photograph. â€” In the upper right corner two
broken slabs of reef talud limestone are visible, remnants of the huge limestone
deposit that occupied the place of the present Caracasbaai up to sub-recent
time. â€” Fort Beekenburg (arrow), a 17th century fortification, has been built on
the southernmost slab which slid down and slightly rotated. East of Ford Bee-
kenburg a chaos of tumbled limestone blocks. â€” Note the steep-sided, longi-
tudinal diabase hill, running north-south near the tanks, between the two
roads, north-east of Ford Beekenburg.

Fig. 3. Verticale luchtfoto van de Caracasbaai, Curagao. â€” Links de Seroe
Mansinga, bestaande uit opgeheven Neogene rif-puinkalken, door een vrijwel
verticale breukwand gescheiden van de buitengewone diepe Carabasbaai die bij
het midden van de foto een diepte van meer dan 250 m bereikt. â€” In de rechter
bovenhoek zijn twee grote schollen rif-puinkalk zichtbaar. Dit zijn niet geheel
mee-gezakte restanten van een enorme kalksteen-afzetting die tot subrecente
datum de plaats innam van de huidige Caracasbaai. â€” Fort Beekenburg (pijl),
een 17dÂ¢ eeuws verdedigingswerk, is gebouwd op de zuidelijkste schol, welke
afgegleden en zwak gedraaid is. Oostelijk van Fort Beekenburg een opeenho-
ping van losse kalksteen blokken. â€” Let ook op de van steile flanken voorziene,
noord-zuid verlopende diabaasrug nabij de tanks, noordoostelijk van Fort Bee-
kenburg tussen de twee wegen.

Fig. 4. Seroe Mansinga, oblique aerial view (1960). â€” The Neogene reef talud limestones of the Seroe Mansinga, left, are cut off over their
total width by a straight and almost vertical fault escarpment. â€” In the right upper corner an artificial dam connects the diabase mainland
in the background with the island on which some oil reservoirs are visible. â€” Lower Terrace deposists, almost completely encircling the
island of Curacao, are lacking in these surroundings.

Fig. 4. Seroe Mansinga, oblique luchtfoto (1960). â€” De Neogene rifpuinkalken van de Seroe Mansinga, links, zijn over hun volle breedte
afgesneden in een rechtlijnige en vrijwel verticale breukwand. â€” Een kunstmatige dam, zichtbaar in de rechter bovenhoek, verbindt het
centrale diabaas-landschap in de achtergrond met een eiland waarop nog juist enkele olie-reservoirs te zien zijn. â€” Laagterras-afzettingen

die vrijweel het hele eiland Curacao als een gordel omgeven, ontbreken hier geheel.

Fig. 5. Seroe Mansinga, horizontal view (1960). â€” Strong disturbances of the originally seaward dipping talud deposits, afterwards
almost horizontally truncated in Middle Terrace time, seem to indicate thad the deposits of Seroe Mansinga were involved already in an ear-
lier sliding movement. â€” Only in sub-recent time the disappearance of a huge limestone block exposed the straight, about 1000 m long
fault escarpment in this photograph.

Fig. 5. Horizontale blik op de Seroe Mansinga (1960). â€” Sterke verstoring van de oorspronkelijk zeewaarts gerichte helling der rifpuinkal-
ken, die later vrijwel horizontaal werden afgesneden in Middenterras-tijd, tonen aan dat de afzettingen van de Seroe Mansinga reeds vroe-
ger betrokken waren in cen afglijdingsbeweging. â€” De ongeveer 1000 m lange breukwand van deze foto werd pas zichtbaar toen in subre-
cente tijd een enorm kalksteenblok verdween.

Fig. 6. Caracasbaai, seen from the Kabrietenberg (1960). â€” In the foreground the very shallow water of the Spaanse Water, separated from
the extremely deep water of the Caracasbaai by a series of scattered limestone blocks. These blocks are vestiges of the huge reef talud deposit,
formerly present between the Kabrietenberg and Seroe Mansinga in the background. â€” Fort Beekenburg (arrow), is built on one of the
scattered limestone blocks, lying on the present shore.

Fig. 6. Caracasbaai vanaf de Kabrietenberg (1960). â€” Op de voorgrond het zeer ondiepe water van het Spaanse Water, gescheiden van de
buitengewoon diepe Caracasbaai door cen reeks verspreid liggende kalksteenblokken. Deze blokken zijn restanten van de enorme rifpuin-
afzetting die vroeger aanwezig was tussen de Kabrietenberg en de Seroe Mansinga op de achtergrond. â€” Fort Beekenburg is gebouwd op
Ã©Ã©n der blokken liggend aan de huidige kust.

Fig. 7. Some of the large limestone blocks in the immediate vicinity of Fort
Beekenburg (1956). â€” Note the mature karst surface, now in an abnormal verti-
cal position in the block on the left side. â€” Dripstone striae, originally deposit-
ed in a vertical cleft, are now in a horizontal position. â€” A new karst surface
has not yet developed on the present top surface of this block. â€” Note also the
absence of a horizontal solution notch in the blocks, elsewhere an accompanying
effect at the + 10 m level during the final stage in the Lower Terrace develop-
ment (the level of the road is only 2 m above sea level).

Fig. 7. Enkele van de grote kalksteenblokken in de directe omgeving van Fort
Beekenburg (1956). â€” Let op de ver voortgeschreden karstontwikkeling die nu
in een abnormale positie zichtbaar is in de verticale wand van het blok links op
de foto. â€” Op de huidige topvlak van dit blok heeft zich nog geen nieuw karst-
oppervlak ontwikkeld en zijn zelfs de oorspronkelijk in een verticale spleet ge-
vormde druipsteenlijsten nog aanwezig. â€” Let ook op het ontbreken van een
horizontale oplossingsnis in de blokken, overal elders een begeleidingseffect op
+ 10 m niveau uit de slotfase van de Laagterras-ontwikkeling (de weg op de
voorgrond ligt slechts 2 m boven zeeniveau).

73

Fig. 8. Detail of the preceding photograph (1956). â€” The mature karst surface
with consolidated, reddish brown weathering products still present in the origi-
nally vertical solution depressions, together with complete absence of newly
developed dripstone, indicates that the whole limestone block got its present
position only sub-recently.

Fig. 8. Detail van de vorige foto (1956). â€” Dit in ver voortgeschreden stadium
verkerende karstoppervlak met de roodbruine verweringsproducten die nog aan-
wezig zijn in de oorspronkelijk verticale oplossingsholten, samen met een totaal
ontbreken van nieuwe druipsteenvorming, tonen aan dat het blok pas in subre-
cente tijd in zijn huidige positie kwam te liggen.

Fig. 9. Echo sounding profile during deep sea sampling (C13-006). â€” During
this sampling the shipâ€™s velocity was reduced to zero, only influenced by the al-
most due easterly trade wind. The drifting speed was about one nautical mile
per hour (1800 m/h). Asa result there is almost no vertical exaggeration in scale.
The vertical line to the right indicates the start of the sampling operation, using
a steel pipe piston corer. â€” The faint, oblique line indicated with three small
arrows, seems to give a picture of the steel wire when the corer hit the bottom.
The oblique line, however, is a result of the echo sounder, continuously giving
reflexes from the massive piston corer during its descent along line C13-006,
while the ship was continually drifting to the west. â€” The profile is nearly an
exact copy of the vertically exaggerated profile L-Lâ€™ from Fig. 11.

Fig. 9. Echoloding profiel tydens bodembemonstering (C13-006). â€” Geduren-
de de bemonstering was de vaarsnelheid tot nul gereduceerd en werd het schip
alleen beinvloed door de vriywel pal oostelijke passaat. De verplaatsingssnelheid
als gevolg van deze wind bedroeg ongeveer een nautische mijl per uur (1800
m/h). Hierdoor is er vrijwel geen verticale schaal-overdrijving in het profiel. De
verticale lijn rechts geeft het begin der monstername aan, d.w.z. het begin van
het afvieren der stalen valbuis. â€” De vaag zichtbare, scheve lijn, aangegeven
met drie pijltjes, likkt een beeld te geven van de staalkabel toen de valbuis de
zeebodem raakte. De lijn is echter slechts het gevolg van de continue registratie
door het echolodings-apparaat van de overigens verticaal langs lijn C13-006 afda-
lende, massieve stalen valbuis, terwijl het schip gelijkmatig naar het westen af-
dreef. â€” Het profiel is vrijwel identiek aan het verticaal sterk overdreven profiel
L-Lâ€™ van Fig. 11.

CARACASBAAI: A SUBMARINE SLIDE 75

During the first night of CICAR-cruise 13, June 11th 1970, off-
shore from the Caracasbaai, without any detailed information
on the sea-bottom morphology, a special procedure was followed.
In order to obtain information on the sediments present in front
of the Caracasbaai, a series of six samples was taken with the steel
pipe piston corer. The sampling stations were situated in a semi-
circle around the Caracasbaai and at depths between 740 m and
880 m.

From this series five samples showed the presence of globigeri-
na-oozes. The thickness of penetration of the piston corer in these
unconsolidated oozes was between 24 cm and 124 cm, measured
from the length of the recovered cores. In all five cases there was
smear on the outside of the corer, in some cases over greater
lengtht than the core itself, indicating that the core was only part-
ly recovered.

As was shown during sampling later on in CICAR-cruise 13,
and will be discussed in a future paper, the globigerina-oozes are
the normal sediments below the 200 m depth line around the
islands and in exceptional cases, where recent or sub-recent slides
had occurred, detritus of hermatypic reefs was found at larger
depths, in some cases even below the 1000 m depth line. In such
exceptional cases the detrital reef sediments are always unconsoli-
dated.

But from the six samples taken in front of the Caracasbaai one
was of completely different nature. It consisted of a few hardrock-
fragments of a conglomeratic limestone containing diabase
pebbles and hermatypic coral detritus, and further some broken
recent deep sea corals, fragments of recent deep sea silica sponges
and some recent globigerinids and other small pelagic foraminife-
ra. The piston corer did not show any outside smear and the sharp
cutting edge of the steel pipe was badly damaged, indicating that
hard rock was hit by the corer.

The conglomeratic limestone from this sixth sample (CICAR
13-006; position 12-00.6 N, 68-52.3 W; depth 880 m) is identi-
cal with the limestones exposed in the Seroe Mansinga along the
north-western side of the Caracasbaai. Here consolidated detritic
reef talud limestones occur, containing well-rounded diabase
pebbles, derived from the hinterland, mixed with rounded frag-
ments of hermatypic coral colonies, algae and other lime-secre-
ting neritic organisms.

From the echosounding profiles taken during sampling it was
clear that sample CICAR 13-006 was derived from the deepest

Fig. 10. Series of four echo sounding profiles. â€” The profiles are taken with
the aid of a Kelvin Hughes precision depth recorder, type MS 38 F/M Mk 1. The
positions of the profiles are given in Fig. 12. â€” Profiles are from the upper part
of the broad scar caused by the huge limestone block of the Caracasbaai, sliding
down-slope in unconsolidated globigerina-oozes ot the island talud. â€” The
width of the scar is about 1 km, indicated with a black line; depths are in
metres. â€” Note the extremely flat bottom of the scar profile D-Dâ€™ and F-Fâ€™ and
the relatively high western side of the scar in profile B-Bâ€™. As a result of the ships
velocity of about 10 knots, the vertical exaggeration is about 10 times the hori-
zontal scale.

77

Fig. 10. Reeks van vier echoloding-profielen. â€” De opnamen zijn gemaakt
met een Kelvin Hughes precisie echolodingsapparaat, type MS 38 F/M Mk 1. De
plaats waar de profielen zijn genomen is aangegeven in Fig. 12. â€” De profielen
zijn van het hogere deel der brede geul, als een lidteken achtergelaten door het
enorme kalksteenblok van de Caracasbaai dat omlaag gleed in de niet-verkitte
globigerina-slikken van de eiland-flanken. â€” De breedte van de geul is onge-
veer 1 km, aangegeven met een zwart getrokken lijn; diepten zijn in meters. â€”
Let ook op de buitengewoon vlakke bodem van de geul en de relatief grote
hoogte van de westelijke begrenzing in de profielen B-Bâ€™, D-Dâ€™ en F-Fâ€™. Door
de vaar-snelheid van ongeveer 10 knopen is de verticale schaal ongeveer 10 x
overdreven ten opzichte van de horizontale schaal.

78 P.H. DE BUISONJE AND J.1.S. ZONNEVELD

point in a submarine depression with a V-shaped cross-section
(Fig. 9).

Only the next day, when the sea-bottom morphology off-shore
from the Caracasbaai became more accurately known from a large
series of echosounding profiles (Fig. 10-12), it became evident
how extremely lucky this sixth â€˜shot in the darkâ€™ had been.
Sample CICAR 13-006 had exactly hit the deepest point of a
V-shaped erosional canyon, the continuation of a large, broad
scar present in the sea-bottom in front of the Caracasbaai.

In Fig. 12 the runs of the echosounding profiles are given and
part of the constructed depth lines are indicated. The figure
shows that over a distance of about 5 km from the coast of Cura-
gao, exactly in front of the Caracasbaai, a huge scar is excavated
from the sea-bottom. This scar has in its upper course an extreme-
ly flat bottom and a width of 1000 m. The scar is situated about
150 m below the surrounding level of the sea-bottom and has
steep sides.

At a distance of about 2 km from the Caracasbaai the direction
of the scar slightly alters from N 220 E in its upper course to N
195 E in its lower part. At the same point the eastern side of the
scar diminishes in height.

Between 4 and 5 km from the Caracasbaai the steep western
side of the broad scar also diminishes in steepness and moreover
clearly shows a gradual change in direction, more to the south-
south-east.

At about 6 km from the Caracasbaai the sides of the broad scar
merge into the sides of a V-shaped submarine canyon, continuing
in a direction N 150 E. Sample CICAR 13-006 was situated exact-
ly in the central axis of this V-shaped canyon.

From the shape of the cross-section of the scar in the sea-bot-
tom between Liyhoek and a point situated about 4 km to the
south-south-west it is concluded that up to this point the sliding
limestone mass from the Caracasbaai acted as one single unit,
possibly of an asymmetrical shape. A slide, consisting of several
individual smaller quantities or several smaller slides separated by
time intervals, would never have caused a scar with such a flat
bottom but would probably have resulted in a series of V-shaped
canyons already close to the shore. The flat bottom of the scar in
its upper part, together with its width being identical with the
width of the open front of the Caracasbaai, are arguments for the
idea that the sliding Caracasbaai limestone block was a very large

CARACASBAAI: A SUBMARINE SLIDE 79

one. This is in close accordance with the arguments based on ter-
restrial observations.

That the sliding block possessed an asymmetrical shape is not
only indicated by the shape of the Caracasbaai itself, having a
straight and steep, nearly vertical boundary along the north-
western side and a less steep, more gently curved eastern side
(where at least three slumped limestone slabs were stuck), but is
also indicated by fact that the scar in the sea-bottom shows a
steep, clearly defined western side and a less pronounced eastern
side.

It seems probable that the asymmetrical shape and hence an
excentric gravitational mass centre, situated in the western half of
the sliding block, together with an unequal distribution of drag
forces excerted on the block when excavating the flat bottomed
scar, also caused a rotation in a clock-wise sense. Such a clock-wise
rotation is not only considered the main cause for the change in
direction of the broad scar but is also held responsible for the scat-
tering of the block into several smaller fragments, somewhere
between 4 and 6 km from the Caracasbaai. Breaking up of the
block was moreover facilitated by steep vertical faults, already
present in the Caracasbaai-block as a result of the earlier move-
ments of which the limestones in the Seroe Mansinga still bear
testimony.

That some of the smaller block fragments remained in the cen-
tral axis of the V-shaped canyon is conceivable and from the fact
that the piston corer hit one of these fragments, follows again an
argument in favour of a sub-recent date for the Caracasbaai slide.
For if the slide had occurred long ago, the fragments of the origi-
nal Caracasbaai-block, even when they had dimensions such as
those exposed along the shore near Fort Beekenburg, would have
been covered by a thick layer of globigerina-ooze, deposited after-
wards from normal pelagic sedimentation.

In view of the possibility that the broad scar in the sea-bottom
left by the sliding block of the Caracasbaai is a stretch where
conglomeratic limestones are stripped of a covering layer of un-
consolidated globigerina-oozes, some 150 m in thickness in that
case, three additional samples were taken. CICAR 13-016 and
CICAR 13-017 taken from the broad scar at depths of 602 and
724 m respectively, both indicated the presence of globerina-
oozes only. The third sample CICAR 13-018, depth 780 m, taken
from the western side of the broad scar but outside the scar
proper, again consisted of unconsolidated globigerina-ooze.

80

Fig.11. Sertesof three echo sounding profiles. â€” Continuation of the series on
Fig. 10. In profile H-Hâ€™ the height of the western side is stil about 100 metres,
but in the next profile this height diminishes. â€” In profile L-Lâ€™ the shape of the
cross section, originally with a flat bottom and steep sides, is changed into a
V-shaped erosional canyon. The deepest part of this canyon, here shown with a
vertical exaggeration of 10 : 1, is almost identical with the profile from Fig. 9,
taken during sampling of C13-006.

81

Fig. 11. Reeks van drie echoloding-proftelen. â€” Voortzetting van de reeks
van Fig. 10. In profiel H-Hâ€™ is de hoogte van de westelijke begrenzing van de
geul nog omstreeks 100 m, maar in de daarop volgende profielen neemt deze
hoogte af. â€” In profiel L-Lâ€™ is de dwarsdoorsnede der geul, oorspronkelijk met
vlakke bodem en steile flanken, overgegaan in een V-vormige erosie-geul. Het
diepere deel van de geul, hier met een verticale schaal-overdrijving van
omstreeks 10 x , is vrijwel identiek aan het profiel getoond in Fig. 9 en daar
opgenomen tijdens de monstername C13-006.

DETAILED BATHYMETRY OFF
CARACASBAAI â€” CURACAO

CZ sang BH
Ui; a ary UY o. as 0 1 2 KM
Cz:
Seer
lina 4g
iy a? Ly Depositional Erosional
Akal peg ee
Q a CORAL SHINGLE
â€œBer Hh | tone TERRACE
YYy MIDDLE
. MG" en:

UZ """om

Ys K\GHEST
UY TERRACE

7 iL
NEOGENE AND
? PLEISTOCENE
REEF TALUDS

2â€ altitude in metres

â€”â€” QUATERNARY â€”â€”â€”â€”â€”

â€œ7 triangulation point in metres!

=eâ€” isodaths in metres
â€”= (10 m_ interval)

CI3-006 . Â¥
oO sampling stations

srecho sounding profile line
_---"% with decca positions

wn
corey

$ 3 3

Fig. 12. Gedetailleerde dieptelijnenkaart zeewaarts van de Caracasbaar, Curacao.
Fig. 12. Detailed bathymetrey off southern Curacao,

BATHYMETRY OFF

9 > km

DEPTH AND HEIGHT IN
METRES

P LIMESTONE COAsT-

U4 RANGE, NOT OIFFER-
24 ENTIATED

LOWER TERRACE
~-\. LAND INWARD BOUuN-{'2"05â€™
DARY

Re
QO
UDÂ»

5
4D

NB

Fig. 13. Bathymetry off southern Curacao.
Fig. 13. Dieptelijnenkaart van zuidelijk Curacao.

84 P.H. DE BUISONJE AND J.I.S. ZONNEVELD

We assume that the block slid down the slope into a pre-
existing gully system and that the smaller fragments, after scatte-
ring of the block, used and perhaps also deepened a minor branch
that was present in the Caracasbaai area (Fig. 13). As to the di-
mensions of the sliding block it can be stated that the rock mass,
now lacking from the coast-range had an upper surface of about
one square km and a thickness of approximately 45 m along the
inward side and a thickness of about 250 m along the shore.

The amount of rock involved (mostly limestone with some
volcanic basement) is estimated at 150 million m3, representing a
weight of some 375 million tons. The amount of unconsolidated
off-shore sediments, set in motion by the sliding block when it
carved out the scar, was a multiple of this amount and may be
estimated at 700 million m3 with a weight of some 1,400 million
tons.

Perhaps the greater part of it has been (re-)deposited in the fan
like form south of samplepoint C 13-018 between 750 and 900 m
depth (Fig. 13).

When taking into consideration the sudden character of the
event, the effects on land must have been of a catastrophic natu-
re. It is most probable that during the slide a withdrawal of sea-
water took place, closely afterwards followed by a huge wave, a
tsunami that swept over south-eastern Curacao and probably
inundated a large part of the hinterland. It is possible that this
huge wave was responsible for the disappearance of the Lower
Terrace between the Caracasbaai and Cornelisbaai to the north-
west, this stretch of the coast over a length of about 3 km lying
exactly in a landward direction from the lower, V-shaped erosio-
nal canyon.

DATING THE EVENT

From three radiometrically 14Â¢ dated shell samples of the Lower
Terrace limestones, the youngest has an age of 31,300 + 500 yrs.
B.P. (de BuisonjÃ©, 1974). The emergence of the Lower Terrace
took place only after this date. Together with the observation that
any dissolving action or formation of notches at the + 10 m level
(normal effects in cliffs or limestone blocks during the final phase
in the Lower Terrace development elsewhere) is lacking from
limestones exposed near the Caracasbaai and that moreover newly

CARACASBAAI: A SUBMARINE SLIDE 85

formed karst surfaces are lacking in the tumbled blocks near Fort
Beekenburg, the sliding event may even be dated much less
remote in time, for instance within the last 10,000 years.

Accepting such a recent date for the event, we arrive at the pos-
sibility that the earliest Indians in Curacao, dated at a maximum
age of about 7,000 yrs. B.P. (Du Ry, 1960; van Heekeren, 1960,
1963), may have been witnesses of the catastrophe.

In this connection it is worth-while to mention two folk-tales that may have a
bearing on the case.

The first one is of Indian origin and is told in the South-American mainland
(pers. comm. Ds. J. Mietes). It holds the following story:

â€˜In a remote time groups of violent and combative Indians, coming from
more northern dwelling-places, settled along the northern coast of the South-
American mainland, killed the inhabitants or chased these more peacefull-min-
ded Indians into the more inland mountainous regions. From this time on con-
stant fights and quarrels with the dangerous immigrants took place and at last
enraged the Indians in the mountains to such an extent that they called a
meeting of their chiefs, a meeting in which the oldest chief was asked to do
something to prevent or to stop the continuous troubles with the new-comers.
â€” Now the Indians from the mountains were really peaceful people! So their
oldest chief nodded to his friends, took his sharp and long knife, saddled his ce-
lestial riding horse (sic!) and disappeared into the sky in a northern direction,
not in order to kill his enemies but only to draw with his knife a long and deep
furrow between the mountainous region and the coastal lowlands. And what
happened? An enormous landslide took place, separating the coastal area with
the inhospitable immigrants from our friendly people in the mountains. â€” You
do not believe this story? Well, the results of this occurrence are still visible from
our mainland. Go to the coast and look to the north. You will still see the results
of this landslide: the Caribbean islands, each with its surface still dipping in the
direction from where this slide started!â€™

Although this story is in sharp contrast with the results of geological investiga-
tions in the islands of Curagao, Aruba and Bonaire it has always struck the pre-
sent authors, not only because it contains some correct statements in an anthro-
pological sense and gives expression of a sharp vision on the effects of landslides
in general, but especially because it mentions the possibility of a sliding event in
which a coastal part â€” be it of smaller size than the whole island of Curagao â€”
disappeared into the ocean.

The second folk-tale is very populair in the Netherlands Antilles. It contains a
more ore less menacing warning to the listener:

â€œYou know our island has the shape of a mushroom. Surely, it has a rather
large surface, but below sea-level it only has a small stalk. So never go with too
many friends to one side of the island for then we all are in danger that the stalk
will break and the whole island will vanish into the deep ocean around!â€™

86 P.H. DE BUISONJE AND J.1.S. ZONNEVELD

The fear for such a catastrophe was mostly concealed by putting the story in an
interrogative sentence. Even in a radio interview the question â€˜Is this story true?â€™
was put to us.

One could suppose that Palaeo-Indians, living several thousands of years ago
in Curacao actually witnessed the Caracasbaai slide and that this event lived on
in the folk-tale. But it is more probable that the background of the story is as
follows:

Limestones, whether exposed in marine cliffs or as blocks, broken from cliffs
and surrounded with sea-water, in tropical or subtropical areas often get a deep,
horizontal solution notch, exactly at mean sea-level, with an overhanging rim.
When looking at such a block or coast we immediately compare it with a â€˜mush-
roomâ€™ and why should such a mushroom-shape not be present in our limestone-
island as a whole? It is significant that the same folk-tale also exists in areas with
coral islands in Indonesia!

THE PROBABILITY OF NEW CATASTROPHIC EVENT

It can be stated that slides of a size as observed near the Caracas-
baai are very rare occurrences. Over large stretches the coast-
ranges are almost continuously developed and only show gaps,
where erosional products from the hinterland are transported via
normal, originally fluvial breaks to the open sea.

During extensive studies on reef talud limestones exposed
elsewhere in the islands of Curagao, Aruba and Bonaire, only two
or three other examples were observed in which limestone hard-
rock masses were involved in submarine slides. In all other cases
only slides of unconsolidated reef materials were observed,
indicating that normally only the outer parts of reefs are involved
in the slide, leaving the coast proper unaffected.

Two cases of sliding hard-rock, probably derived from an expo-
sed position, above sea-level, are situated in Curagao.

The first was observed in the seaward dipping reef talud depo-
sits of late-Neogene age found near Blauwbaai where blocks of a
detrital reef-limestone occurred in their turn as detritus among
the chaotic elements in an otherwise normal reef talud deposit.
The date of this event, in which probably limestones from above
sea-level were involved in the slide, can be placed in late-Neogene
time, at least several millions of years ago.

The second case is found in the Veerisberg. This flat-iron
shaped erosional remnant of the coast-range near Piscaderabaai is
dissected into two parts, separated by a nearly vertical fault, per-
pendicular to the coast line, running from the top to the lower,

CARACASBAAI: A SUBMARINE SLIDE 87

seaward side of the mountain. The two parts are of unequal thick-
ness, have different basal levels and different top levels. There are
indications that the fault between the two blocks became gra-
dually wider during differential, submarine movement of the two
blocks. The date of this sliding differential movement can be
placed as far back in time as at least several hunderd thousands of
years, possibly even millions of years ago.

Perhaps the queer, semi-circular Lower Terrace development in
the Karpata area (Bonaire) is also the result of a niche left by a
slide. It has partly been filled up by Lower Terrace deposits and
must therefore have been formed more than 30,000 years B.P.

Summarizing, it can be stated that a catastrophic slide of the
size as depicted for the Caracasbaai, occurs with a probability of
roughly one in several hundred thousands or even millions of
years, a probability far below the risks for instance on a large
landslide or an explosive volcanic eruption.

To the rule that Curacao and the other two islands are
geologically safe and â€˜firm as a rockâ€™ only one exception must be
made. The limestones exposed in the Seroe Mansinga, as discus-
sed above, most probably are of exactly the same nature as those
involved in the Caracasbaai slide and are still in a relatively
unstable position.

The presence of several steep seaward dipping faults in the
limestones of Seroe Mansinga, the knowledge that an abnormal
depth of over 200 m is reached within 150 m from Lijhoek and
the sub-recent geological history of the Caracasbaai may be
arguments for regarding this area as potentially instable.
Although we are of the opinion that taking risks is associated with
and even necessary in human life, we can assure the reader that
during sampling of the limestones near Seroe Mansinga and
more especially when standing on the extreme tip near Lijhoek,
teeling the rocks slightly tremble under the impact of the waves,
we felt that this point, despite its fine views and the magnificent
landscape is not a good spot for building holiday houses, hotels
or other constructions!

Dr. P.H. de BuisonjÃ©, Geol. Inst., Nwe. Prinsengr. 130, Amsterdam.
Prof. dr. J.I.S. Zonneveld, Geogr. Inst., Heidelberglaan 2, Utrecht.

88 P.H. DE BUISONJE AND J.I.S. ZONNEVELD

REFERENCES

Beets, D.J., 1972. Lithology and stratigraphy of the Cretaceous and Danian Suc-
cession of Curacao. Uitg. Natuurwet. Studiekring Sur. & Ned. Ant. 70, 153
pp.; thesis, Amsterdam.

BuisonjÃ©. P.H. de, 1964. Marine terraces and sub-aeric sediments on the
Netherlands Leeward Islands, Curagao, Aruba and Bonaire, as indications of
Quaternary changes in sea level and climate. Proc. Kon. Ned. Ak. Wet. (B) 67
(1), p. 60-79.

BuisonjÃ©, P.H. de, 1974. Neogene and Quaternary geology of Aruba, Curagao
and Bonaire. Uitg. Natuurwet. Studiekring Sur. & Ned. Ant. 78, 293 pp.; the-
sis, Utrecht.

BuisonjÃ©. P.H. de & Zonneveld, J.I.S., 1960. De kustvormen van Curagao,
Aruba en Bonaire. Nieuwe West-Indische Gids 40, p. 121-144; Uitg. Natuur-
wet. Werkgroep Ned. Ant. 71.

Du Ry, C.J., 1960. Notes on the pottery of Aruba, Curagao and Bonaire.
Nieuwe West-Indische Gids 40, p. 81-102; Uit. Natuurwet. Werkgroep Ned.
Ant. 10.

Heekeren, H.R. van, 1960. A survey of the non-ceramic artifacts of Aruba,
Curagao and Bonaire. Nieuwe West-Indische Gids 40, p. 103-120; Uitg. Na-
tuurwet. Werkgroep Ned. Ant. 10.

Hecekeren, H.R. van, 1963. Prehistorical research on the islands of Curacao,
Aruba and Bonaire in 1960. Nieuwe West-Indische Gids 43, p. 1-25; Uitg. Na-
tuurwet. Werkgroep Ned. Ant. 15.

Pijpers, P.J., 1933. Geology and paleontology of Bonaire (D.W.I.). Geogr.
Geol. Meded. (Physiogr. 8); thesis, Utrecht, 110 pp.

Simons, G.J., 1868. Beschryving van het eiland Curagou, uit verschillende
bronnen byeenverzameld. Oosterwolde, 156 pp.

Westermann, J.H., 1932. The geology of Aruba. Geogr. Geol. Meded.
(Physiogr. 7); thesis Utrecht, 133 pp.

Westermann, J.H., 1949. Overzicht van de geotogivehe en miynbouwkundige
kennis der Nederlandse Antillen benevens voorstellen voor verdere exploratie.
Meded. Kon. Ver. Indisch Inst. 85 (Trop. Prod. 35), 168 pp.

Zonneveld, J.1.S., 1954. De Benedenwinden in vogelvucht. Tydschr. Kon.
Ned. Aardr. Gen. 71, p. 228-233.

Zonneveld, J.1.S., 1960. Een luchtfoto-onderzoek op de Benedenwindse Eilan-
den. Tydschr. Kon. Ned. Aardr. Gen. 77, p. 389-400.

BOEKBESPREKING 89

Het voorkomen en ontstaan van savannen in Suriname. (Een
inleidende fysisch geografische verhandeling), door F.H.R.
Oedayrajsingh Varma, 1975, 67 bladz. Alleen bij de auteur
verkrijgbaar, postbus 12104, Amsterdam (f 12,50).

Dit is het type boekje waarvan er al tientallen in Suriname zouden behoren te
zijn. Men kan ze echter tellen op de vingers van Ã©â‚¬n hand. Ik bedoel: instruc-
tieve boekjes over land en natuur, geschreven in bewoordingen die ze geschikt
maken voor middelbare scholieren, onderwijzers en andere meer ontwikkelde
burgers van de nieuwe staat. Dat ze er niet zijn, moet in de eerste plaats toege-
schreven worden aan de nonchalance van velen â€” Surinamers, maar vooral Ne-
derlanders â€” die in Suriname onderzoek hebben gedaan. Van hen heeft vrijwel
nooit iemand de moeite genomen om zijn bevindingen niet alleen voor zijn vak-
genoten maar ook, en dan in cen aangepaste vorm, toegankelijk te maken voor
de gewone Surinamer. Schrijver dezes is â‚¬â‚¬n van hen en brengt dan ook, naast
lof, met schroom critiek op het onderhavige boekje naar voren, want met recht
zou hem verwijtend toegevoegd kunnen worden: Had het dan zÃ©lf eens gepro-
beerd.

De heer Oedayrajsingh Varma verdient inderdaad lof. Zijn boekje is naar in-
houd en vorm goed afgestemd op het beoogde doel. De lezer krijgt een beeld
van de savannen, dat in grote lijnen juist is en hem wellicht zal prikkelen zelf
eens meer acht te slaan op dit fascinerende landschapstype.

Het betoog voor natuurbehoud in de nabeschouwing is niet overbodig, zoals
een niet-ingewijde misschien zou kunnen denken met het oog op de enorme
uitgestrektheid vrijwel onaangetaste natuur in Suriname. Integendeel, het is
zeer terecht erop te wijzen, dat men moet voortgaan met nu reeds van alle eco-
systemen in Suriname representatieve voorbeelden veilig te stellen. Als bron van
wetenschappelijke informatie zullen zij in de toekomst zeker nodig zijn. Som-
mige van Surinames savannetypen lopen nu reeds gevaar geheel te verdwijnen
als gevolg van de vooruitgang in het land.

Evenwel, critiek is onvermijdelijk. Schrijver is onvoldoende vertrouwd met al-
lerlei begrippen en termen uit de biologie en vertaalt de laatste verkeerd uit het
Engels. Ook anderszins gaat hij met de literatuur over zijn onderwerp niet zorg-
vuldig genoeg om: Sommige in de tekst geciteerde geschriften komen in de lite-
ratuurlijst niet voor; in die lijst zitten fouten; belangrijke recente literatuur is
niet verwerkt, waardoor het boekje achter loopt bij de huidige stand van de we-
tenschap; de tekst doet sterk vermoeden, dat vele gegevens uit de tweede hand
geciteerd worden.

Dat de schrijver geheel op de literatuur blijkt te moeten steunen bij gebrek
aan eigen ervaring, is niet altijd begrijpelijk. Vele savannen zijn gemakkelijk be-
reikbaar. Erger vind ik, dat hij â€” NB aardrijkskundeleraar â€” ook de kaart van
Suriname niet goed kent. Op bladzijde 15 laat hij in tekst en figuur het gebied
tussen de Corantijn en de Coeroeni zonder slag of stoot aan buurman Guyana en
verlegt hij de Sipaliwinisavanne een heel eind naar het westen. Hij blijkt niet te
weten, dat de Paroe- en de Sipaliwinisavanne Ã©â‚¬Ã©n geheel vormen. Hij behandelt
de savannen volgens de indeling van Cohen en Van der Eyk, maar verduistert
daarbij het Kasipora- en het Tafelbergtype.

90 BOEKBESPREKING

Toch moet mijn critiek een ondergeschikte plaats innemen. Ik hoop, dat het
voorbeeld van Oedayrajsingh Varma gevolgd zal worden, opdat de Surinamer
meer vertrouwd zal kunnen raken met zijn eigen land. PotentiÃ©le schrijvers moe-
ten echter wel proberen zich eerst enige ervaring omtrent hun onderwerp te ver-
werven.

J. van Donselaar

Techna. Technisch maandblad voor de Nederlandse Antil-
len. Redactie: Ing. A.A.N. da Costa Gomez (hoofdred.),
E.P. de Palm, Ing. L.J.M. Rolfast. Postbus 470, Curagao.
Jaarg. 1 â€” (1), januari 1976; (2), febr.; elk nummer 24 blz.
28 x 21% cm, ill. (NA#45,â€”).

Een technisch maandblad van enig niveau is voor zover bekend nog nooit op de
Nederlandse Antillen verschenen. Alle technische informatie werd en wordt ge-
leverd door buitenlandse vakbladen, waarbij ook Nederland als buitenland
wordt beschouwd. Algemene communicatie op het technisch vlak en dan nog
op het peil van HTS of Universitair was tot nu toe nauwelijks mogelijk. Dit heeft
mede tot gevolg gehad, dat praktische ervaring van ondernemingen, diensten of
individuen diep begraven ligt en slechts incidenteel of ten dele naar boven
komt. De redakteuren, twee jonge HTS-ers en een ervaren technicus hebben dit
als cen ernstig beletsel voor de technische ontwikkeling gevoeld en ook als een
verspilling van energie. Dit maandblad, Techna (een voortreffelijke naam) wil
thans een forum zijn voor problemen die met techniek en natuurwetenschap te
maken hebben en betrekking hebben op de Nederlandse Antillen.

Het blad kent verschillende rubrieken, nl. bedrijfskunde en bedrijfsinforma-
tie, algemeen en vakgerichte gedeelte, technische tips en correspondentie. In de
cerste twee afleveringen komt een verscheidenheid aan onderwerpen aan bod:
met name brandweer en brandpreventie, utiliteitsprojekt op St. Maarten, trans-
formatoren, bestrijding van lawaai en onderhoud van aircoâ€™s.

TECHNA staat vanzelfsprekend nog in de kinderschoenen. Gezien echter de
geestdrift van de redaktie en het ruim aanwezige (schrijvers) potenticel kan het
blad cen steentje bijdragen aan de ontwikkeling van de Antillen en zich een
vaste plaats veroveren bij het lezerspubliek: iedereen met een behoorlijke tech-
nische kennis en ontwikkeling.

TECHNA verdient alle steun van iedere technisch geinteresseerde lezer die
betrokken is of wil worden bij de ontwikkeling van de Nederlandse Antillen.

H.A.M. de Kruif

BOEKBESPREKING 91

De Antillen, door Peter Wood en de Redaktie van Time-
Life boeken. De wereld der woeste natuur. Time-Life
Intern. ; Nederlandse uitgave bewerkt in samenwerking met
M.J. Daan-Stiemens en Dick Hillenius; 1976, 184 bladz.,
talrijke afb. in kleuren (f 32,50).

Het is verrassend hoeveel aandacht in deze Time-Life uitgave is besteed aan Bo-
naire, dat wordt beschouwd als â€˜voor duikers het meest ideale terrein van de hele
Antillenâ€™ (p. 160).

Het werk bestaat uit een aantal vlot geschreven reisverslagen met gelijk aantal
fotoreportages, welke voor vele lezers waarschijnlijk wel het meest waardevolle
deel van deze uitgave zullen vormen, ook al zijn de kleuren op de afbeeldingen
niet altijd even natuurlijk.

Na enkele inleidende beschouwingen over (1) â€˜Een zonovergoten archipelâ€™
maakt de lezer kennis met â€˜Barbudaâ€™s amoureuze piratenâ€™ (p. 37-49), onder
welke speelse titel John Dominis meesterlijke foto's laat zien van een enorme
broedkolonie van fregatvogels (â€˜minnaars die Casanova naar de kroon stekenâ€™)
in de mangroven van noordwest Barbuda.

Er volgt een avontuurlijke tocht door (2) â€˜Het binnenland van Dominicaâ€™,
met daarna fotoâ€™s van â€˜De ondergang van een stadâ€™ (p. 66-73), waarmede na-
tuurlijk St. Pierre op Martinique is bedoeld, dat in 1902 door een gloedwolk van
de Mont PelÃ©e werd vernietigd.

Dan gaan wij naar (3) â€˜De blauwe bergen van Jamaicaâ€™ en maken kennis met
het indrukwekkende karstlandschap van dit eiland dat door Dan Budnik met
fotoâ€™s over â€˜Eenzelfde gesteente in velerlei vermommingenâ€™ (p. 84-99) wordt
geillustreerd.

Een tocht naar de hoogste top van Hispaniola (tevens van de Antillen) op
ruim 3000 meter, brengt ons (4) â€˜Naar ijler luchtâ€™. En dan komt tenslotte de
â€˜Natuurwandeling. Dwars door Bonaireâ€™ (p. 112-123), van Slagbaai naar de top
van de Brandaris, dan naar Plaj'i Funchi, en vervolgens via Pos'i Mangel naar
Boca Cocolishi. Dit verhaal is geillustreerd met 6 grote en 18 kleine kleurenfo-
to's van John Dominis, van het landschap en van de planten en dieren waarover
een en ander wordt verteld. Elders is een afbeelding van de flamingokolonie in
het Pekelmeer te vinden, en cen fraaie, twee bladzijden beslaande plaat van
elandsgeweikoraal bij Plajâ€™i Funchi, dat bij een lage waterstand boven het zee-
oppervlak uitsteekt.

Zijn zwerftochten vervolgend komt John Wood dan â€” in gezelschap van de

bioloog William E. Rainey en zijn metgezellen â€” op het Isla de Aves (bewesten
Dominica), waar hij (5) â€˜In de geest van Robinson Crusoeâ€™ zijn tentje stevig vast-
pent in het zand. Zijn bespiegelingen hebben dan vooral betrekking op de ge-
schiedenis van dit lang-vergeten eilandje, dat na de publicatie van een artikel
over â€˜Islote Aves, een vogeleiland in de Caraibische Zeeâ€™ in de 33ste Jaargang
van dit tijdschrift (1952, p. 23-34) plotseling in de belangstelling kwam te staan,
en voorts over de met uitsterven bedreigde zeeschildpadden. Prachtige kleurop-
namen van Ron en Valerie Taylor brengen ons vervolgens in â€˜Een woelige onder-
water-wereldâ€™ (p. 138-155).
Het (6) â€˜Avonturieren op de bodem van de zeeâ€™ bij Bonaire â€” drie jaar na de
uitvaardiging van het speervisverbod â€” blijkt hem beter te bevallen dan op an-
dere eilanden. Daarna wordt dit boek over De Antillen besloten met een arti-
stieke serie fotoâ€™s van John Dominis over â€˜Het woeste en waterrijke eilandâ€™ (p.
166-179), Dominica.

92 BOEKBESPREKING

Veel aandacht wordt in dit werk besteed aan de geologie, de fysische geografie,
en aan de flora en fauna van de eilanden. Opvallend is daarbij hoe goed men
zich in deze Nederlandse uitgave heeft getracht te documenteren. Dit blijkt niet
alleen uit de Bibliografie, waarin tal van publicaties voorkomen welke uitslui-
tend op de Nederlandse Antillen betrekking hebben, maar evenzo uit de â€˜Ver-
antwoordingâ€™, waarin ook Frater M. Arnoldo Broeders, L.G. Gerharts, Hugo
Gerharts, Ingvar Kristensen en Don Steward worden bedankt.

Toch blijven er nog wel merkwaardige dingen te lezen, ondanks de vele zeer
noodzakelijke veranderingen welke door Arnoldo, L.D. Gerharts en Kristensen
in het manuscript werden aangebracht. Saba is â€˜tot de laatste vierkante meter
geÃ©xploiteerdâ€™ (p. 28). Bonaire is â€˜zo droog als een woestijnâ€™ (p. 21); daar waait
ook nog steeds een Noordoostpassaat, in plaats van de vrijwel constante wind uit
het Oosten (een feit waarmede alle vliegvelden op de Kleine Antillen rekening
hebben gehouden). En van wat er over het ontstaan van de Bonaireaanse bin-
nenwateren wordt gezegd (p. 112), zal stellig niemand iets kunnen begrijpen.

Er wordt veel gewerkt met de latijnse namen van planten en dieren, die â€”
behoudens een enkele uitzondering â€” juist zijn geschreven. Niet waar is echter
dat de landslak Cerion uva, die hier schapeschelp wordt genoemd, â€˜op Aruba
uitsluitend als fossielâ€™ is te vinden (p. 113).

Op het kaartje van Bonaire â€” bijna 4 bij 2 cm groot, maar waarop Washing-
ton Park met nadruk staat aangegeven â€” zijn vijf woonkernen als gelijkwaardig
aangeduid, te weten: Kralendijk, Bacuna, Boven Bolivia, RincÃ©n en Karpata;
en de enige weg die (ook op de overzichtskaart) is getekend, loopt van Zuid-
punt, via Sorobon en Wanapa naar Kralendijk, en vervolgens via Porta Spafio en
RincÃ©n naar Slagbaai!

Al met al, toch stellig een aantrekkelijke aanwinst voor de Westindische boe-
kenverzameling.

P.W.H.

Full Text

xml version 1.0 encoding UTF-8
REPORT xmlns http:www.fcla.edudlsmddaitss xmlns:xsi http:www.w3.org2001XMLSchema-instance xsi:schemaLocation http:www.fcla.edudlsmddaitssdaitssReport.xsd
INGEST IEID E3VROEV4U_JCYUL8 INGEST_TIME 2011-05-12T01:34:36Z PACKAGE UF00099461_00056
AGREEMENT_INFO ACCOUNT UF PROJECT UFDC
FILES

AchterkaftBibliografieBoekbesprekingCaracasbaai: A submarine slide of a huge coastal fragment in CuracaoDe groei van de Chinese groep van Suriname 1964-1970InhoudJean-Baptiste Tierce and the Batavian ReplubicPolitical and economic mobilisation and the arwak-carib relation in SurinamSurinaamse Nederlandse plante- en dierenamen en hun herkomstTitelbladVan schoolopzieners en schoolhouders op Curacao, 1819-1846VoorkaftBuisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Buisonj, P.H. de and Zonneveld, J.I.S.Derveld, F.E.R.Derveld, F.E.R.Derveld, F.E.R.Derveld, F.E.R.Derveld, F.E.R.Derveld, F.E.R.Derveld, F.E.R.Derveld, F.E.R.Derveld, F.E.R.Derveld, F.E.R.Derveld, F.E.R.Derveld, F.E.R.Derveld, F.E.R.Derveld, F.E.R.Derveld, F.E.R.Derveld, F.E.R.Derveld, F.E.R.Derveld, F.E.R.Derveld, F.E.R.Derveld, F.E.R.Donselaar, J. vanDonselaar, J. vanDonselaar, J. vanDonselaar, J. vanDonselaar, J. vanDonselaar, J. vanDonselaar, J. vanDonselaar, J. vanDonselaar, J. vanDonselaar, J. vanDonselaar, J. vanGoslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Goslinga, Cornelis Ch.Homan, G.H.Homan, G.H.Homan, G.H.Homan, G.H.Homan, G.H.Homan, G.H.Homan, G.H.Homan, G.H.Homan, G.H.Homan, G.H.Homan, G.H.Homan, G.H.Lamur, H.E.Lamur, H.E.Lamur, H.E.Lamur, H.E.Lamur, H.E.Lamur, H.E.Lamur, H.E.

xml version 1.0 encoding UTF-8
REPORT xmlns http:www.fcla.edudlsmddaitss xmlns:xsi http:www.w3.org2001XMLSchema-instance xsi:schemaLocation http:www.fcla.edudlsmddaitssdaitssReport.xsd
INGEST IEID EGMVO5TUH_59MDPR INGEST_TIME 2011-06-09T06:47:51Z PACKAGE UF00099461_00056
AGREEMENT_INFO ACCOUNT UF PROJECT UFDC
FILES

NIEUWE WEST-INDISCHE GIDS
NIEUWE
WEST-INDISCHE
GIDS

EEN-EN-VIJFTIGSTE JAARGANG

UITGAVE VAN DE

STICHTING NIEUWE WEST-INDISCHE GIDS
te Utrecht

1976
IV

De uitgave van de 51ste jaargang van de NWIG werd gesubsidieerd door de
Nederlandse Stichting voor Culturele Samenwerking met Suriname en de
Nederlandse Antillen, de Natuurwetenschappelike Studiekring voor Suriname
en de Nederlandse Antillen.
INHOUD VAN DE EEN-EN-VIJFTIGSTE JAARGANG

BuisonjÃ©, P.H. de & Zonneveld, J.1.8., Caracasbaat: a
submarine slide of a huge coastal fragment in Cura-

GAOCLS SEs) was a 2 ee eee bao OROIOE G2 aL awe 55- 88
Derveld, F.E.R., Political and economic mobilisation

and the Arwak-Carib relation in Surinam ........ 127-146
Donselaar, J. van, Surinaams Nederlandse plante- en

dierenamen en hun herRomst .. 0... c ccc cee 20- 30
â€” BoekbespreRing 0. ccc ecees 89- 90
Dubelaar, C.N., Boekbespreking Â©... 66. e. 31- 33
Goslinga, C.Ch., Van schoolopzteners en schoolhou-

Bersop Curacao, 1819-1846 oss ac 6 ewan sa eee 8 147-171
Hoetink, Hy Bockhespre hee ascii a exon tye e293 172-173
Homan, G.H., Jean-Baptiste Tierce and the Batavian

RAPQORS Â«a4 comes i i eewwS TEE DER BwR GA Ee eS 1- 12
Kruijf, H.A.M. de, Boekbespreking ............4. 90
Lamur, H.E., De groei van de Chinese groep van Sur-

mame, 1964-1970 0... ccc cee eee 13- 19
Triebels, L.F., Boekbespreking ........ 0c cece une aa 62
Wagenaar Hummelinck, P., Bibdiografie ........ 36-54, 93-126
â€” BoeRbespreRing 0.0 c ccc c eens 91-92, 174
VI

BIBLIOGRAFIE
Separate publications (WA) sors cocwniccs wows neswawen wiewwaws were
APRESS WE) cconaws css comnanncninn ean RMON ORNS
BOEKBESPREKING

Oedayrajsingh Varma, F.H.R., Het voorkomen en ontstaan van savannen in
Sairename: L975: (N DVGHSEIAIEY coca cssassce sexcecase esmneranasete cmestuneumenimarenoene

Goslinga, C.Ch., Curagao and Guzman Blanco: A case study of small
power politicis in the Caribbean, 1975 (Hoetink) ...............00055

Sujo Volsky, Jeannine, E/ estudio del arte rupestre en Venezuela, 1975
(Dubelaat) oo... ce-ccnaes GRE Gas GSES 165 RUST SWRTSS Se

Techna, Technisch maandblad voor de Nederlandse Antillen, 1976 (de
Kroijf) ssvse
Tello, Jaime, CatÃ©logo de la Fauna Venezolana. VII. Mollusca, 1975
(WEH:) 229 siceawe eooms eR me Renee ames

Vervoorn, A.J., Antilliaans Nederlands, 1976 (Triebels) ................

Wood, Peter & Redaktie Time-Life boeken, De Antillen, 1976 (W.H.)....

36- 54

93-126

89- 90

172-173

31- 33

90

174
33- 35

91- 92
VERBETERINGEN

Biz.
Blz.
Biz.

Biz

55, inhoudsopgave, lees: 55, 57,59, 65, 84, 86, 88, i.p.v. 1, 5, enz.

59, regel 13, lees: ori.p.v. of.
64 en 65 dienen te worden verwisseld.

. 70, Fig. 5, regel 2, lees: that i.p.v. thad.
Blz.
Blz.
Blz.
Biz.

72, Fig. 7, regel 12, lees: heti.p.v. de.

80, Fig. 11, regel 2, lees: still i.p.v. stil.

82, Fig. 12, lees: Caracasbaai en bathymetry.

86, tussentitel, lees: The probability of a new catastrophic event.

VII
Vill

NIEUWE WEST-INDISCHE GIDS
onder redactie van

Dr. Mr. J.H. Adhin, Dr. D.C. Geijskes, Drs. L.J. van der Steen,
Dr. J.H. Westermann en Dr. P. Wagenaar Hummelinck, secreta-
ris en eindredacteur, Sweelincklaan 84, Bilthoven (tel.
030-782098).

NO1 AUGUSTUS 1976 1-54
NO 2-3 NOVEMBER 1976 = 55-126
NO4 DECEMBER 1976 127-174

LUK INST
wins LON
SO Se Dt â€œ\

OS$;

G.H. HOMAN Give VOSA

JEAN-BAPTISTE TIERCE AND THE BATAVIAN REPUBLIC

The revolution of 1795 in the Republic of the Seven United Pro-
vinces and the European war affected the events and status of the
Dutch colonies. The island of Curacao, the most important of the
Netherlands Antilles, was no exception and experienced a series
of internal changes and finally even a change in colonial masters
when it was conquered by Great Britain in 1800 and again in
1807. One of the most dramatic internal episodes occurred in
September 1799 when the colonial government of Curacao
expelled a French citizen, Jean-Baptiste Tierce, for his alleged
pafticipation in a conspiracy and plot against the authorities.
After his expulsion, Tierceâ€™s ordeal was not over since he was in-
carcerated in the Batavian Republic where he had hoped to obtain
justice. While the events of Tierceâ€™s arrest and expulsion are well
known, his imprisonment in the Netherlands and its diplomatic
repercussions have not been given any attention. This article will
attempt to present an account of Tierceâ€™s experiences in the Bata-
vian Republic in 1800 and 1801.

Curacao had been a Dutch colony since 1634 and like other Euro-
pean colonies in the West Indies relied heavily on the institution
of slavery to sustain its economy. In 1789 the number of slaves
was 12,804 as opposed to 3964 whites and 2776 free colored. On
the island also lived a large number of other Europeans besides
the Dutch such as some 400 French citizens. Partly as a result of
the impact of the French Revolution and the slave revolt in French
Santo Domingo an insurrection among the slaves occurred in
August 1795. It failed, however, and the leaders were executed.

News of the flight of Stadholder William V reached Curacao on
May 16, 1795, but the old colonial government remained in
office much to the chagrin of the Patriotic elements. On August
10, 1796, it became known that the stadholderate had been
abolished, and, therefore, no one would henceforth be bound by
the oath of loyalty. The officials swore their allegiance to the
Batavian regime, and a new director ad interim, Jan Jacob Beau-
jon, was appointed while Johann R. Lauffer became the comman-
der of the national guard. Soon Beaujon and Lauffer disagreed
over such matters as defense, and the former was forced to resign
in December 1796 to be replaced by his rival. 1

1
2 G.D. HOMAN

Lauffer was born in Switzerland and had come to Curacao as a
soldier in 1776. He earned the respect of many of the local inha-
bitants and sided with the advocates of change although he was
not a radical. His task was not simple since he not only had to
watch the enemy, the British, but also his allies, the French, who
were perhaps more of a threat to the island. The French Republic
had dispatched many agents to the Caribbean some of whom
were most anxious to establish a French regime in Curacao. With
the growing chaos in Santo Domingo the number of French refu-
gees increased, and Lauffer realized that they might pose a poten-
tial threat to his administration. ,

Among the well established French citizens in Curacao was Jean-
Baptiste Tierce. He was born in Le Havre in 1754 and came to the
island in 1784.2 In the course of time Tierce accumulated â€˜a small
fortune and credit.â€™5 He was widely respected in the business
world4 and by others and played an important role in his local
Catholic Church where he served as eerste kerkmeester. 5 He also
assisted in the suppression of the slave revolt in 1795Â° and he
supported the Patriots. He and others demanded in September
and December 1796 to place Captain First Class, Albert Kikkert,
and Lauffer in charge of the defense of the island since Beaujon
seemed not aggressive enough to prepare the island for a possible
outside attack.7 He also attacked Rear-Admiral Wiertsz even ac-
cussing him of treasonable conduct since the latter had allegedly
once agreed to surrender Willemstad to the British. Wiertsz was
furious over the accusation and complained to the colonial coun-
cil â€˜how slanderous, how dishonorable, how grieviousâ€™ a certain
Tierce had dared to accuse him.8

On July 3, 1796, Tierce was appointed to fulfill the French con-
sular function relative to the sale of prizes on the island of Cura-
cao. On September 10, 1798, he was appointed receveur of
French prizes which entitled him to keep 5% of the receipts. His
consular activities were terminated in April 1798, and in June
1799 Tierce was replaced as receveur by General Urbain Devaux.9
A few months later Tierce was imprisoned and deported for par-
ticipation in a plot against the colonial government.

Why Tierce became the principal ringleader of this cabal against
Laufferâ€™s administration is not clear. He had once been an active
supporter of the director and even supported his appointment.
Lauffer alleged once that Tierce had since 1796 thwarted the
JEAN-BAPTISTE TIERCE AND THE BATAVIAN REPUBLIC 3

government in every possible way and spread â€˜the most infamous
liesâ€™ about the Curagao government among the neighboring
French possessions. 10 There is no evidence to support that accu-
sation, however. It is possible that Tierce was politically naive and
was persuaded by frustrated and disgruntled French refugees to
overthrow Laufferâ€™s government and to install Kikkert who was
more pro-French. The available evidence seems to indicate that
Kikkert, who was no friend of Lauffer, played a somewhat sinister
role in this affair. He undoubtedly had secret ambitions to be-
come director of the island, a position he finally obtained in1815.
Furthermore, he and Tierce were and remained close friends even
after the disaster of September 1799.11

It is not clear when the first rumors of a plot against his admini-
stration reached Lauffer. Later he contended that his enemies
would have tried to stage a coup @â€™Ã©tat as early as 1797, but fear
of Rear Admiral Wiertsz caused them to hesitate. After the
latterâ€™s death in October 1798 the cabal became bolder and sear-
ched for a suitable leader.12 In August 1799 Lauffer informed the
Committee for the Affairs of the Colonies and Possessions of the
Batavian Republic in America and the Coast of Guinea that the
National Guard had enabled him â€˜to foil completely all the at-
tempts by the still active cabal.â€™13 However, on September 8 he
reported to his Colonial Council in Curacao that he had received
significant information about a plot led by General Devaux
against his government. Apparently, the original plot had called
for an expedition to be launched from Santo Domingo, an under-
taking for which the leader of the slave revolt in that French colo-
ny, Toussaint lâ€™Ouverture, would furnish ships and men. How-
ever, the plan was changed, and it was decided to stage a coup
d'Ã©tat against Lauffer who would be replaced by Kikkert. One of
the first acts of the new government would be the freeing of the
slaves. If the plot had succeeded, Lauffer wrote, â€˜this most
terrible undertakingâ€™ would have resulted in â€˜a most horrible
massacreâ€™ and Curacao and the entire West Indies might have
shared the fate of Santo Domingo. 14

The Colonial Council of Curacao was impressed with Laufferâ€™s
evidence and ordered the immediate arrest and deportation of
General Devaux. The latter vigorously denied any complicity in
the plot,!5 and most likely he was only marginally involved.
Lauffer himself wrote later that Devaux was not a man with an
â€˜evil heartâ€™ but had a rather â€˜fiery imaginationâ€™ and was â€˜imma-
tureâ€™ in his opinions. 16
4 G.D. HOMAN

A few days later Lauffer concluded, however, that not Devaux
but Tierce had been the principal ringleader, and on September 13
he requested the Colonial Council to order his arrest, a request
that was promptly granted. Furthermore, it was later revealed
that Tierce had been in secret communication with Spanish rebels
from Caracas and had even helped one of them, a certain Pedro
Cannibens, to escape.17 The Colonial Council searched Tierceâ€™s
house on September 18 but could find no incriminating evidence
except for some papers that tended to prove that he had been
active for some time in stirring up the French authorities against
the government of Curacao.18 Tierceâ€™s priest, Jacobus Schinck,
tried desperately to testify on Tierceâ€™s behalf, but the Colonial
Council could not be persuaded, and on September 26 ordered
his expulsion from the island within eight days.19 Tierce left the
island on October 7. He had barely time to arrange his private
affairs and begged a friend to care for and have mercy on his
children and their mother.20

Tierce went first to Spanish Santo Domingo and then to Cap
Frangais where he boarded a French ship bound for Bordeaux.
However, this vessel was seized by an American frigate and
brought first to Newport and later to Boston. Here he boarded
the Mahale Winsor bound for Rotterdam where he arrived on
May 11 or 12, 1800. In the Batavian Republic he hoped to be
given a chance to vindicate himself. Subsequently, he intended to
go to Paris to discuss his problems with the minister of navy and
colonies.21

With Tierce from Curacao to Boston and to Rotterdam
travelled another inhabitant of Curacao, Jan Hendrik Quast,
Quast was a young naval officer and the son of Johan Caspar
Adolf Quast, the late pastor of the Protestant congregation in
Curacao. He had not been involved in the cabal against Lauffer
although he and Tierce seemed to have been close friends. Quast
claimed he was simply travelling to Europe to settle some of his
business affairs after which he intended to return to Curacao
where his wife and children still lived.22

Upon his arrival in the Batavian Republic Tierce soon learned,
especially from Hubertus Coerman, a member of the Committee
for the Affairs of the Colonies, that the authorities had been fully
informed about the events of September 1799. Thus he soon
realized he could not expect to receive a sympathetic or unbiased
hearing, and resolved to go to Paris.23
JEAN-BAPTISTE TIERCE AND THE BATAVIAN REPUBLIC 5

However, on May 19, the Agent of General Internal Police, A.J.
La Pierre, decided to arrest Tierce and Quast. During the interro-
gation in the days following Tierce vigorously denied any compli-
city in a plot to overthrow the government of Curacao. He did
acknowledge that he had had contact with Spanish rebels from
Caracas and at the request of Director Lauffer hid one in his
house. He was exiled, he charged, because Lauffer disliked him
since Tierce was a â€˜good friendâ€™ of Kikkert. Furthermore, he
added that the patriots in Curacao were dissatisfied with Lauffer
because he was despotic. Quast also denied any complicity
although it appeared that the French agent in Spanish Santo
Seen had paid his travel expenses from Cap Frangais to
France.24

Although the interrogation had not provided La Pierre with
anything very incriminating, the Agent resolved on June 6 to
request the Uztvoerend Bewind for permission to hand over Tierce
and Quast to the judical officials. The Directors readily agreed on
June 7 provided that the Legislative Body recognize the Court of
Holland and Zeelandâ€™s competence to prosecute the two men
who were allegedly guilty of crimes committed in the colonies. At
this time the Batavian government had not yet settled the question
if a person who had committed a crime in the colonies could be
tried by a court in the Republic. This problem was easily solved,
however, when the Legislative Body on June 26, 1800, passed a
decree empowering the Court to prosecute Tierce and Quast.25

By this time the case against Tierce and Quast had produced a
serious crisis in the Committee for the Affairs of the Colonies. On
June 6, while recommending Tierce and Quastâ€™s prosecution by
the Court, La Pierre also charged one of the members of the
Committee tor the Affairs of the Colonies, Hubertus Coerman,
with improper conduct that warranted his temporary exclusion
from that body.26 Coerman once resided in Curacao where he
served as advocaat fiscaal and as a member of the grootenraad.27
Although he was living in the Batavian Republic in 1800, his wife
had remained in Curacao. He knew Tierce and also Quast and
these two men had immediately contacted him upon their arrival
in Rotterdam in May. Undoubtedly, Coerman sympathized with
the two men and divulged information to them, especially on
Laufferâ€™s communication with the Committee for the Affairs of
the Colonies that he, as a member of that body, should have kept
confidential. La Pierre learned about Coermanâ€™s indiscretion
6 G.D. HOMAN

during the interrogation and demanded the latterâ€™s exclusion
from the Committee.

The Uitvoerend Bewind was not willing to accept La Pierreâ€™s
recommendation but did demand on June 11 that every member
of the Committe for the Affairs of the Colonies submit a written
statement declaring that they had not had any communication
with Tierce.28

All the members of the Committee for the Affairs of the Colo-
nies, except Coerman, promptly complied with this request.29
Coerman promised to submit a separate statement which he did
on June 15. In it he acknowledged that he had known Tierce
when he lived in Curacao and had been pleased to meet him
again. He respected Tierce for his role in the suppression of the
slave revolt and considered the exile of his friend from the island
an act of injustice. Coerman contended that Tierce most likely
had been deported because he had discovered serious dishonesty
in the execution of the will of a certain Brion. Coerman did deny,
however, that he had divulged anything of substance to Tierce
ane he did acknowledge having had conversations with
him.

Upon the request of the Uitvoerend Bewind, the Committee
for the Affairs of the Colonies reluctantly expressed its views on
Coermanâ€™s behavior. It agreed that he had been guilty of indis-
cretion and added that it had never been too impressed with
Coermanâ€™s role on the Committee because of his â€˜turbulence and
temperamental constitutionâ€™.31 Subsequently, the Uitvoerend
Bewind on July 26 expressed its â€˜serious displeasureâ€™ over
Coermanâ€™s â€˜thoughtless temper and imprudenceâ€™ and urged him
to be more careful in the future.32

More serious were the diplomatic repercussions of the Tierce
affair. Already a few days after Tierceâ€™s arrest the Spanish ambas-
sador to the Batavian Republic, Anduago, requested the govern-
ment not to release the prisoner before he had had an opportuni-
ty to interrogate him on the attempted coup d'Ã©tat in Caracas.33
While this request, which was repeated in late July, could be
honored, the demands submitted by the French ambassador
SÃ©monville produced a more serious problem. Already on May 27
SÃ©monville demanded that if Tierce were a French citizen em-
ployed as French consul in Curacao he be promptly released.34
Two weeks later the French ambassador demanded that all deci-
sions against Tierce, who was undoubtedly a French citizen and
JEAN-BAPTISTE TIERCE AND THE BATAVIAN REPUBLIC 7

therefore entitled to the protection of his government, be suspen-
ded. Furthermore, SÃ©monville demanded that his secretary be
permitted to question the prisoner.35 The Uitvoerend Bewind
requested La Pierre on June 12 to advise the foreign minister how
to reply to SÃ©monvilleâ€™s inquiries and demands. La Pierre denied
that Tierce was a French citizen since he had become a Batavian
citizen because of his service as an officer in the national guard.
Furthermore, although Tierce had once served as French consul,
he was never officially appointed to that function by the French
government. Moreover, his consular duties ended in April 1798
almost one and one-half year before his arrest and expulsion.
Later Tierce served as receveur, but he held that position only at
the fiat of the Batavian officials. Therefore, La Pierre concluded,
Tierce could not under any circumstances appeal for protection of
the French government. Naturally, the request to allow SÃ©mon-
villeâ€™s secretary question Tierce could not be honored since such a
concession would violate Dutch sovereignty and do harm to Bata-
vian-French relations. 36

The Uitvoerend Bewind accepted La Pierreâ€™s advice and on
June 16 instructed corre Minister Van der Goes to reply to
SÃ©monville accordingly.3/ The latter was unwilling to accept this
rebuff and reiterated with â€˜greater forceâ€™ his previous observations
and demanded Tierceâ€™s prompt release. He accused the Batavian
authorities of subterfuges in order to suspend his intervention to
obtain the release of a person who had been victimized by the
enemies of the Batavian government in Curacao where Tierce had
successfully foiled the intrigues of the Orangists. 38

The Batavian government, which was often easily bullied by
the French during this time, stubbornly refused to yield in this
matter, however. It even instructed on August 6, 1800, the am-
bassador to Paris, Rutger Jan Schimmelpenninck, to submit a
memorandum to the French government on the events in Sep-
tember 1799 in Curacao and to inform the authorities of â€˜the un-
healthiness of the claim to consider J.B. Tierce . . . a French
citizen.â€™39

In September 1800 the French government discontinued its de-
mands on behalf of Tierce. Perhaps it felt it could no longer
defend Tierce who had been accused of trying to overthrow the
government of Curacao in 1799 after un unofficial, abortive,
French attack on the island between July and September 1800.
This time the Batavian government registered protests and the
French authorities attempted to apologize.40
8 G.D. HOMAN

Meanwhile, Tierce and Quast had been in the custody of the
Court of Holland and Zeeland which studied the available evi-
dence to enable them to instigate legal actions against the two
men. However, on July 24 the Court resolved that since it could
not find sufficient evidence to prosecute them, the two men
would be released on July 28, 1800.41 The Spanish ambassador
attempted desperately to detain them further while he was awai-
ting for relevant documentary material from Madrid, which
would enable him to interrogate Tierce on the Caracas affair. The
Uitvoerend Bewind honored that request on July 28,42 but the
Court refused to relent much. It emphasized the difficulties of
this case that could not be handled â€˜in accordance with regular
rules.â€™ However, it could not detain the two men merely on the
basis of â€˜vague accusations.â€™ There simply was not enough
evidence and no corpus de/icti. However, the Court was willing to
keep Tierce until August 1 â€˜in order not to render illusive such
political measures as [the Directors] in their position might deem
necessary ."43

The Courtâ€™s record on human rights during the period
1798-1804 has not been very impressive. It was especially sensitive
to what it considered abuses of freedom of the press, and in May
1802 gave a rather severe sentence to J.C. Hespe for publishing
two innocent â€˜dreamsâ€™ in the Po/itieke Blixem. However, the case
against Tierce and Quast was handled with equity, although the
Court played a little game with its reference to â€˜political measu-
res.â€™ What was meant by that became obvious when the Uztvoe-
rend Bewind resolved on July 30 to order La Pierre to reincarcerate
Tierce upon his release by the Court for the security of the state
and for the maintenance of good relations with the Republicâ€™s
allies. Thus the Court informed La Pierre of the time and place of
Tierceâ€™s release on August 1, and on that day the latter found
himself again in the custody of the Agent of Internal Police.44

Tierce remained incarcerated until late October 1800 when he
â€˜escaped.â€™ Most likely, Tierce was allowed to escape in order to rid
the Batavian government of what was becoming an embarrassing
problem. Already in late September Delprat noted in his diay
that the government had resolved to allow Tierce to escape.4
Apparently, it took some effort to let the prisoner out of the cage.
On October 15 La Pierre authorized one of his clerks to move
Tierce from the Gevangenpoort to the Mauritshuis because of the
dampness of his cell. This transfer was effected without difficulty
that same day. However, on October 23 Tierceâ€™s brother Emma-
JEAN-BAPTISTE TIERCE AND THE BATAVIAN REPUBLIC 9

nuel, who had been permitted to visit him for several weeks,
requested that his brother be returned to the Gevangenpoort
because his cell was too cold for a person who had lived for more
than 30 years in the tropics. Again La Pierre consented, but
during this transfer the next day Tierce with the assistance of
others broke loose from his guards and disappeared in the dark-
ness of the evening.

Tierce safely arrived in Paris, but he refused to concede defeat. In
December 1800 he forwarded an eight-page pamphlet47 to the
Batavian government in which he tried to defend and vindicate
himself. He lamented his suffering at the hands of the Orangists
in Curacao and accused Lauffer of being â€˜crafty and dissimula-
ting.â€™ He had neglected the defense of the island, Tierce charged,
and refused to listen to him and Kikkert to prepare Curacao for a
possible outside attack. In conclusion, Tierce requested permis-
sion to return to Curacao to attend to his business, his extensive
and complicated administration, and to repair all the damage
Lauffer had caused to his house, warehouse and commerce. Natu-
rally, the Batavian government refused to relent and Tierce recei-
ved no reply.

This was not the end of the Tierce affair, however. On March 18,
1801, reports reached La Pierre that Tierce had had the audacity
to return to the Batavian Republic. Immediately, the Agent asked
the Uitvoerend Bewind for permission to arrest and deport him, a
request that was promptly granted.48 Tierce was arrested in Am-
sterdam on March 21 and deported two days later. Why had he
returned to the Batavian Republic?49 Most likely out of sheer
frustration and desperation to obtain a favorable decision from
the Batavian authorities to permit him to return to Curacao. He
might have hoped that his friend Kikkert, who had returned
home, to assist him. But Kikkert had no influence with the
authorities, and to the best of my knowledge, Tierce never retur-
ned to his beloved Curagao.
10 G.D. HOMAN

NOTES

1. J. Hartog, Curacao van Kolonie tot Autonomie (Aruba, 1961), I, p. 324ff.,
467ff., 568-569. â€” J.H.J. Hamelberg, â€˜Een veelbewogen Tijdperk. Een achttal
Jaren uit de Geschiedenis van Curacao, 1796-1804,â€™ Eerste Jaarlijks Verslag van
het Geschied-, Taal-, Land-, en Volkenkundig Genootschap (Amsterdam,
1897), p. 24-44.

2. The Hague, Algemeen Rijksarchief. Binnenlandsche Zaken, 1795-1813.
Agent van Algemene Inwendige Politie en Binnenlandsche Correspondentie en
Toezicht op de Staat der Dijken, Wegen en Wateren der Bataafsche Republiek.
Secret Minutes, no. 222. â€” Hereafter, Algemeen Rijksarchief will be cited as
A.R.

3. (Jean Baptiste Tierce), Aw gouvernement batave (n.p.,[1800]), 8 pp.

4. A colleague of Tierce, B. Tobel, even referred to Tierce as the â€˜steunpilaar
van onze beursâ€™. The Hague, Algemeen Rijksarchief. Hof van Holland, Crimi-,
nal Papers, no. 5608. â€” Hereafter, this source will be cited as A.R., H.H.

5. Ibid. His priest, Jacobus Schinck, praised Tierce for his â€˜loyal serviceâ€™. [bzd..
6. Ibid.

7. The Hague, Algemeen Rijksarchief. ComitÃ© tot de Zaken van de KoloniÃ©n
en Bezittingen op de Kust van Guinea en in Amerika. Minutes of Police, Gover-
nors and Council of Curacao, 1796-1799, no. 138. â€” Hereafter, this source will
be cited as ComitÃ© van de KoloniÃ©n.

8. Ibid.

9. A.R., H.H., Criminal Papers, no. 5608; A.R., Agent Algemene Politie,
Secret Minutes, no. 222 and Secret Related Documents, no. 228.

10. A.R., ComitÃ© van de KoloniÃ©n, Minutes of Police, Governors and Council
of Curacao, no. 138.

11. See relevant documents in A.R., H.H., Criminal Papers, no. 5608. Kikkert
survived the events of Sept. 1799, but he was recalled in June. A.R., Uitvoerend
Bewind, Secret Related Documents, no. 473. On Kikkert see also J.M.G.A.
Dronkers, De Admiraals van het Koninkrijk Holland, 1806-1810 (n.p., n.d.),
p. 44-46.

12. Lauffer to ComitÃ© van de KoloniÃ©n, Nov. 7, 1799. A.R., ComitÃ© van de
KoloniÃ©n, Messages and Enclosures from Curacao, 1796-1802, no. 136. A copy
of this same letter can also be found in A.R., Agent Algemene Politie, Secret
Related Documents, no. 228.

13. A.R., ComitÃ© van de KoloniÃ©n, Messages and Enclosures from Curagao, no.
136.
JEAN-BAPTISTE TIERCE AND THE BATAVIAN REPUBLIC 11
14. A.R., ComitÃ© van de KoloniÃ©n, Secret Minutes, no. 37, Minutes of Police,
Governors, and Council of Curacao, no. 138, Messages and Enclosures from
Curagao, no. 136. See also A.R., H.H., Criminal Papers, no. 5608.

15. A.R., ComitÃ© van de KoloniÃ©n, Minutes of Police, Governors and Council
of Curacao, no. 138.

16. Lauffer to ComitÃ© van de KoloniÃ©n, Sept. 13, 1799. A.R., ComitÃ© van de
KoloniÃ©n, Messages and Enclosures from Curacao, no. 136.

17. A.R., ComitÃ© van de KoloniÃ©n, Minutes of Police, Governors and Council
of Curagao, no. 138 and Messages and Enclosures from Curagao, no. 136.

18. A.R., ComitÃ© van de KoloniÃ©n, Minutes of Police, Governors and Council
of Curacao, no. 138; A.R., Agent Algemene Politie, Secret Related

Documents, no. 228.

19. A.R., ComitÃ© van de KoloniÃ©n, Minutes of Police, Governors and Council
of Curagao, no. 138.

20. Ibid.

21. A.R., Agent Algemene Politie, Secret Minutes, no. 222 and Secret Related
Documents, no. 228; A.R., H.H., Criminal Papers, no. 5608.

22. A.R., Agent Algemene Politie, Secret Minutes, no. 222 and Secret Related
Documents, no. 228. On Quast's father see Nieuw Nederlandsch Biographisch
W oordenboek (Leiden, 1927), VII, p. 1031-1032 and A.J.C. Krafft, Historie en
oude Families van de Nederlandse Antillen (The Hague, 1951), p. 35, 57, 273.
23. A.R.,H.H., Criminal Papers, no. 5608.

24. A.R., Agent Algemene Politie, Secret Minutes, no. 222 and Secret Related
Documents, no. 228.

25. Ibid.
26. A.R., Agent Algemene Politie, Secret Related Documents, no. 228.
27. The Hague, Centraal Bureau van Genealogie.

28. A.R., Uitvoerend Bewind, Secret Minutes, no. 461; A.R., ComitÃ© van de
KoloniÃ©n, Secret Minutes, no. 38.

29. A.R., ComitÃ© van de KoloniÃ©n. Secret Minutes, no. 38.
30. A.R., Uitvoerend Bewind, Secret Related Documents, no. 474.

31. Ibid.
12 G.D. HOMAN

32. A.R., Uitvoerend Bewind, Secret Minutes, no. 461. Coermanâ€™s colleagues
were not overstating their case when they referred to his â€˜turbulence and
temperamental constitution.â€™ On October 24, 1800 he attacked his landlord
with a knife. A.R., H.H., Resolutions, no. 360.

33. A.R., Agent Algemene Politie, Secret Related Documents, no. 228.

34. A.R., Buitenlandsche Zaken, 1796-1810, Messages from the French
government, no. 233.

35. A.R., Agent Algemene Politie, Secret Related Documents, no. 228.
36. Ibid.
37. Ibid.

38. A.R., Buitenlandsche Zaken, 1796-1810, Messages from the French
government, no. 233.

39. A.R., Uitvoerend Bewind, Secret Minutes, no. 461; A.R., Buitenlandsche
Zaken, 1796-1810, Ordinary and Secret Messages, no. 74 and Incoming Docu-
ments, no. 213.

40. A.R., Buitenlandsche Zaken, Incoming Documents, 213.

41. A.R.,H.H., Resolutions, no. 360.

42. A.R.,H.H., Criminal Papers, no. 5608.

43. A.R., Uitvoerend Bewind, Secret Related Documents, no. 474.

44. A.R., Agent van Algemene Politie, Secret Related Documents, no. 228;
A.R., Uitvoerend Bewind, Secret Minutes, no. 461; A.R., H.H., Criminal
Papers, no. 5608. Quast was not reimprisoned.

45. D.A. Delprat, â€˜Journal concernant les Ã©vÃ©nements politiques de notre
patrie depuis 1798-1807â€™, Bydragen en Mededeelingen van het Historisch Ge-
nootschap, XIII (1892), p. 224.

46. A.R., Agent Algemene Politie, Secret Minutes, no. 222 and Related Secret
Documents, no. 229.

47. Tierce, Au gouvernement batave, A.R., Agent Algemene Politie, Secret
Related Documents, no. 229.

48. A.R., Agent Algemene Politie, Secret Minutes, no. 223 and Secret Related
Documents, no. 230.

Gerlof D. Homan

Professor of History

Illinois State University
Bloomington-Normal 61761
H.E. LAMUR

DE GROEI VAN DE CHINESE GROEP VAN SURINAME
1964-1970

Tussen 1870 en 1940 heeft de immigratie van kontraktarbeiders
een grote rol gespeeld bij de groei van de Surinaamse bevolking.
Van de groepen die op kontraktuele basis naar Suriname werden
overgebracht kunnen de Portugezen, Chinezen, West-Indiers,
Hindoestanen en Javanen worden genoemd. De Chinezen en de
Europeanen vormen thans de kleinste groepen welke als afzon-
derlijke etnische eenheden worden onderscheiden bij tellingen.
Over deze groepen is heel weinig gepubliceerd, hoewel beide in
het sociaal-economische leven een be angrijke rol spelen. Dit arti-
kel gaat over Chinezen en is bedoeld als een bijdrage tot kennisvor-
ming over â‚¬Ã©n aspekt van hun sociale leven: de bevolkingsgroei.
In concreto zal worden nagegaan in welke mate de vier compo-
nenten van de bevolkingsgroei, geboorte, sterfte, immigratie en
emigratie hebben bijgedragen tot de demografische ontwikke-
ling.

Het onderzoek is beperkt tot de periode 1964-1970 aangezien
over dit tijdvak de meest volledige gegevens beschikbaar zijn. Op
31 maart 1964 werd de Derde Algemene Volkstelling gehouden
en op 31 december 1971 de Vierde. De Eerste (1 aug. 1921) en de
Tweede Algemene Volkstelling (31 okt. 1950) geven geen gege-
vens welke voldoende zijn om voor dit artikel te worden gebruikt.

Het onderzoek waaraan dit artikel is ontleend werd gefinan-
cierd door WOTRO.

Bevolkingsgroei

Tussen 1850 en 1870 kwamen naar schatting 2524 Chinezen als
kontraktarbeiders naar Suriname, en wel in de jaren 1853 (18),
1858 (500), 1865 (278), 1866 (807), 1868 (516) en 1869 (405)
(Encycl. N.W.I. 1915). Volgens de Eerste Algemene Volkstelling
bedroeg het aantal Chinezen ongeveer 1300; bij de Tweede Alge-
mene Volkstelling was dit gestegen tot 2371. In 1964 werden bij
de census 5339 Chinezen geteld en bij de Vierde Algemene
Volkstelling circa 6400.

De Chinese groep is tussen december 1963 en december 1970
toegenomen van 5251 tot 6791 (tabel 1). De procentuele groei is
van jaar op jaar verschillend geweest. Voor de gehele periode be-
droeg de gemiddelde jaarlijkse groei 36.7 %o0. De bijdrage van elk

13
14 H.E. LAMUR

van de vier componenten van de bevolkingsgroei tot de totale
toename is zeer ongelijk geweest. Immers voor de beschouwde
periode was het geboortecijfer 32.1 %o0, het sterftecijfer 7.9 %o ter-
wijl immigratieratio en emigratieratio respectievelik 31.4%o en
18.9 %o bedroegen.

Geboorte

Het bruto geboortecijfer van de Chinese groep â€” het aantal
levendgeboren kinderen per 1000 leden van de groep â€” is tussen
1964 en 1970 gedaald van 46.5 tot 25.9%o, een afname van bijna
50%. Deze teruggang van de fertiliteit is veel sterker geweest dan
voor de drie grote etnische groepen, en ook aanzienlik meer dan
voor Suriname als geheel (Lamur 1973, p. 63). Ook voor wat be-
treft Guyana â€” het westelijke buurland van Suriname â€” is voor
de Chinezen een daling van het bruto geboortecijfer geconsta-
teerd. Dit geldt althans m.b.t. de perioden 1891/1921 tot 1941/
1945, en 1931-1946. Tussen 1891/1921 en 1941/1945 daalde het
geboortecijfer van 29%o tot 20%o0. Van 1931 tot 1946 is deze
ratio vrijwel constant gebleven op het niveau van 20%o (Fried
1956, p. 59-60; 1958, p. 52). Voor de jaren zestig zijn mij geen
gegevens bekend.

De sterke daling van het geboortecijfer van de Surinaamse Chi-
nezen kan theoretisch van betekenis zijn. Immers ook bij de Chi-
nezen van andere landen is een sterke afname van de fertiliteit
geconstateerd. Generaliserend stelt Coale (1973, p. 70) dat de
tendens tot daling van de fertiliteit na de Tweede Wereldoorlog
zich het sterkst manifesteert bij groepen van Chinese afkomst. In
dit verband noemt hij landen als Japan, Korea, Taiwan, Hong
Kong, West Maleisie, Singapore, â€˜all with a large population of
Chinese origin or with a culture that clearly derives from the
Chineseâ€™.

De faktoren welke mogelijk samenhangen met de forse trend-
matige afname van het geboortecijfer van de Surinaamse Chine-
zen zijn: de daling van de vruchtbaarheid, de gemengde huwelij-
ken, de sex ratio. Om na te gaan in welke mate de teruggang van
het geboortecijfer is veroorzaakt door afname van de vruchtbaar-
heid is het noodzakelijk de algemene en leeftijdspecifieke vrucht-
baarheidscijfers bij de analyse te betrekken. Ik beschik helaas nog
niet over materiaal betreffende het algemene vruchtbaarheids-
cijfer. Het is daarom niet mogelijk na te gaan welk deel van de ge-
boortedaling is veroorzaakt door de afname van de vruchtbaar-
heid. Wel kan nog worden opgemerkt dat de Chinezen overver-
DE GROEI VAN DE CHINESE GROEP VAN SURINAME 15

tegenwoordigd zijn in de stedelijke bevolking en de niet
agrarische beroepen. En daar personen uit urbane gebieden eer-
der overgaan tot beperking van hun kindertal, is het aannemelijk
dat de afname van de vruchtbaarheid Ã©Ã©n der oorzaken is van het
lage geboortecijfer en van de daling daarvan bij de Chinezen.
Maar Fried (1956, p. 66) waarschuwt tegen dergelijke verklarin-
gen voorzover het de Chinezen in het algemeen betreft. Hij wijst
erop dat althans in China een hoge sociaal-economische positie
juist samengaat met hoge geboortecijfers; dit geldt beslist voor de
periode waarin de werving van kontraktarbeiders plaatsvond. En
aangezien de Chinezen die als kontraktarbeiders in Guyana zijn
aangekomen tot de lage inkomensgroepen behoren, mogen ze
worden gerekend tot de categorie met kleine gezinnen. Uit verder
onderzoek moet blijken of dit laatste ook voor Suriname opgaat.

In de tweede helft van de negentiende eeuw zijn ruim 2500
Chinezen als kontraktarbeiders naar Suriname gebracht. De
groep bestond overwegend uit mannen. Ook in de twintigste
ecuw heeft er immigratie plaatsgehad, zij het op vrijwillige basis.
Aangenomen wordt dat verscheidene van deze mannen in China
een gezin hadden gevormd voÃ©r hun vertrek naar Suriname. De
gehuwde vrouwen kregen echter geen toestemming van hun clan
om met hun man te emigreren. Door deze weigering hoopten de
verwanten de man te dwingen na beÃ©indiging van zijn arbeids-
kontrakt naar China terug te keren (Ankum-Houwink 1974, p.
45,57). Dit alles nam niet weg dat de mannen ook in hun nieuwe
vaderland een gezin vormden, meestal met niet-Chinese vrou-
wen. Fried (1956, p. 68) vermeldt dat dit verschijnsel, namelijk
het gescheiden wonen van man en vrouw (plus kinderen), niet
ongewoon was in de Chinese maatschappijj.

Het toenemende aantal huwelijken tussen Chinezen en
niet-Chinezen heeft vermoedeliyk bygedragen tot daling van het
geboortecijfer. Het komt immers vaak voor dat kinderen geboren
uit een samenleving (huwelijk, concubinaat) tussen een Chinees
en een niet-Chinese vrouw, in Suriname niet als Chinees worden
geclassificeerd. Hetzelfde geldt voor kinderen die een niet-Chine-
se vader en een Chinese moeder hebben. Het aantal kinderen
waarvan Ã©â‚¬n van de ouders van Chinese afkomst is, is in de loop
der jaren toegenomen. Dit betekent dat het aantal geboorten dat
wel tot de Chinese groep wordt gerekend naar verhouding af-
neemt. Deze daling kan ten dele verklaren waarom ook het
geboortecijfer gebaseerd op het aantal â€˜zuiverâ€™ Chinese geboor-
ten, sterk is teruggelopen. Ook voor Guyana wordt deze faktor
16 H.E. LAMUR

genoemd als een oorzaak van het afnemende aantal geboorten
(Fried 1956, p. 60).

Een derde faktor die in verband kan worden gebracht met het
teruglopen van het geboortecijfer is de sex ratio. Het
geboortecijfer relateert het aantal levendgeborenen aan de om-
vang van de bevolking. Daar het mannenoverschot vrij groot is â€”
sex ratioâ€™s bedroegen in 1950, 1964 en 1971 respectievelijk 162.5,
123.7 en 120.6 (tabel 1) â€” kan deze faktor het lage geboortecijfer
verklaren. Iets dergelijks is het geval bij een andere Surinaamse
groep: Ook bij de Javanen van Suriname is deze faktor van in-
vloed geweest op het geboorteniveau (Lamur 1973, p. 31, 80-81).
Wat echter niet wordt verklaard door de faktor sex ratio is de
daling trend van het Chinese geboortecijfer. Immers op grond
van deze afname zou de sex ratio moeten toenemen. Maar het
tegendeel is waar: het mannenoverschot neemt juist af. Voor
Guyana is de situatie identiek. Ook voor dit land blijkt de sex
ratio te zijn afgenomen en wel van 130 in 1911 tot 121 in 1946,
terwijl ook het geboortecijfer in deze periode is teruggelopen en
wel met 50% (Fried 1958, p. 52). Dit is een bewijs dat zo deze
faktor al een rol speelt, het niet de enige oorzaak is van het lage
geboorteniveau van de Chinese groep. Hierbij moet worden op-
gemerkt dat de sex ratio voor de groep als geheel, een minder
goede indikatie is voor het mannenoverschot, wanneer het erom
gaat de invloed daarvan op het geboorteniveau te bepalen. Een
betere maatstaf is de sex ratio voor de fertiele leeftijdsgroep. Ge-
gevens hierover zullen echter pas op een later tijdstip beschikbaar
zijn.

Tenslotte nog deze opmerking. Gezien de geringe omvang van
deze groep is het zeer waarschijnlijk dat kleine aantallen een grote
invloed hebben op ratioâ€™s zoals het geboortecijfer. Een voor-
beeld: voor het jaar 1967 bedroeg het aantal geboorten 205, dit is
slechts 50 meer dan voor 1966. Maar zelfs deze geringe toename
van het aantal geboorten bedraagt meer dan 8% of 80%o van de
Chinese bevolking van 1967, welke toen ruim 6000 zielen telde.
Gezien de mogelijke invloed van toevalsfaktoren is enige voor-
zichtigheid geboden bij het interpreteren van de geboortecijfers.
Het is duidelijk dat deze opmerking ook geldt voor de sterfte-
cijfers evenals voor de ratioâ€™s van de migratie.

Sterfte
Tussen 1964 en 1970 is het bruto sterftecijfer gestegen en vervol-
gens gedaald. Het sterfteniveau van deze groep verschilt weinig
DE GROEI VAN DE CHINESE GROEP VAN SURINAME 17

van dat voor Suriname als geheel. Voor het jaar 1970 lag het sterf-
tecijfer zelfs lager dan de nationale ratio. Dit is niet verwonder-
lik: de Chinezen zijn oververtegenwoordigd in de stedelijke be-
volking. Dit houdt in dat zij wonen in gebieden met een grote
concentratie van medische voorzieningen. Wat betreft de diffe-
rentiÂ¢le mortaliteit naar etnische groep is Suriname vergelikbaar
met Guyana. Fried (1958, p. 52) vermeldt dat het sterftecijfer van
de Chinezen aldaar (10.5%) lager was dan dat van de andere et-
nische groepen, althans in het jaar 1946.

Toch is het pas na standaardisatie van het sterftecijfer mogelijk
aan te geven in welke mate de daling van de mortaliteit het ge-
volg is van verbetering van de overlevingskansen van deze groep.
Het is immers niet uitgesloten dat ook andere faktoren, zoals ver-
anderingen in de leeftijdsstruktuur, hebben bigedragen tot
afname van het bruto sterftecijfer. Wat Suriname als geheel be-
treft blijkt deze faktor wÃ©l van invloed te zijn geweest op de ont-
wikkeling van het sterftecijfer (Lamur, ter perse).

Immigratie
De immigratie van Chinezen is tussen 1964 en 1967 gedaald en
na dat jaar toegenomen. Deze migratiestroom maakt een groot
deel uit van de totale groei van de Chinese groep. Voor 1968 be-
droeg het aantal immigranten zelfs 5% van het aantal leden van
de groep. Het merendeel komt uit Hong-Kong. De overigen zijn
waarschijnlijk Surinaamse remigranten uit Nederland.

De immigrantengroep bestaat zowel uit mannen als uit vrou-
wen. Over het geheel genomen is het aantal mannen iets groter
dan het aantal vrouwen.

Emigratie

Het jaarlijkse aantal Chinese emigranten bedraagt ongeveer de
helft van het aantal dat zich in Suriname vestigt. Hierdoor is het
migratiesaldo voor de periode 1964-1967 positief geweest. De
trek naar het buitenland vertoont een vrij duidelijke trend: een
stijging tussen 1964 en 1968 en een daling na laatstgenoemd jaar,
toen de emigratie 3% van het totale aantal Chinezen bedroeg.
De trek is voornamelijk op Nederland gericht, terwijl de immi-
granten in hoofdzaak uit China afkomstig zijn, zoals eerder is op-
gemerkt.

Onder de emigranten zijn de mannen duidelijk in de meerder-
heid. Maar zowel voor mannen als voor vrouwen neemt het aantal
jaarlijkks toe. De indruk bestaat dat het hier vaak om studenten
gaat.
18 H.E. LAMUR

Tabel 1.
Bevolking en bevolkingstoeneming 1921, 1950, 1964-1971.

Jaar Bevolking Toeneming Bevolking naar Sex ratio
31 dec. geslacht
Abs. Per 1000 **

1921
(31 juli)
1950
(31 okt.)
1963
1964
1965
1966
1967
1968
1969
1970
1971 2900* 120.6

* Afgerond. Uit de tabel valt af te leiden dat het aantal Chinezen in 1971 bij
de volkstelling lager was dan het voor 1970 op basis van de bevolkingsregis-
ters berekende aantal. Hieruit mag echter niet worden geconcludeerd dat
van een afname sprake is. Immers het aantal voor 1971 is een voorlopig
cijfer. Bovendien kan ook de bij de census gehanteerde definitie van het be-
grip Chinees van invloed zijn geweest op de uitkomsten van de telling.

** Vergelijkk voetnoot Tabel 2.

Tabel 2.
Groei van de bevolking, uitgedrukt in % van de gemiddelde be-
volking.

Ge- Sterfte Natuur-|Immi- â€” Emi- Migra- | Totale
boorte gratie gratie _tiesaldo| groei

* (Gâ€” S) + (1 â€” E) is voor enkele jaren groter dan het groeicijfer, berekend
door de bevolkingstoename te relateren aan de omvang van de bevolking; dit

als gevolg van het werken met Ã©â‚¬n decimaal; verschillen te verwaarlozen (zie
Tabel 1).
DE GROEI VAN DE CHINESE GROEP VAN SURINAME 19

LITERATUUR

Algemeen Bureau voor de Statistick, 1967. Derde Algemene Volkstelling (van
31 maart-1964). Paramaribo.

Algemeen Bureau voor de Statistiek, 1972. Voorlopig resultaat Vierde Algeme-
ne Volkstelling (van 31 december 1971). Paramaribo, 24 pp.

Ankum-Houwink, J., 1974. Chinese: contract migrants in Surinam between
1853 and 1870. Boletin de Estudios Latino-Americanos y del Caribe 17, p.
42-68.

Coale, A.J., 1973. The demographic transition. International Population Con-
ference I, Luik, p. 53-72.

Encyclopaedie van Nederlandsch West-IndiÃ©. Immigratie, p. 373-380, 1915.

Fried, M.H., 1956. Some observations on the Chinese in British Guiana. Socta/
and Economic Studies 5, p. 54-73.

Fried, M.H., 1958. The Chinese in the British Caribbean. In: Colloquium on
overseas Chinese. New York: Institute of Pacific Relations, p. 49-58.

Lamur, H.E., 1973. The demographic evolution of Surinam 1920-1970: a socio-
demographic analysis. The Hague: Martinus Nijhoff, 207 pp.

Lamur, H.E., (ter perse). Mortality levels in Surinam, 1950, 1964, 1970: the
effect of the age structure.

Welvaartsfonds, 1954. Tweede Algemene Volkstelling (van 31 oktober 1950)
deel X. Paramaribo, 152 pp.
J. VAN DONSELAAR

SURINAAMS NEDERLANDSE PLANTE- EN DIERENAMEN
EN HUN HERKOMST

Men spreekt in Suriname anders Nederlands dan in Nederland.
Dat geldt voor alle aspecten van de taal, zoals de woordenschat,
de grammatica, de syntaxis en de uitspraak. Of gesproken kan
worden van een Surinaams dialect blijft hier buiten beschouwing,
we stellen slechts vast dat er een Surinaams Nederlands bestaat.

In dit artikel wordt een overzicht gegeven van dieren en plan-
ten die in het Surinaams Nederlands (SN) en het Algemeen Be-
schaafd Nederlands (ABN) verschillend worden aangeduid Ã©n
dieren en planten die in het SN met een woord worden aange-
duid dat ook in het ABN voorkomt maar daar iets anders bete-
kent, terwijl ze in het ABN geen naam hebben. Dit betekent dus
o.m. dat een dierenaam als katoenvoge/tje en een plantenaam als
maripa niet worden genoemd: het betreft organismen voor welke
geen ABN naam bestaat, terwijl deze woorden op zich in het
ABN geen betekenis hebben. Daarentegen zijn wel opgenomen
namen als zoute (soort kwal) en waterkanon (soort plant), omdat
die woorden wel in het ABN voorkomen, maar met een andere
betekenis, terwijl het ABN voor deze organismen geen eigen
woord heeft.

Wat hun herkomst aangaat: veel SN namen zijn leenwoorden
uit andere talen, al of niet vernederlandst. Onder deze is de
grootste groep afkomstig uit Surinames eigen creolentaal, die de
lingua franca van het land geworden is. Deze taal, die vroeger be-
kend stond als Â¢aki-taki of Neger-Engels, wordt tegenwoordig
Sranan-tongo genoemd, of kortweg Sranan (S).

Vele Sranan woorden gaan terug op het Engels (E) en het is bij
een aantal vernederlandste woorden moeilijk uit te maken of ze
rechtstreeks uit het Engels dan wel via het Sraman in het SN te-
recht gekomen zijn.

Na die van het Sranan en het Engels is de rol van het Karaibisch
(K) het grootst.

De hieronder onderscheiden categorieÃ©n sluiten elkaar op
grond van hun omschrijving niet geheel uit. Een categorie moet
dan ook steeds opgevat worden als bestaande uit de woorden die
aan de omschrijving voldoen, voor zover ze niet ook al aan de om-
schrijving van een eerder genoemde categorie voldeden en daar
genoemd werden.

20
SURINAAMS NEDERLANDSE PLANTE- EN DIERENAMEN 21

Ook deze rangschikking blijft een schematisering, die geen
recht doet aan allerlei ingewikkelder gevallen die juist tot de inte-
ressantste behoren. Zie bijvoorbeeld wat hierboven gezegd is over
de relatie tussen het Sranan en het Engels. Aan zoâ€™n geval, onder-
gebracht bij de categorie in welke het het best lijkt te passen,
wordt een extra woordje gewijd, of het is opgenomen in de rest-
groep achteraan.

De schrijfwijze van het Sranan volgt de Woordenlist van het
Sranan-tongo (1961), die van het Nederlands de Woordenlijst
van de Nederlandse taal (1954).

ABN = Algemeen Beschaafd Nederlands SN = Surinaams Nederlands

S = Sranan E = Engels K = Karaibisch
. ONVERANDERD SRANAN

Dieren

Het doodskopaapje wordt monkimonki genoemd, de kapucijn-
apen eskest. De naam van het rolstaartbeertje is metâ€™keskest, wat
ongeveer nachtaapje betekent. De twee ottersoorten (een Ptero-
nura- en een Lutra-soort) noemt men watra-dagoe, d.i. water-
hond, een naam die wel afkomstig zal zijn van het oud-Engelse
water-dog. Het wasbeertje (een andere soort dan de bekende
Noordamerikaanse) heet &rab'dagoe, d.i. krabbenhond.

Bekende vogels uit het bos zijn de kamikami (van K agami), de
trompetvogel, en de anamoe's, bospatrijzen, die in Nederlandse
dierentuinen als tinamou of tinamoe worden aangeduid. Ik ver-
moed, dat al deze woorden teruggaan op hetzelfde Indiaanse
woord. Onvervalst Sranan is weer ting 'fowroe-granman voor ko-
ningsgier, wat betekent: opperhoofd van de stinkvoge/ls (zie
stinkvogel).

Iedere Nederlander zal de â€˜Surinaamse A/cidinidae ijsvogels
noemen; de Surinamer noemt ze fis'man, d.i. visser. Evenzo zijn
de Surinaamse vertegenwoordigers van het geslacht Caprimulgus,
die men Joetaboeta noemt (evenals nog enige verwante soorten),
net als de Nederlandse: nachtzwaluwen.

De &ing (een klanknabootsing) is de zwarte tanager, terwijl we
in het ABN alle soorten aka roofvogels noemen. A&a kan ont-
leend zijn aan het Engelse Aawk, maar ook moet bedacht worden
dat het in het Szanan tevens haak en hebzucht betekent.

Slangen: aboma (afkomstig van een Westafrikaans woord) is
anakonda, makaslang of maka (= doorn) is bushmaster en swipi
zweepslang.
22 J. VAN DONSELAAR

De soepschildpad heet &rapÃ©. Van de lederschildpad worden
op grond van de vorm van de rugschildjes twee vormen onder-
scheiden: de aithanti (â€˜achtkantâ€™) en de stkstkanti (â€˜zeskantâ€™). De
harder (of aarder, een vis) is Aweriman (â€˜klieverâ€™), een fyoffo is een
wants, i.h.b. een bedwants of wandluis, en een szÃ©a een zandvlo.

Planten

Enige waterplanten: doksi-wiwirt (â€˜eendebladâ€™) is kroos (enige
soorten Lemnaceae), pankoekoe-wiwiri (â€˜pannekoekbladâ€™) is
waterlelie (enige soorten Nymphaea) en watramama-bobi (borst
van de watramama, een watergeest) is waterhyacint.

Enige vruchten: manja(boom) is mango, markoesa is (de
vrucht van) enige soorten passiebloem.

Verder: znsisopo (â€˜Indianezeepâ€™) is mauritiushennep, mangro
is mangrove en alle boomwurgers heten abrasa (a brasa = hij om-
armt).

VERNEDERLANDST SRANAN

NB.: De k in het achtervoegsel 47 in het Sranan heeft een klank die ligt tussen k
en tj. De uitspraak van 47 komt tje dus zeer nabij.

Dieren

Sagoewintje (S sagoewenki) is roodhand-zijdeaapje. Onions
(1967) voert het Engelse sagozm via het Frans en het Portugees
terug op sagui, dat in het Guarani, een Indianentaal uit Brazilie,
de naam is van een aantal kleine apesoorten.

De dwergmiereneter wordt kan genoemd, van het Sranan
lek'anoe (leki = likken, anoe = hand).

Anaatje (S anak) is een soort taling (Anas bahamensis), doks (S
dokst) is eend in het algemeen, waaronder bosdoks (S boesi-
dokst) de muskuseend.

Powites (S powisi, wat ook veel in het SN gebruikt wordt) is de
gekuifde hokko. NB: De Karaibische naam voor deze vogel is
woko. De kolibries heten kortje (S Â£orki).

Een geheel Nederlandse klank treffen we aan bij: b/auwtje (of
blauwfoortje, S blawki of blawforki) voor blauwe tanager, tim-
merman (S temreman) voor specht en stinkvogel (S ting 'fowroe)
voor zwarte aasgier. In het laatste geval betwijfel ik of het Sranan
woord bestond vÃ©Ã©r het SN woord. Dat geldt ook bij Spaanse
vrouw (of Spaanse dame, S spansfrow), dat bidsprinkhaan bete-
kent.
SURINAAMS NEDERLANDSE PLANTE- EN DIERENAMEN 23
Planten

Ten aanzien van alle hieronder te noemen gevallen doet zich de-
zelfde vraag voor als hierboven bij stznkvoge/ en Spaanse vrouw:
is het SN woord ontstaan uit het Sraman woord? We kunnen
slechts vaststellen dat beide woorden bestaan, voor het moment
weten we niets over de historie van hun relatie.

Drie marktprodukten: kousebandje (S kowsbanti) is een snij-
boon die een cultuurvorm is van Vigna sinensis (Papilionaceae),
soepgroente (S soepoe-wiwiri) is iets anders dan in het ABN, nl.
selderie, en v/eesgroente (S meti-wiwiri) is peterselie.

Waterkanon (S watra-kanoe) is het geneeskruid Ruellia tubi-
flora (Acanthaceae).

Er zijn twee siergewassen: de matrozenroos (S matrost-rowsoe),
in het ABN hibiscus of Chinese roos (Hibiscus rosa-sinensis, Mal-
vaceae) geheten, en de wieruursbloem (S fojsoeroe-bromki), de
nachtschone. Het is ook denkbaar, dat de laatste twee woorden
beide vertalingen zijn van het Engelse four o'clock flower.

KARAIBISCHE WOORDEN, OVERGENOMEN IN EN EVENTUEEL
AANGEPAST AAN HET SRANAN

Het Sranan heeft een aantal dierenamen overgenomen van de
Karaiben, de grootste Indianenstam van Noord-Suriname. Uiter-
aard worden hier, evenals bij de vorige categorieÃ©n, alleen de die-
ren genoemd die ook in het ABN een (andere) naam hebben.

Zuiver Karaibisch bleven: Awata (zwarte slingeraap), akira
(halsband-pekari), ara (taira; deze naam komt duidelijk van het-
zelfde Indiaanse woord; de combinatie doet denken aan anamoe
en tinamoe: zie aldaar), awari (opossum, buidelrat), Aapasi (gor-
deldier), LoesakÃ© (toekan), sipari (ev. S. spari, pijlstaartrog) en
koepari (teek).

Een kleine verandering ondergingen: apoewa (K kapiwa,
waterzwijn), Awaskwasi (K kwastkwasi of wast, neusbeer) en
bingo (K poindo of poeingo, pekari).

Vele soorten reiger heten in het Sranan sabakoe, terwijl het Ka-
raibisch sawakoe alleen betrekking heeft op de kleine soorten.
24 J. VAN DONSELAAR

NAMEN DIE IN HET ABN AAN EEN ANDER DIER OF EEN ANDERE
PLANT GEGEVEN WORDEN

Deze grote groep, die vooral onder de plantenamen rijk vertegen-
woordigd is, is zeer interessant. Zowel bij de dieren als bi de
planten kunnen nog weer twee ondergroepen onderscheiden wor-
den, nl. â‚¬â‚¬n van namen behorende bij organismen die ook in het
ABN een naam hebben en Ã©Ã©n waarby dat niet zo is.

Vele namen corresponderen met een Sranan naam die erop
liykt, maar het lijkt steeds aannemelijk dat de SN naam niet uit de
Sranan naam is voortgekomen.

Dieren met een ABN naam

De duffel (S Gofroe) is de (Amerikaanse) tapir, de tiger (S tigrt)
de jaguar en de poema, de vos de savannehond en de Aaas (S Ã©)
de pakka.

Opmerkelijk is de naam Â£onin voor de goudhaas of agouti. Dit
dier heet in het Sranan konikoni. Dit lijkt afkomstig te zijn van
het oud-Engelse comy of comey, dat in de betekenis van konijn al-
leen nog voorkomt in verordeningen en in de heraldiek, en in de
betekenis van konijnebont nog dialectisch wordt aangetroffen.

Men noemt in Suriname een koe graag een rund, hoewel men
het eerste woord wel kent.

Enige vogels: goudvink (goudtanager), raaf (S /afroe, ara),
duikelaar (slangehalsvogel en een soort aalscholver), zeegans (S
seganst, flamingo), flamingo (rode ibis), Arombek (regenwulp) en
dikkop (S deki-ede, geelkruinkwak).

Wurm (S woron) betekent zowel worm als rups, net als het En-
gelse worm.

Dieren zonder een ABN naam

Enige zangvogels: kanarie (S kanari, enige soorten Euphonia en
andere zangvogeltjes), Aardinaal (Pipra aureola), putter (Molo-
thrus bonariensis minimus), roodborstje (Leistes militaris), spot-
rer (of spotlyster, Mimus gilvus, de Amerikaanse mocking
ird).
Andere vogels: kemphaantje (S kepanki, de ralachtige Jacana
spinosa), zeeduif (S sedoift, de meeuw Larus atricilla). Vele grote
SURINAAMS NEDERLANDSE PLANTE- EN DIERENAMEN 25

en kleine waadvogels, waaronder ook enige snippen, worden snip
(S sept) genoemd. De naam papegaai (S popokai) heeft alleen
betrekking op de soorten van middelmatige grootte; de grotere
noemt men raaf, de kleinere parkiet.

Andere dieren: daars (allerlei witvisjes die in het Sranan sriba
heten), sardientje of sardyntje (Pellonia flavipinnis, een visje van
riviermonden), ameleon (de boomhagedis Po/ychrys marmora-
tus, in het Sranan agama).

Planten met een ABN naam

Citrus: (vrucht van) citrussoorten, i.h.b. sinaasappel(boom). In
feite is Citrus de wetenschappelijke naam van het geslacht waar-
toe al deze planten behoren. Deze is echter gemeengoed gewor-
den.

Kastanje(boom): (vrucht van) een vorm van de broodvrucht-
boom (niet de vorm die ook man-van-woord wordt genoemd).

Snijboon: boon die een Nederlander op grond van de vorm
een spercieboon zou noemen; hij moet echter gesneden worden.
De Surinaamse swiboon en de Nederlandse snij- en spercieboon
zijn alle cultuurvormen van Phaseolus vulgaris (Papilionaceae).

Peper is Spaanse peper, reseda is henna en ret is suikerriet.

Planten zonder een ABN naam

Siergewassen: boterbloem: Gloxinia perennis (Gesneriaceae) ;
krokus (vernederlandsing van de wetenschappelijke geslachts-
naam Crocus): een soort Zephyranthus (Amaryllidaceae) ; made-
liefje: Gynandropsis speciosa (Capparidaceae); vioo/tje: een
soort Torenia (Scrophulariaceae); vergeetmynietje: Evolvulus
filipes (Convolvulaceae); winde: Ipomoea carnea (Convolvul-
aceae, een niet-windende struik); gouden regen: Cassia fistulosa
(Caesalpiniaceae) ; jasmijn: Tabernaemontana coronaria (Apocy-
naceae); attestaart: Acalypha macrostachya (Euphorbiaceae) ;
malva (eigenlik de wetenschappelijke naam van een geslacht
waarmee in het ABN een aantal vertegenwoordigers daarvan wor-
den aangeduid): Lippia alba (Verbenaceae); denneboom: een
soort Casuarina (Casuarinaceae); sagopalm: Cycas revoluta
(Cycadaceae).

Nuttige planten: ceder (S sedre): de boom Cedrela odorata
(Meliaceae); amandel(boompje) (S amandra-oedoe): (vrucht
26 J. VAN DONSELAAR

van) Terminalia catappa (Combretaceae) ; appel (S apra): (vrucht
van) Syzygium samarangense (Myrtaceae) ; kers(eboom) (S kersi):
(vrucht van) Eugenia uniflora (Myrtaceae); Pruim: (vrucht van)
Chrysobalanus icaco (Chrysobalanaceae) ; sterappel: (vrucht van)
Chrysophyllum cainito (Sapotaceae); /aurierkers: (vrucht van)
Chrysophyllum cuneifolium (Sapotaceae); o/jf: (vrucht van)
Zizyphus jujuba (Rhamnaceae); kalebas (S krabasi): vrucht van
de kalebasboom (Crescentia cujete, Bignoniaceae); mispe/ (S
mesper): bina alle soorten van de familie Me/astomataceae en
hun vruchten; ofer (S oro): (vrucht van) Hibiscus esculentus
(Malvaceae), een groente; kapucyner: cultuurvorm van Vigna
sinensis (Papilionaceae); postelein (S_ posren, Talinum
triangulare, Portulacaceae) Ã©n spinazie (Basella alba, Basellaceae)
smaken beide ongeveer als postelein.

Hippeastrum puniceum en enige soorten Crinum (Amarylli-
daceae) worden /e/ie genoemd. Waterlelie is Crinum erubescens.
Met een voorvoegsel komen nog enige andere /e/es voor onder de
sierplanten: ezer-, jozef-, vlies- en klimmende /elie (Amarylli-
daceae), Braziliaanse en gemberlelie (Zingiberaceae), zwaardlelie
(Iridaceae).

Overige soorten: brandnetel is Jatropha urens (Euphorbia-
ceae), een struikje met gemene stekels, en duivelsnaaigaren is
Quamoclit pennata (Convolvulaceae).

SURINAAMS NEDERLANDSE NAMEN VOOR ORGANISMEN DIE IN HET
ABN ANDERS HETEN

Dieren

Witlip is pekari en witdas halsband-pekari; het zijn beide ouder-
wetse woorden. Nog volop in gebruik zijn /epe/bek voor (roze)
lepelaar, sapyts/ang voor boa en draagmier voor parasol- of blad-
snijdermier.

Planten

De volgende drie woorden zijn alle ouderwets: duizendbeen-
boom voor mangrove (enige soorten RAizophora), gideonsappel
voor pompelmoes en man-van-woord voor broodvruchtboom
SURINAAMS NEDERLANDSE PLANTE- EN DIERENAMEN 27

(niet de vorm die kastanjeboom wordt genoemd).

De naam Spaans spek (S panspeki) komt in het ABN niet meer
voor sedert de Nederlander de hiermee eertijds aangeduide niet-
veredelde vorm van de meloen niet meer kent. In Suriname kent
men de vrucht en de naam nog wel.

Arabische koffie (Coffea arabica) heet in het SN Surinaamse
koffie, ter onderscheiding van de gewone koffie (Coffea liberica).

Het oud-Nederlandse woord oranjeboom wordt nog wel ge-
hoord voor de gewone sinaasappelboom. Oranje komt ook verder
alleen voor in samenstellingen: Curagaose oranje voor een type
mandarijn, zoefe en zure oranje voor twee vormen van de sinaas-
appel.

Tenslotte: Goomananassen zijn de grote soorten Bromeliaceae
die in het wild op bomen groeien.

WOORDEN DIE IN HET ABN IETS GEHEEL ANDERS BETEKENEN

Dieren

Drie zangvogels: dansmeestertje (Volatina jacarina ssp. splen-
dens), grafrust (ouderwets, Mimus gilvus) en grenadier (Eupho-
nia kajana).

Verder: chinees (S snÃ©si, mensevlo), scharenslyper (zingcicade)
en zoutye (kleine soort kwal).

Planten

Pompon (een type mandarijn), en de sierplanten Siefstuk (kerst-
ster), metsjeslippen (christusdoorn), bokkepoot (Alpinia purpu-
rata, Zingiberaceae) en standvastig (S stanfasti, Gomphrena
globosa, Amaranthaceae).

. REST
Dieren

De naam voor de rode brulaap is, evenals in het Sranan, baboen.
In het Engels, waaruit dit woord afkomstig is, betekent baboon
28 J. VAN DONSELAAR

ra baviaan. De naam hoort dus thuis bij duffel, tiyger, haas
e.d.

Hindostaanse boeren in Suriname en in navolging van hen ook
de Creolen van Nickerie, spreken van u// (E) wanneer ze stier be-
doelen, wat wel zal samenhangen met het feit dat dit dier in het
Hindi Sad heet (Staffeleu 1975).

Een ouderwets woord voor ezel is chamar, afkomstig uit het
Hebreeuws. Ik vond ook de schrijfwijze gammor.

Ik ben er niet achter gekomen waarvandaan de vogelnamen
galin (grote zilverreiger) en gonini (harpij of apenarend) komen.
De klank doet vermoeden dat het Indiaanse woorden zijn.

Een mug wordt algemeen muskiet genoemd, een woord af-
komstig van het Spaans-Portugese en in het Engels onveranderd
overgenomen mosquito; het Sranan woord is maskita.

Planten

Een banaan (S bana) is in Suriname een banaan die niet rauw ge-
geten kan worden maar eerst moet worden gekookt, gebakken of
geroosterd. Een banaan geschikt voor onmiddellijke consumptie
heet Sakove (S bakba). Er bestaat ook een bananebakove! De ba-
naan is afkomstig uit ZO-AziÃ© en bereikte Amerika via Afrika.
De woorden banaan en bakove zijn beide van Afrikaanse oor-
sprong, maar de literatuur is niet duidelijk over de details. Op-
merkelijk is een citaat in Simons (1958) van Otto Keye (1659):
â€˜De Banantas sijn de Baccones,(), doch vallen die selve langer en
drooger noch en sijn niet so milt van smaeck.â€™

De naam roodborstje wordt niet alleen gegeven aan de al ge-
noemde vogel, maar ook aan een vrucht, nl. een type mango met
een opvallend rode kleur aan Ã©Ã©n kant.

Advokaat (S afkatt) is de naam voor Persea americana (Laura-
ceae) en de vrucht daarvan, die in Nederland (en in het Engels)
genoemd wordt bij de Spaanse naam avocado.

Een moeilijk geval is de Gou/anger, een wat kortere vorm van
de aubergine. Deze naam, ook in gebruik op de Bovenwindse
Eilanden, zal wel niets te maken hebben met het Franse woord
voor bakker, hetgeen het in feite betekent. Wel lijkt het op het
eertijds in Suriname gebruikelijke bÃ©ranger of bÃ©rangÃ©re, dat aan-
sluit bij de Franse volksnaam bÃ©ringÃ©ne, het Spaanse berenjena
en het Curacaose berehein of barrehein.
SURINAAMS NEDERLANDSE PLANTE- EN DIERENAMEN 29

Het varentje venushaar heet in het SN maidenhair (E), en vroe-
ger hoorde men voor mangrove (Rhizophora) de vertaling van het
Engelse oister-tree: oesterboom. Spier voor maiskolf is vermoede-
lijk een vernederlandsing van het Engelse spire, dat aar betekent,
terwijl ook Â£oren voor mais (S Â£aroe) overeenkomt met Ã©Ã©n van de
betekenissen van het Engelse corn. â€˜

Papajagras (S papajagrast) is de kleine lisdodde, waarvan door
de Javanen in Suriname ligmatten gevlochten worden. Javaans
papaja, overgenomen in het Sranan, betekent ligmat.

De recent ingevoerde Pinus caribaea, een den, wordt door ie-
dereen Pinus genoemd, waardoor de naam denneboom gereser-
veerd blijft voor de al veel langer aanwezige Casuarina.

Het Maleise padi is in AziÃ© geoogste rijst nog in de halm of al-
thans ongedorst. In Suriname is het geoogste en gedorste, maar
nog niet gepelde rijst.

LITERATUUR

Ahlbrinck C.ss.R., W., 1931. Encyclopaedie der Karaiben. Verhand. Kon.
Ned. Akad. Wetensch. Amsterdam, afd. Letterk. N.S. 27 (1), 556 pp.

Benjamins, H.D. & Snelleman, J.F. (red.), 1914-1917. Encyclopaedie van Ne-
derlandsch West-IndiÃ©. 's-Gravenhage/ Leiden.

Bruggencate, K. ten, 1962. Engels woordenboek â€” Engels-Nederlands. l6e
druk. Groningen.

Dale, van, 1970. Groot woordenboek der Nederlandse taal. 2 delen. 9Â¢ druk.
"s-Gravenhage.

Echteld, J.J.M., 1961. The English words in Sranan. Diss. Universiteit van Am-
sterdam. Groningen.

Haverschmidt, F., 1958. Bird's of Surinam. Londen/ Edinburgh.
30 J. VAN DONSELAAR

Onions, C.T. (red.), 1967. The shorter English dictionary on historical prin-
ciples. 3Â¢ druk, herdruk 1967. Oxford.

Ostendorf, F.W., 1962. Nuttige planten en sierplanten in Suriname. Bu//.
Landbouwproefstation Suriname 79, 325 pp.

Simons, R.D., 1958. Bananen en bacoven. Dyogo 1 (2), p. 2-4.

Staffeleu, P., 1975. Surinaamse zoogdiernamen. Zoo/. Bydragen RMNH Leiden
18, 74 pp.

Vermeulen, Frater J., 1961. Dierkunde voor Suriname. Se druk. Paramaribo.
Woordenboek der Nederlandse taal. 's-Gravenhage/Leiden.
W oordenlist van de Nederlandse taal, 1954. â€™s-Gravenhage.

W oordenliyst van het Sranan-tongo, 1961. Paramaribo.

Schrijver is dank verschuldigd aan de heer G.W. Noldus voor het krities door-
nemen van de tekst.

Dr. J. van Donselaar
Hasebrocklaan 1, Bilthoven.
BOEKBESPREKING 31

E/ estudio del arte rupestre en Venezuela, door Jeannine
Sujo Volsky. Universidad CatÃ©lica â€˜AndrÃ©s Belloâ€™, Centro de
Lenguas Indigenas, Caracas, 1975, 228 blz.

De toevoeging â€˜en Venezuelaâ€™ in de titel van dit belangrijke werk zou kunnen
misleiden: de historie van het onderzoek van rotskunst en de kritische bespre-
king van de literatuur hierover beperken zich inderdaad tot Venezuela. Maar het
hoofdbestanddeel van dit boek: een (voorgestelde) methodologie van de studie
van rotsinscripties (petroglyphen) en rotsschilderingen (petrographieÃ©n), is uni-
verseel en richt zich tot iedere archeoloog, anthropoloog of welke onderzoeker
dan ook die zich op dit terrein beweegt.

Het â€˜arte rupestreâ€™ (rotskunst) in de titel van Sujoâ€™s boek â€” waarmee inscrip-
ties en schilderingen bedoeld zijn â€” lijkt mij te ruim genomen. Het beeldhouw-
werk aan rotsen valt namelijk eveneens onder deze benaming.

Zuidamerikaanse rotsinscripties en rotsschilderingen, en ook die van de Antil-
len, vormen â‚¬Ã©Ã©n groot raadsel voor de archeoloog. Onbekend is of niet vast
staat: wie ze gemaakt hebben (â€˜Indianenâ€™?); wanneer ze gemaakt zijn; hoe ze
vervaardigd zijn; met welk doel ze gemaakt zijn; wat ze voorstellen (als ze iets
â€˜voorstellenâ€™). Â®

Wel staat nu vast: dat ze voor het overgrote deel precolombiaans zijn; dat het
gÃ©Ã©n schrifttekens zijn, dus geen alfabetische of syllabische symbolen en ook
geen pictogrammen (beeldschrift); dat de huidige Indianen geen enkel idee
hebben over hun betekenis, oorsprong enz. Vanaf de zeventiende eeuw hebben
onderzoekers daar naar geinformeerd bij bewoners van gebieden waar rotskunst
voorkomt.

Het is waarschijnlijk deze vaagheid die gemaakt heeft dat de literatuur wemelt
van â€˜verklaringenâ€™, dikwijls de meest fantastische, gegeven vaak zonder een
spoor van argumentatie, laat staan bewijs, door onderzoekers met een goede
naam in de wetenschap. Dit maakt literatuuronderzoek op dit terrein tot een
vermoeiende, ontmoedigende bezigheid. Er is een tweede reden waarom dit
soort onderzoek vaak onnodig zwaar is: de geringe mate van exactheid en zorg-
vuldigheid in de beschrijvingen en afbeeldingen, waarbij flagrante tegenspraken
niet zeldzaam zijn. Generaliseringen mogen uit den boze zijn, er is echter moei-
lijkk te ontkomen aan de indruk dat het in een artikel over petroglyphen niet zo
nauw komt met de wetenschappelijkheid. Dit geldt onverminderd voor recente
literatuur, al zijn er natuurlijk gunstige uitzonderingen.

De inventarisatie is uiteraard de basis voor een verantwoorde studie van het
verschijnsel, ze is echter niet meer dan cen basis. De tweede fase is: greep
krijgen op de veelheid van materiaal, een typologie ontwerpen die operationeel
is; kortom: komen tot een werkbare taxonomie. Slechts via betrouwbare inven-
tarisatie en verhelderende systematisering van het materiaal komt men tot de
derde fase in het onderzoek: interpretatie van het verschijnsel, samenhang met
andere cultuuruitingen, datering, inpassing in het totale onderzoek van de pre-
historie van Zuid-Amerika, enz.

En het is hier dat het werk van Jeannine Sujo â€˜in een behoefte voorzietâ€™, door
haar voorstellen voor een methodiek van inventarisering en van ordening.
32 BOEKBESPREKING

E/ estudio del arte rupestre en Venezuela is een â€˜tesis de gradoâ€™ om de titel van
Antropoloog te verkrijgen aan de Universidad Central de Venezuela, gemaakt
onder leiding van Dr. Alberta Zucchi, op aanwijzingen van de hoogleraren J.M.
Cruxent, Mario Sanoja en Marshall Durbin. Het was vooral de bekende Venezo-
laanse archeoloog Cruxent, auteur o.a. van de bijdrage â€˜Archeologieâ€™ in de
Encyclopedie van de Nederlandse Annilen (samen met Irving Rouse) die haar
wees op de noodzaak, te komen tot een methodologie die het mogelijk zou ma-
ken, het materiaal te systematiseren.

De auteur had geen gebrek aan medewerking; in haar dankwoord worden
niet minder dan vijftig personen genoemd.

Het werk bestaat uit drie delen. In het eerste wordt een uitgebreid chrofiolo-
gisch overzicht gegeven van het werk van onderzoekers die publiceerden over
Venezolaanse rotskunst, gevolgd door een analyserende en critische bespreking
van die werken. Dit gedeelte is ook van belang voor de petroglyphen- en
rotsschilderingenstudie van Suriname en de Nederlandse Antillen, 0.a. wegens
de uitvoerige bespreking van de ideeÃ©n van Von Humboldt, de gebroeders
Schomburgk, Im Thurn, Koch Grinberg en anderen.

In het tweede deel worden uitvoerige aanwijzingen gegeven voor een correcte
inventarisatie, en wordt vervolgens een methode van indeling voorgesteld. Het
derde deel geeft pogingen tot interpretatie en de conclusie uit het gehele werk.

Om enige indruk te krijgen van de rijke inhoud van dit boek volgt hier een
opsomming van de hoofdstukken, waarvan de meeste nog uitvoerig zijn onder-
verdeeld.

Eerste dee/. Onderzoekingen over petroglyphen: A. Chronologisch overzicht
van de auteurs. B. Analyse en kritiek.

Tweede deel. Voorstel voor een methodologie: 1. Codificatie van het archief.
2. Regionale benaming. 3. Ontdekkers. 4. Geografische ligging. 5. Type vind-
plaats. 6. Geologische gesteldheid. 7. Staat van conservering. 8. Techniek van
vervaardiging. 9. Techniek van reproductie. 10. Bewerkt oppervlak. 11. Rang-
schiking en identificatie. 12. Methodologische analyse. 13. Stijlzones. 14. Be-
rekeningen (met behulp van de numerieke taxonomie). 15. Chronologie
(relatieve en absolute).

Derde deel. A. Interpretatie van symbolische en sociologische gegevens. B.
Conclusies. C. Bibliografie.

S/ot: Mllustraties. Inhoud.

De voorgestelde, uitvoerige en zeer specialistische werkwijze maakt een duide-
like scheiding tussen de mensen in het veld en degenen die de gegevens verwer-
ken. De vaardigheden, activiteiten en mentaliteit van iemand die, zich con-
scientieus houdend aan de punten 1-10 van het tweede deel, rotsinscripties en
schilderingen inventariseert, verschillen aanmerkelijk van die van de persoon in
de studeerkamer die zich in de punten 11-15, gewapend met de kennis van
moderne taxonomische technieken, over die gegevens buigt. Gevreesd moet
worden dat de hier voorgestelde veldwerktechniek in de praktijk door zijn veel-
eisendheid en gecompliceerdheid niet uitvoerbaar zal blijken te zijn, tenzij in
geval van cen betrekkelijk kleine groep, gemakkelijk bereikbare tekeningen. De
hele opzet riekt naar de studeerkamer. Nergens in het werk wordt vermeld of de
methode van inventarisatie die voorgesteld wordt, al eens in de praktijk toege-
past is.

Deze kritick neemt niet weg, dat de noodzakelijkheid voor de tweede man,
BOEKBESPREKING 33

de verwerker en interpretator aan het thuisfront, om over dit soort gegevens te
beschikken, aannemelijk lijkt. De hier beschreven inventarisatieprocedure heeft
dus zijn nut als ideaal-methode, streefnorm voor de veldwerker; wel niet ten
volle haalbaar in het veld, maar wel de activiteiten daar richtend en uitbreidend.
Daarnaast is ze van belang voor de uitputtende beschrijving van een beperkte,
toegankelijke groep materiaal, als basis voor een methodologische analyse. Ten-
slotte biedt ze een schat van practische aanwijzingen: mogelijkheden voor twee-
en driedimensionale opname met behulp van allerlei technieken.

Een oordeel over de analyse- en interpretatiemethodes die in het werk aange-
boden worden, is moeilijk. De stof is niet eenvoudig en het is niet mogelijk, een
en ander â€˜even te proberenâ€™. De presentatie wekt echter het vertrouwen, dat
iemand die de gecompliceerde taxonomische technieken beheerst of die bereid
is, zich die eigen te maken, zeker wel resultaten zal boeken. Het wachten is
wederom op degene die het inderdaad eens gaat doen!

Slotsom: Een belangrijk, voornamelijk theoretisch georiÃ©nteerd werk, dat een
leemte in het rotstekeningonderzoek opvult doordat het een duidelijke metho-
dologische aanpak van dit werk voorstelt, maar dat zijn waarde uiteindelijk in de
praktijk bewezen moet zien en dan waarschijnlijk nogal wat gewijzigd zal wor-

den.
C.N. Dubelaar

Antilliaans Nederlands, door A.J. Vervoorn. Schakels NA
61, Uitgave Kabinet Ned.-Ant. Zaken, (1976), 71 blz.

De aanleiding tot het schrijven van bovengenoemd werkje was dat de auteur,
neerlandicus aan de Technische Hogeschool te Eindhoven, te maken kreeg met
aanpassingsmocilijkheden en studieproblemen van Antilliaanse studenten aan
de Hogeschool. Reeds eerder had hij met F.J. van Wel gewerkt aan een soortge-
lyke publicatie over Het Nederlands in Suriname (Schakels S 81).

Vanuit zijn ervaring stelt Vervoorn heel duidelijk, dat een van de belangrijkste
redenen van de moeilijkheden voor de Antilliaanse studenten in Nederland gele-
gen is in de onzekerheid met betrekking tot het taalgebruik. De oorzaak hiervan
ligt in de grenssituatie van het Nederlands op de Antillen zÃ©lf. Hij zegt hier-
over: â€˜.. . het is vooral de officiÃ©le taal en slechts voor een minderheid ook een
levende taal. Deze grenspositie leidt enerzijds tot een grote gevoeligheid voor de
ABN-norm in het onderwijs, hetgeen duidelijk negatief en kwellend werkt. Bij
diverse auteurs vinden we daarvan de weerslag. Men vindt het Nederlands, of
misschien meer nog het Nederlandse onderwijs, een vreemde zaak die zeker in
emotionele situaties te kort schiet. Anderzijds heeft de grenspositie ook
duidelijk invloed op het soort Nederlands dat gebruikt wordtâ€™ (blz. 7). Ik ver-
moed dat â€˜kwellendâ€™ een drukfout is en â€˜knellendâ€™ bedoeld was. Want dat is
eigenlijk de strekking van Vervoorns betoog: geef een eigen Antilliaans Neder-
lands de ruimte om te groeien en houd niet zo krampachtig vast aan het ABN.
Ik kan dit standpunt slechts toejuichen. Vervoorn neemt hierdoor een positie in
tegenover bv. J.H. de Palm en een oudere auteur als J. van Ginneken. Hij
verwijt deze laatste in zijn Handboek der Nederlandsche Taal, deel 1, 1913,
â€œâ€˜een geborneerde Hollandse zelfverzekerdheidâ€™â€™ tenopzichte van het taalge-
bruik van Antilliaanse leerlingen van die tijd op het Nijmeegse Canisiuscollege
en ten opzichte van de situatie van het Nederlands op de Antillen, met name op
34 BOEKBESPREKING

Aruba en Curagao. Toch is de bewuste passage bij van Ginneken zeer interes-
sant. Ze wijst immers op het vrijwel algemene gebruik van het Papiaments op die
eilanden ook in de â€˜hogereâ€™ kringen; de Antilliaanse leerlingen zullen daar
zeker in die tijd toe behoord hebben. Het toont aan dat ook voor de komst van
de olicindustrie het Papiaments de normale omgangstaal was van vrijwel ieder-
een. Dit wordt nog eens bevestigd door een opmerking in de Encyclopaedie van
Nederlandsch West-IndiÃ©, waar men anno 1915 onder het trefwoord â€˜Neder-
landschâ€™ (blz. 503) kan lezen: â€˜â€˜Op de Nederl. W.-I. Eilanden is het Neder-
landsch de officiÃ©le taal, de taal der ambtenaren. Op de hoofdplaats van Cura-
cao kan elk beschaafd Curagaonaar Hollandsch spreken, lezen en schrijven; toch
wordt deze taal weinig gebruikt . . . De omgangstaal van het volk en zelfs van
de groote meerderheid der ontwikkelden is echter het Papiamentschâ€™â€™. En wat
verderop de bijna profetische uitspraak: â€˜â€˜Niettegenstaande het Hollandsche
onderwijs op de scholen, is het niet te verwachten dat het Engelsch op de Boven-
windsche en het Papiamentsch op de Benedenwindsche eilanden verdrongen
zullen wordenâ€™â€™. Dat was de situatie aan de vooravond van de komst van de olie-
industrie en deze constatering staat tegenover de mening van sommigen dat pas
na de komst als reactie bv. op de groep van de Nederlanders het Papiaments als
in-group kenmerk door allen van Curacaose afkomstig gesproken zou worden.
Het Papiaments had hierdoor ook al veel langer een algemene culturele sanctie
gekregen waardoor het Nederlands nog meer in een â€˜grenspositieâ€™ was terecht
gekomen. Als men van Papiaments moest gaan vertalen in het Nederlands bete-
kende dat bovendien denken in een geheel ander cultuurpatroon.

Ondanks myn waardering voor Vervoorns opstelling en werk, toch een paar kri-
tische en aanvullende opmerkingen. Op blz. 16 vergelijkt de auteur de situatie
volgens de opgave van Van Ginneken uit 1913 over percentages van het gebruik
van de verschillende talen op Curagao met gegevens van 1960. Niet helemaal
duidelijk is de uitleg die hij geeft over de toename van het Engels op blz. 18. Hij
meent dat dit te verklaren zou zijn doordat de Bovenwinden, die bij Van Ginne-
ken niet meetelden, dat in 1960 â€˜uiteraardâ€™ wel deden. Is zijn lijstje van 1960
dan van toepassing op de gehele Ned. Antillen of alleen op Curacao? Of heeft
zijn opmerking betrekking op de aanwezigheid van Bovenwinders op Curacao?
Die waren er in de tijd van Van Ginneken inderdaad practisch niet.

Vervoorn citeert meerdere malen met instemming Prick van Welyâ€™s Neer/lands
Taal in 't Verre Oosten van 1906 en hij komt tot de constatering: â€˜De toepas-
baarheid van zijn uitspraken op het Antilliaans Nederlands is herhaaldelijk op-
vallend grootâ€™ (blz. 34). Hij sluit ook aan bij Prick van Wely als het gaat om de
wenselijkheid van de samenstelling van een Indisch-Nederlands woordenboek
en hij brengt dat over op het Antilliaans Nederlands. Ik vermoed en ik hoop dat
Vervoorn daar zÃ©lf aan werkt, maar waarom niet ni al vast wat meer toelichting
op voor Nederlanders onbekende woorden en begrippen in de aangehaalde
teksten? Hy had cen lijstje kunnen toevoegen met een korte verklaring. Het lijkt
me dat bv. ook een leraar Nederlands in Nederland zÃ©lf niet veel verder komt
met de loutere vermelding van het woord â€˜cunucuâ€™ of â€˜mondiâ€™ zonder nadere
uitleg; Vervoorn had hier al een begin kunnen maken. Vreemd vind ik ook de
volgende opmerking van de schrijver op blz. 38: â€˜â€˜In dat landschap treft men als
markante punten aan de sed, de rooi en de koraal met kabrietenâ€™â€™. Het laatste
woord wordt voor de gemiddelde Nederlander misschien in de aangehaalde
teksten enigszins duidelijk, maar â€˜rooiâ€™ al minder, men kan ernaar gissen. Maar
BOEKBESPREKING 35

hoe kan men de â€˜sedâ€™ begrijpen of als een markant punt zien in het landschap in
de aangehaalde zin â€˜â€˜Hij nam een schilderij op dat een sea voorsteldeâ€™â€™? Een
â€˜seaâ€™ is een oogstfeest. Dit zijn een paar voorbeelden waar Vervoorn door cen
kleine aanwijzing de mensen op weg had kunnen helpen. Bij de opsomming van
een aantal muziekinstrumenten in teksten van auteurs relateert Vervoorn die
aan het hoofdstuk â€˜Echo's uit Afrikaâ€™ van R.A. Romerâ€™s Korsow (blz. 44). Hier
was niet alleen een korte toelichting wenselijk maar ook een beschrijving van de
herkomst van een aantal woorden zoals â€˜wiriâ€™, â€˜tambuâ€™, â€˜maracaâ€™ en â€˜cachoâ€™. De
betreffende passage valt weliswaar onder de paragraaf â€˜Bijdragen uit het Papia-
mentoâ€™, maar in de verbinding met â€˜Echo's uit Afrikaâ€™ kan men de indruk krij-
gen dat het hier om Afrikaanse woorden en namen gaat. Voor â€˜wiriâ€™ en â€˜maracaâ€™
is dat definitief nzet het geval. Het zijn oorspronkelijk Indiaanse woorden (zie
artikelen en aantekeningen van C.H. de Goeje in W.1.G. 29, 1948 e.v. en G.
Friederici Amerikanistisches Worterbuch, 1960). Van â€˜tambuâ€™ en â€˜cachoâ€™ staat
de herkomst van de woorden niet vast.

Ondanks de gesignaleerde tekortkomingen is Vervoorns cerste ontwerp voor de
studie van het Antilliaans Nederlands een bijzonder nuttig begin van de explo-
ratie van een vrijwel onbekend gebied. Moge hij mijn opmerkingen zien als een
aanmoediging om door te gaan, daarbij voor ogen houdend dat een dergelijke
studie een belangrijke functie kan vervullen tot het beter begrijpen van
Antillianen en van de Antilliaanse cultuur. Voor veel Antillianen zÃ©lf zal het als
een enorme bevrijding werken en de reeds geconstateerde onzekerheid doen af-
nemen. Tenslotte ware te wensen dat de auteur in de toekomst niet alleen zijn
materiaal put uit de geschreven bronnen, de literatuur, maar ook uit het gespro-

ken Antilliaans Nederlands.
L.F. Triebels
36

BIBLIOGRAFIE

SEPARATE PUBLICATIONS

(42).

Continued from N.W.1.G. 50, 1975, p. 62-76, and previous lists since 1947. â€”
Publications not seen by the compiler of this incomplete bibliography are not
included. â€” The existence of a Summary is indicatd by a translation of the title.

Adviesraad voor Culturele Samenwerking tussen de landen van het Koninkrik,
Jaarverslag 1974. (Sticusa, Amsterdam, 1975), 53 pp., 24 x 17cm, 1 portr.

Alfabetisch persoonsnamenregister behorende by A. Hartmann's â€˜Reperto-
rium... 1866-1893â€™â€™; see: Buur, D., 1974.

Aluminium. Pechiney: nee. Suriname: ja. Aluminium ComitÃ©. Kosmoschrift
nr. 3, Sjaloom, Odijk. 16 pp. 22 x 17 cm offset (Rudi van Meurs ed.).

Amigoe di Curacao 91, 14.X11.1974, 12 pp., 58 x 43 cm, ill. (90th anniversa-
ty; history, general data; 11, 200 copies daily).

Aruba Esso News, Special issue, August 27, 1971, 8 pp., ill. 30 x 22% cm.
Hydrodesulfurization Complex inaugurated.

Baa, Enid M.: Doctoral dissertations and selectd theses on Caribbean topics
accepted by Universities of Canada, United States and Europe, from 1778-1968.
Bureau Public Libraries & Museums, St. Thomas, V.I., 1973, vi + 91 pp. 28 x
21% cm.

Baldridge, H. David: Shark attack: A program of data reduction and analysis.
Contr. Mote marine Lab. J (2), 1974, 98 pp. (Curagao only mentioned.)

Bauxiet Billiton Suriname. De butt is binnen. Over de derde wereld en de 6nze.
Stichting Ontwikkelingssamenwerking Vakbeweging, SOSV, Utrecht, dd. July
1974, 98 pp. 21 x 12% cm, excl. folding table.

(Begroting voor het dienstjaar 1974.) Afkondigingsblad Aruba 1975 No. 1, 2
pp. Annex begroting 136 + 38 + 25 pp. 30 x 21cm mimeogr.

Benjamin, Johan Evert: Van bewustwording naar bevriyding. Gedichten van â€”.
Pressag B.V. Den Haag, 1975, 31 pp. col.cover excl. 30 x 10% cm.
BIBLIOGRAFIE 37

Bennekom, A.J. van & Eisma, D.: Verslag van chemisch onderzoek in de
estuaria van Suriname rivier en Marowijne, maart-mei 1969. Publ. Versl. NIOZ
(Texel) 1969-7, 11 pp. 30 x 21cm mimeogr., 3 graphs excl.

Beynon, Hans: Tropeninstituut in Amsterdam. From Volkskrant, 13,19, 27. V,
2, 6 & 12. VI. 1972; 14 pp. 30 x 21cm, ill.

Bibliografie van de Nederlandse Antillen. W. Gordijn ed. Sticusa, Amsterdam,
1975, 271 pp. 24 x 17cm.

Bihari, B.: Het jajmani-systeem in India en aspekten hiervan onder de Hindo-
stanen in Suriname. (Een economisch-antropologische studie.) Paramaribo,
d.d. 1974, 69 pp. 24% x 15% cm, 3 figs.

Billiton 1969. Billiton Voorlichting 's-Gravenhage, 1969, 16 pp. 39 x 28 cm,
ill. â€” â€˜bestemd voor verspreiding te Paramaribo ter gelegenheid van de Suri-
naamse Jaarbeurs . . .â€™

Boers, Anthia C.M.: Anansi, volksverhalen uit Suriname. Poppen en poppen-
spel: Elinor van Dommelen. Boek- en Tijdschriftenhandel H.F. van der Weerd,
Amsterdam/ Paramaribo (1974), ii + 22 pp. 21 x 15cm, ill. dust cover.

Boletin de Estudios Latinoamericanos y del Caribe. Nimero 16. Junio de 1974.
CEDLA, Amsterdam, 96 pp. 24 x 16 cm cover excl. A Journal of Latin Ameri-
can and Caribbean Studies which, beginning with this issue, replaces the earlier
title, Boletin de Estudios Latinoamericanos. Jointly produced by Centro de
Estudios y DocumentaciÃ©n Latinoamericanos, Amsterdam, and Dept. of
Caribbean Studies, Royal Inst. of Linguistics and Anthropology, Leiden.

Booi, Frank: Keko na kaminda. Sur.Ant.Schr. Koll., 1975, 44 pp. 14 x 20 cm.
(Poetry)

Booi W. & Kristensen I., 1975; see: Field Guide National Park Washington,
Bonaire.

Braam, S.: Suriname en de Surinamers als maatschappelike vreemdelingen in
Nederland. Krusemanâ€™s Uitg. Mij. B.V., Den Haag, 1973, 128 pp. 22 x 15 cm,
8 pl. excl.

Brussel, E.W. van: Interrelations between citrus rust mite, Hirsutella thomp-
sonti and greasy spot on citrus in Surinam. Thesis Wageningen 18..[X.1975, x
+ 66 pp. 24 x 17 cm, 33 figs.; Bull. Agric. Exp.Sta.Surinam 98; Agric. Res.
Reports 842.

Bubberman, F.C.: Stenen schryven geschiedenis (Stones span the centuries).
Meded. 9 Surinaamse Musea, 1972, p. 3-22, 12 figs.

Bubberman, F.C. & Nelemans, B. & Wekker, J.B.Ch.: De groei van de Suri-
naamse kaart. Suralco Magazine 1974, 3-4, 48 pp. cover incl. 28% x 20% cm,
ill.

Nelemans: De ontdekking van Guyana, p. 1; De Engelse kolonie Willoughby-
38 BIBLIOGRAFIE

land, p. 8-9; Paramaribo, p. 18-19; Het begin van het einde van de plantage-
tijd, p. 24-26; Het engels tussenbestuur, p. 28-29; Brand in Paramaribo, p.
30-31; Paramaribo aan het begin van deze eeuw, p. 42-43.

Bubberman: De vreemde wereld achter verre kusten, p. 4-5; De oudste Suri-
naamse detailkaarten, p. 6-7; De Labadisten in Suriname, p. 12-13; De strijd
van de Marrons, p. 20-21; Het Cordon-pad, p. 22-23; De Suriname-rivier, p.
32-33; Cateau van Rosevelt en Suriname, p. 34-35; De exploratie van het
binnenland, p. 38-39; de goudtrein, p. 40-41.

Wekker: De strijd tussen de Engelsen en de Hollanders om Suriname, p. 10-11;
Het rampjaar 1712 â€” Cassard verovert Suriname, p. 14-15; Onze plantagege-
schiedenis, p. 16-17; R.K. Missie en E.B.G. â€” Zending, p. 26-27; De grens-
kwesre met (Brits) Guyana, p. 36-37; De kartering van Suriname vroeger en
nu, p

Buijtenen, Mari P. van & Dekker, Cornelis & Leeuwenberg, Huib (ed.): see
Unitas Fratrum, 1975.

Buur, DorothÃ©e: A/lfabetisch persoonsnamenregister behorende by A.
Hartmann's â€˜Repertorium op de literatuur betreffende de Nederlandsche kolo-
niÃ©n, voor zoover zi verspreid is in tydschriften en mengelwerkenâ€™. I. Oost-In-
diÃ© 1866-1893. II. West-IndiÃ© 1840-1893. Kon. Inst. Taal-, Land- en Volken-
kunde, Leiden, 1974, viii + 83 pp. 23% x 15% cm.

Buurt, Gerard van: Verspreiding van toniyn en andere pelagische vis in het ge-
bied ten noorden van Aruba, Curagao en Bonaire. Dept. Welvaartszorg N.A.,
April 1975, (13) pp. mimeogr. 30 x 21 cm, 6 figs. â€” Fisheries Netherlands
Antilles, Memo Aug. 1975, 4 pp.

Caribbean and the Bahamas. The Holiday Guide to â€”, A Holiday Magazine
travel guide. Random House, New York, 1973 (Previous editions 1961, â€™68 and

71.)
Carmabi Jaarverslag 1974; see: Stichting Car. Mar. Biol. Inst.

CELOS Bulletins (Centrum Landbouwk. Onderzoek Sur.), State Agric. Univ.
Wageningen. â€” J. Ruinard dir. (Cf. NWIG 49, p. 89.)
9. Report for the year 1969 of the Centre for Agricultural Research in

Surinam, 1970, 47 pp., 4 pls. excl. (Portugese and Spanisch summaries).

10. Boerboom & Maas: Canker of Eucalyptus . . .; Turrialba 20, 1970.

11. Boerboom: Bibliography of the vegetation . . .; Exc. Bot. (B) 10, 1970.

12. van Dinther & Goossens: Rearing of Diatraea . . .; Ent. Exp. Appl. 13,
1970.

13. Report for the year 1970. .., 1971, 50 pp., 4 pls. excl.

14. van Marrewijk: . . . veredeling van eenjarige tropische gewassen; Landb.
Tydschr. 83, 1971.

15. Ruinard: Nature and assessment of losses caused by sugarcane borers; En-
tomophaga 16, 1971.

16. Report for the year 1971. .., 1972, 48 pp., 4 pls. excl.

17. Houtman & Cellarius: Marketing vegetables . ..; Sur. Landb. 20 & 21.

18. Report for the year 1972. .., 1973, 62 pp., 4 pls. excl.

19. Kouwenhoven: Grondbewerking . . .; Landb. Tdschr. 85, 1973.
BIBLIOGRAFIE 39

20. Hummelen: Relations between... Rupela... and Diatraea. . .; Meded.
L.H., 1974.

21. Zwart: New Ichneumonidac...; Entom. Ber. 33, 1973.

22. Koopmans & Vochteloo: Evapotranspiration measurements . . .; Sur.

Landb. 21, 1973.
23. Staritsky: Seed morphology . . . of the groundnut . . .; Acta bot. neer/. 22.
24. Houtman & Cellarius: Marketing vegetables... .; SL 21, 1974.
25. van Marrewijk: De invloed van neerslag op . . . Sorghum . . .; Sur. Landb.
21 & 22, 1973/4.
26. Janssen: A double technique for rapid soil resting. Trop. Agr. 51, 1974.
27. Mueller-Darss & Straudt: Studien zur korperlichen Belastung . . .; Forst-
wiss. Centralbl. 093, 1974.
28. Report for the year 1973... ., 1975, 47 pp., 1 fig.
29. Van Marrewijk: Preliminary cassave yield trials. . .; Sur. Landb. 22, 1974.
30. Staudt: Physical working capacity ...; Sur. Landb. 23, 1975.

CELOS. Report for the year 1973 of the Centre for Agricultural Research in Surt-
nam. Agr. Univ. Wageningen, 1975, 47 pp. 24% x 16cm. 1 fig. â€” Celos
bull, 28.

Centrale Bank van Suriname. Verslag over 1971, (Paramaribo, 1974), 106 pp.
29 x 21cm. Verslag over 1972, (1974), 91 + (21) pp.

Contributions to the geology and paleobiology of the Caribbean and adjacent
areas. Dedicated to the 80th birthday of Hans G. Kugler. Editor: Peter Jung.
Verhandl. Naturf. Ges. Basel 84, 1974, 1, p. 1-520, 24% x 17 cm, ill. Birk-
hauser Verlag Basel.

Daal, Luis H.: Sinfonia de speransa. Poesia. Editorial LusafÃ©, Korsouw 1975,
120 pp. 20 x 13cm.

De groei van de Surinaamse kaart, Suralco Mag. 1974 3-4; see: Bubberman &
Nelemans & Wekker.

De K/ok, Orgaan van de Sint Vincentiuskring, No. 300 â€” Sept. 1973, 48 pp.
20% x 14cm, ill. (Curagao)

De Nederlandse Antillen (lesbrief). Sti.School en Bedrijf/Sticusa, (1974), 16
pp. 21 x 25cm, ill. cover. â€” Fotoblad Nederlandse Antillen, folding col. ill.

De ontwikkeling van het toerisme in de Nederlandse Antillen van 1964 tot
1974. Bureau Stat. Ned. Ant., Nov. 1974 (1975), 17 pp. mimeogr. 30 x 21
cm.

De Slavenopstand op Curacao, 1795, een bronnenuitgave van de originele over-
heidsdocumenten verzorgd en uitgegeven door het Centraal Historisch Archief
onder leiding van Dr. A.F. Paula, Curacao, 1974, 344 pp. 29 x 20% cm, 22
pls. excl.

De uitbuiting van Suriname. Samengesteld door het Aluminium-ComitÃ© op
basis van de kongresmap . . . 30.V.1970. SUNschrift 28, Socialistische Uitgeverij
Nijmegen, Sth imp. 1974, 215 pp. 22 x 15cm, ill.
40 BIBLIOGRAFIE

Dharm Prakash. â€” Surinaams maandblad â€˜Dharm Prakashâ€™. Oprichter en coor-
dinerend redacteur Pt. Haldhapersad Mathura. Medewerkers-redakteuren Dr.
ir. H.S. Adhin, dr. mr. drs. J.-H. Adhin, dr. Nannan Panday, L.N. Pahlad-
singh, mevr. Shew S. Radhakishun. Paramaribo 1975, 22% x 15% cm. â€”
Maandblad No. 1, juni, 20 pp. cover incl.; 2, juli, 26 pp.; 3, aug., 24 pp., 4,
okt. 24 pp.; 5, nov. 20 pp.

Dienst Landsbosbeheer â€” Suriname. Jaarverslag 1970. Ir. F.C. Bubberman ed.
Paramaribo (1974), iv + 54(+ 44) pp. mimeogr., 6 maps excl., cover picture.

Dierenkrant. Orgaan van de Vereniging voor Dierenbescherming in Suriname.
le Jrg. no. 6, april 1972 (quarterly), 4 pp. 46 x 32cm.

Dobru, R.: Paarwert. Bos Mi esesi, Mi na sma sani, 2. Marta. (Paramaribo),
1972,40 pp. 21% x 15cm (1st. impr. 1966.)

Doelwit, Thea: Geen geraas of getier. Verhalen, gedichten, liedjes na de eman-
cipatie vd6r de tweede wereldoorlog. Bureau Volkslectuur, Paramaribo 1974,
112 pp. 21 x 13 cm. â€” Prose and poetry of Henri Rikken (p. 8), E.J. Bartelink
(p. 26), Jacq. Samuels (p. 37), F.P. & A.P. Penard (p. 57), G.G.T. Rustwijk (p.
72), A.W. Marcus (p. 78), R.D. Simons (p. 84), J.C. Kruisland (p. 89-111).

Doelwijt, Thea (edit.): Kri,4ra! Proza van Suriname. Bloemlezing samengesteld
door â€”. Bureau Volkslectuur, Paramaribo, 1972, 187 pp. 24 x 13% cm.

DomacassÃ©, Pacheco: Konsenshi di un pueblo. (Curacao, priv. ed., 1973), viii
+ 77 pp. 21 x 13% cm, 4pls., ill. cover excl. Un komedia di Terser Mundu.

DomacassÃ©, Pacheco: Tula. E rebelion di 1795. Tone Brulin direkshon i diseno
di dekor. Eric la Croes komposishon di kantikanan. Curacao, Jan. 1975, 92 pp.
20% x 13% cm, 8 figs., ill. cover excl. Un drama historiko.

Dukane Guide to Aruba, Bonaire, Curagao. Vol. 1. 1972. A Dukane publica-
tion. Hollywood, Florida, 65 pp., col. ill., 22 x 14cm.

Emmer, Pieter Cornelis: Engeland, Nederland, Afrika en de slavenhandel in de
negentiende eeuw. Thesis Leiden 4.X.1974, xi + 146-215 + 44-144 pp. 24 x
15% cm. â€” Summary on p.vy-vii: â€˜the introduction poses the question as to
wether the Dutch did or did not take part in the illegal slave trade of the 19th
century; which international measures were taken to stop the trade in blacks and
to what extent the development of the Dutch slave trade was affected by these
measures.â€™ Part I from Econ. Sociaal-Hist. Jaarboek 36, 1973; Il from Jaarboek
37, 1974.

(Engels, Chr. J.H. =) L.T.: Damas van de Eilanden. Curacao, 1975, 28 pp. 28
x 21cm, 5 figs. excl. ill. cover.

Engels, Chris: Het zilveren jubileum van het Curagaosch Museum. (Curacao,
Nov. 1973), 8pp. 21% x 14cm, cover excl.
BIBLIOGRAFIE 41

Enkele voordrachten gehouden rond het Eerste Lustrum van de Universitet van
Suriname. Uitgegeven door de Universiteit van Suriname, 1974 (1975), 116
pp. 23% x 15cm, ill.

C.P. van Erpecum: D.N.A., levenswording en eugenetica, p. 5-19.

E. van der Kuyp: Contagious food, p. 21-46.

: Oemrawsingh: Enkele biochemische aspecten bij ondervoeding, p. 49-58, 5
igs.

H.C. van Ommeren: Hysterosalpigographie, p. 61-70.

A.J.A. Quintus Bosz: Vrijheid, vroeger, nu en straks, p. 73-87.

J. Ruinard: De eiwitvoeding landbouwkundig bezien, p. 89-102.

M. Shimokomaki: Food technology and nutrition, p. 105-116, 2 figs.

Exploratory fishing in the Caribbean. Mat. Fish. Rev. 36 (9), 87 pp. 26 x 20
cm, ill.

Fain, A.: Les Listrophorides dâ€™AmÃ©rique neotropicale (Acarina: Sarcoptifor-
mes) 1. Familles Listrophoridae et Chirodiscidae. Bull. Inst. r. Sci. nat. Belg.
31.XI1.1973, 149 pp., 92 figs. (Suriname).

Febres Ortega, German: Circulacion oceanica y estratificacion de las mases de
agua superiores al norte de la Guayana. Cuadernos Azules 5; Publ. Comision
Organiz. III Confer. de las Naciones Unidas sobre Derecho del Mar, 1974, 49
pp. 23 x 16cm, 31 figs.

Feekes, Francisca: Banabikies en Ponpons. Verslag van een onderzoek naar de
sociale organisatie en het gedrag van enkele soorten â€˜wevervogels' in Suriname.
(Intern. rep.) WOTRO, Aug. 1975, 23 pp. mimeogr. 29% x 21cm.

Field Guide National Park Washington, Bonaire, Walter Booi & Ingvar Kristen-
sen ed.; Netherlands Antilles National Parks Foundation, Stinapa 9, Sep. 1975,
78 (+ 12) pp. 22 x 15% cm, ill. â€” Gerharts: The tale of National Park
â€˜Washingtonâ€™, p. 11; Zonneveld, Geomorphology, p. 21; Stoffers, Flora and
vegetation, p. 27; Wagenaar Hummelinck, Landfauna, p. 37; Candidus, The
birds, p. 44; Bak & de Kruijf, The reefs, p. 69-77.

Geschiedenis van Suriname door een gexzelschap van geleerde Joodse mannen.
Unchanged reprint of the original edition Geschiedenis der Kolonie van Surina-
me... door een gezelschap van geleerde Joodse mannen aldaar, Amsterdam
1791. S. Emmering, Amsterdam, 1974, 160 pp. 22 x 14% cm, folding table &
frontispiece & ill. cover excl.

Gesignaleerd. Landelijke Stichting Welzijn voor Antillianen, Utrecht, No. 2,
maart t/m mei 1973, iv + 23 pp. mimeogr. 27% x 21% cm.

Goedman, R.J. & Rosema, A.: Onderzoek naar de vestigingsmogelykheid van
een integrale aluminiumindustrie in West Suriname. Een joint venture van â€”
en â€” in opdiacht van prof. mr. P. Schierbeek. 29% x 21cm phototyped. Deel
I. Tekst (2) + vii + 58 pp. Deel II. Tabellen, figuren en bijlagen, 100 pp.

Goeloe, Alex: Sakrificio pa su terna. Obra original pa â€” (Curacao, 1971?), 7 pp.
ill. cover excl.
42 BIBLIOGRAFIE

Gordijn, W. (ed.): Bibliografie van de Nederlandse Antillen. Nederlandse
Stichting voor Culturele Samenwerking met Suriname en de Nederlandse Antil-
len, 1975, 271 pp. 24 x 17cm.

Goslinga, C. Ch.: Curagao and Guzman Blanco. A case study of small power
politics in the Caribbean. Verhand. Kon. Inst. Taal-, Land- en Volkenkunde
76; Martinus Nijhoff, 's-Gravenhage, 1975, viii + 143 pp. 24 x 16cm.

Guppy, Nicholas: A young man's journey. John Murray, London, 1973, xiv +
276 pp. 21% x 14cm, 2 drawings & 19 phot. on 15 pp. excl. â€” Dealing with
Guyana; visit to Surinam p. 28, 56ff, 64-68.

Haakmat, A.R.: Volkenrechtelyke en staatsrechtelyke aspecten rondom de
Surinaamse nationaliteit. Paramaribo, September 1974, 52 pp. 24 x 15% cm.

Harknett, Terry: The Caribbean. New English Library, Times Mirror, 1972, 155
pp., ill. (Neth. Ant. p. 132-137, 2 col. pls of Curagao.)

Harman, Walter J.: The Naididae (Oligochaeta) of Surinam. Zool. Verh. Lei-
den 133, 1974, 36 pp., 6 figs.

Hartog, J.: Aruba in oude ansichten. Europese Bibliotheek, Zaltbommel, 1974,
120 pp. 14% x 20cm, picture book with 116 repr. of old phot.

Hartog, J.: A short history of Bonaire. Second revised and enlarged edition. De
Wit Stores N.V., Aruba, 1975, ii + 118 pp. 21 x 14cm, profusely ill.

Hartog, J.: The Courthouse of St. Maarten. Life and work of Dr. Willem Hen-
drik Rink, Commander and Governor of the island 1790-1806. De Wit Stores
N.V., Aruba/St. Maarten, 1974, 51 pp. 22 x 14% cm, (20) figs., col. cover
picture.

Hartog, J.: Tula. Verlangen naar vriheid. Uitgegeven door het Eilandsbestuur
van Curacao, 1973, 123 pp., ill.

Haseth, Carel de: Berceuse voor teleurgestelden. Flamboyant, Rotterdam,
1975, 38 pp. 21 x 15cm, 4 figs., ill. cover. excl.

Het beeld Pengel. Een gedenkschrift uitgegeven i.v.m. de onthulling van het
standbeeld van Johan Adolf Pengel te Paramaribo op 5 juni 1974, (Paramaribo),
4 pp. 25 x 16cm, 6 figs.

Het onderwys in de Nederlandse Antillen. Verslag over het jaar 1968. Dep.
Onderwijs (Curacao), (Oct. 1969), 204 pp. 29% x 20% cm mimeogr.

Het weer in 1971 (The weather in 1971). Meterologische Dienst Suriname, Serie
1 Mededeling No. 71, dec. 1973, 52 pp. 24% x 17% cm, 14 figs. mimeogr.
offset. â€” Het weer in 1972 (The weather in 1972). M.D.S. (1) 12, okt. 1974, 55
pp., 15 figs.

Hove, Henri Albertus ten: Serpusinae (Polychaeta) from the Caribbean. Thesis
Utrecht 5.X1.1975; xxviii + 57 + 21 + 56 pp., ill. with 17 pls. excl. â€” Incl.
articles from Stud. fauna Curagao 32 (117), 43 (139) and 47 (156).
BIBLIOGRAFIE 43

Huber, Otto: Le savane neotropicali. Las sabanas neotropicales. As savanas
neotropicats. The neotropical savannas. Select bibliography on their plant
ecology and phytogeography. Publicacion del Instituto Italo-Latino Americano,
Roma, 1974, xlii + 855 pp. 24 x 17 cm, 2 maps excl. â€” Caribbean islands, p.
121-147; Guayanas, p. 315-383.

Imperialisme en klassenstrijd in Suriame. Uitgave Surinaamse Studenten Unie,
Vereniging Ons Suriname, Surinaams ComitÃ©, Brochure S.S.U. Leiden, 1974,
70 pp. 21 x 14cm offset typed.

Isselt, Rudolf W.: Opo pikien foe kondre. Apollo's Reklame & Uitgeversburo,
Paramaribo, 1975, 32 pp. 15 x 10% cm. (Poetry)

Jaarstatistiek en Kwartaalstatistiek van de In- en Uitvoer per Goederensoort van
Curagao en Aruba. 20, 4, 1973 (1975), 247 pp. 21 x 30cm.

Jager, C. de: Ruimte-onderzoek in Nederland. AO-Recks Boekje 1152, Stich-
ting IVIO, Amsterdam, (1967), 16 pp. 18 x 12cm, 9 figs. incl. cover. â€” Space
research in Suriname, p. 1, 13-14.

Jong, Andries de: Suriname onafhankelyk. Nieuwsschrift Nr. 11, Wij en Sja-
loom, Odijk, 1974, 31 pp. 22 x 17cm. (Jac. Vroemen & Piet Reckman ed.)

Jongeren van Suriname! Rapport van het Nationaal comitÃ© van het Democra-
tisch Jongeren Front aan het oprichtingscongres 28 juli 1974, Sep. 1974, 31 pp.
21 x 14cm offset typed.

Jongh, Edward A. de: Materialisashon di spiritu. Dokumental di e sofio
sensashonal relashond ku e premio mayÃ© die loteria grandi di Antiyas sorteo dia
21 di november 1974. Korsou, november/desÃ©Â¢mber 1974. (Publ. 1975), 36 pp.
32 x 14% cm, excl. cover, 9 portr.

Jonkers, D.A.: Ornithologische indrukken uit een deel van Suriname. Reisver-
slag van 3-10-1975 tot en met 4-11-1975. (Intern. Rep. R.I.N.) Leersum, (Feb.
1976), 34 pp. mimeogr. 29 x 21cm, (6) figs.

Kamerling, G.E.: Bodemphysisch en agrohydrologisch onderzoek. Beknopte
samenvatting van de interne rapporten Bodemfysisch en Agrohydrologisch
Onderzoek No. 1 t/m 49. Intern Rapport No. 50 Landbouwproefstation Para-
maribo, Dec. 1965, 9 pp. mimeogr. 30% x 21% cm.

Kampen, Anthony van: Een kwestie van macht. Het bewogen leven van de arts
dr. L.J.A. Schoonheyt in het voormalige Nederlandsch-IndiÃ©, Nienw-Guinea,
Suriname en Nederland. Van Holkema & Warendorf, Bussum, 1975, 368 pp.
23 x 15cm, 103 + 2 figs. â€” Dealing with Suriname: p. 268-343.

Kankantrie. Orgaan v.d. Beheersraad (Amsterdam). le Jaargang. No. 1, (1974),
8 pp. 41 x 28cm, ill.

Kear, Janet & Duplaix-Hall, Nicole (ed.): Flamingos. T & A.D. Pyser, Poyser,
Berkhamsted, 1975, 246 pp., ill. â€” A. Sprunt: The Caribbean, p. 65-74, fig.
11-13, phots. â€” J. Rooth: Caribbean Flamingos in a man-made habitat, p.
75-79, fig. 14-15, pl. 43.
44 BIBLIOGRAFIE

Kennismaking met de Antilliaanse en de Surinaamse poÃ©zie, see: de Palm &
Pos, 1973.

Kiggen, J.J.M.: Postzege/s van Suriname. Schakels S 80, 1974, 24 pp., col. ills.

Kloos, Peter: Galibi. Een Karaibendorp in Suriname. Bureau Volkslectuur Pa-
ramaribo, 1975, 128 pp. 21 x 13 cm, 3 figs. + map + 11 phots. incl., cover
design.

Kloos, Peter: Het Indianenprobleem in Zuid-Amerika. Terreinverkenningen in
de Culturele Antropologie 2, Van Gorcum & Comp., Assen/Uitg. Orion, Dec.
1974, 114 pp. 21 x 13% cm, 8 figs., cover picture excl. (Suriname p. 61-84).

Kloos-Adriaansen, Anneke C.: Kinderen van Galibi. Kinderopvoeding en kin-
derverzorging in de Caraibendorpen Christiaankondre en Langamankondre in
Suriname. Uitgave 5 Afd. Cult. Antropologie, Univ. v. Amsterdam, 1974, iv +
136 pp. mimeogr.

Kloosterboer, Willemina: Onvrije arbeid na de afschaffing van de slaverny (For-
ced labour after the Emancipation). Thesis Amsterdam 16.11.1954; Uitg. Excel-
sior, 's-Gravenhage, 163 pp. 24 x 15% cm. (Latin America p. 68-92.)

Kluyver, H.N. (ed.): De vogels van de Brownsberg. Stinasu Natuurgids Serie B
no. 3, Paramaribo 1975, 96 pp. 21 x 13% cm, ill.

J.P. Schulz: De Brownsberg, Brownsberg als natuurpark, p. 5-26, 2 figs.

G.F. Mees: De vogelwereld van de Brownsberg, p. 27-30.

H.N. Kluyver: Systematisch overzicht van de waargenomen vogelsoorten, p.
31-94; many drawings of birds by M.J.C. Kolvoort.

Kok, Michiel: De ontwikkeling van het toerisme in de Nederlandse Antillen
van 1964 tot 1973. Bur. Stat. Ned. Ant. Aug. 1974, 12 pp. mimeogr. 30 x 21
cm.

Kom, A. de: Stryden ga ik. Uitgegeven door de Stichting tot behoud en stimu-
latie van Surinaamse Kunst, Kultuur en Wetenschap, (1969), 32 pp. 20 x 13%
cm, 3 figs. incl. portr. (C.G.A. de Kom, 22.11.1898-24.IV.1945.)

Kom, A. de: Wy slaven van Suriname. 4th imp., Uitg. Contact Amsterdam,
1975, 192 pp. 20 x 12% cm excl. cover (1th 1934, 2nd 1971, 3rd imp. 1972).

Koninklyk Instituut voor de Tropen. 63e Jaarverslag. Amsterdam, 44 pp. 25 x
19% cm, ill. â€” 64e Jaarverslag, 1974, 1975, 40 pp. With ann.: R. Slooff, Eco-
logie... 20 pp.

Krooshof, Thea M. Rubenstein & P.J.E. Luykx: Suriname en xijn historie,
Dee/ II. De Walburg Pers, Zutphen, 1973, 364 pp. 28 x 22cm, many drawings
and photographs, incl. 2 col. plates; loose Annex of 8 pp.

Kruyer, G.J.: Suriname, neokolonie in ryksverband. Boom, 1973, 309 pp. 21
x 13% cm.

Kruyer, G.J.: Twee ontwikkelingsstrategieÃ©n voor Suriname. Publ. Sociogra-
fisch Inst. Univ. Amsterdam 18, 1974, 24 pp. 29% x 20% cm, 11 figs. From
Intermediatr 1974, 13 & 25.
BIBLIOGRAFIE 45

Kuyp, E. van der: Remarks on the malaria eradication campaign in Surinam.
Publ. Bureau Openbare Gezondheidszorg Suriname 32, 1972, 8 pp. 21% x
15% cm.

Kwartaalstatistiek van de in- en uitvoer per goederensoort van Curagao en
Aruba. Ned. Ant. Bureau Statist. 21 x 28 cm mimeogr. le kwartaal 1967, 14,
no. 1, (publ. May 1968) 228 pp.

Lago. Aniversario di oro. Golden anniversary. 1924/74. Aruba Esso News
12.VIII.1974, 20 pp. 29% x 22cm, ill.

Lago (Calendar). 1974. Sunny Aruba's queens and scenes, Dec. 1973, 12 sheets
col. phot. 30 x 21% cm. â€” 1975. Aruba Carnival 1974.

Landbouwproefstation Suriname. (Agric. Exper. Sta. Surinam) Jaarverslag 1970.
V.K.R. Ehrencron ed.: Bu//. 91, Dec. 1973, 141 pp., ill. â€” Jaarverslag 1971;
Bull. 92, 1974, 78 pp., 16 figs. â€” Jaarverslag 1973. K.J. Lenselink, H.J. Velt-
kamp & B. Schuted.; Bu//. 96, 76 pp., 13 figs. â€” Jaarverslag 1974. B. Schut &
H.J. Veltkamp ed.; Bu//. 97, 78 pp., 11 figs.

Larsen, Jens: Virgin Islands Story. Fortress Press Philadelphia, Pa, 1950, viii +
256 pp. 18 x 11% cm, 8 pls. excl. (Incl. references to Dutch missionary activi-
ties in the Caribbean.)

Latyns-Amerika nummer Geografisch Tydschrift K.N.A.G., nieuwe reeks 7,
nr. 3, juli 1973, p. 163-246, ill. (Development and underdevelopment in Latin
America.)

Lier, R.A.J. van: Universiteit en maatschappy in het perspectief der ontwikke-
ling. Rede uitgesproken ter gelegenheid van de opening van de Universiteit van
Suriname op 1 november 1968. Van Loghum Slaterus, Deventer, 24 pp. 24 x
14cm.

Loof, P.A.A.: Freshwater nematodes from Suriname collected by J. van der
Land. Zool. Verhand. Leiden 129, 46 pp. 24 x 16cm, 17 + 7 (+ 2) figs.

L.T. (= L. Tournier); see Chr.J.H. Engels, 1975, Damas van de Eilanden.

Maatschappy voor Wetenschappelijk Onderzoek in de Tropen (Treub-Maat-
schappy). Notulen 73rd & 74th Algemene Vergadering, Naamliyst, 1966, 20
pp. 21% x 14cm. â€” Notulen 75th & 76th. Alg. Verg., Naamlyst, 1968, 22
pp. â€” Notulen 77 th & 78 th Alg. Verg., Jaarverslag 1969, Naamlyst, 1970, 35
pp. â€” Verslag 79th, 80th & 81st Alg. Verg., Jaarverslag 1970 & 1971, Naam-
lyst, 1972, 39 pp., 3 figs.

Maufrais, Edgar: A /a recherche de mon fils. RenÃ© Julliard, Paris, 1956, 325 pp.
19 x 14cm, maps, 8 pls. excl., cover picture. (Description of 12 expeditions in
French and Brazilian Guiana, 1955, the last one dealing with Surinam: Liaison
Amazone-Saint-Laurent-du-Maroni par le Rio Paru, Monts Tumuc-Humac,
Guyane hollandaise, p. 277-324.)
46 BIBLIOGRAFIE

Metzelaar, J.: Report on the fishes collected by Dr. J. Boeke in the Dutch West
Indies 1904-1905. â€” With comparative notes on marine fishes of Tropical West
Africa. In: Rapport . . . visscherij . . . Curagao . . . door prof. dr. J. Boeke, II,
1919, p.i + 1-315 + contents, 64 figs. Reprint A. Asher & Co., Amsterdam
1967, 23 x 15cm.

Mevis, RenÃ©: Inventory of Caribbean Studies. An overview of social research on
the Caribbean conducted by Antillean, Dutch and Surinamese scholars in the
period 1945-1973. Car. Dept. R. Inst. of Ling. and Anthrop. Leiden, March
1974, 181 pp. 29 x 20% cm mimeogr.

Mintz, Sidney W.: Caribbean transformations. Aldine Publ. Comp., Chicago,
1974, xii + 355 pp. 21 x 14cm, 2 figs. (Neth. Ant. p. 21-23, 253, 315; Chap-
ter 6 adapted from W.I.G. 38, 1958, p. 46-70.)

Mitrasing, F.E.M.: AndrÃ©s Bello, een groot geleerde, 1781-1865. Paramaribo,
Dec. 1975, 8 pp. â€” Repr. from Sur. Jurtstenblad 22.

Mitrasing, F.E.M.: Grondwetgevende vergadering (Constituante). Initiatief-
voorstel dd. 8 april 1975. N.V. C. Kersten & Co. Boekhandel, Paramaribo,
(1975), 33 pp. 20% x 14cm.

Mitrasing, F.E.M.: Het Surinaams-Guianees grensgeschil. Een rechtskundig
research. (Kersten & Co Boekhandel) Oct. 1973, 39 pp. 23 x 15 cm, 1 fig. â€”
Ist. Ed. 1969.

Mitrasing, F.E.M.: Proeve van een Grondwet voor Suriname. (Kersten & Co.)
19 pp. 23 x 14% cm. â€” Review in Ned. Juristenblad 12.X.1974.

Mitrasing, F.E.M.: Staatsrecht en rechtsstaat. Enkele bespiegelingen omtrent
hun wezen en interdepentie. Rede uitgesproken bij de openbare aanvaarding
van het ambt van gewoon hoogleraar in het staats- en administratierecht aan de
Universiteit van Suriname op vrijdag 17 december 1971, (Kersten & Co.), 33
pp. 23 x 15cm.

Mitrasing, F.E.M.: The border-conflict between Surinam and Guiana. A legal
research. C. Kersten & Co., 1975, 36 pp. 21 x 14% cm, 1 fig. â€” English ver-
sion of Het Surinaams-Guianees grensgeschil.

Monthly Bulletin ionospheric data. Paramaribo (cf NWIG 49, p. 108) Oct.
1970, 31 pp., Nov., 24 pp. (publ. 1972). â€” lonospheric drift measurements
Jan.-March 1971, (22) pp.; Apr.-June, (32) pp.; July-Sep. (30) pp., publ. 1972.

Natuurbescherming en natuurreservaten in Suriname. Reprints from Erts 2 & 4
1971 and 1, 1972. â€” J.H. Westermann, Natuurbescherming . . ., p. 1-7, 10
figs. â€” J.P. Schulz, Bescherming en beheer van de zeeschildpadden. p. 8-12, 9
figs. â€” A.L. Spaans, Beschermd vogelleven langs de kust, p. 13-20, 9 figs.

Newsletter St. Eustatius Historical Foundation, 33 x 21cm, mimeogr. Number
1, Nov. 1975, 1 p.
BIBLIOGRAFIE 47

Nieser, Nico: The water bugs (Heteroptera: Nepomorpha) of the Guyana
region. Thesis Utrecht 7.VII.1975; viii + 310 pp., 337 figs., 24 pls. excl.;
Studies fauna Suriname 16, Uitg. Natuurwet. Studiekring Sur. en N.A.,
Utrecht, 81.

Ocerwouden langs de Amazone. Met beroemde ontdekkingsreizigers op avon-
tuur. Lekturama, Rotterdam, (1972), 191 pp. 26 x 19 cm, many figs. in col.
and black and white. â€” Transl. of Jungle rivers & mountain peaks, London,
1971. (Also dealing with the Guianas.)

Opinieonderzoek S.I.P.O., see: Rambocus & Girdharie, 1975.

Overzicht intern. univ. samenwerking 3 (3), Nov. 1973, NUFFIC, Suriname, 47
pp.; B.N. Sedoc-Dahlberg: Surinaamse studenten in Nederland, p. 19-22. R.
Braams: Studenten bereiden zich voor op terugkeer naar hun land.

Overzicht 3 (3), Nov. 1974, Nederlandse Antillen, 46 pp.; P.H. van Zeil: De
Nederlandse ontwikkelingshulp aan de Nederlandse Antillen, p. 3-7. R.A.
Romer: Hoger onderwijs in de Nederlandse Antillen, p. 8-12. G.J. ter Woorst:
Het onderwijs in de Nederlandse Antillen, p. 13-16.

Oedayrajsingh Varma, F.H.R., Het voorkomen en ontstaan van savannen in
Suriname. (Een inleidende fysisch geografische verhandeling). Paramaribo, 67
pp. 20 x 12% cm, 7 figs. excl. col. cover.

Oro-Magazine . . . over Suriname en het Caribisch gebied onder verantwoor-
delijkheid van de Stichtig ORO i.o. Pressag, Den Haag. Hoofdredacreur: Sig.
W. Wolf. â€” Je jaargang nummer J, december 1974, 24 pp. 29 x 21cm, ill.;
2, maart/april 1975, 24 pp.

Palm, J.Ph. de & Pos, H.: Kennismaking met de Antilliaanse en de Surinaamse
poÃ©zie. Gekozen en ingeleid door â€”. Sticusa, Amsterdam, 1973, 32 pp. 24 x
17 cm, ill. cover excl. â€” Poetry by Cola Debrot, Oda Blinder, Pierre Lauffer,
Ornelio Martina, Elis Juliana, Alette Beaujon, Luis H. Daal, Charles Corsen,
Hubert Booi, Tip Marugg, Nydia Ecury & Mila Palm; Albert Helman, Trefossa,
Johanna Schouten-Elsenhout, EugÃ©ne W. Rellum, R. Dobru, MichaÃ©l Slory,
Shrinivasi, Bernardo Ashetu, Thea Doelwijt, Edgar Cairo, Kwame Dandillo &
Corly Verlooghen. Cover with 24 portraits.

PaÃ©rl, Eric: K/assenstrijd in Suriname. SUNschrift 59, Soc. Uitg. Mij. Nijmegen,
1972, 63 pp. 22 x 15 cm offset (docum.).

PaÃ©rl, Hetty: De geschiedenis van Suriname, verteld en getekend door â€”.
Social. Uitg. Amsterdam, 1975, 51 pp. 15 x 22cm. â€” Strip repr. from Surina-
me-bulletin.

Palm, Jules de: Nederlandse Antillen. Literaire oogst 1969. Sticusa Jaarboek
1969, 8 pp.

Parera-PrivÃ©. Scheepskrant van de Marinebasis Parera te Curagao (Ned. Antil-
fen). Hoofdredakteur: P. Steenmeijer. Monthly 29% x 21% cm mimeogr., ill.
â€” le jaargang, nr. 1, March 1975, 20 pp.; 5, July, 38 pp.; 9, Dec., 24 pp.
48 BIBLIOGRAFIE
Paula, A.F., 1974; see: De Slavenopstand op Curagao, 1795.

Paula, Jandi: Konsiderashon sosto-istoriko motiba pa sierto konklushon di e
enkuesta di W. Koot relashona ku independensha di Antiyanan Ulandes pa â€”
na okashÃ©n di selebrash6n di Dia di Korsow 1975 na Promenade Hotel na Den
Haag ouspisia pa Ministro Plenipotensiario di Antiyanan UlandÃ©s, ii + 19 pp.
30 x 21cm (type-offset),

Paula, R.M. de: Voorlopige bibliografie van in Nederland verschenen proef-
schriften betreffende Suriname en de Nederlandse Antillen na 1800. Biblio-
theek en Documentatieschool, Amsterdam (obt. Publ. Libr. Curagao), (1968), v
+ 36 pp. 27 x 21cm mimeogr.

Pedagogisch Didactisch Bulletin. Orgaan Ned. Ant. Academie, Dep. Onderwijs
N.A

No. 3, Juli 1968, 83 pp., 3 figs. â€” Contr. by e.g.:

Rosier, I.: De gordels van ellende in Latijns Amerika; p. 3-21.

Zefrin, R.E.D.: De sociale achtergronden van onze leerlingen; p. 25-27.
Berg-de Freitas, C. van de & Celaire, F.: De sociale achtergronden van het Aru-
baanse kind; p. 28-32.

Doth, H.H. & Hogeweg, Jac.: Projectonderwijs op de Nederlandse Antillen; p.
33-35, 3 figs.

Droog, J. & Rozendal, F.E.: Onderwijs en televisie in de Nederlandse Antillen,
p. 40-41.

Brugjaarproblematiek; p. 42-44.

Volwerk. J.H.: Enige notities over de pedagogische functie van de technische
school; p. 54-58.

Vaes, J.A.M.: Primeur voor de Ned. Antillen; p. 59-60.

Ekker, I.: Voeding en voedingstoestand van Curacaose schoolkinderen; p. 61-
67 (from Voeding 27, 1966).

Defares, P.B. & Kema, G.N., c.s.: Schoolwerk en intellectuele prestaties; p.
68-77.

Coli, J.: De dans als mogelijkheid voor religieuze expressie; p. 78-81.

Bijlage: Karman, J.: Lagere-schooljeugd en televisie op Curagao; 10 pp.

No. 4, Mei 1969, 54 pp., 4 figs. â€” Contr. by e.g.:

Postgraduate course over het gehandicapte kind, p. 3-21.

Jessurun, F.: De zorg voor het gehandicapte kind in Suriname; p. 16.

Winkel, C.M.: De zorg voor het gehandicapte kind in de Antillen; p. 17-19.
Windt, J.S. de: Lokale aspecten bij de zorg voor het gehandikapte kind; p. 19-
21.

Buitengewoon onderwijs in de Antillen, p. 22-39.

Sprockel, J.H.: Het buitengewoon onderwijs in de Nederlandse Antillen; p.
22-25 (from Bull. R.K. Onderwysbur. N.A. 71, 1968). â€” Contr. by:

H.C. van Loon-Verhoeven, p. 26; G. Kroon-v.d. Touw, p. 29; S. Sep, H. Mon-
santo & J. Kopjansen, p. 30; C.J. Pattje & Y.N. Goethem, p. 32; B. Druyf, p.
35, Y. Esser, p. 36; H.M. de Jong-Wever, p. 38; T. Fricke-Werkhoven, p. 39.
Jurg, E.W.: Departement van Onderwijs: 25 jaar oud; p. 41-45.

Rosier van Egmond, I: Het aanbreken van een nieuwe dageraad voor Latijns
Amerika, p. 46-54.

Bijlage: Overkamp, B.G.: Over /ees- en schrijfmoeilijkheden en hieruit voort-
vioeiende pedagogisch didactische consequenties; 7 pp. (Discontinued).
BIBLIOGRAFIE 49

Petzoldt, T.R.: Natuurbescherming in Suriname. Schakels S 78, 1972, 16 pp.,
16 figs. cover incl.

Price, Richard: Saramaka social structure. Analysts of a maroon society in Suri-
nam. Caribbean Monograph Series 12, Institute of Caribbean Studies, Universi-
ty of Puerto Rico, Rio Piedras, Puerto Rico, 1975, 177 pp. 24 x 17 cm, 15 figs.,
cover picture.

Prins, F.W.: Latent taaltalent. Over de stiefmoederlyke behandeling van een
moedertaal. Dijkstraâ€™s Uitgeverij, Zeist, Jan. 1975, 72 pp. 22% x 15 cm.
(Neth. Ant.)

Prins, F.W.: Ontwetendheid: een educatieve uitdaging. Over het onderwys in
ontwikkelingslanden. Diesrede Landbouwhogeschool Wageningen, 9.III.1976,
17 pp. 22% x 14% cm. (also referring tot Curacao).

Proceedings of the Fifth International Congress for the study of pre-columbian
cultures of the Lesser Antilles, Antigua, July 22-28, 1973. The Antigua
Archaeological Society, 1974; Ripley P. Bullen ed.

Publications of the Foundation for Scientific Research in Surinam and the
Netherlands Antilles, Natuurwet. Stud. Sur. & Ned. Ant., Utrecht.

74, 76-77, 82-84, Studies fauna Curacao 43-48, 1973-1975.

75, Flora of the Netherlands Antilles, III (1), 1973.

78, de BuisonjÃ©: Neogene and Quaternary geology of Aruba, Curacao and
Bonaire, 1974.

79-81, Studies fauna Suriname 14-16, 1974-1975.

Radio Nederland Wereldomroep. Jaarverslag 1968, Hilversum, Dec. 1968, 75
pp. 22 x 16cm, ill.

Radio Nederland Wereldomroep programmaâ€™s 2 november 1975 â€” 2 mei 1976.
Hilversum 1975, 15 pp. 21 x 11% cm, ill. (Bonaire).

Rainey, William E. & Pritchard, Peter C.H.: Distribution and management of
Caribbean sea turtles. Contr. Virgin 1. Ecol. Res. Sta., Car. Res. Inst., St. Tho-
mas, 1972, 17 pp. offset.

Rambocus, Jai & Girdharie, D.: Surinaams Instituut voor Publieke Opinie-
onderzoek. S.I.P.O. Opinieonderzoek. Paramaribo, Feb. 1975, 16 pp. 22 x
15% cm.

Regteren Altena, C.O. van: The marine Mollusca of Suriname (Dutch Guiana),
Holocene and Recent. Part III. Gastropoda and Cephalopoda. Zool. Verhand.
Leiden 139, 1975, 104 pp., 43 figs., 11 pl. excl. (no 11 = folding map).

Report on the studentsâ€™ field-work in the Western part of Surinam District
(Surinam) June-July 1967. ITC/UNESCO Centre for Integrated Survey. Delft,
April 1969, x + 53 pp. mimeogr. 29 x 20% cm, 19 figs. & 2 tables & 2 phot.
excl., loose folding map in portfolio.

Roemer, Astrid: Neem my terug Suriname. Tweede druk. Pressag, Den Haag,
1975, 212 pp. 20% x 13% cmexcl. ill. cover. â€” 1st Ed. 1974.
50 BIBLIOGRAFIE

Romer, R.A.: Naar de voltooting van de Emancipatie. Beschouwingen naar
aanleiding van het verschynsel 30 mei. Uitgave van de Hogeschool van de Ne-
derlandse Antillen III, 23 pp. 24 x 15 cm (â€˜diesrede die schrijver op 10 septem-
ber 1974 uitsprakâ€™).

Roo, B. Jos de: De tid zal het leren. Instituut voor de Opleiding van Leraren,
Paramaribo, 1974, 78 pp. 24 x 13% cm 1 graph. excl. (A study of Bea Vianenâ€™s
Sarnami hat.)

Roon, A.C. de: Contributions towards a monograph of the Marcgraviaceae.
Thesis, Utrecht, 25.V1I.1975, 188 pp. 27 x 18% cm, ill. (incl. mechan. repr. of
articles on this plantfamily d.d. 1967, 1969, 1970, 1967-1970; Suriname species
mentioned.)

Rosario, Guillermo E.: Amor i sacrifisio. Impresos Comerciales, Medellin-Co-
ae (private edition, Curacao), 1974, 271 pp. 20% x 15% cm, col. cover.
ovel).

Rosario, Guillermo E.: E ange/ pretu. (Curagao), Junio 1975, 270 pp. 21% x
15% cm, cover ill. (Novel).

Schakels NA 57, 1971, Ontwikkeling van de Bovenwindse Eilanden . . ., 32 pp.,
ill. (H. Dennert).

Schakels NA 58, 1971, Havens en viiegvelden ..., 24 pp., ill. (H. Dennert).
Schakels NA 59, 1972, Bevolking van de Nederlandse Antillen, 23 pp., ill.
(R.A. Romer).

Schakels NA 60, 1973, Postzegels van de Nederlandse Antillen, 21 pp., ill.
(Kiggen).

Schakels NA 61, 1975. Antilliaans Nederlands, 71 pp. 27 x 18cm (Vervoorn).

Schakels Â§ 78, 1972. Natuurbescherming in Suriname, 6 pp., ill. (Petzoldt).
Schakels Â§. 79, 1972. Ertin tin... negersprookjes..., 20 pp., ill. (van Wel).
Schakels Â§ 80, 1974. Postzegels van Suriname, 24 pp., ill. (Kiggen).

Schakels (S 81), 1975. Het Nederlands in Suriname, 64 pp. 27 x 18 cm (van
Wel & Vervoorn).

Schakels Â§ 82, 1975. Balans van kwart eeuw opbouwwerk, 117 pp., ill., 27 x 18
cm (van Wel).

Schouten-Elsenhout, Johanna, 1973. Surinaamse gedichten. Ingeleid en ver-
taald door Jan Voorhoeve. Flamboyant/P, Rotterdam, 64 pp. 21 x 14% cm ill.
cover excl.

Schrader, R.: Honderd jaar Koninklyke Nederlands Aardrykskundig Genoot-
schap 1873-1973. K.N.A.G. Geogr. Tijdschr. 8, 1974, 4, viii + 164 pp., 54
figs. (Also dealing with geogr. research in Surinam and Neth. Ant.)

Schultz, J.P.: Sea turtles nesting in Surinam. Meded. Nederl. Comm. Intern.
Natuurbescherming 23; Verhand. Stinasu 3, 1975, 143 pp., 7 maps, 25 tables,
49 figs. on 28 pls. excl. â€” Repr. from Zoo/. Verhand. Leiden 143.

Schulz, J.P.: Zeeschildpadden. Deel Il. Zeeschildpadden in Suriname. Dienst
Landsbosbeheer Paramaribo, Dec. 1968. Herziene uitgave. v + 106 + (14) pp.
29 x 20% cm mimeogr., 51 phot. & 10 figs. on 29 pls. (incl. 2 folding leafs),
frontispiece, cover picture. â€” First edition 1964, 44 + (8) pp., 40 figs.
BIBLIOGRAFIE 51

Simavi 50 jaar. Med. Nood in Tropenland 36, 1975, 64 pp. excl. cover 20 x 15
cm, ill. â€” Incl. Van Capelleveen: Vijftig jaar medische hulp.

Sluisdom, G(lenn): Omdat ik meen dat ik je ken noem ik je min liefde. (Para-
maribo, 1974?), (28) pp. 16% x 10% cm. (Poetry)

Staffeleu, P.: Surinaamse zoogdiernamen (Surinam vernacular names of
mammals). Zool. Bijdr. Leiden 18, 22.X1I.1975, 74 pp. 24% x 16cm.

Statistisch Jaarboek Nederlandse Antillen 1974. Statistical Yearbook. Anuario
Estadistico. Bureau of Statistics, Curagao 1975, 149 pp. 21% x 15cm.

Stichting Beheersraad Welzinswerk Surinamers en Antillianen in de Zuidoost-
lob. Amsterdam-Bilmermeer. Jaarverslag 1974. Bijlmermeer, Nov. 1975, 38
pp. 30 x 21cm. mimeogr. (H. Axwijk, secr.)

Stichting Cultuurgeschiedenis van de Nederlanders Overzee. Verslagen en aan-
winsten 1972-1973. Amsterdam 1974, 60 pp. 26 x 19cm, ill. â€” Incl. J. van de
Walle: De haven van Curacao, p. 51, 1 fig. (Van Raders).

Sticusa. Jaarverslag 1973, 1974, 80 pp., (12) figs. â€” 1974, 1975, 76 pp. (8) figs.

Studies on the fauna of Curagao and other Caribbean islands. Publ. Found. Sci.
Res. Surinam and Neth. Ant., Utrecht.

Volume XLVI, Publ. 82, Aug. 1975, 111 pp., 29 figs., 8 pls.

Southward (barnacles), McShine (lancelets), Breure (land molluscs), Schall
(Aruban whiptail lizard), Cruz (Jamaica cuckoo).

Volume XLVII, Publ. 83, Oct. 1975, 115 pp., 186 figs., 8 pls.

Stock (new family of copepods in corals), ten Hove (serpulid worms), Brattegard
(mysid shrimps).

Volume XLVIII, Publ. 84, Nov. 1975, 118 pp., 186 figs.

Cobben & Wygodzinsky (asassin bugs), Stusak & Cobben (stilt bugs), van Bree
(cetaceans), Stock (copepods associated with sea anemones).

Studies on the fauna of Suriname and other Guyanas.

Volume XIV, Publ. 79, Aug. 1974, 151 pp., 299 figs., 4 pls.

Flint (caddisflies).

Volume XV, Publ. 80, March 1975, 203 pp., 50 figs., 18 pls.

Leentvaar (hydrobiology of Brokopondo Lake), Ezcurra de Drago (freshwater
sponges), Cerny & Lukoschus (feather mites).

Volume XVI, Publ. 81, June 1975, 308 pp., 337 figs., 24 pls.

Nieser (water bugs).

Suriname. DiCmap 51. Documentatie- en Informatiecentrale van De Horstink,
Amersfoort, (1975), 81 pp. 29 x 21 cm offset, ill. (various articles).

Suriname (lesbrief). Sti. School en Bedrijf/Sticusa, (1974), 16 pp. 21 x 25 cm.
â€” Fotoblad Suriname, col. ills. folding.

Surinam Agriculture volume 23 (1975) no. 2., p. 141-108. â€” Issue on the occa-
sion of the Independence of Surinam. Ed. board: B. Schut & H.J. Veltkamp.
(Six papers presenting a fragmentary picture of Sur. agric.)
52 BIBLIOGRAFIE

Surinameloos, wat Nederlandse schoolboeken verzwijgen en verkleuren, 2nd
imp. Suriname Werkgroep van het Derde Wereld Centrum in Nijmegen.
(1975), 111 pp. 21 x 15 cm offset, ill.

Suriname vrij, eindelijk. Onafhankelyk links Opinieweekblad. De Groene Am-
sterdammer. Nov. 1975.

Suriname Zending 3, 1975. Door het oog van de vrouw, 12 pp. 41 x 30cm, ill.

Tewarie-Mungra, Cecilia Soekdee Baldewpersad: Schistosomiasis in Surinam.
A clinico-pathological and epidemiological survey. Thesis Univ. of Amsterdam
21.1X.1972, 297 pp. 24 x 16cm, 31 figs., cover fig. excl.

The real Caribbean. Pan Am's total travel planner. Bantam Book, 1972, 153
pp., ill. (Aruba, Bonaire, Curacao, p. 22-28; St. Maarten, Saba, St. Eustatius,
p. 123-126.)

Timmers, G.: Schetsen uit de nautische geschiedenis van Curagao. Stichting
Wetenschappelijke Bibliotheek, Curacao, 1965, 55 pp. 18% x 12% cm, ill. â€”
Repr. from Cu/turele Kroniek Curacao, 4, 1964, nov., dec., kerstn, 11 pp., 8 +
1 figs.

Toppin, Michel: Pogimg. (Amsterdam, 1974?), 36 pp. 21 x 14% cm
mimeogr. (Expressions)

Totolica. Kontaktblad van Totolica/Revista di Totolica, Sociedad pa mayornan
di muchanan mentalmente retard4. Curacao, 1974, 21% x 14% cm, ill. â€” 1,
March, 24 pp.; 2, June, 20 pp.; 3, Sep., 18 pp.; 4, Dec., 22 pp.; 5, March
1975, 26 pp.; 6, June, 22 pp.; 7, Sep., 22 pp.

Uit Suriname's prehistorie. Suralco Magazine Maart 1974, p. 1-20 ill. â€” Incl.
F.C. Bubberman, Archeologie . . .; J.J. Jansen, De Surinaamse Indianen . . . p.
10.

Unitas Fratrum. Herrnhuter Studien, Moravian studies, edited bij Mari P. van
Buijtenen, Cornelis Dekker, Huib Leeuwenberg. Rijksarchief in Utrecht, 1975,
482 pp. 21% x 14% cm, (7 + 7) figs., (102) figs. on (50) pls. excl. â€” Com-
prising 19 articles, e.g. Wilhelm Lutjeharms: Die Evangelische Bridergemeine
in den Niederlanden (p. 93-118). Jan Marinus van der Linde: Herrnhuter im
Karibischen Raum (p. 241-260).

Varona, Luis S.: Catdlogo de los mamiferos vivientes y extinguidos de las Antil-
fas. Academia de Ciencias de Cuba, 1974, viii + 139 pp. 24 x 16cm.

Vernooij, Johannes Gerardus: De Rooms Katholieke Gemeente van Suriname
(vanaf 1866). Thesis Katholieke Universiteit Nijmegen 25.V1.1974, printed by
Westfort, Paramaribo, 246 pp. 20 x 14cm. â€” On cover: De Rooms-Katholie-
ke Kerk in Suriname vanaf 1866. J. Vernooij.

Verslag van de toestand van het etlandgebied Bonaire over het jaar 1974. Kra-
lendijk, 1975, 147 pp. 30 x 21cm mimeogr., 1 ann.
BIBLIOGRAFIE 53

Vervoorn, A.J.: Antilliaans Nederlands. Schakels NA 61, 1976,71 pp. 27 x 18
cm.

Vervoorn, A.J. & Wel, F.J. van: Het Nederlands in Suriname. Schakels (S 81).
(1975), 64 pp. 27 x 18 cm. â€” Van Wel: Het Nederlands â€”, p. 5-26;
Vervoorn: Het Nederlands en de Surinaamse letterkunde, p. 27-58.

Vervoort, W.: Ryksmuseum van Natuurlijke Historie te Leiden. Verslag van de
Directeur over het jaar 1973. Nederl. Rijksmusea 95, 1975, p. 276-371, 26 figs.
(Surinam and Neth. Ant. mentioned.)

Vet, A.C.W. van der: Reis door het splitend Koninkrijk. Reportages van Suri-
name en de Antillen. Nijgh & van Ditmarâ€™s paperbacks 172, 1975, 120 pp. 19
x 13cm. â€” From A/g. Dagd/./NRC.

Voorhoeve, Jan, 1973; see: Schouten-Elsenhout, Surinaamse gedichten.

Voorhoeve, Jan & Lichtveld, Ursy M.: Creole drum. An anthology of creole
literature in Surinam. Edited by â€” and â€” with English translations by Vernie
A. February. Yale University Press, New Haven and London, Caribbean Series
15, Oct. 1975, x + 308 pp., 1 pl.

Wal, Andries van der: Hoogstens wat kaktusnaalden in je knie & Curagaose ge-
dichten. Flamboyant, Rotterdam, (1975), 36 pp. 18 x 11cm incl. ill. cover.

Walle, J. van de: De Overtocht. P.N. van Kampen & Zoon N.V., Amsterdam,
(1962), 186 pp. 21 x 13cm. (Novel)

Walle, J. van de: Een oog boven Paramaribo. Herinneringen. Em. Querido
Uitg. B.V. 1975, 20 x 12% cm, 151 pp. col. cover excl.

Wel, F.J. van: Ertin tin... negersprookjes in Suriname. Schakels S 79, 1972,
20 pp., 4 drawings by Jenny Dalenoord, cover excl.

Wel, F.J. van: Portretten uit Suriname in de tweede helft van de achttiende
eeuw, Schakels S 77, 1971, 43 pp., ill. (Jan Jacob Mauricius, Paul Francois Roos,
Hendrik Schouten, Jan Gerhard Wichers, De Friderici.)

Wel, FJ. van: Suriname. Balans van een kwart eeuw opbouwwerk. Schakels S
82, 1975, 117 pp. 27 x 18cm, ill., 4 col.pls. excl.

Westlake, Donald E.: Under an English heaven. Being a true recital of the
events leading up to and down from the British invasion of Anguilla on March
19th, 1969, in which nobody was killed but many people were embarrassedâ€™.
Simon and Schuster, New York, 1972, 278 pp. 21% x 13% cm, 29 figs. on 10
pls. excl. (St. Martin mentioned.)

Westerloo, Gerard (text) & Diepraam, Willem (phot.): Frimangron. Suriname
reportages uit een Zuidamerikaanse republiek. De Arbeiderspers, Nov. 1975,
224 pp. 28 x 22cm, many ill.

Wijngaarden, A. van: Diersporen in Suriname. Mimeogr. report Rijksinstituut
voor Natuurbeheer, 1976, 31 pp. 29% x 21cm, 28 figs.
54 BIBLIOGRAFIE

Westermann, J.H.: Samenvatting van voorlopige rapporten met betrekking tot
de instelling en het beheer van natuurreservaten, en natuurbeschermingswetge-
ving, in de Nederlandse Antillen. Ned. Commissie voor Intern. Natuurbescher-
ming, 1971, 20 pp. mimeogr. 30 x 21cm. (Report of a mission on nature con-
servation to the N.A., 19.V.-25.VI.1970.)

What you should know about investing in Aruba. (Oranjestad, 1975), 24 pp. 28
x 22cm.

Wiersum, K.F. van: De Rode Ibis, zijn verspreiding en bescherming in Surina-
me. Ingenieursverslag 88 Afd. Natuurbeheer en natuurbehoud, Landbouw-
hogeschool, (1972), 51 pp. mimeogr. 29 x 21cm, 4 figs. excl.

Wijnholt, M.R.: Strafrecht in Suriname. Thesis Groningen 1965; Uitg. A.E.
Kluwer, Deventer. â€” Cf. review of J.M. Schampers, Justicia N.A. 2, 1966, p.
42-44.

Wolf, Sig. W.: Suriname, gisteren, vandaag, morgen. Portret van een oplevend
land. Pressag, B.V., Den Haag, 1975, 88 pp. excl. col. cover, 29 x 20 cm, pic-
ture book, text on p. 10-12, 26-27, 40-42, 54-56, 70-71, 82-85.

Wouters, A.E.: Suriname. Toeristische en historische informatie. Allert de
Lange nv, Amsterdam, 1972, 159 pp. 20 x 15 cm, many black and white ill. &
20 col. plates.

WOTRO. Report for the year 1973. The Hague, 53 pp. 24 x 17 cm, 4 pls. excl.
â€” Incl. J. Ruinard: A decade of WOTRO research in Surinam, p. 25-29. â€” H.
J. Duller: Antillean entrepreneurship, p. 34-37. â€” A.L. Spaans: Research on
distribution and ecology of aquatic birds along the Surinam coast, p. 42-44, 3
figs. excl.

WOTRO Report for the year 1974. The Hague, 1975, 49 pp., 8 pls. excl. â€”
Incl. F. Bovenkerk & W. Koot: Causes and consequences of Caribbean emigra-
tion to the Netherlands, p.. 27-30.

Wouters, A.E.: Suriname. Toeristische en historische informatie. Allert de
Lange, Amsterdam, 1972, 159 pp. 20 x 15cm, many black and white & 20 col.
plates.

Zadelhoff, F.J. van: Het Wia-Wia Reservaat, een ontwerp-natuurgids. Verslag
279 Landbouwhogeschool Wageningen, Afd. Natuurbeheer, 1975 (intern re-

port), 26 pp. 30 x 21cm, many ill. excl.
P.W.H.

P.H. DE BUISONJE AND J.I.S. ZONNEVELD

CARACASBAAI: A SUBMARINE SLIDE
OF A HUGE COASTAL FRAGMENT IN CURACAU

Abstract â€” Samenvatting ccc cosas 62.66% He Sn as MEWS tw Hew 1
General geological observations ...................000005. 5
The atÃ©a of Catacesbaal Â« sess cesar noose on sew ee eeeceien Beis 9
Investigations off-shore from Caracasbaai................... 16
Dating THE CVENE: 9. cesses seesrens wegen amram Ra MEAN eum se 25
The probability of a new catastrophicevent ..............00. 29
RROLCIONCES) iacices tae accione Viren Emniess Gree venedver sedadne ame 32
ABSTRACT

During previous geological fieldwork in Curacao indications were found that
the Caracasbaai, a bay with an open front of about 1 km in width and a maxi-
mum depth of about 250 m, situated along the south-western side of the island,
owes its existence to a submarine slide of a large part of the limestone coast-
range. The evidence was largely based upon geological and geomorphological data
from the vicinity of the Caracasbaai. These data indicated that in sub-recent
time a coastal fragment of about one square kilometer, its top surface at least 45
m above sea level and its basis along the seaward side about 250 m below sea
level, has disappeared in south-south-western direction, sliding down the rather
steep submarine slope separating the island from the deep trench to the south-
west.

In 1970 echosounding profiles and off-shore sampling fully confirmed the ob-
servations made on land. A huge scar with an almost flat bottom, 1000 m in
width and excavated a 150 m below the surrounding level of the sea-bottom, is
present over a distance of several km in front of the Caracasbaai. At a distance
of about 5 km and a depth of about 800 m the broad scar gradually gets a more
south-south-eastern direction and merges into a V-shaped canyon.

There are indications that at this depth of about 800 m the block, down to there
acting as a single unit, broke into several smaller fragments.

The volume of the limestone block that disappeared from the Curagao coast-
line is estimated at 150 million m3 and the volume of unconsolidated globigeri-
na-oozes, set in motion by the sliding block, amounted to 700 million m3.

The sliding event was of a sudden character and the effects on land must have
been of a catastrophic nature.

Although the limestones of the Seroe Mansinga, a mountain immediately
north-west of the Caracasbaai, are in a less stable position than limestones else-
where in the coast-ranges of the island, this risk of a new catastrophic event is
almost negligible, estimated at one chance in several millions of years.

55

â€”â€”â€”â€”â€”

Sao evantâ€™
56 P.H. DE BUISONJE AND J.I.S. ZONNEVELD

SAMENVATTING
Tidens vroeger geologisch veldwerk op Curacao werden aanwijzingen gevonden
die erop duidden dat de Caracasbaai â€” een baai met een open front naar zee
van ongeveer 1 km breedte en een maximale diepte van ongeveer 250 m â€”, ge-
situeerd aan de zuidwest zijde van het eiland, ontstaan is doordat een groot deel
van het kalksteen-kustgebergte hier onderzees is afgegleden.

De aanwijzingen berustten grotendeels op geologische en geomorfologische
gegevens uit de directe omgeving van de Caracasbaai. Zij toonden aan dat in
subrecente tijd een kustgedeelte van ongeveer Ã©Ã©n vierkante kilometer opper-
vlak, met een topvlak dat minstens 45 m boven zee lag en een basisvak dat bij de
oorspronkelike kust ongeveer 250 m beneden zeeniveau moet hebben gelegen,
in zuidzuidwestelijke richting moet zijn verdwenen en zijn afgegleden van de
vrij steile onderzeese helling die het eiland scheidt van de diepzeetrog in het
zuidwesten.

In 1970 werden de waarnemingen die op het eiland gedaan waren volledig be-
vestigd door echoloding-profielen en diepzee-bemonstering. Een enorm lidte-
ken in de vorm van een geul met vrijwel vlakke bodem, 1000 m breed en onge-
veer 150 m diep uitgeschaafd uit de zeebodem, bleek over een afstand van ver-
scheidene kilometers lengte, direct zeewaarts van de Caracasbaai aanwezig te
zijn.

Op een afstand van ongeveer 5 km uit de kust, bij een diepte van ongeveer 800
m, verandert de richting van de geul geleidelijk naar meer zuidzuidoostelijk en
zet zich verder voort als een V-vormig dal.

Er zijn aanwijzingen dat tot een diepte van 800 m het blok zich als een samen-
hangend geheel gedroeg en beneden deze diepte in kleinere stukken is gebro-
ken.

Het volume van het kalksteenblok dat uit de kustlijn van Curagao verdween
wordt geschat op 150 millioen m3 en het volume aan niet-verkitte globigerina-
slikken dat door het afglijdende blok in beweging werd gezet, bedroeg in de
orde van 700 millioen m3,

De afglijding was van een plotseling karakter en de effecten ervan op het eiland
moeten van catastrophale omvang zijn geweest.

Hoewel de kalksteen van de Seroe Mansinga, een berg direct noordwestelijk van
de Caracasbaai, in een minder stabiele positie verkeert dan de kalksteen elders in
de kustgebergten van het eiland, is het risico van een nieuwe catastrophale ge-
beurtenis vrijwel te verwaarlozen; zij wordt geschat op een kans van Ã©â‚¬n in ver-
scheidene millioenen jaren.

ACKNOWLEDGEMENTS
The authors wish to express their sincere gratitude to The Netherlands Organi-
zation for the Advancement of Pure Research, Z.W.O. and The Royal Nether-
lands Navy.
The authors are also greatly indebted to the Commander, Officers and Crew of
H.NI.M.S. â€˜Luymesâ€™ for their personal assistance and close coperation during
the investigations.
CARACASBAAI: A SUBMARINE SLIDE 57

GENERAL GEOLOGICAL OBSERVATIONS

The main axes of the three islands Aruba, Curacao and Bonaire,
arranged en echelon along the northern coast of the South-Ame-
rican mainland, are each directed from north-west to south-east
and a constant due eastern trade wind renders the straight and
rough north-eastern coasts of the islands inaccessible for shipping.
The south-western, leeward shores on the contrary possess excel-
lent natural harbours, partly in the form of hand-shaped inland
bays, drowned valley systems situated land inward from the lime-
stone coast-ranges, and partly consisting of open bays or concave
parts of the coast line, offering sheltered position even for large,
heavy-draught ships.

The coral limestones in the three islands are deposited uncon-
formably on thick series of a folded Cretaceous and Danian
eugeosynclinal sequence, mainly volcanic rocks, silica-rich sedi-
ments and turbidites (Curacao; Beets, 1972), on folded, meta-
morphic volcanics and sediments with intrusions of gabbros and
diorite batholiths (Aruba; Westermann, 1932, 1949) or on fol-
ded series of volcanics and calcareous or silica-rich sediments with
pophyritic intrusions (Bonaire; Pypers, 1933). In places lenses of
Paleogene sediments, less strongly folded, occur between the
younger reef limestones and the older, mainly volcanic forma-
tions.

The Neogene and Quaternary coral limestones are mainly
found in the peripheric zone of the islands. They occur to a maxi-
mum height of about 200 m above sea level and are developed as
relatively thin deposits, showing a strong resistance against
subaerial erosion. The underlying, mainly volcanic and non-cal-
careous rocks are much less resistant against subaerial erosion and
are exposed in the central parts of the islands.

The coral limestones of the coast-ranges may be roughly divided
into two different types: one type developed mainly along the
windward sides, the other type occurring nearly exclusively along
the leeward coasts.
58 P.H. DE BUISONJE AND J.1.S. ZONNEVELD

The limestone coast-ranges along the nort-eastern, windward
sides consist of series of marine accumulation terraces, separated
from each other by elevated, marine cliffs. In Curacao four terra-
ces may be distinguished, step-wise descending from the oldest,
highest terrace with a top level between 150 and 90 m to the
youngest Lower Terrace, situated only 10 m above sea level. These
terraces were formed by reefs growing upward from the sea-bot-
tom and contain reef corals in position of growth as well as
lagoonal sediments deposited between these reefs and the shore.
The terraces were deposited during Quaternary periods of slow re-
gression (the upper two terraces) or of slow transgression (the two
lower terraces).

In the hinterland strong degradation took place and valley
systems were carved out, especially during the (glacial) periods
with low sea levels (much lower than 20 to 25 m below the present
one).

In the final stage of the Lower Terrace transgression a sea level
was reached, leaving traces that now are found up to 10 m above
the present water line. The valley systems in the hinterland were
drowned and even in these hand-shaped drowned-valley-bays the
circumstances were favourable for reef growth.

After this final stage the sea level lowered and the upper part of
the Lower Terrace sediments came above sea but the low level
prior to the Lower Terrace transgression was never reached and
large parts of the hand shaped valley systems are still filled with
sea-water.

Considered as a whole, the series of terraces indicates that
Quaternary eustatic sea level changes were superimposed on a
slow, vertical and upward movement, not only of the island of
Curacao, but also of the islands Aruba and Bonaire where terraces
of identical nature occur at the same levels as in Curagao.

The limestones of the coast-ranges along the south-western si-
des of the islands, although of completely different facies, nature
of deposition and partly also older (Neogene), show the same ef-
fects of a slow, vertical upward movement of the islands. These
leeward coast-ranges consist of erosional remnants of emerged
reef talud deposits. They never contain reef corals in position of
growth but only show the detritus of such hermatypic reefs, often
mixed with pelagic organisms.

They show a chaotic arrangement of the reef detritus, a bed-
ding that may be followed in the direction of the strike only over
short distances, and nearly everywhere have a seaward dip of the
CARACASBAAI: A SUBMARINE SLIDE 59

stratification. These dips are mostly between 10Â° and 25Â°, but
sometimes up to 320, the maximum angle of repose of unconsoli-
dated detritus.

The limestones of the leeward sides of the islands are deposited
from slumping reef detritus. Reef growth near sea level along the
shore continuously brought masses of unconsolidated material in
an unstable position and ever and again submarine slumps occur-
red, adding new strata to the reef talud deposits far below sea le-
vel (Zonneveld, 1960; de BuisonjÃ©, 1974). Especially in the
younger parts the deposits contain pebbles derived from the non-
calcareous older formations. From paleontological and paleoeco-
logical data it is concluded that the island has been rising since
late Miocene of Pliocene times (de BuisonjÃ©, 1974).

The Quaternary eustatic sea level changes that are (together
with the vertical, upward movement of the islands) the main cau-
ses for the terrace development along the windward shores, left
only minor effects in the emerging reef talud deposits along the
leeward shores. Here in places erosional terraces were truncated at
levels identical with those of the accumulation terraces from the
windward coasts. Only the two lowest terraces have here a partly
depositional nature (Fig. 1).

THE AREA OF CARACASBAAI

Main features of the Caracasbaai area are the relatively high ero-
sional remnants of the limestone coast-range, such as the Seroe
Mansinga (47 m) to the north-west and the Kabrietenberg (80
m), Seroe Boca (81 m) and the Tafelberg Santa Barbara (196 m)
to the south-east of the Caracasbaai, dominating over the low,
gently undulating landscape landinward and the inland bay of
Spaanse Water with its natural entrance between the Kabrieten-
berg and Seroe Boca (Fig. 2).

The limestone coast-range south-east of the Caracasbaai shows
a completely normal development: flat-iron shaped erosional
remnants of emerged reef talud deposits with their seaward dip-
ping top surfaces and basal planes and a slightly steeper dip of the
60 P.H. DE BUISONJE AND J.1.S. ZONNEVELD

stratification. Along the lower, seaward side of the Tafelberg San-
ta Barbara the effects of the slow regressions and transgressions,
main causes for the four terrace depositions in the windward
coast-range, are here, along the leeward side of the island,
discernible as well: two erosional surfaces, truncated at 100-110
m and about 60 m from the 20Â° seaward dipping reef taluds and
two depositional terraces at 20-45 m and 10 m, the Middle and
Lower Terrace respectively.

In the Seroe Boca and the Kabrietenberg the Middle Terrace is
largely of an erosional nature and in the Seroe Mansinga Middle
Terrace deposits are completely lacking. Lower Terrace deposits
are completely absent along the Caracasbaai itself and from the
south-western side of Seroe Mansinga.

The triangular (flat-iron) shape of the erosional remnants of
the coast-range is caused by the strong subaerial erosion, at-
tacking the dipping limestone beds from the land-inward side
and especially from erosional gullies draining the interior. The
volcanics are much less resistant and therefore show strongly de-
graded forms in the hinterland.

The strong difference in subaerial erosion resistance between
volcanics and limestones is also demonstrated by the presence of
the inland bay of Spaanse Water. This drowned valley system
with its small peninsulas all directed towards the natural outlet to
open sea, shows the place where several rivulets (so-called
â€˜rooienâ€™) came together and in combined effort remained in
connection with open sea throughout late-Neogene and Quater-
nary times.

During the high sea level at the end of the transgressive Lower
Terrace development the slightly meandering natural outlet of
Spaanse Water, situated between the Kabrietenberg and Seroe
Boca was the only connection with the open sea and possessed a
depth of about 25-30 metres. In the inland bay reef growth occur-
red along the tips of peninsulas and small inlands close to the
natural outlet of the bay (Fig. 2).

The Caracasbaai itself with its open front of 1 km in width and
its maximum depth of 250 m is not a â€˜normalâ€™ feature in the
coastal landscape. There are several reasons for supposing that it
was formed by a giant slide, during which a huge block of the
limestone coast-range slid down into the adjacent sea.

The above-mentioned distribution of the Lower Terrace develop-

ment inside the Spaanse Water offered an important clue for the
presumption that the Caracasbaai was still occupied by limestones
CARACASBAAI: A SUBMARINE SLIDE 61

of the leeward coast-range even in rather recent times. The topo-
graphic situation indicates that at the end of the Lower Terrace
development (dated as less than 31.300 + 500 yrs. B.P.; see de
BuisonjÃ©, 1974) no open connection existed between the north-
western part of the Spaanse Water and the open sea, other than
via the natural connection between the Kabrietenberg and Seroe
Boca; should the Caracasbaai have been present in that time,
Lower Terrace development surely would have been concentrated
in this north-western part of the Spaanse Water and in the Cara-
casbaai itself.

Is this connection it is worth mentioning that according to Simons (1868, p.
36) the dam, connecting the Kabrietenberg and Fort Beekenburg with the main
island of Curacao near Brakke Put was originally an artificial one, made as a
defensive work against enemy ships attacking Curagao. The name Caracasbaai
comes fromt the Dutch word â€˜kraakâ€™ or English â€˜carrackâ€™, â€˜carackâ€™ or â€˜caracâ€™,
rather large ships used during the 16th and 17th century, mainly by the
Spaniards and Portuguese. It was much easier to enter the wide Caracasbaai than
to enter the meandering natural outlet of the Spaanse Water between the Ka-
brietenberg and Seroe Boca, especially with larger sailing-vessels.

Highest
Terrace aie
140m 99 80 ae

Terrace
ciemienaet Sipe 4525 10m sea level

SW windward coast-range N.E

Higher widdie

sea level

SW. leeward coast-range NE

terrace Ist.; E= reef taluds ; diabase
ae si: in situ AZ coraldetritus

Fig. 1. Schematic cross-sections of the limestone coast-ranges of Curagao.
Fig. 1. Schematische dwarsprofielen van de kalksteen-kustgebergten langs de
loefzijde en lijzijde van Curacao.
62 P.H. DE BUISONJE AND J.1.S. ZONNEVELD

A second argument for a sub-recent development of the Caracas-
baai may be found in the straight cliff, bordering the north-
western side of the bay and possessing an almost vertical submari-
ne continuation to a depth of about â€”250 m. This vertical cliff, or
properly speaking fault-escarpment, over a horizontal distance of
1000 metres perpendicular to the main coast line of the island,
cuts off the limestone coast-range over its entire width (Fig. 3-5).

From soundings in the Caracasbaai it was already known in 1956
that the maximum depth of â€”250 m is reached close to the sea-
ward limit of the escarpment near Lijhoek. The steep submarine
gradient of over 70Â° indicated that here, in the lower parts of the
escarpment, only hard rocks are exposed because the maximum
angle of repose of unconsolidated material never exceeds 329. In
its turn, this steep, almost vertical continuation to such a depth
excludes the possibility that the escarpment originated from nor-
mal marine cliff development or from terrestrial erosion, for any
indication of previous sea levels below the â€”25 m depth line are
absent in the bays from Curacao.

In another way too, the straight escarpment near the Caracas-
baai shows effects that are not normal in the leeward limestone
coast-range. In Fig. 5 these effects are visible: the dips of the stra-
tification are mostly land inward and several faults dissect the
limestones. These steep faults are inclined seawards and near the
land-inward limit of the escarpment a saucer-shaped limestone
deposit cuts off older limestones.

The limestone blocks between the steep faults and also the sau-
cer-shaped deposit are all truncated by the slightly seaward dip-
ping top surface, reaching a maximum height of 47 m above sea
level.

Now all the reef talud deposits elsewhere in the islands have a
seaward dip of the stratification; Seroe Mansinga is the only
exception.

Perhaps this situation indicates that the original submarine reef
talud deposits of the Seroe Mansinga â€” including those that were
present in the place now occupied by the Caracasbaai â€” might
have been involved in a minor submarine slide after which they
got a new and more stable position with land-inward directed
dips and were dissected by steep faults, long before they emer-
ged. Later they were truncated at the time that elsewhere the
Middle Terrace (20-45 m) was deposited (de BuisonjÃ©, 1974).
Only after the final stage in the Lower Terrace development the
south-eastern part of the temporarily stable mass of Seroe Man-
CARACASBAAI: A SUBMARINE SLIDE 63

singa-Caracasbaai was again involved in a movement: the Cara-
casbaai development.

A third argument for the conclusion that the Caracasbaai is the
result of a sub-recent slide, may be seen in the surroundings of
Fort Beekenburg at the eastern side of the Caracasbaai. The
fortress was built on top of a huge limestone block lying in the
shore-line and protruding about 17 m above sea level. The block
apparently is part of a limestone slab, dipping in N and NE direc-
tions and broken into a number of more or less square blocks that
are now separated by steep vertical clefts, each several metres
wide. About 200 m N of Fort Beekenburg a much more irregular
accumulation of large blocks gives the impression that some giant
dices have been thrown around (Fig. 3 and 6).

In size the blocks resemble those found scattered elsewhere in
the islands in the foot hills along the land inward erosion escarp-
ments of the limestone coast-ranges. But here, near Fort Beeken-
burg they are found in a greater number. They are clearly derived
from a larger continuous limestone cover, but the cover itself is
lacking from the scenery.

In another way too the blocks give some information. Some of
them, especially the larger ones, have a strong development of a
typical karst surface on top, exactly in the same mature state of
development as old karst surfaces elsewhere in the higher parts of
the limestone coast-range. Blocks in a tumbled position show
their original karst surface in one of the side-walls (Fig. 7-8), but
on their present top surface not the slightest trace of newly for-
med karst is found. This is again an indication that the blocks got
their present position only in sub-recent times.

A fourth argument for a sub-recent and sudden development of
the Caracasbaai is found in the same area. The Lower Terrace
deposits, encircling almost completely the islands of Curagao and
Bonaire, are lacking completely even from otherwise favourable
spots along the Caracasbaai and from Seroe Mansinga. Any indi-
cation of the former sea level at + 10 m, especially the develop-
ment of a solution notch (de BuisonjÃ© & Zonneveld, 1960; de
BuisonjÃ©, 1974), is not only absent in the escarpment along the
north-western side of the Caracasbaai, but is also lacking in the
Ford Beekenburg blocks, again pointing to a young (post Lower

Terrace) date for the Caracasbaai slide.
P.H. DE BUISONJE AND J.1.8. ZONNEVELD

During the international program of the Cooperative Investi-
gation in the Caribbean and Adjacent Regions (CICAR), from
1970 to the end of 1972, the hydrographic vessel â€˜H. NI. M. S.
Luymesâ€™ of the Royal Netherlands Navy was stationed in the Ca-
ribbean, enabling detailed scientific research in the areas around
the Netherlands Antilles and north of Surinam, areas previously
only superficially known. One of us (de BuisonjÃ©) had the op-
portunity to take part in the investigations in the Curacao area.

The â€˜Luymesâ€™ was equipped with a Kelvin Hughes Precision Depth Recorder
(PDR), type MS 38 F/M Mk 1, a smaller echosounder, type MS 36 M/A Mk 1
and on board of one of the motor launches an echosounder, type MS 26 F was
installed. All instruments were calibrated at 1500 m/sec and the two instru-
ments on the â€˜Luymesâ€™ corrected by 4 m for the draught.

With a specially designed winch, steel wire and a bottom sampler of the Van
Veen type or of the steel pipe piston corer type it was possible to take samples
under simultaneous registration of echosounding profiles on the PDR.

In the day-time a continuous position fixation was enabled by a DECCA-
system and two DECCA-stations in the islands, later on they were moved to the
shore of the South-American mainland. During the night, owing to nocturnal
fluctuations in the wave-length of the DECCA-system, only visual bearings on
landmarks in the islands, together with RADAR-distances could be used for po-
sition fixation. For this reason the echosounding registrations in large runs,
mainly more or less perpendicular to the coast lines of the islands, were made
exclusively during the day-time. Sampling of the sea-bottom was largely done at
night and in places where points of special interest showed in the previously
made echosounding profiles.

During the sampling operations so-called â€˜drifting stationsâ€™ were used. The
â€˜Luymesâ€™ then was left drifting (with the speed zero or with stopped engines) in
a westward direction (course 270) by the constant, mostly due eastern trade-
wind,

Echosounding profiles, taken when the ship with a normal speed of about 12
knots and in eastward direction (course 090) headed for a sampling station, gave
information beforehand over the stretch of the sea-bottom that would be passed
afterwards during the drifting sampling station. From such additional profiles
the exact moment to let run out the steel wire with the sampling apparatus
could be chosen and during the sampling a reversed echosounding profile was
obtained, this time with an almost equal vertical and horizontal scale, due to the
slow drifting speed of about one nautical mile an hour.
mA

CARACASBAAI: A SUBMARINE SLIDE 63

Finally attention must be drawn to the steep-sided,
longitudinal diabase hill, present immediately north-east of Fort
Beekenburg (see Fig. 3). The top of this hill is about 17 m above
sea level and the north-eastern side steeply descends to the water
of the inland bay of Spaanse Water. Diabase hills of this height
and with such steep sides do not occur elsewhere around the
Spaanse Water and the steep-sided hill near Fort Beekenburg is
considered to represent an erosional remnant of the steep foot
slope behind the land-inward side of the limestone cover that up
to a sub-recent date occupied the place of the present-day Cara-
casbaai.

All these observations support the assumption that after the final
stage in the Lower Terrace development a part of the coast-range
slumped down in a direction perpendicular to the coast, in such a
way that an open connection was formed between the Spaanse
Water and the sea west of the Kabrietenberg.

Only in the eastern part of the Caracasbaai area a small rem-
nant of basal limestones was conserved and the underlying volca-
nics did not take part in the movement. Immediately south-west
of the line where the basal slump plane must intersect the surface,
two slabs of limestone, each broken into large blocks, are left dip-
ping in directions that are not the original ones. A chaos of
tumbled limestone blocks is lying upon what might be the rem-
nant of the footslope of a former limestone escarpment.

The echo-soundings in the Caracasbaai itself give the impres-
sion (see Fig. 12) that south-west of Fort Beekenburg another
rockmass was stuck in a somewhat lower position, its top about
50-30 m below sea level.

Later a shingle beach and an artificial dam were built in the
shallow water between the newly formed Caracasbaai and the
Spaanse Water.

INVESTIGATIONS OFF-SHORE FROM CARACASBAAI

The final evidence for the conclusion that this bay owes its
existence to a catastrophic slide is given by the results of the off-
shore investigations.

0 1 2 km

1% 04 RECENT AND SUB-
RECENT CORAL SHINGLE,

BEACHROCK OR RAMPARTS

LOWER TERRACE

MIDDLE TERRACE

HIGHER TERRACE

HIGHEST TERRACE

OEPOSITIONACL

SEROE DOM! FORMATION :
REEF TALUDS WITH ADMIXTURE
OF TERRIGENOUS DETRITUS

CURACAO LAVA FORMATION :
ALTERED BASALTS (DIABASES),
STRONGLY WEATHERED

| SES!

os ,
Bs 3

Fig. 2. Geology of the Caracasbaai-area, Curacao.

LIJHOEK

NEOGENE
AND
PLEISTOCENE

CRETACEOUS

â€œSRT EG

BRAKKE PUT

@ 93

yd
deel

D

@

GEOLOGY OF 1
SUaTeERNARY CARACASBAAI - AF
CURACAO

3 ad 4
20
x

Ld

â€œiu

ALTITUDE AND

Â» ISOHYPSES IN

METRES

COASTLINE AND
INLAND BAY Wi!
SALT PANS

MARINE CLIFFS
ELEVATED AND
RECENT

es iy aN
ALT
KS MEE: X
Â»

EDGE OF CUESTA OR
OTHER STEEP SCARP
FORMED SUBAERIALLY

LIMESTONE SURFACE:
a. HORIZONTAL
c. DIP 5Â° S

BEDDING DIP IN DEGREES
SEXAGESIMAL SYSTEM

Â§ z 3

Fig. 2. Geologische kaart van de omgeving van de Caracasbaai, Curacao.

Fig. 3. Vertical aerial view of the Caracasbaat, Curagao. â€” Left the Seroe Man-
singa, consisting of elevated Neogene reef talud limestones, with an almost ver-
tical fault escarpment separated from the Caracasbaai which reaches a depth of
over 250 m near the centre of the photograph. â€” In the upper right corner two
broken slabs of reef talud limestone are visible, remnants of the huge limestone
deposit that occupied the place of the present Caracasbaai up to sub-recent
time. â€” Fort Beekenburg (arrow), a 17th century fortification, has been built on
the southernmost slab which slid down and slightly rotated. East of Ford Bee-
kenburg a chaos of tumbled limestone blocks. â€” Note the steep-sided, longi-
tudinal diabase hill, running north-south near the tanks, between the two
roads, north-east of Ford Beekenburg.

Fig. 3. Verticale luchtfoto van de Caracasbaai, Curagao. â€” Links de Seroe
Mansinga, bestaande uit opgeheven Neogene rif-puinkalken, door een vrijwel
verticale breukwand gescheiden van de buitengewone diepe Carabasbaai die bij
het midden van de foto een diepte van meer dan 250 m bereikt. â€” In de rechter
bovenhoek zijn twee grote schollen rif-puinkalk zichtbaar. Dit zijn niet geheel
mee-gezakte restanten van een enorme kalksteen-afzetting die tot subrecente
datum de plaats innam van de huidige Caracasbaai. â€” Fort Beekenburg (pijl),
een 17dÂ¢ eeuws verdedigingswerk, is gebouwd op de zuidelijkste schol, welke
afgegleden en zwak gedraaid is. Oostelijk van Fort Beekenburg een opeenho-
ping van losse kalksteen blokken. â€” Let ook op de van steile flanken voorziene,
noord-zuid verlopende diabaasrug nabij de tanks, noordoostelijk van Fort Bee-
kenburg tussen de twee wegen.

Fig. 4. Seroe Mansinga, oblique aerial view (1960). â€” The Neogene reef talud limestones of the Seroe Mansinga, left, are cut off over their
total width by a straight and almost vertical fault escarpment. â€” In the right upper corner an artificial dam connects the diabase mainland
in the background with the island on which some oil reservoirs are visible. â€” Lower Terrace deposists, almost completely encircling the
island of Curacao, are lacking in these surroundings.

Fig. 4. Seroe Mansinga, oblique luchtfoto (1960). â€” De Neogene rifpuinkalken van de Seroe Mansinga, links, zijn over hun volle breedte
afgesneden in een rechtlijnige en vrijwel verticale breukwand. â€” Een kunstmatige dam, zichtbaar in de rechter bovenhoek, verbindt het
centrale diabaas-landschap in de achtergrond met een eiland waarop nog juist enkele olie-reservoirs te zien zijn. â€” Laagterras-afzettingen

die vrijweel het hele eiland Curacao als een gordel omgeven, ontbreken hier geheel.

Fig. 5. Seroe Mansinga, horizontal view (1960). â€” Strong disturbances of the originally seaward dipping talud deposits, afterwards
almost horizontally truncated in Middle Terrace time, seem to indicate thad the deposits of Seroe Mansinga were involved already in an ear-
lier sliding movement. â€” Only in sub-recent time the disappearance of a huge limestone block exposed the straight, about 1000 m long
fault escarpment in this photograph.

Fig. 5. Horizontale blik op de Seroe Mansinga (1960). â€” Sterke verstoring van de oorspronkelijk zeewaarts gerichte helling der rifpuinkal-
ken, die later vrijwel horizontaal werden afgesneden in Middenterras-tijd, tonen aan dat de afzettingen van de Seroe Mansinga reeds vroe-
ger betrokken waren in cen afglijdingsbeweging. â€” De ongeveer 1000 m lange breukwand van deze foto werd pas zichtbaar toen in subre-
cente tijd een enorm kalksteenblok verdween.

Fig. 6. Caracasbaai, seen from the Kabrietenberg (1960). â€” In the foreground the very shallow water of the Spaanse Water, separated from
the extremely deep water of the Caracasbaai by a series of scattered limestone blocks. These blocks are vestiges of the huge reef talud deposit,
formerly present between the Kabrietenberg and Seroe Mansinga in the background. â€” Fort Beekenburg (arrow), is built on one of the
scattered limestone blocks, lying on the present shore.

Fig. 6. Caracasbaai vanaf de Kabrietenberg (1960). â€” Op de voorgrond het zeer ondiepe water van het Spaanse Water, gescheiden van de
buitengewoon diepe Caracasbaai door cen reeks verspreid liggende kalksteenblokken. Deze blokken zijn restanten van de enorme rifpuin-
afzetting die vroeger aanwezig was tussen de Kabrietenberg en de Seroe Mansinga op de achtergrond. â€” Fort Beekenburg is gebouwd op
Ã©Ã©n der blokken liggend aan de huidige kust.

Fig. 7. Some of the large limestone blocks in the immediate vicinity of Fort
Beekenburg (1956). â€” Note the mature karst surface, now in an abnormal verti-
cal position in the block on the left side. â€” Dripstone striae, originally deposit-
ed in a vertical cleft, are now in a horizontal position. â€” A new karst surface
has not yet developed on the present top surface of this block. â€” Note also the
absence of a horizontal solution notch in the blocks, elsewhere an accompanying
effect at the + 10 m level during the final stage in the Lower Terrace develop-
ment (the level of the road is only 2 m above sea level).

Fig. 7. Enkele van de grote kalksteenblokken in de directe omgeving van Fort
Beekenburg (1956). â€” Let op de ver voortgeschreden karstontwikkeling die nu
in een abnormale positie zichtbaar is in de verticale wand van het blok links op
de foto. â€” Op de huidige topvlak van dit blok heeft zich nog geen nieuw karst-
oppervlak ontwikkeld en zijn zelfs de oorspronkelijk in een verticale spleet ge-
vormde druipsteenlijsten nog aanwezig. â€” Let ook op het ontbreken van een
horizontale oplossingsnis in de blokken, overal elders een begeleidingseffect op
+ 10 m niveau uit de slotfase van de Laagterras-ontwikkeling (de weg op de
voorgrond ligt slechts 2 m boven zeeniveau).
73

Fig. 8. Detail of the preceding photograph (1956). â€” The mature karst surface
with consolidated, reddish brown weathering products still present in the origi-
nally vertical solution depressions, together with complete absence of newly
developed dripstone, indicates that the whole limestone block got its present
position only sub-recently.

Fig. 8. Detail van de vorige foto (1956). â€” Dit in ver voortgeschreden stadium
verkerende karstoppervlak met de roodbruine verweringsproducten die nog aan-
wezig zijn in de oorspronkelijk verticale oplossingsholten, samen met een totaal
ontbreken van nieuwe druipsteenvorming, tonen aan dat het blok pas in subre-
cente tijd in zijn huidige positie kwam te liggen.

Fig. 9. Echo sounding profile during deep sea sampling (C13-006). â€” During
this sampling the shipâ€™s velocity was reduced to zero, only influenced by the al-
most due easterly trade wind. The drifting speed was about one nautical mile
per hour (1800 m/h). Asa result there is almost no vertical exaggeration in scale.
The vertical line to the right indicates the start of the sampling operation, using
a steel pipe piston corer. â€” The faint, oblique line indicated with three small
arrows, seems to give a picture of the steel wire when the corer hit the bottom.
The oblique line, however, is a result of the echo sounder, continuously giving
reflexes from the massive piston corer during its descent along line C13-006,
while the ship was continually drifting to the west. â€” The profile is nearly an
exact copy of the vertically exaggerated profile L-Lâ€™ from Fig. 11.

Fig. 9. Echoloding profiel tydens bodembemonstering (C13-006). â€” Geduren-
de de bemonstering was de vaarsnelheid tot nul gereduceerd en werd het schip
alleen beinvloed door de vriywel pal oostelijke passaat. De verplaatsingssnelheid
als gevolg van deze wind bedroeg ongeveer een nautische mijl per uur (1800
m/h). Hierdoor is er vrijwel geen verticale schaal-overdrijving in het profiel. De
verticale lijn rechts geeft het begin der monstername aan, d.w.z. het begin van
het afvieren der stalen valbuis. â€” De vaag zichtbare, scheve lijn, aangegeven
met drie pijltjes, likkt een beeld te geven van de staalkabel toen de valbuis de
zeebodem raakte. De lijn is echter slechts het gevolg van de continue registratie
door het echolodings-apparaat van de overigens verticaal langs lijn C13-006 afda-
lende, massieve stalen valbuis, terwijl het schip gelijkmatig naar het westen af-
dreef. â€” Het profiel is vrijwel identiek aan het verticaal sterk overdreven profiel
L-Lâ€™ van Fig. 11.
CARACASBAAI: A SUBMARINE SLIDE 75

During the first night of CICAR-cruise 13, June 11th 1970, off-
shore from the Caracasbaai, without any detailed information
on the sea-bottom morphology, a special procedure was followed.
In order to obtain information on the sediments present in front
of the Caracasbaai, a series of six samples was taken with the steel
pipe piston corer. The sampling stations were situated in a semi-
circle around the Caracasbaai and at depths between 740 m and
880 m.

From this series five samples showed the presence of globigeri-
na-oozes. The thickness of penetration of the piston corer in these
unconsolidated oozes was between 24 cm and 124 cm, measured
from the length of the recovered cores. In all five cases there was
smear on the outside of the corer, in some cases over greater
lengtht than the core itself, indicating that the core was only part-
ly recovered.

As was shown during sampling later on in CICAR-cruise 13,
and will be discussed in a future paper, the globigerina-oozes are
the normal sediments below the 200 m depth line around the
islands and in exceptional cases, where recent or sub-recent slides
had occurred, detritus of hermatypic reefs was found at larger
depths, in some cases even below the 1000 m depth line. In such
exceptional cases the detrital reef sediments are always unconsoli-
dated.

But from the six samples taken in front of the Caracasbaai one
was of completely different nature. It consisted of a few hardrock-
fragments of a conglomeratic limestone containing diabase
pebbles and hermatypic coral detritus, and further some broken
recent deep sea corals, fragments of recent deep sea silica sponges
and some recent globigerinids and other small pelagic foraminife-
ra. The piston corer did not show any outside smear and the sharp
cutting edge of the steel pipe was badly damaged, indicating that
hard rock was hit by the corer.

The conglomeratic limestone from this sixth sample (CICAR
13-006; position 12-00.6 N, 68-52.3 W; depth 880 m) is identi-
cal with the limestones exposed in the Seroe Mansinga along the
north-western side of the Caracasbaai. Here consolidated detritic
reef talud limestones occur, containing well-rounded diabase
pebbles, derived from the hinterland, mixed with rounded frag-
ments of hermatypic coral colonies, algae and other lime-secre-
ting neritic organisms.

From the echosounding profiles taken during sampling it was
clear that sample CICAR 13-006 was derived from the deepest

Fig. 10. Series of four echo sounding profiles. â€” The profiles are taken with
the aid of a Kelvin Hughes precision depth recorder, type MS 38 F/M Mk 1. The
positions of the profiles are given in Fig. 12. â€” Profiles are from the upper part
of the broad scar caused by the huge limestone block of the Caracasbaai, sliding
down-slope in unconsolidated globigerina-oozes ot the island talud. â€” The
width of the scar is about 1 km, indicated with a black line; depths are in
metres. â€” Note the extremely flat bottom of the scar profile D-Dâ€™ and F-Fâ€™ and
the relatively high western side of the scar in profile B-Bâ€™. As a result of the ships
velocity of about 10 knots, the vertical exaggeration is about 10 times the hori-
zontal scale.
77

Fig. 10. Reeks van vier echoloding-profielen. â€” De opnamen zijn gemaakt
met een Kelvin Hughes precisie echolodingsapparaat, type MS 38 F/M Mk 1. De
plaats waar de profielen zijn genomen is aangegeven in Fig. 12. â€” De profielen
zijn van het hogere deel der brede geul, als een lidteken achtergelaten door het
enorme kalksteenblok van de Caracasbaai dat omlaag gleed in de niet-verkitte
globigerina-slikken van de eiland-flanken. â€” De breedte van de geul is onge-
veer 1 km, aangegeven met een zwart getrokken lijn; diepten zijn in meters. â€”
Let ook op de buitengewoon vlakke bodem van de geul en de relatief grote
hoogte van de westelijke begrenzing in de profielen B-Bâ€™, D-Dâ€™ en F-Fâ€™. Door
de vaar-snelheid van ongeveer 10 knopen is de verticale schaal ongeveer 10 x
overdreven ten opzichte van de horizontale schaal.

78 P.H. DE BUISONJE AND J.1.S. ZONNEVELD

point in a submarine depression with a V-shaped cross-section
(Fig. 9).

Only the next day, when the sea-bottom morphology off-shore
from the Caracasbaai became more accurately known from a large
series of echosounding profiles (Fig. 10-12), it became evident
how extremely lucky this sixth â€˜shot in the darkâ€™ had been.
Sample CICAR 13-006 had exactly hit the deepest point of a
V-shaped erosional canyon, the continuation of a large, broad
scar present in the sea-bottom in front of the Caracasbaai.

In Fig. 12 the runs of the echosounding profiles are given and
part of the constructed depth lines are indicated. The figure
shows that over a distance of about 5 km from the coast of Cura-
gao, exactly in front of the Caracasbaai, a huge scar is excavated
from the sea-bottom. This scar has in its upper course an extreme-
ly flat bottom and a width of 1000 m. The scar is situated about
150 m below the surrounding level of the sea-bottom and has
steep sides.

At a distance of about 2 km from the Caracasbaai the direction
of the scar slightly alters from N 220 E in its upper course to N
195 E in its lower part. At the same point the eastern side of the
scar diminishes in height.

Between 4 and 5 km from the Caracasbaai the steep western
side of the broad scar also diminishes in steepness and moreover
clearly shows a gradual change in direction, more to the south-
south-east.

At about 6 km from the Caracasbaai the sides of the broad scar
merge into the sides of a V-shaped submarine canyon, continuing
in a direction N 150 E. Sample CICAR 13-006 was situated exact-
ly in the central axis of this V-shaped canyon.

From the shape of the cross-section of the scar in the sea-bot-
tom between Liyhoek and a point situated about 4 km to the
south-south-west it is concluded that up to this point the sliding
limestone mass from the Caracasbaai acted as one single unit,
possibly of an asymmetrical shape. A slide, consisting of several
individual smaller quantities or several smaller slides separated by
time intervals, would never have caused a scar with such a flat
bottom but would probably have resulted in a series of V-shaped
canyons already close to the shore. The flat bottom of the scar in
its upper part, together with its width being identical with the
width of the open front of the Caracasbaai, are arguments for the
idea that the sliding Caracasbaai limestone block was a very large
CARACASBAAI: A SUBMARINE SLIDE 79

one. This is in close accordance with the arguments based on ter-
restrial observations.

That the sliding block possessed an asymmetrical shape is not
only indicated by the shape of the Caracasbaai itself, having a
straight and steep, nearly vertical boundary along the north-
western side and a less steep, more gently curved eastern side
(where at least three slumped limestone slabs were stuck), but is
also indicated by fact that the scar in the sea-bottom shows a
steep, clearly defined western side and a less pronounced eastern
side.

It seems probable that the asymmetrical shape and hence an
excentric gravitational mass centre, situated in the western half of
the sliding block, together with an unequal distribution of drag
forces excerted on the block when excavating the flat bottomed
scar, also caused a rotation in a clock-wise sense. Such a clock-wise
rotation is not only considered the main cause for the change in
direction of the broad scar but is also held responsible for the scat-
tering of the block into several smaller fragments, somewhere
between 4 and 6 km from the Caracasbaai. Breaking up of the
block was moreover facilitated by steep vertical faults, already
present in the Caracasbaai-block as a result of the earlier move-
ments of which the limestones in the Seroe Mansinga still bear
testimony.

That some of the smaller block fragments remained in the cen-
tral axis of the V-shaped canyon is conceivable and from the fact
that the piston corer hit one of these fragments, follows again an
argument in favour of a sub-recent date for the Caracasbaai slide.
For if the slide had occurred long ago, the fragments of the origi-
nal Caracasbaai-block, even when they had dimensions such as
those exposed along the shore near Fort Beekenburg, would have
been covered by a thick layer of globigerina-ooze, deposited after-
wards from normal pelagic sedimentation.

In view of the possibility that the broad scar in the sea-bottom
left by the sliding block of the Caracasbaai is a stretch where
conglomeratic limestones are stripped of a covering layer of un-
consolidated globigerina-oozes, some 150 m in thickness in that
case, three additional samples were taken. CICAR 13-016 and
CICAR 13-017 taken from the broad scar at depths of 602 and
724 m respectively, both indicated the presence of globerina-
oozes only. The third sample CICAR 13-018, depth 780 m, taken
from the western side of the broad scar but outside the scar
proper, again consisted of unconsolidated globigerina-ooze.
80

Fig.11. Sertesof three echo sounding profiles. â€” Continuation of the series on
Fig. 10. In profile H-Hâ€™ the height of the western side is stil about 100 metres,
but in the next profile this height diminishes. â€” In profile L-Lâ€™ the shape of the
cross section, originally with a flat bottom and steep sides, is changed into a
V-shaped erosional canyon. The deepest part of this canyon, here shown with a
vertical exaggeration of 10 : 1, is almost identical with the profile from Fig. 9,
taken during sampling of C13-006.
81

Fig. 11. Reeks van drie echoloding-proftelen. â€” Voortzetting van de reeks
van Fig. 10. In profiel H-Hâ€™ is de hoogte van de westelijke begrenzing van de
geul nog omstreeks 100 m, maar in de daarop volgende profielen neemt deze
hoogte af. â€” In profiel L-Lâ€™ is de dwarsdoorsnede der geul, oorspronkelijk met
vlakke bodem en steile flanken, overgegaan in een V-vormige erosie-geul. Het
diepere deel van de geul, hier met een verticale schaal-overdrijving van
omstreeks 10 x , is vrijwel identiek aan het profiel getoond in Fig. 9 en daar
opgenomen tijdens de monstername C13-006.

DETAILED BATHYMETRY OFF
CARACASBAAI â€” CURACAO

CZ sang BH
Ui; a ary UY o. as 0 1 2 KM
Cz:
Seer
lina 4g
iy a? Ly Depositional Erosional
Akal peg ee
Q a CORAL SHINGLE
â€œBer Hh | tone TERRACE
YYy MIDDLE
. MG" en:

UZ """om

Ys K\GHEST
UY TERRACE

7 iL
NEOGENE AND
? PLEISTOCENE
REEF TALUDS

2â€ altitude in metres

â€”â€” QUATERNARY â€”â€”â€”â€”â€”

â€œ7 triangulation point in metres!

=eâ€” isodaths in metres
â€”= (10 m_ interval)

CI3-006 . Â¥
oO sampling stations

srecho sounding profile line
_---"% with decca positions

wn
corey

$ 3 3

Fig. 12. Gedetailleerde dieptelijnenkaart zeewaarts van de Caracasbaar, Curacao.
Fig. 12. Detailed bathymetrey off southern Curacao,
BATHYMETRY OFF

9 > km

DEPTH AND HEIGHT IN
METRES

P LIMESTONE COAsT-

U4 RANGE, NOT OIFFER-
24 ENTIATED

LOWER TERRACE
~-\. LAND INWARD BOUuN-{'2"05â€™
DARY

Re
QO
UDÂ»

5
4D

NB

Fig. 13. Bathymetry off southern Curacao.
Fig. 13. Dieptelijnenkaart van zuidelijk Curacao.
84 P.H. DE BUISONJE AND J.I.S. ZONNEVELD

We assume that the block slid down the slope into a pre-
existing gully system and that the smaller fragments, after scatte-
ring of the block, used and perhaps also deepened a minor branch
that was present in the Caracasbaai area (Fig. 13). As to the di-
mensions of the sliding block it can be stated that the rock mass,
now lacking from the coast-range had an upper surface of about
one square km and a thickness of approximately 45 m along the
inward side and a thickness of about 250 m along the shore.

The amount of rock involved (mostly limestone with some
volcanic basement) is estimated at 150 million m3, representing a
weight of some 375 million tons. The amount of unconsolidated
off-shore sediments, set in motion by the sliding block when it
carved out the scar, was a multiple of this amount and may be
estimated at 700 million m3 with a weight of some 1,400 million
tons.

Perhaps the greater part of it has been (re-)deposited in the fan
like form south of samplepoint C 13-018 between 750 and 900 m
depth (Fig. 13).

When taking into consideration the sudden character of the
event, the effects on land must have been of a catastrophic natu-
re. It is most probable that during the slide a withdrawal of sea-
water took place, closely afterwards followed by a huge wave, a
tsunami that swept over south-eastern Curacao and probably
inundated a large part of the hinterland. It is possible that this
huge wave was responsible for the disappearance of the Lower
Terrace between the Caracasbaai and Cornelisbaai to the north-
west, this stretch of the coast over a length of about 3 km lying
exactly in a landward direction from the lower, V-shaped erosio-
nal canyon.

DATING THE EVENT

From three radiometrically 14Â¢ dated shell samples of the Lower
Terrace limestones, the youngest has an age of 31,300 + 500 yrs.
B.P. (de BuisonjÃ©, 1974). The emergence of the Lower Terrace
took place only after this date. Together with the observation that
any dissolving action or formation of notches at the + 10 m level
(normal effects in cliffs or limestone blocks during the final phase
in the Lower Terrace development elsewhere) is lacking from
limestones exposed near the Caracasbaai and that moreover newly
CARACASBAAI: A SUBMARINE SLIDE 85

formed karst surfaces are lacking in the tumbled blocks near Fort
Beekenburg, the sliding event may even be dated much less
remote in time, for instance within the last 10,000 years.

Accepting such a recent date for the event, we arrive at the pos-
sibility that the earliest Indians in Curacao, dated at a maximum
age of about 7,000 yrs. B.P. (Du Ry, 1960; van Heekeren, 1960,
1963), may have been witnesses of the catastrophe.

In this connection it is worth-while to mention two folk-tales that may have a
bearing on the case.

The first one is of Indian origin and is told in the South-American mainland
(pers. comm. Ds. J. Mietes). It holds the following story:

â€˜In a remote time groups of violent and combative Indians, coming from
more northern dwelling-places, settled along the northern coast of the South-
American mainland, killed the inhabitants or chased these more peacefull-min-
ded Indians into the more inland mountainous regions. From this time on con-
stant fights and quarrels with the dangerous immigrants took place and at last
enraged the Indians in the mountains to such an extent that they called a
meeting of their chiefs, a meeting in which the oldest chief was asked to do
something to prevent or to stop the continuous troubles with the new-comers.
â€” Now the Indians from the mountains were really peaceful people! So their
oldest chief nodded to his friends, took his sharp and long knife, saddled his ce-
lestial riding horse (sic!) and disappeared into the sky in a northern direction,
not in order to kill his enemies but only to draw with his knife a long and deep
furrow between the mountainous region and the coastal lowlands. And what
happened? An enormous landslide took place, separating the coastal area with
the inhospitable immigrants from our friendly people in the mountains. â€” You
do not believe this story? Well, the results of this occurrence are still visible from
our mainland. Go to the coast and look to the north. You will still see the results
of this landslide: the Caribbean islands, each with its surface still dipping in the
direction from where this slide started!â€™

Although this story is in sharp contrast with the results of geological investiga-
tions in the islands of Curagao, Aruba and Bonaire it has always struck the pre-
sent authors, not only because it contains some correct statements in an anthro-
pological sense and gives expression of a sharp vision on the effects of landslides
in general, but especially because it mentions the possibility of a sliding event in
which a coastal part â€” be it of smaller size than the whole island of Curagao â€”
disappeared into the ocean.

The second folk-tale is very populair in the Netherlands Antilles. It contains a
more ore less menacing warning to the listener:

â€œYou know our island has the shape of a mushroom. Surely, it has a rather
large surface, but below sea-level it only has a small stalk. So never go with too
many friends to one side of the island for then we all are in danger that the stalk
will break and the whole island will vanish into the deep ocean around!â€™
86 P.H. DE BUISONJE AND J.1.S. ZONNEVELD

The fear for such a catastrophe was mostly concealed by putting the story in an
interrogative sentence. Even in a radio interview the question â€˜Is this story true?â€™
was put to us.

One could suppose that Palaeo-Indians, living several thousands of years ago
in Curacao actually witnessed the Caracasbaai slide and that this event lived on
in the folk-tale. But it is more probable that the background of the story is as
follows:

Limestones, whether exposed in marine cliffs or as blocks, broken from cliffs
and surrounded with sea-water, in tropical or subtropical areas often get a deep,
horizontal solution notch, exactly at mean sea-level, with an overhanging rim.
When looking at such a block or coast we immediately compare it with a â€˜mush-
roomâ€™ and why should such a mushroom-shape not be present in our limestone-
island as a whole? It is significant that the same folk-tale also exists in areas with
coral islands in Indonesia!

THE PROBABILITY OF NEW CATASTROPHIC EVENT

It can be stated that slides of a size as observed near the Caracas-
baai are very rare occurrences. Over large stretches the coast-
ranges are almost continuously developed and only show gaps,
where erosional products from the hinterland are transported via
normal, originally fluvial breaks to the open sea.

During extensive studies on reef talud limestones exposed
elsewhere in the islands of Curagao, Aruba and Bonaire, only two
or three other examples were observed in which limestone hard-
rock masses were involved in submarine slides. In all other cases
only slides of unconsolidated reef materials were observed,
indicating that normally only the outer parts of reefs are involved
in the slide, leaving the coast proper unaffected.

Two cases of sliding hard-rock, probably derived from an expo-
sed position, above sea-level, are situated in Curagao.

The first was observed in the seaward dipping reef talud depo-
sits of late-Neogene age found near Blauwbaai where blocks of a
detrital reef-limestone occurred in their turn as detritus among
the chaotic elements in an otherwise normal reef talud deposit.
The date of this event, in which probably limestones from above
sea-level were involved in the slide, can be placed in late-Neogene
time, at least several millions of years ago.

The second case is found in the Veerisberg. This flat-iron
shaped erosional remnant of the coast-range near Piscaderabaai is
dissected into two parts, separated by a nearly vertical fault, per-
pendicular to the coast line, running from the top to the lower,
CARACASBAAI: A SUBMARINE SLIDE 87

seaward side of the mountain. The two parts are of unequal thick-
ness, have different basal levels and different top levels. There are
indications that the fault between the two blocks became gra-
dually wider during differential, submarine movement of the two
blocks. The date of this sliding differential movement can be
placed as far back in time as at least several hunderd thousands of
years, possibly even millions of years ago.

Perhaps the queer, semi-circular Lower Terrace development in
the Karpata area (Bonaire) is also the result of a niche left by a
slide. It has partly been filled up by Lower Terrace deposits and
must therefore have been formed more than 30,000 years B.P.

Summarizing, it can be stated that a catastrophic slide of the
size as depicted for the Caracasbaai, occurs with a probability of
roughly one in several hundred thousands or even millions of
years, a probability far below the risks for instance on a large
landslide or an explosive volcanic eruption.

To the rule that Curacao and the other two islands are
geologically safe and â€˜firm as a rockâ€™ only one exception must be
made. The limestones exposed in the Seroe Mansinga, as discus-
sed above, most probably are of exactly the same nature as those
involved in the Caracasbaai slide and are still in a relatively
unstable position.

The presence of several steep seaward dipping faults in the
limestones of Seroe Mansinga, the knowledge that an abnormal
depth of over 200 m is reached within 150 m from Lijhoek and
the sub-recent geological history of the Caracasbaai may be
arguments for regarding this area as potentially instable.
Although we are of the opinion that taking risks is associated with
and even necessary in human life, we can assure the reader that
during sampling of the limestones near Seroe Mansinga and
more especially when standing on the extreme tip near Lijhoek,
teeling the rocks slightly tremble under the impact of the waves,
we felt that this point, despite its fine views and the magnificent
landscape is not a good spot for building holiday houses, hotels
or other constructions!

Dr. P.H. de BuisonjÃ©, Geol. Inst., Nwe. Prinsengr. 130, Amsterdam.
Prof. dr. J.I.S. Zonneveld, Geogr. Inst., Heidelberglaan 2, Utrecht.
88 P.H. DE BUISONJE AND J.I.S. ZONNEVELD

REFERENCES

Beets, D.J., 1972. Lithology and stratigraphy of the Cretaceous and Danian Suc-
cession of Curacao. Uitg. Natuurwet. Studiekring Sur. & Ned. Ant. 70, 153
pp.; thesis, Amsterdam.

BuisonjÃ©. P.H. de, 1964. Marine terraces and sub-aeric sediments on the
Netherlands Leeward Islands, Curagao, Aruba and Bonaire, as indications of
Quaternary changes in sea level and climate. Proc. Kon. Ned. Ak. Wet. (B) 67
(1), p. 60-79.

BuisonjÃ©, P.H. de, 1974. Neogene and Quaternary geology of Aruba, Curagao
and Bonaire. Uitg. Natuurwet. Studiekring Sur. & Ned. Ant. 78, 293 pp.; the-
sis, Utrecht.

BuisonjÃ©. P.H. de & Zonneveld, J.I.S., 1960. De kustvormen van Curagao,
Aruba en Bonaire. Nieuwe West-Indische Gids 40, p. 121-144; Uitg. Natuur-
wet. Werkgroep Ned. Ant. 71.

Du Ry, C.J., 1960. Notes on the pottery of Aruba, Curagao and Bonaire.
Nieuwe West-Indische Gids 40, p. 81-102; Uit. Natuurwet. Werkgroep Ned.
Ant. 10.

Heekeren, H.R. van, 1960. A survey of the non-ceramic artifacts of Aruba,
Curagao and Bonaire. Nieuwe West-Indische Gids 40, p. 103-120; Uitg. Na-
tuurwet. Werkgroep Ned. Ant. 10.

Hecekeren, H.R. van, 1963. Prehistorical research on the islands of Curacao,
Aruba and Bonaire in 1960. Nieuwe West-Indische Gids 43, p. 1-25; Uitg. Na-
tuurwet. Werkgroep Ned. Ant. 15.

Pijpers, P.J., 1933. Geology and paleontology of Bonaire (D.W.I.). Geogr.
Geol. Meded. (Physiogr. 8); thesis, Utrecht, 110 pp.

Simons, G.J., 1868. Beschryving van het eiland Curagou, uit verschillende
bronnen byeenverzameld. Oosterwolde, 156 pp.

Westermann, J.H., 1932. The geology of Aruba. Geogr. Geol. Meded.
(Physiogr. 7); thesis Utrecht, 133 pp.

Westermann, J.H., 1949. Overzicht van de geotogivehe en miynbouwkundige
kennis der Nederlandse Antillen benevens voorstellen voor verdere exploratie.
Meded. Kon. Ver. Indisch Inst. 85 (Trop. Prod. 35), 168 pp.

Zonneveld, J.1.S., 1954. De Benedenwinden in vogelvucht. Tydschr. Kon.
Ned. Aardr. Gen. 71, p. 228-233.

Zonneveld, J.1.S., 1960. Een luchtfoto-onderzoek op de Benedenwindse Eilan-
den. Tydschr. Kon. Ned. Aardr. Gen. 77, p. 389-400.
BOEKBESPREKING 89

Het voorkomen en ontstaan van savannen in Suriname. (Een
inleidende fysisch geografische verhandeling), door F.H.R.
Oedayrajsingh Varma, 1975, 67 bladz. Alleen bij de auteur
verkrijgbaar, postbus 12104, Amsterdam (f 12,50).

Dit is het type boekje waarvan er al tientallen in Suriname zouden behoren te
zijn. Men kan ze echter tellen op de vingers van Ã©â‚¬n hand. Ik bedoel: instruc-
tieve boekjes over land en natuur, geschreven in bewoordingen die ze geschikt
maken voor middelbare scholieren, onderwijzers en andere meer ontwikkelde
burgers van de nieuwe staat. Dat ze er niet zijn, moet in de eerste plaats toege-
schreven worden aan de nonchalance van velen â€” Surinamers, maar vooral Ne-
derlanders â€” die in Suriname onderzoek hebben gedaan. Van hen heeft vrijwel
nooit iemand de moeite genomen om zijn bevindingen niet alleen voor zijn vak-
genoten maar ook, en dan in cen aangepaste vorm, toegankelijk te maken voor
de gewone Surinamer. Schrijver dezes is â‚¬â‚¬n van hen en brengt dan ook, naast
lof, met schroom critiek op het onderhavige boekje naar voren, want met recht
zou hem verwijtend toegevoegd kunnen worden: Had het dan zÃ©lf eens gepro-
beerd.

De heer Oedayrajsingh Varma verdient inderdaad lof. Zijn boekje is naar in-
houd en vorm goed afgestemd op het beoogde doel. De lezer krijgt een beeld
van de savannen, dat in grote lijnen juist is en hem wellicht zal prikkelen zelf
eens meer acht te slaan op dit fascinerende landschapstype.

Het betoog voor natuurbehoud in de nabeschouwing is niet overbodig, zoals
een niet-ingewijde misschien zou kunnen denken met het oog op de enorme
uitgestrektheid vrijwel onaangetaste natuur in Suriname. Integendeel, het is
zeer terecht erop te wijzen, dat men moet voortgaan met nu reeds van alle eco-
systemen in Suriname representatieve voorbeelden veilig te stellen. Als bron van
wetenschappelijke informatie zullen zij in de toekomst zeker nodig zijn. Som-
mige van Surinames savannetypen lopen nu reeds gevaar geheel te verdwijnen
als gevolg van de vooruitgang in het land.

Evenwel, critiek is onvermijdelijk. Schrijver is onvoldoende vertrouwd met al-
lerlei begrippen en termen uit de biologie en vertaalt de laatste verkeerd uit het
Engels. Ook anderszins gaat hij met de literatuur over zijn onderwerp niet zorg-
vuldig genoeg om: Sommige in de tekst geciteerde geschriften komen in de lite-
ratuurlijst niet voor; in die lijst zitten fouten; belangrijke recente literatuur is
niet verwerkt, waardoor het boekje achter loopt bij de huidige stand van de we-
tenschap; de tekst doet sterk vermoeden, dat vele gegevens uit de tweede hand
geciteerd worden.

Dat de schrijver geheel op de literatuur blijkt te moeten steunen bij gebrek
aan eigen ervaring, is niet altijd begrijpelijk. Vele savannen zijn gemakkelijk be-
reikbaar. Erger vind ik, dat hij â€” NB aardrijkskundeleraar â€” ook de kaart van
Suriname niet goed kent. Op bladzijde 15 laat hij in tekst en figuur het gebied
tussen de Corantijn en de Coeroeni zonder slag of stoot aan buurman Guyana en
verlegt hij de Sipaliwinisavanne een heel eind naar het westen. Hij blijkt niet te
weten, dat de Paroe- en de Sipaliwinisavanne Ã©â‚¬Ã©n geheel vormen. Hij behandelt
de savannen volgens de indeling van Cohen en Van der Eyk, maar verduistert
daarbij het Kasipora- en het Tafelbergtype.
90 BOEKBESPREKING

Toch moet mijn critiek een ondergeschikte plaats innemen. Ik hoop, dat het
voorbeeld van Oedayrajsingh Varma gevolgd zal worden, opdat de Surinamer
meer vertrouwd zal kunnen raken met zijn eigen land. PotentiÃ©le schrijvers moe-
ten echter wel proberen zich eerst enige ervaring omtrent hun onderwerp te ver-
werven.

J. van Donselaar

Techna. Technisch maandblad voor de Nederlandse Antil-
len. Redactie: Ing. A.A.N. da Costa Gomez (hoofdred.),
E.P. de Palm, Ing. L.J.M. Rolfast. Postbus 470, Curagao.
Jaarg. 1 â€” (1), januari 1976; (2), febr.; elk nummer 24 blz.
28 x 21% cm, ill. (NA#45,â€”).

Een technisch maandblad van enig niveau is voor zover bekend nog nooit op de
Nederlandse Antillen verschenen. Alle technische informatie werd en wordt ge-
leverd door buitenlandse vakbladen, waarbij ook Nederland als buitenland
wordt beschouwd. Algemene communicatie op het technisch vlak en dan nog
op het peil van HTS of Universitair was tot nu toe nauwelijks mogelijk. Dit heeft
mede tot gevolg gehad, dat praktische ervaring van ondernemingen, diensten of
individuen diep begraven ligt en slechts incidenteel of ten dele naar boven
komt. De redakteuren, twee jonge HTS-ers en een ervaren technicus hebben dit
als cen ernstig beletsel voor de technische ontwikkeling gevoeld en ook als een
verspilling van energie. Dit maandblad, Techna (een voortreffelijke naam) wil
thans een forum zijn voor problemen die met techniek en natuurwetenschap te
maken hebben en betrekking hebben op de Nederlandse Antillen.

Het blad kent verschillende rubrieken, nl. bedrijfskunde en bedrijfsinforma-
tie, algemeen en vakgerichte gedeelte, technische tips en correspondentie. In de
cerste twee afleveringen komt een verscheidenheid aan onderwerpen aan bod:
met name brandweer en brandpreventie, utiliteitsprojekt op St. Maarten, trans-
formatoren, bestrijding van lawaai en onderhoud van aircoâ€™s.

TECHNA staat vanzelfsprekend nog in de kinderschoenen. Gezien echter de
geestdrift van de redaktie en het ruim aanwezige (schrijvers) potenticel kan het
blad cen steentje bijdragen aan de ontwikkeling van de Antillen en zich een
vaste plaats veroveren bij het lezerspubliek: iedereen met een behoorlijke tech-
nische kennis en ontwikkeling.

TECHNA verdient alle steun van iedere technisch geinteresseerde lezer die
betrokken is of wil worden bij de ontwikkeling van de Nederlandse Antillen.

H.A.M. de Kruif
BOEKBESPREKING 91

De Antillen, door Peter Wood en de Redaktie van Time-
Life boeken. De wereld der woeste natuur. Time-Life
Intern. ; Nederlandse uitgave bewerkt in samenwerking met
M.J. Daan-Stiemens en Dick Hillenius; 1976, 184 bladz.,
talrijke afb. in kleuren (f 32,50).

Het is verrassend hoeveel aandacht in deze Time-Life uitgave is besteed aan Bo-
naire, dat wordt beschouwd als â€˜voor duikers het meest ideale terrein van de hele
Antillenâ€™ (p. 160).

Het werk bestaat uit een aantal vlot geschreven reisverslagen met gelijk aantal
fotoreportages, welke voor vele lezers waarschijnlijk wel het meest waardevolle
deel van deze uitgave zullen vormen, ook al zijn de kleuren op de afbeeldingen
niet altijd even natuurlijk.

Na enkele inleidende beschouwingen over (1) â€˜Een zonovergoten archipelâ€™
maakt de lezer kennis met â€˜Barbudaâ€™s amoureuze piratenâ€™ (p. 37-49), onder
welke speelse titel John Dominis meesterlijke foto's laat zien van een enorme
broedkolonie van fregatvogels (â€˜minnaars die Casanova naar de kroon stekenâ€™)
in de mangroven van noordwest Barbuda.

Er volgt een avontuurlijke tocht door (2) â€˜Het binnenland van Dominicaâ€™,
met daarna fotoâ€™s van â€˜De ondergang van een stadâ€™ (p. 66-73), waarmede na-
tuurlijk St. Pierre op Martinique is bedoeld, dat in 1902 door een gloedwolk van
de Mont PelÃ©e werd vernietigd.

Dan gaan wij naar (3) â€˜De blauwe bergen van Jamaicaâ€™ en maken kennis met
het indrukwekkende karstlandschap van dit eiland dat door Dan Budnik met
fotoâ€™s over â€˜Eenzelfde gesteente in velerlei vermommingenâ€™ (p. 84-99) wordt
geillustreerd.

Een tocht naar de hoogste top van Hispaniola (tevens van de Antillen) op
ruim 3000 meter, brengt ons (4) â€˜Naar ijler luchtâ€™. En dan komt tenslotte de
â€˜Natuurwandeling. Dwars door Bonaireâ€™ (p. 112-123), van Slagbaai naar de top
van de Brandaris, dan naar Plaj'i Funchi, en vervolgens via Pos'i Mangel naar
Boca Cocolishi. Dit verhaal is geillustreerd met 6 grote en 18 kleine kleurenfo-
to's van John Dominis, van het landschap en van de planten en dieren waarover
een en ander wordt verteld. Elders is een afbeelding van de flamingokolonie in
het Pekelmeer te vinden, en cen fraaie, twee bladzijden beslaande plaat van
elandsgeweikoraal bij Plajâ€™i Funchi, dat bij een lage waterstand boven het zee-
oppervlak uitsteekt.

Zijn zwerftochten vervolgend komt John Wood dan â€” in gezelschap van de

bioloog William E. Rainey en zijn metgezellen â€” op het Isla de Aves (bewesten
Dominica), waar hij (5) â€˜In de geest van Robinson Crusoeâ€™ zijn tentje stevig vast-
pent in het zand. Zijn bespiegelingen hebben dan vooral betrekking op de ge-
schiedenis van dit lang-vergeten eilandje, dat na de publicatie van een artikel
over â€˜Islote Aves, een vogeleiland in de Caraibische Zeeâ€™ in de 33ste Jaargang
van dit tijdschrift (1952, p. 23-34) plotseling in de belangstelling kwam te staan,
en voorts over de met uitsterven bedreigde zeeschildpadden. Prachtige kleurop-
namen van Ron en Valerie Taylor brengen ons vervolgens in â€˜Een woelige onder-
water-wereldâ€™ (p. 138-155).
Het (6) â€˜Avonturieren op de bodem van de zeeâ€™ bij Bonaire â€” drie jaar na de
uitvaardiging van het speervisverbod â€” blijkt hem beter te bevallen dan op an-
dere eilanden. Daarna wordt dit boek over De Antillen besloten met een arti-
stieke serie fotoâ€™s van John Dominis over â€˜Het woeste en waterrijke eilandâ€™ (p.
166-179), Dominica.
92 BOEKBESPREKING

Veel aandacht wordt in dit werk besteed aan de geologie, de fysische geografie,
en aan de flora en fauna van de eilanden. Opvallend is daarbij hoe goed men
zich in deze Nederlandse uitgave heeft getracht te documenteren. Dit blijkt niet
alleen uit de Bibliografie, waarin tal van publicaties voorkomen welke uitslui-
tend op de Nederlandse Antillen betrekking hebben, maar evenzo uit de â€˜Ver-
antwoordingâ€™, waarin ook Frater M. Arnoldo Broeders, L.G. Gerharts, Hugo
Gerharts, Ingvar Kristensen en Don Steward worden bedankt.

Toch blijven er nog wel merkwaardige dingen te lezen, ondanks de vele zeer
noodzakelijke veranderingen welke door Arnoldo, L.D. Gerharts en Kristensen
in het manuscript werden aangebracht. Saba is â€˜tot de laatste vierkante meter
geÃ©xploiteerdâ€™ (p. 28). Bonaire is â€˜zo droog als een woestijnâ€™ (p. 21); daar waait
ook nog steeds een Noordoostpassaat, in plaats van de vrijwel constante wind uit
het Oosten (een feit waarmede alle vliegvelden op de Kleine Antillen rekening
hebben gehouden). En van wat er over het ontstaan van de Bonaireaanse bin-
nenwateren wordt gezegd (p. 112), zal stellig niemand iets kunnen begrijpen.

Er wordt veel gewerkt met de latijnse namen van planten en dieren, die â€”
behoudens een enkele uitzondering â€” juist zijn geschreven. Niet waar is echter
dat de landslak Cerion uva, die hier schapeschelp wordt genoemd, â€˜op Aruba
uitsluitend als fossielâ€™ is te vinden (p. 113).

Op het kaartje van Bonaire â€” bijna 4 bij 2 cm groot, maar waarop Washing-
ton Park met nadruk staat aangegeven â€” zijn vijf woonkernen als gelijkwaardig
aangeduid, te weten: Kralendijk, Bacuna, Boven Bolivia, RincÃ©n en Karpata;
en de enige weg die (ook op de overzichtskaart) is getekend, loopt van Zuid-
punt, via Sorobon en Wanapa naar Kralendijk, en vervolgens via Porta Spafio en
RincÃ©n naar Slagbaai!

Al met al, toch stellig een aantrekkelijke aanwinst voor de Westindische boe-
kenverzameling.

P.W.H.
93

BIBLIOGRAFIE

ARTICLES

(43)

Continued from N.W.1.G. 50 (p. 217-236, 148-180), 47 (p. 197-247), and pre-
vious lists since 1947. â€” Publications not seen by the compiler of this incom-
plete bibliography are not included. â€” The existence of a Summary is indicated
by a translation of the title.

Pacheco Domacasse . . . Dramatisatie kan falen van ons onderwijssysteem neu-
traliseren. Amigoe 19.XII.1974, p. 9, portr.

Palm, Edgar: Jacobo Conrad. Kristdf 2, 1975, 4, p. 190-194.

Palm, Jules de: De Antilliaanse literatuur op weg naar volwassenheid? Sticusa
sournaal 5,1975,7, p. 3-15, 8 figs.

Palm, Jules de & Pos, Hugo: In memoriam RenÃ© A. de Rooy. Sticusa journaal 4,
31.XI1.1974, 8, p. 12-13.

Page, R.E.: De C.D.M. toen en nu. Techna 1, mei 1976, p. 6-10, (2) figs.
(Curacao Drydock Company Inc.)

Panday, S. Gangaram: Benoembaarheid tot notaris in Suriname. Sur. Jur. 18,
1974, p. 24-34.

Panday, S. Gangaram: Het lekennotariaat in Suriname. Sur. Jur. 15, 1972, p.
16-31.

Papavero, N. & Bernardi, Nelson: Studies of Asilidae (Diptera) systematics and
evolution. III Tribe Blepharepiini Arquivos de Zoo/. 24 (3), p. 163-209, 41
figs., 1 pl. (Incl. Surinam material)

Parlementaire contacten worden geintensiveerd. Sur. Nieuws 20, 1970, 17, p.
1-4,
94 BIBLIOGRAFIE

Pater Latour overleden. Amigoe 24.1.1972, p. 3. (Pater P. Mannes Latour o.p.,
19.V.1900)

Pater van Emstede 40 jaar bij Surinamers. Obyectieve Surinamer 3, 27.11.1974,
7. Pater (J.M.) van Emstede 40 jaar priester. Sur. Nieuws 24, 1974, 3, p.1& 6.

Patrick, Andrea: Verenigde Antillen is mogelijk. Vriendjespolitiek remt ont-
wikkeling van Statia. Amigoe 3.V1.1976, p. 13, portr.

Paula. Yandie & DomacassÃ© Lebacs, Diana: Tula. Kristof1, 1974, 1, p. 13-20.

Paula, A.F.: Visie op boek over Tula. Amigoe 9.V.1974, p. 9. (Tula, by J. Har-
tog)

Pautsch, Fryderyk: System of the chromatophores and their behaviour in the
larva of the crab Geograpsus lividus (Milne Edwards). Acta Bro/. et Med. Soc.
Sc. Gedan. 9, 1965, p. 15-24, 2 + 5 figs. (Curagao)

Pel, P. L. van: (Twintig schelpen in de Ned. Antillen verzameld). Corr.d/ad
Ned. Malac. Ver. 158, 1974, p. 259-264.

Pengel (Johan Adolf) overleden. Sur. Nieuws 20. 1970, 22, p. 1-4, portr.
Varous articles, incl. Amigoe 5.VI., and Beurs 5,9 & 11.VI. See also Beurs
6.V1.1974.

Percy Sweetman . . . rond Bonaire veel wrakken gevonden. Amigoe 19.X.1974,
p. 9, 4 figs.

Pesqueria Bonaire, La Union 2610, 3.XII.1970, p. 2, 4 figs.
Peters, J.H., see: Leerplan en leidraad basisonderwys N.A., 1970.

Petrochemische industrie . . . Ant. Nwsbr. 11, 1970, 21, p. 3-4. Aruba...
Beurs 12.VI11.1970, p. 1.

Pieternella, R.F.: The politics of Surinam and the Netherlands Antilles, by
Albert L. Gastmann, 1968. Car. Studies 10, 1970, 1, p. 115-116.

Pim de la Parra. Sur. Mag. June 1975, p. 20-25, portr. (Surinam moviemaker in
Holland).

Pine, Ronald H.: The bats of the genus Carollia. Texas A&M Univ. Techn.
Monogr. 8, 1976, 125 pp., ill. (Sur. incl.)

Plan D-2 start met meubel-fabricage te Bonaire. Beurs 19.VII.1975, p. 4, 3 figs.
(Ir. G.A. Abbad and Ir. E.M. Wilson; Fundashon Desaroyo Planea) See also
6.X., p. 5, and 7 & 9.X.1974.

Plannen voor veerdienst tussen Curacao en Coro. Proefvaart â€˜Sta. Margaritaâ€™
naar Aruba en Bonaire. Amigoe 14.V.1970, p. 3, fig.
BIBLIOGRAFIE 95

Plantage Pattrick biedt zich aan als â€˜testcaseâ€™. Aanbevelingen rapport SogrÃ©ah
aan praktijk toetsen . . . Amigoe 5.I1.1971, p. 9, 3 figs.

Plant manager Salt Company RenÃ© Hakkenberg: optimistisch over afzet.
Amigoe 16.VII.1975, p. 3, portr. (Bonaire)

Plechtige ambtsaanvaarding door gouverneur B.M. Leito. Bewrs 18.VII.1970, p.
1, 3 figs.

Pleidooi behoud Black coral. Amigoe 2.X.1975, p. 2, 1 fig.
Pleidooi (E.) Jessurun voor behoud zee-schoonheid. A jmigoe 26.V1.1970, p. 3.

Pluspunten voor industrievestiging op Bonaire. Antillen nu, mei 1971, 16, p.
3-4, 2 figs.

Pol, Dick van de: Curagao-Bonaire. De vrijheid is betrekkelijk, de eensgezind-
heid ook. Avenue December 1975, p. 110, 112 & 114, 3 figs.

Pol, Dick van de: St. Maarten - Saba - St. Eustatius. Avenue Nov. 1975, p.
38-43, 14 col. figs.

(Polanen): Open deur voor studenten uit Suriname. Te/egraaf7.1.1970, p. 5,
portr.

Politiebond Nederlandse Antillen . . . in actie. Beurs 29.XI1.1970, 4 &
9.1.1971. â€” Amigoe 4.1.

Politiek forum op Bonaire. Amigoe 7.V.1971, p. 9.

Pollutex optimistisch over vestiging op Klein Curacao. Amigoe 21.VIII.1974,
p. 3. â€” TNO-rapport . . . 22.VIII, p. 3. See also: 26.IV, 2.VIII, 25.1X. Beurs
17.IV, 21. VIII, 22. VIII, 14 & 16.1X, 25.X.

Portugese bestanddelen van het Papiamento. Bewrs 15.1.1970, p. 4.

Pos, Hugo: De jonge Surinaamse literatuur. Sticusa journaal 4, 1974, 6, p.
3-13, 4 figs.

Pos, Hugo: Inleiding tot de Surinaamse literatuur. Tirade 17, 1973, 189, p.
396-409.

Post, Jan Kees: De invloed van speervisserij en aquariumvisvangst op de visfau-
na van het koraalrif op Curagao. Stimapa 8, 1974, p. 20-42, 5 phot. & 18
drawings.

Post, Jan Kees: The impoverishment of the fish fauna on coral reefs around
Curagao. Proc. A.I.M.L.C. 9, 1973, p. 22.
96 BIBLIOGRAFIE

Pottenbakken op Suffisant. Interview met Glen Hillen. Beurs 2.1.1974, p. 6, 4
figs. â€” See also: Over kleischalie, Beurs 4.V.1974, p. 2, and 18.II, 7.III,
15. VII. â€” Henk Verberkmoes . . . Bonairiaanse klei zeer goed bruikbaar, Beurs
30.1.1975, p. 3, 4 figs. ; also Amigoe 22.1, p. 8, 4 figs.

Premier (J.) den Uyl bezocht de Bovenwinden. Beurs 23.VIII.1974, p. 4.

Premier (E.O. Petronia) biedt concept aan van spelling Papiaments. Amigoe
17.1.1970, p. 1 & 3.

Premier (O.R.A. Beaujon) installeerde staatkundige werkgroep. Amigoe
16.XI1.1971, p. 3. Bewrs 16.X11.1971, p. 2.

Premier E. Petronia optimistische over vraagstuk Mijnmaatschappij. Amigoe
7.111.1970, p. 1.

Premier Petronia: Wij moeten niet streven naar absolute onafhankelijkheid.
Beurs 5.1X,1970, p. 3. See also: Ant. Nwsr. 11, 10, p. 1-3.

Priem, H.N.A.: Radioactive chronometers. Natuur en Techniek 38, 1970, 2,
14 pp., 15 figs. (Suriname: p. 10-12, fig. 10)

Priem, H.N.A. & Boelrijk, N.A.I.M. & Hebeda, E.H. & Verdurmen, E.A.Th.
& Verschure, R.H.: Isotopic ages of the Trans-Amazonian Acidic Magmatism
and the Nickerie Metamorphic Episode in the Precambrian Basement of Suri-
name, South America. Geo/. Soc. America Bull. 82, 1971, p. 1667-1680, 3 figs.
Also Z.W.O. Lab. Isotopen-Geologie, Ann. Progr. Rep. 1970, p. 5-20, 3 figs.

Prins, F.W.: Het Antilliaanse onderwijs: Een toekomstvisie. Pedag. Forum 5,
1971, 9, p. 347-353.

Prins, F.W. see: Leerplan en leidraad basisonderwijs N.A., 1970.

Pritchard, Peter C.H.: The survival status of Ridley Sea-turtles in American wa-
ters. Biol. Conservation 2, 1969, 1, p. 13-17, 4 figs.

Problemen rond vangst en uitvoer aquariumvisjes. Dr. (H.A.M.) de Kruijf: rif-
fen dreigen leeggevist . . . Amigoe 13.1V.1976, p. 3.

Prof. (B.) de Gaay Fortman na oriÃ©ntatiereis: Antillen zijn niet gebaat bij huidi-
ge ontwikkelingshulp. Amigoe 5.1.1972, p. 3. â€” Beurs 5.1.1972, p. 2; 21.1.

Prof. de Gaay Fortman sprak over tien jaar Adviesraad Cult. samenwerking.
Beurs 14.1V.1971, p. 2.

Prof. dr. Roy Panday in zijn inauguratie Mens en Muskiet. Nw Sur. 26, 1976, 8,
p. 1.

Prof. (F.J.F.M.) Duynstee . . . Antillen meer gediend met doelmatig gezamen-
lik bestuur. Amigoe 5.X.1972, p. 6.
BIBLIOGRAFIE 97
Prof. (dr. A.A.) Haspels na bezoek Antillen. Amigoe 13.X1.1970, p. 3.

Prof. Kunst: met peil Rechtshogeschool is niet te marchanderen. Amigoe
26.111.1974, p. 4, 3 figs.

Prof. (A.) Kunst: politieke en jur. onafhankelijkheid gaan hand in hand.
Amigoe 10.1X.1973, p. 6, portr.

Projekt van bosontsluiting tot bosverjonging rond Coesewijne rivier. Suriname
feiten en cyfers 7, juli 1970, p. (4), 2 figs.

Promove Papiamento Arubano. Amigo 10.VII.1971, p. 11. See also 15. VII, p.
3

Pruim, Gerrit: Massale stakingsacties Ned. Antillen. Onze Wereld (Novib) 19,
1975,5,p.1&5.

Punt, W. & Wessels Boer, J.G.: A. palynological study in geonomoid palms.
Acta Botan. Neer/. 15, 1966, p. 266-275, 7 figs., 2 plates excl. (Surinam)

Quill-brand brengt Statia weer in nieuws. Amigoe 29.1V.1976, 4 figs.

Quintus Bosz, A.J.A.: De introductie van een dubbele hoofdstraf in het Suri-
naamse strafrecht. Sur. Jur. 16.1974, p. 1-6.

Quintus Bosz, A.J.A.: Honderd jaar codificatie in de Nederlandse Antillen.
Sur. Jur. 14, 1970, p. 12-15. (Review)

Quintus Bosz, A.J.A.: Vrijheid, vroeger, nu en straks. Enke/e voordrachten
rond eerste Lustrum Univ. Suriname, 1974 (1975), p. 73-87.

Quintus Bosz, A.J.A.: Wet en praktijk op het gebied van de vaststelling, de af-
kondiging en de inwerkingtreding van Surinaamse wettelijke regelingen. Sur.
Jur. 17, 1974, p. 16-23.

Quintus Jan Telting, zijn schilderkunst en de mens. Sur. Nws. 19, 1969, 29, p.
4-6, portr.

Raadslid (A.J.H.) Snijder richt bevrijdingsfront op. Bonaire rechtstreeks onder
Nederland of onafhankelijk . . . Amigoe 30.X.1971, p. 1, portr.

Rapport Arthur D. Little voorspelt: Aantal toeristen kan in 10 jaar vervijfvou-
digd worden. Sur. feiten 11, nov. 1970, p. 2-3, ill.

Rapport 30 mei (1969). Amigoe 22.VII â€” 6.VIII.1970. â€” Ant. Nwsbr. 11,
8.VII.

Rapport invoering van minimumloon. Amigoe 18.11.1970, p. 7 & 9.
98 BIBLIOGRAFIE

Rapport van dr. Van Leeuwen. I-VIII. Amigoe 18.1.1973, p. 6 portr., 19. 18, 19,
20 & 22.1.1973, p. 6; 23.1, p.9 & 11; 24, 25, 26 & 27.1. p. 6; portr. â€” See also
Amigoe 15.II, p. 1; Beurs 10, 12 & 17.1.

Rapport van prof. mr. H.J. M. Jeukens. De staatrechterlijke vraagstukken van de
Nederlandse Antillen. Bewrs 2 â€” 9.111.1972.

Rapport van Venezolaans-Antilliaanse werkcommissie. Amigoe 21.XII.1970, p.

Rapport Werkgroep Tourist Organization. Bewrs 29-31.1.1976.
Rasismo antiyano. Kontakto Antiyano 4, 1, 1972, p. 1-4.

Ratjen, Warren F. & Hsu, B.C.C.: Sea bob fishery of the Guianas. Commericial
Fisheries review 32, Oct. 1970, 10, p. 38-44, 10 figs.

Reasons, George: Jan Ernst Matzeliger. Sur, Mag. Dec. 1973, 3, p. 32-33,
portr. (Surinam, 1852-1889, invented a machine to mass produce shoes.)

Rechter (F.C.) Flick in afscheidsrede. Amigoe 28.V.1973, p. 3.
(Rechtshogeschool). Amigoe 6 & 22.X.1970; Beurs 6 & 15.X.

Rechtshogeschool richt oog nadrukkelijk op Antillen en omliggend gebied.
Amigoe 10.V1.1972, p. 10-11, fig. (Interview with dir. mr. C. Dipp and advisor
prof. A.J.M. Kunst.)

Rechtvaardigheid en Vrede in de Nieuwe Antillen. 1-9. Bers 5.1 (3) â€”
12.1.1976 (9).

Record downpour hits Bonaire in few hoursâ€™ deluge. Bon. Bull. 1 (9),
21.X1.1974, p. 8, 2 figs. (13.XI, 126.4 mm)

Reed, Charles A. & Borowsky Richard: The â€˜worldâ€™s largest toadâ€™ and other her-
petological specimens from southern Suriname. Stud. fauna Sur. 12, 1970, p.
159-171, fig. 200-207, pl. 3 excl.

Regering-Petronia voorstander van meer overheidsingrijpen. Amigoe and Beurs
26.V.1970.

Regeringsverklaring premier (R.J.) Isa. Bewrs 25.11.1971, p. 1 & 7; Ant. Nwsbr.
12, 1971, 9, p. 1-5.

Regering wil exploratie en winning delfstoffen regelen. Amigoe 19.V1.1973, p.
Regteren Altena, C.O. van: On six species of marine Mollusca from Suriname,

four of which are new. Zoo/. Meded. Leiden 45, 1971, 5, p. 75-86, 6 figs., pl.
1-2.
BIBLIOGRAFIE 99

Regteren Altena, C.O. van: The land Prosobranchia of Suriname with the
description of twe new species of Neocyclotus. Zoo/. Meded. Leiden 48, 1974, 8,
p. 69-73, 3 pls. excl. (landmolluses)

Regteren Altena, C.O. van: The marine Mollusca of Surinamer (Dutch Guiana)
Holocene and Recent. Part II. Bivalvia and Scaphopoda. Zoo/. Verhand. Leiden
119, 1971, 100 pp., 25 figs., 10 pls. & folding map excl.

Regteren Altena, C.O. van: The marine Mollusca of Suriname . . . Part III.
Gastropoda and Cephalopoda. Zoo/. Verhand. Leiden 139, 104 pp., 43 figs, 11
pls. excl.

Reitsma, Onno: Logboek van het nieuwe Suriname. E/seviers Mag. 18.1X.1971,
p. 89-92, 4 figs.

Renkema, W.E.: Bloemhof: Uit het archief van een Curagaose plantage.
NWIG 50, 1975, 1, p. 27-47.

Renkema, W.E.: De slavenopstand van 1795. Kristdf 2, 1975, 4, p. 196-201.
(Review of Paulaâ€™s publication of 1974.)

Rens J. van: Het economisch toeristisch administratief onderwijs. Pedag. Fo-
rum 5, 1971, 9, p. 339-342.

Renselaar, H.C. van: Benedenlandse Indianen. Bovenlandse Indianen, Schake/s
570, 1969, p. 23-32, 4 figs.

Renselaar, H.C. van & Speckmann, J.D.: Social research on Surinam and the
Netherlands Antilles. NWIG 47, 1969, p. 29-59.

Renssen, Th. A.: New breeding records from Surinam. Ardea 62, 1974, p.
123-127, 2 figs.

Renssen, Th.A.: Social roosting of Circus buffoni in Surinam. Ardea 61, (dec.)
1973, p. 188.

Renssen, Th. A.: Twelve bird species new for Surinam. Ardea 62, 1974, p.
118-122.

Rep, B.H.: Intestinal helminths in dogs and cats on the Antillian islands Aru-
ba, Curacao and Bonaire. Trop. geogr. Med. 27, 1975, p. 317-323, 5 figs.

Republiek onaanvaardbaar voor Arubaanse commissie. Amigoe 29.11.1972, p.
3.

Restauratie Fort Zeelandia. Bauxco Nieuws 19, 1969, 3, p. 4-8, 4 figs.
Restauratieplan Fort Oranje . . . op Statia. Amigoe 28.11.1976, p. 10, 3 figs.
Reyers-Castillo, Pedro: Passalidae de la Guayana Francesa (Coleoptera, Lamel-

licornia). Bull. Mus. natn. Hist. nat. Paris (3) 197, Zool. 129, p. 1541-1587, 24
+ 7 figs.
100 BIBLIOGRAFIE

Richardson, Q.B.: Aandacht voor de bestrijding van de zeevervuiling op de
Derde VN Zeerechtconferentie. Kristof 2, 1975, 3, p. 105-112.

Richardson, Quirino B.: Milieubeheer, een veel omvattende taak. Kristof 1,
1974, 5, p. 212-216.

Richardson, Q.B.: Vuilverbranding op Klein Curagao in het brandpunt. Beurs
27.1V.1974, p. 3. See also Amigoe 3.V. p. 11.

Richardson, Q.B. & Monz6n, T.M.: Overdracht van technologie. Kristof 2,
1975, 4, p. 157-161.

Richtlijnen akkoord tussen Reynolds (Metals Company) en Suriname onderte-
kend. Sur. fetten 8, aug. 1970, p. 1.

Ridder, R.F. de: Preliminary results on Appendicularians from the Cicar. . .
cruises 1970. Vers/. Techn. gegevens Inst. Taxon. ZÃ©ol. Amsterdam 4, 1974, p.
62-104, 15 pls. incl. (Aruba, Curagao, Bonaire, Surinam)

(Ridderstraat, F.): (April 1976. 35 jaar St. Vincentius Harmonie). De K/ok 330,
1976, e.g. p. 22-30, ill.

Riezebos, H.Th.: Sipaliwini-expeditie. Schake/s Â§ 76, 1970, p. 29-35, 6 figs.
Rigaud, S.: Zelfstandigheid en souvereiniteit. Amigoe 8.X.1971, p. 9.
RNWO bestaat 25 jaar. Amigoe 19.IV.1972. p. 9. (Radio Wereld Omroep)

Roberts, E.J.Ph.: De verdragsrelaties van het Koninkrijk der Nederlanden be-
treffende de burgerluchtvaart. Justicia 5, 1969, 3, p. 73-79.

Roberts, E.J.Ph.: Het toetredingsverdrag inzake de uitbreiding van de E.E.G.
en het Koninkrijk der Nederlanden. Justicia 8, 1972, 1, p. 1-3.

Roede, Machteld J.: Color as related to size, sex, and behavior in seven Carib-
bean labrid fish species (genera Thalassoma, Halichoeres and Hemipteronotus).
Stud. fauna Cur. 42, 1972, p. 1-264, 25 figs., pl. 1-11 ecxl. (Curagao)

Roessler, Carl: Bonaire. The awakening of an island. Oceans 6, 1973, 4, p.
54-63, 7 figs. 3 of them col.

Roessler, Carl: Crisis in Paradise. Stinapa 8, 1974, p. 14-19, 4 figs.; from
Intern. Wildlife Nov-Dec. 1972. (underwater life Neth. Ant.)

(Roessler, J.C.): Make photos, not sport. Holland Herald 6, (1971?), 11, p.
14-15, 17 & 19, 6 col. figs.

Roessler, Carl: (White serpulid worm in Jan Thiel Bay, Curacao). Intern. Wild-
life 2, 1972, 3, p. 2. (col. phot. of Sprrobranchus giganteus)

Romer, R.A.: Hoger onderwijs in de Nederlandse Antillen. Kristof 2, 1975, 3,
p. 125-131.
BIBLIOGRAFIE 101

(Romer, R.): Associeren met Nederland of Venezuela. Amigoe 16.X.1969, p.
1, portr.

Romer, RenÃ© A.: Dimensies van onafhankelijkheid. Kristdf 1, Dec. 1974, 6, p.
247-254.

Romer, R.A.: Het â€˜wijâ€™ van de Curacaoenaar. Kristof 1, 1974, 2, p. 49-60.

Romer, R.A.: Naar de voltooiing van de Emancipatie. Beschouwingen naar
aanleiding van het verschijnsel 30 mei. Beurs 10 - 14.1X.1974, sub Akademisch
jaar 1974-1975 geopend.

Romer, R.A.: Over de toekomst van ons onderwijs. Pedagogisch Forum 5, 1971,
9, p. 347-354. (Neth. Ant.)

Romer, R.A.: Race and class in political perspective. The case of Frente Obrero.
Kristof 2, Dec. 1975, p. 253-263. (publ. 1976)

(Romer, R.A.): Toespraak . . . aanvang colleges Rechtshogeschool. Bewrs
29.1X.1971, p. 2-3.

Romer, R.A.: Van West Indische Federatie naar Economische Gemeenschap.
Beurs 13.11.1974, p. 2, portr.

Romer, Raul: Ortografia pa Papyamento. Manera ku esaki a ser presenta pa drs.
â€” den un disertashon, teni na Aruba, na luna di â€˜Augustusâ€™, 1968, pa Ito
Tromp reporta. Ruku 1, 6, 1970, p. 25-27.

Romer, Radl: Ta kua dje â€˜taâ€™-nan Bo ke men? Kristof 1, 1974, 5, p. 217-219.

Rona, JosÃ© Pedro: Elementosespafioles, portugueses y africanos en el papia-
mento. Watapana 3, 1971, 3, p. 7-23. Review by M.P.A.M. Kerkhof, p. 24-27.

Roo, B. Jos de: Dubbelspel â€” dubbel politiek. Kristof 3, 1976, 1, p. 32-45.
(Critical review of Frank Martinus Arionâ€™s novel.)

Roo, Jos de: 1974, Ortografie voor Papiamentu. A migoe 22.VII.1974, p. 8.
Rooij-Schuiling, L.A. de: Systematic notes on the Mesodesmatidae (Mollusca
Bivalvia) .. . Zoo/. Meded. Leiden 46, 1972, 5, p. 55-68, 6 figs. (Ervillia nitens

from Sur., Cur. and St. Martin)

Roos, P.J.: The shallow-water stony corals of the Netherlands Antilles. Stud.
fauna Cur. 37, 1971, p. 1-108, fig. 1-47, pl. 1-53 excl.

Rooth, J.: Caribbean Flamingos in a man-made habitat. In: Kear & Duplaix-
Hall: Flamingos, p. 75-79, fig. 14-15, pl. 43.

Rooth, J.: De Bonaireaanse papegaai. Stinapa 5, 1971, p. 43-44, 1 fig.

Rooth, J.: De ontwikkeling in het flamingoreservaat op Bonaire. Stinapa 8,
1974, p. 50-57, 7 figs.; Natuur en Landschap 28, 1974, 1, 8 pp., 7 figs.
102 BIBLIOGRAFIE

Rooth, J.: Het flamingoreservaat op Bonaire. Stinapa 5, 1971, p. 35-42 &
32-33, 2 figs.

(Rooth, J.): Op Bonaire broeden de flamingoâ€™s weer. Panda Nieuws 6, 1970, 6,
p. 45-46, 3 figs.

(Rooth, Jan): Voortuitzichten Flamingoâ€™s op Bonaire zeer gunstig. Amigoe
9.111.1970, p. 6, 3 figs. (interview)

Rooy, Fernand de: Brownsberg is paradijs voor natuurliefhebbers. Suriname
toeristisch bezien. Amigoe 20.X.1973, p. 9, 3 figs.

Rosario, Elco: Desentralisashon i sentralisashon den Estado Antiyano Ulandes.
Kristof 1, 1974, 3, p. 97-107; 4, p. 185-194.

(Rossum, Adriaan van): Marihuana als oplossing van nationale problemen.
Amigoe 23.1X.1971, p. 7, portr.

Rudolf Frederik Willem Boskaljon 1887-1969 . . . drager van de Zilveren Anjer.
Beurs 5 & 6.1.1970, p. 2, portr. â€” Shon Dodo Boskaljon ter aarde besteld.
Beurs 2.1.1970.

Ruinard, J.: De eiwitvoeding landbouwkundig bezien. Enkele voordrachten
rond Eerste Lustrum Univ. Suriname, 1974 (1975), p. 89-102.

Russel, Rodney Christiaan: Uit het Voorgeborchte. De Gids 133, 1970, p.
275-279.

Ruskamp, Lotta: Surinamers moeten werken aan eigen zendtijd. Oro 1, 1975,
3, p. 9-10. (Alberto Gemerts)

Saba: the unspoiled queen? Kontakto antiyano 6, 1974, 6, p. 19-23.

Saba wil belangrijke medezeggenschap bij verdeling Saba-bank-opbrengst.
Amigoe 1.V1I.1965, p. 8. (Will Johnson)

Saleh, A.E.C.: Enkele doelstellingen in de Curagaosche Gezondheidszorg.
Kristof 1, 1974, 4, p. 149-158. Also in Amigoe 26.X. p. 10.

Samenwerking op wetenschappelijk gebied bepleit (by Gov. B. Leito). Bevol-
king is niet gediend met overhaast bij onafhankelijkheid. Amigoe 13.V.1975, p.
3-4, and 1.

Samson, J.A.: Maladies a virus des Citrus au Surinam. Mise au point. Fruits 28,
1973, 5, p. 363-365.

Samson, J.A.: Tropical spinach from Amaranthus, Ipomoea and Xanthosoma.
Sur. Landb. 20, 1972, 1, p. 15-21, 2 figs.

Samson, Ph. A.: Parlementair geschiedkundige beschouwingen. Gedenkboek
100 jaar Staten Sur., 1966, p. 107-162.
BIBLIOGRAFIE 103

Samson, Ph. S.: Aantekeningen omtrent de geschiedenis van de rÃ©chterlijke or-
ganisatie en de competentie in strafzaken in Suriname. Sur. Jur. 14, 1970, p.
5-11.

Santamaria, Francisco & Schubert, Carlos, 1974. Geochemistry and geochro-
nolgy of the southern Caribbean â€” northern plate boundary. Bu//. Geol. Soc.
Amer. 85, p. 1085-1098, 13 figs., folding map.

Sar, A. van der & Schouten, H. & Struycker Boudier, A.M.: Clucose-6-phos-
phate dehydrogenase deficiency in red cells. Incidence in the Curacao popula-
tion. . . Enzymologia 27, 1964, 5, p. 289-310, 6 figs.

Sar, T. van der: Het gebruik van zeis en houwer bij het maaien van gras (The
use of scythe and machete for mowing grass). Sur. Landb. 22, 1974, 1, p. 40-43,
1 fig.

Sastre, Claude: Recherche sur les OchnacÃ©es, IV. Sauvagesia tafelbergensis
Sastre sp. nov. du Suriname. Acta Bot. Neer/. 19, 1970, 5, p. 699-706, 3 figs.

Savanne-rally Suriname. Savanna Rally Suriname. Sur. Mag., March 1975, p.
1-5, 9 figs., 6 of which col.

Scheperboer, B.: Een model voor een toekomstige farmacie op Curacao. Beurs
5.11.1975, p. 3 & 6, 1 fig.

Schasfoort & Ghering, see: Leerplan en leidraad basisonderwys N.A., 1970.

Scheperboer, B.W.: Reorganisatie van de farmaceutische toestand. Beurs
29.VII.1974, p. 8. See also: 19 & 21.XI, 17.XII. â€” Het probleem van de boti-
caâ€™s. Amigoe 26.X1; 19, 21 & 22.X1, 4 & 17.XIl.

Schneider, J.W.: Honderd jaar immigratie der Hindoestanen in Suriname. Pro-
testantenblad Sur. 71, 24, 23.V1.1973, p. 1-2.

Scheveningse visser Hamerslag tegenover Raymundo Debrot: Verblijf op
Curacao mijn prettigste tijd. Amigoe 1.X1.1975, p. 2 (o.b. Mas Bangu; Blok,
1951).

Schotsborg, Eveline: Apuku kwam over mij. Suriname Zending 1973 â€” 4, p.
6-7.

Schouten, H.: Occurrence of trematode ova resembling Dicrocoelium dendriti-
cum in the stools of human inhabitants of Curacao. Trop. geogr. Med. 17,
1965, p. 338.

Schouten, H.: Suriname. De Tyd 12, 23 & 30.VI; 6 & 18.VII.1970, ill.
Schouten, H.: Surinameâ€™s hoop is op bauxiet gebouwd. De Td 12.V1.1970. â€”

Veel onzerkeheid rond W .-Surinaamse bauxiet. 23.VI. â€” Suriname zeer gebaat
bij groot houtproject. 30.VI.
104 BIBLIOGRAFIE

Schouten, H. & Giterson, A.: Blood-, urine- and liquor sugar. Clin. Chim.
Acta 8, 1963, p. 802-803. (Curacao)

Schouten, H. & Statius van Eps, L.W. & Delden, G.J.A. van: Transketolase in
sickle cell anemia. Clin. Chim. Acta 31, 1971, p. 487-488. (Curacao)

Schouten, H. & Statius van Eps, L.W. & Struycker Boudier, A.M.: Transketola-
se in blood. Clin. Chim. Acta 10, 1964, p. 474-476. (Curacao)

Schouten, H. & Suriel-Smeets, R.M. & Kibbelaar, M.A.: The simultaneous oc-
currence of ova resembling Dicrocoelium dendriticum or Capillaria hepatica in
the stools of inhabitants of Curacao. Trop. geogr. Med. 20, 1968, p. 271-275,
10 figs.

Schouwen, Frances van: Bruine Arubaanse pelikaan: ook bedreigd met uitster-
ven. Amigoe 5.1I.1975, p. 9, 3 figs.

Schrader, R.: Honderd jaar Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genoot-
schap 1873-1973. K.N.A.G. Geogr. Tydschr. 8, 1974, 4, p. 232-402, 54 figs.
(fig. 41 folding pl. excl.). (Dealing with research in Surinam and Neth. Ant.)

Schubert, Carlos & Moticska N., Peter: Reconocimiento geolÃ©gico de las islas
venezolanas en el Mar Caribe, entre Los Roques y Los Testigos. Acta Cient.
Venez. 23, 1972, p. 210-223, 11 figs.; 24, 1973, p. 19-31, 14 figs.

Schultz, George A.: Terrestrial isopod crustaceans (Oniscoidea) mainly from the
West Indies and adjacent regions. 1. Tylos and Ligia. Stud. fauna Cur. 45,
1974, p. 162-173, fig. 112-128. (incl. N. Ant.)

Schulz, J.P.: Brownsberg als natuurpark. In: De voge/s van de Brownsberg,
Stinasu Natuurgids B 3, 1975, p. 5-26, 2 figs.

Schultz, J.P.: Nature preservation in Surinam. Meded. Ned. Comm. Intern. Na-
tuurbesch. 20, 1972, p. 16-38, map, vignet, 23 pls. excl., loose folding col.
map. â€” Stinasu Verhand. 2.

Schulz, J.: Natuurreservaten en toerisme. Nature reserves and tourism. Sur.
Mag., Juni 1976, p. 1-11, 7 figs.

Schulz, J.P.: Nesting beaches of sea turtles in West French Guiana. Proc. Kon.
Nederl. Akad. Wetensch. (C) 74, 1971, 4, p. 398-404, 1 fig., pl. 1 excl.

Schultz, J.P. & Vink, A.T.: Observations on the effect of early pruning on
branch development of young soemaroeba (Simaruba amara Aubl.). Turria/ba,
16, 1966, 1, p. 81-83, 5 figs.

Schut, B.: A possible phytotoxic effect of copper on dwarf coconut palms. Sur.
Landb. 23, 1975, 1, p. 26-30, 1 fig.

Schut, B.: Black Pepper (Piper nigrum) in Surinam. Sur. Landb. 22, 1974
(1975), 2/3, p. 68-73.
BIBLIOGRAFIE 105

Schut, B.: Early results of a comparison between a nitrogen-rich and a potas-
sium-rich fertilizer in dwarf coconut palms. Sur. Landb. 23, 1975, 1, p. 1-9, 3
figs.

Schut, B.: Sources of variation in leaf nutrient contents and a proposal for criti-
cal levels in some dwarf coconut palm varieties. Sur. Landb. 23, 1975 (1976), 3,
p. 122-132, 1 fig.

Schut, Chris: De Curacaose Akademie. Amigoe 5.1I1.1971, p. 10; see 20.11.

Schwartz, Albert: The Antillean Eleutherodactylus of the auriculatus group.
Stud. fauna Cur. 30, 1969, p. 99-115. (St. Martin mentioned)

Secretaris Surinaams Bevrijdingsfront Henry Cairo: We zullen Suriname zo
nodig met geweld zelfstandig maken. Utr. Nwsb/. 12.1.1971, p. 9, portr.

(Sedney, Jules): De macht van Pengel heeft Suriname veel schade gebracht.
Premier Sedney in gesprek met P.J. Kat. A/g. Handelsb/. Suppl. 5.1X.1970, p.
15, portr.

Sedoc-Dahlberg, Betty: Een beschouwing over de betekenis van het nageslacht
van enige eind-19Â¢ eeuwse Creoolse families voor Suriname. Geogr. Tijdschr.
K.N.A.G. 5, 1971, 4, p. 525-528.

Sellnick, Max: Karibische Landmilben â€” II. Uropodina. Stud. fauna Cur. 43,
1973, p. 143-171. (incl. specimen from Aruba)

Sevenhuysen, R.J.: Ontwikkeling van de landinrichting in Suriname (Land de-
velopment in Surinam). Landbouwk. Tydschr. 85, 1973, p. 57-63, 3 figs.

Sevenhuysen, R.J.: Study of the hydrology and vegetation in the Nanni Swamp,
Surinam. W OTRO report 1975, 1976, p. 35-37, 1 fig., 1 pl. excl.

Sevenhuysen, R.J. & Roest, C.WJ.: Irrigatiemogelijkheden uit een moerasge-
bied in West-Suriname (Suitability of a swamp area in W.Surinam as an irriga-
tional reservoir). Landbouwk. Tydschr. 85, 1973, p. 77-81, 4 figs.

Shell Curagao NV en de luchtverontreiniging. Bewrs 11.1X.1970, p. 2. â€” Ami-
goe 29.VIII.1970, p. 3; 11.1X, p. 3. (Dr. Ir. J.J. Verstappen)

Shell-leider sprak zeer klare taal. PWFC . . . Beurs 21.11.1970, p. 1.

Shell-manager ir (I.) Brouwer: Optimistisch over toekomst. Amigoe
24.XI11.1971, p. 9, portr.

Shell neemt afscheid van O.E. van Kampen. Amigoe 29.1V.1970, p. 3, portr.
â€” Shell Curacao a tuma despedida di Sr. Oscar E. van Kampen (Shon Papachi).
La Union 14.V.1970, p. 2 & 7, portr.

Sinterklaas of Compa Nanzi? Amigoe 5.XII.1970, p. 9.

Sint Maarten: bevoorrecht eiland door toerisme. Amigoe 8.VIII.1970, p. 7, 3
figs.
106 BIBLIOGRAFIE

Sint Maarten island of communications. Tele-communicatie Centrum. A migoe
di Sint Maarten, 19 juni 1973, 8 pp., ill.

Sjak Sie, G.M.: Enkele kanttekeningen rond het onderwerp management
(Some notes on management). Sur. Landb. 20, 1972, 1, p. 37-46.

Sjiem Fat, P.V.: Rechterskeuze. Justicia 7, 1971, 3, p. 77-83.
Sjiem Fat, P.V.: Rechtsbedeling, Bewrs 9.XII.1972, p. 6.

Slagbaai: rijk aan historie en prachtig natuurgebied. Amigoe 23.1V.1976, p. 2,
3 figs.

Sloot, C.J. van der: Ascidians of the family Styelidae from the Caribbean. Stud.
fauna Cur. 30, 1969, p. 1-57, fig. 1-144.

Sloten, D.H. van & Weert, R. van der: Stomatal opening of banana in relation
to soil moisture. Sur. Landb. 21, 1973, p. 80-86, 4 figs.

Sloten, D.H. van: Polyetyleen als kasdek bij de teelt van tomaten in de natte
tropen. (Polyethylene as a greenhouse cover for tomatoes in the humid tropics.)
Sur. Landb. 22, 1974 (publ. 1975), 2/3, p. 58-67, 4 figs.

Slud, Paul: Geographic and climatic relationships of avifauna . . . in the
Neotropics. Smiths. Contr. Zool. 212, 1976, 149 pp., 37 figs.

Sluisdom, E.: De best gesproken taal in Suriname. Geogr. Tydschr. K.N.A.G.
4, 1970, p. 349-353, 2 figs.

Sluisdom, Ewald: Surinameâ€™s eerste krant. (The first Surinam newspaper). Sur.
Mag., March 1975, p. 18-21, 1 facs.

Smeulders, J.R. & Dijkstra, H.: Een uriliteitsproject op St. Maarten. Techna 1,
Jan. 1976, (1), p. 5-9, 6 figs.

Smidt, J.Th. de: Een verlate verjaardag (100-jarig bestaan der codificatie). Sur.
Jur. 14, 1970, p. 1-4.

Smit, C.: Overzicht van de geschiedenis van de N.V. Overzeese Gas- en Elec-
triciteitmaatschappij. Een eeuw sicht en kracht, . . . 100-jarig bestaan
O.G.E.M., 1963, p. 89-154, 12 pls.

Smit, C.G.M.: Habibe pleegt geschiedvervalsing. Kristof 2, 1975, 3, p.
144-147. â€” H. Habibe: Ta ken ta falsifika istoria, Habibe o Smit???, p.
148-153.

Smit, K.: Elis Juliana. Cola Debrot-prijs. Amigoe 16.V1.1973, p. 9, 4 figs. â€”
Harold Hollander nieuwe rector van het Stuyvesant. 23.VI., p. 11, 2 figs. â€”
Vertrekkende PSC-rector Jac Hagg, 2.VII., p. 7, portr. â€” Drs. L.M.G. van
Leusden, volkstellingspecialist. 5. VII, p. 6.

Smit, Kees: Frank Martinus . . . Amigoe 6.1X.1974, p. 9, portr. (interview)
BIBLIOGRAFIE 107

Smit, K.: Meesterlijke roman van Frank Martinus. Dubbelspel. Amigoe
14.VII.1973, p. 9, 2 figs. â€” Waarom maakte juist Toos van Mierlo het beeld
van Tula? 31.VIII, p. 9, 6 figs. â€” Tweemaal Luc Tournier. 6.1X, p. 11.

Smit. K.: Nederlandse jeugd leest Antilliaanse en Surinaamse literatuur op
krantenformaat. Amigoe 22.111.1975, p. 4. â€” Caribische literatuur.
27.V1.1975, p. 9.

Smit, Daniel B: Daily migrations in the long-spined sea urchin Diadema.
Proc. A.I.M.L.C. 9, 1973, p. 24.

Smith, Daniel P: Daily migrations of tropical sea urchins. Amer. Zod/. 9,
1969, p. 1075. (Curagao)

Smith, James Dale & Genoways, Hugh H.: Bats of Margarita Island, Venezuela,
with zoogeographic comments. Bu//. Southern Calif. Acad. Sci. 73, 1974, 2, p.
64-79, 3 figs.

Snelle ontwikkeling vakbeweging in Suriname. Suriname feiten 1, jan. 1970, p.
4.

Snijders, M.L.: Een economie vol onnatuurlijkheden. Utr. Nws6/. 7.1V.1970.
â€” Bi de Shell-raffinaderij moeten nog honderden werknemers verdwijnen.
8.IV. â€” Aruba wil los van Curagao. 9.IV. â€” E.O. Petronia, premier Antillen:
Wij hebben thans een paar jaar rust nodig. 10.1V. â€” De West in wezen cen Ne-
derlands probleem. 18.IV.

Snow, R.F.: 16 Antillianen over Hoe ziet U de toekomst. Opinion (Uitgave Sy-
node Protestantse Kerk Ned. Ant.) Mei 1976, p. 4-8, portraits. (16 interviews)

Societeit â€˜de Gezelligheidâ€™ in een paleisje . . . Bewrs 2.1.1970, p. 2.

Soest, Jaap van: Amerikaanse studie over 30 mei en daarna. Amigoe 29.V.1976,
p. 13, 3 figs. (Review of W. Anderson & R. Dynes, Violence and change. The
May movement in Curacao.)

Soest, J. van: Economische geschiedenis. Kontakto Antiyano 8, 1976, 1, p. 3-5,
7, 9-11, 13-16, 18-21.

Soest, Jaap van: Statuut bracht geen echte dekolonisatie. Amigoe 12.X.1971,
p. 8.

Soest, J.J. van: Henri van Kol: een socialistisch kamerlid naar Curacao. Kristof
1, 1974, 3, p. 115-120.

Soest, J.J. van: Het hypotheekbedrijf op Curagao. Historische aantekeningen
over het gouvernement van Curacao en de Curacaosche Hypotheekbank. Kristof
1, 1974, 1, p. 33-47.

Soest, J.J. van: Hoe de OGEM naar Curacao kwam. Kristof 2, 1975, 4, p.
183-186, 174, 188.
108 BIBLIOGRAFIE

S(oest), J. v(an): Ook in 1931 plannen op Bonaire voor oliebedrijf. Amigoe
7.V.1974, p. 7.

Soest, J.J. van: P. Emmer, Engeland, Nederland, Afrika en de slavenhandel,
1974, Kristof 2, 1975, 2, p. 96-101. (review)

Soest, Jaap van: Sisal in Curacao: an experiment that failed (1896-1925). Bole-
tin estudios latinoamer. y Caribe 18, 1975, p. 88-111.

Soest, Jaap van: The Dutch in the Netherlands Antilles 1900-1950, political
retreat and economic expansion. Kristof 3, 1976, 2, p. 49-65.

(Soest, Jaap van): Valse-politieke-start wreekt zich bij ontwikkelingshulp. Amz-
goe 27.X11.1975, p. 9. (From interview by Jan Landman in De Stem, Breda.)

Soest, R.W.M. van: Observations on taxonomy and distribution of some salps
(Tunicata, Thaliaceae) . . . Beaufortia 23, 1975, 302, p. 105-129, 13 figs. (incl.
N. Ant. material)

Some notes on the concept of per capita income in relation to development aid
with special reference to the Netherlands Antilles (p. 6-8). Critical review of
Some notes. . . (p. 2-5). Econ. Notities Cur. 1972, 2, p. 2-8.

Sonia Garmers. Amigoe 28.III.1970, p. 9, portr.

Souvereiniteit. Amigoe 6.X1.1971, p. 1.

Spaans, A.L.: De ornithologische rijkdom van de modderkust van Suriname.
Natuur en landschap 28, 1975, p. 316-328, 7 figs.

Spaans, A.L.: On the present breeding status of the Scarlet Ibis Eudocimus
ruber along the north-eastern coast of South America. Bio/. Conserv. 7, 1975, p.
245-253, 1 fig.

Spaans, A.L.: Research on distribution and ecology of aquatic birds along the
Surinam coast. Wotro report for 1973, 1974, p. 42-44, 3 figs. on 1 pl. excl.

Spaans, A.L.: Some bird records from Bonaire. Ardea 62, 1975, p. 236-238.

Spaans, A.L.: The status of the Wood Stork, Jabiru, and Maguari Stork along
the Surinam coast, South America. Ardea 63, 1976, p. 116-130, 5 figs.

Spaans, A.L.: Two misidentified eggs of the American Flamingo from Surinam
in the oological collection of the Penard brothers. Ardea 63, 1976, p. 131-135, 1
fig.

Spaargaren, D.H.: Notes on the osmotic and ionic regulation of some Brachyu-
ran crabs from Curacao. Neth. J. Sea Research 9, Dec. 1975, 3/4, p. 273-286, 3
figs, 1 pl. excl.

Speckmann, J.D.: Curagao, 30 mei 1969. Oost & West 64, Antillen-nummer,
p. 12-14 & 19.
BIBLIOGRAFIE 109

Sportvliegtuig Aeroclub bij Koraal Tabak neergestort. ALM-piloot (Roelof Jan)
Vos en rontgenoloog (Johannes) van der Hoeven omgekomen. Beurs
16.X11.1975, p. 1, 2 portr.

Sprang, Paul van: Nederlands moet voertaal blijven. Amigoe 22.V.1973, p. 8.
â€” Also 16.VI, p. 10.

Sprock, RenÃ©: De overheidsfinanciÃ©n van de Nederlandse Antillen . . . Econ.
Notities 4, 1975, p. 2-9.

Sprockel, P.T.M.: De Antillen en hun onderwijs. Pedag. Forums 5, 1971, p.
322-329.
Sr. John Horris Sprockel, La Union 48, 2583, 9.VI.1970, p. 1-2, portr.

Staffeleu, P.: Surinaamse zoogdiernamen (Surinam vernacular names of mam-
mals). Zoo/. Bydr. RMNH Leiden 18, 22.X11.1975, 74 pp.

Standbeeld van Piar onthuld. Bewrs 21.X1.1973, p. 2, 2 figs.

Stanford Research Institute in rapport: Mogelijkheden Curacao hangen af van
goedkope arbeidskrachten. Amigoe 21.X.1972, p. 8.

Stanley Brown: Het is nu stilte voor de storm. 30 Mei resultaat teniet. Amigoe
30.V.1974, p. 9, 2 figs.

Stanley, Ruth: Over vogels gesproken. Amigoe 18.1.1975, p. 9, 1 fig.

Staritsky, G.: Seed morphology and early development of the groundnut (Ara-
chis hypogaea L.). Acta Bot. Neer/. 22, p. 373-389, 16 figs.

Start landbouwproject . . . Bonaire. Gastoptreden Jerome Hines. Beurs
24.VII.1975, p. 6, 1 fig.

Statement by his Excellency Mr. Edward Bruma. . . to UNCTAD IV Conferen-
ce, Nairobi, Kenya, May 14th 1976. Nieuw Suriname 26, 1976, 9, p. 1-2, portr.

Statia. . . Bicentennial community. Amigoe 6.X1.1975; also 2.XII, ill. (30.XI.)

(Statia Terminal nv) Bouw olie-terminal op Statius van start gegaan. Amigoe
28.1.1976, p. 3, 2 figs.

Statius van Eps, L.W. & Geerling, J. & Smorenberg-Schoorl, M.E. & Vries, L.A.
de & Ziiricher-Mulder, A.: A simplified method for the determination of effec-
tive renal plasma flow. Clin. Chim. Acta 15, 1967, p. 219-231. (Curagao)

Statius van Eps, L.W. & Haar Romeny-Wachter, C.Ch. ter & Schouten, H. &
Struycker Boudier, A.M.: Renal concentration test in a tropical climate. C/in.
Chim. Acta 14, 1966, p. 637-644. (Curagao)
110 BIBLIOGRAFIE

Statius van Eps, L.W. & Pinedo-Veels, Cecilia & Vries, G.H. de & Koning, J.
de: Nature of concentrating defect in sickle-cell nephropathy. Lancet
28.11.1970, p. 450-452, 1 pl. incl. (Curagao)

Statius van Eps, L.W. & Schouten, H.: Sikkelcelnefropathie. Ned. Tydschr.
Geneesk. 117, 1973, 24, p. 919-926, 5 figs. (Curagao)

Statius van Eps, L.W. & Schouten, H. & Haar Romeny-Wachter, C.CH. ter &
Porte-W ijsman, L.W. la: The relation between age and renal concentrating ca-
pacity in sickle cell disease and haemoglobin C disease. Chin. Chim. Acta 27,
1970, p. 501-511. (Curagao)

Statius van Eps, L.W. & Schouten, H. & Porte-Wijsman, L.W. la & Struycker
Boudier, A.M.: The influence of red blood cell transfusions on the hyposthenu-
ria and renal hemodynamics of sickle cell anemia. Clin. Chim. Acta 17, 1967, p.
449-461. (Curacao)

Statius van Eps, L.W. & Schouten, H. & Slooff, P.A.M. & Delden, G.J.A. van:
Sodium, potassium and calcium in erythrocytes in sickle-cell anemia. Clin.
Chim. Acta 33, 1971, p. 475-478. (Curagao)

Statius van Eps, L.W. & Ziiricher-Mulder, A. & Vries, L.A. de: Effect of angio-
tensin on renal sodium excretion in normal, hypertensive, and adrenalectomised
subjects. In: Hypertension. Boehaave Course Leiden 5-7.1X.1963, J. de Graeff
ed., p. 190-208, 16 figs. (Curacao)

Status aparte. Amigo 28 & 29.XI, 1, 4-6.XI1.1975; 23.1.1976, etc.

Statuut heeft als contract feitelijk geen causa. Dr. W. â€˜Boeliâ€™ van Leeuwen: for-
muleert uitgangspunten. Amigoe 28.X.1970, p. 7, portr.

Statuut loopt laatste benen. Amigoe 27.III.1972, p. 11.

Staudt, F.J.: Ergonomisch onderzoek in de Surinaamse bosbouw (Ergonomic
research in Surinam forestry). Sur. Landb. 22, 1974, p. 23-33, 6 figs.

Staudt, F.J.: Physical working capacity in a tropical country. Sur. Landb. 23,
1975, 1, p. 19-25.

Staveren, W.A. van & Luyken, R: De voedingstoestand van kleuters van vier
verschillende Surinaamse bevolkingsgroepen. Voeding 32, 1971, 8/9, p. 1-26, 2
figs.

Staveren, W.A. van & Tiggelmann-van Krugten, V.A.H., c.s.: Food habits of
infant and pre-school children in various districts of Surinam. Maandschr. Kin-
dergeneesk. 38, 1970, p. 297-309.

St. Ana Shipyard . . . Amigoe 26.III, 19.IV, 16.VIII (Rapport), 23.VIII, 30.1X,
1 & 20.X1.1975, 9 & 11.111.1976; scheepswerf van de baan, 14.V. â€” See also
Beurs 12.1V, 4 & 26.1X.1975, 17.1Il and 9.VI.1976.
BIBLIOGRAFIE 111

Stearns, Richard E.: Artefactos indigenas de la Isla de Aruba. Acta Venezolana
3, Bol. Grupo Caracas Soc. Interam. de Antrop., no. 1-4, 1947-1948, p. 63-67,
3 figs., 1 pl. (= fig. 4). excl.

Steenmeijer, F.: Apothekersstand Curacao op dieptepunt. Bewrs 17.XII.1974,
p. 2. See also: 29.VII, 19 & 21.XI; Amigoe 17,XIl, p. 3 and 19, 21, 22 &
26.XI1, 4.X11.1974; 13.V.1975.

St. Elisabeth Gasthuis kreeg eerste kunstniercentrum in de Caribbean. Beurs
3.111.1970, p. 2.

Sten Hendrikx: Antilliaanse vrouw moet zich meer bezighouden met sociale
problemen. Amigoe 25.VII.1970, p. 9, portr.

St. Eustatius en Saba op weg uit isolement. Amigoe 14.1X.1970, p. 3.

Stichting Identiteit had een vruchtbaar studieweekend. Amigoe 17.XIl, p. 8. â€”
Ant. Nws6r. 11, 1970, 11, p. 8-9.

Stichting Nationale Parken Nederlandse Antillen. Verslag . . . over de periode
1968 tot 1970. Stinapa 5, 1971, p. 7-20.

Stichting Verantwoord Ouderschap . . . Amigoe 12.VIII.1970.
Stima Korsow. Amigoe 9.V.1975, p. 1 & 3.

STINA-directeur (Adriaan) van der Meer: Meer belangstelling voor activiteiten
op Antillen. Amigoe 14.1X.1975, p. 9, 2 figs.

STINAPA viert tweede lustrum op Antillen. Amzigoe 14.VII.1972, p. 9.

St. Maarten, dollareiland . . . Amigoe 18.VI.1870; . . . ontwikkelt zich in te
snel tempo, 27 & 28.VI.1972; Bestuurskantoor afgebrand, 13 & 15.VIII.1974.

Stock, Jan H.: Copepoda associated with West Indian Actiniaria and Coralli-
morpharia. Studies fauna Curagao 48, 1975, p. 88-118, fig. 176-186.

Stock, Jan H.: Copepoda endoparasitic of tropical holothurians. Bu//. Zool.
Museum Amsterdam 1, 1968, 9, p. 89-121, 16 figs. (incl. crustaceans from
Curacao).

Stock, Jan H.: Copepoda of the family Lamippidae from the western Atlantic
and the Caribbean. Stud. fauna Cur. 43, 1973, p. 22-41, fig. 38-44.

Stock, Jan H.: Corallovexiidae, a new family of transformed copepods endopa-
rasitic in reef corals . . . from Curacao. Stud. fauna Cur. 47, 1975, p. 1-45, fig.
1-114.

Stock, Jan H.: Notodelphyidae and Botryllophilidae (Copepoda) from the West
Indies. Stud. fauna Cur. 34, 1970, p. 1-45, fig. 1-21.
112 BIBLIOGRAFIE

Stock, Jan H.: One twelve species of the genus Acanthomolgus (Copepoda
Cyclopoida: Lichomolgidae) associated with West Indian octocorals. Bidar.
Dierk, 45, 1975, 2, p. 237-269, 17 figs. (Curagao)

Stock, Jan H.: Pycnogonida from the continental shelf, slope, and deep sea of
the tropical Atlantic . . . Bull. Mar. Sci. 24, Dec. 1974, p. 957-1092, 59 figs.
(incl. sea-spiders from Neth. Ant. and Surinam).

Stoffers, A.L.: Flora and vegetation. In.: Fie/d Guide National Park Washing-
ton, Bonaire; Stinapa 9, 1975, p. 27-36, 7 figs.

Stol, Albert: Bijna vergane archieven wachten op bestemming. Oro 1, 1975, 2,
p. 5-6, 2 figs. (Suriname).

Stolze, Robert G.: A taxonomic revision of the genus Cnemidaria (Cyathea-

ceae). Fieldiana: Botany 37, 1974, 98 pp. 26 + 14 figs. (incl. Surinam and
Neth. Ant. ferns)

Stodanisie projekt binnenkort in uitvoering. Suriname feiten, sept. 1974, p. 1.

Stop de opvang en red Suriname. Obyectieve Surinamer 5, Oct. (1975), p. 1 &
3.

Strang van Hees, G.L.: Gravity measurements on the continental shelf of Suri-
nam. Hydrogr. Newsletter Spec. Publ. 6, 1971, p. 11-12, fig. 2.

Strengere aanpak speervissen. Bonaire. . . Beurs 26.1X.1975.

Strijd voor behoud regenwater. BC Aruba pakt landbouw aan. Amigoe 14.VII.
1975, p. 6, 1 fig.

StusÃ©k, J.M. & Cobben, R.H.: The Heteroptera of the Netherlands Antilles â€”
X. Berytinidae (Stilt Bugs). Stud. fauna Cur. 48, 1975, p. 63-78, fig. 157-173.

St. Vincentiuskring 35 jaar. 23 februari 1976. De K/ok 328, 1976, p. 4-15. (Cu-
ragao).

Sujo Volsky, Jeannine: El estudio del arte rupestre en Venezuela: su literatura,
su problematica y una nueva propuesta metodolÃ©gica. Montalban 4, Univ. Cat.
AndrÃ©s Bello, Caracas, 1975, p. 709-928, 133 figs.

Sumter, A.: De bauxiet ontginning in Suriname wordt steeds duurder. Sur.
Mag. Dec. 1973, 3, p. 15-19, 6 figs.

Suralco maakte spillway open en veroorzaakte grote schade 35.000 kub voet
water per sec. stortte in Surinamerivier. Vrie Stem 9.V1.1972, p. 1.

Surinam bauxite settlement. West Indies Chronicle 85, 1970, 1473, p. 499-500,
2 figs.
BIBLIOGRAFIE 113

Suriname. Het Financieel Dagblad 9.V11.1970, p. 9-15. See H. Leerink: Werk
zoeken voor jonge generatie. Steeds meer bauxiet . . . Brokopondo-fiasco zet
domper op aluminium (p. 10). Bruynzeel Suriname leed de afgelopen jaren ver-
lies (p. 11)... rijstculruur (p. 11), MariÃ©nburg . . . (p. 12). HVA-palmoliepro-
ject... (p. 13). â€˜Bacovenproductie . . . (p. 13) . . . bankwezen (p. 14). Sociale
spanningen (p. 14).

Suriname eindelijk onafhankelijk. Kontakto Antiyano 7, 1975, 6/7, p. 2.

Suriname en de Antillen â€” zelfstandigheid nad. Een rapport van Septuagint,
aangeboden aan de Nederlandse regering . . . Informatie. Septuagint bulletin
5, maart 1971, p. 7-31. (Martien Nieboer)

Suriname in dieptepunt van malaise. A/g. Hande/sb/. 20.1X.1969.

Suriname in 1975 onafhankelijk. Sur. Nieuws 24, 1974, 4 (28.II), p. 1-10.
Objektieve Surinamer 3, 1974, 11.

Suriname in november 1975 republiek. Sur. Nieuws 6.11.1975.

Suriname is een stukje derde wereld. Onze Were/d 20, 1976, 7, p. 8. (Announ-
cing R. van Waesberge, Suriname)

Suriname. Knellende banden? E/seviers Weekblad 25, 22.11.1969, 8, p. 23, 25,
27-29, 6 figs.

Surinamers komen in versneld tempo. Leegloop is fataal voor Suriname zelf. E/-
Seviers Magazine 21.X.1972, p. 14-15, 17-18, 23, 25, 27, 7 figs.

Suriname onafhankelijk. Obyectieve Surinamer 5, Onafhankelijkheidsnummer
1975. 4 pp. ill.

Suriname on/afhankelijk, een schets van de economische ontwikkeling. Surina-
me feiten jan. 1975, p. 2-3, ill. De institutionalisering van de ontwikkelingssa-
menwerking .. . p. 2 & 4. â€” Oro 1, 1975, 2, p. 22-23.

Surinameâ€™s nieuwe integrale ontwikkelingsplan. Suriname feiten, Dec. 1975, p.
1-2.

Surinam television, five years. Sur. Mag. 3, apr. 1971, p. 20-27, 7 figs.
Swiet Sranan njan (oh that sweet Surinam food). Sur. Mag. 1973, 3, p. 6-13, 9
figs. 4 of them col. â€” English version of Dutch article in Bawxco Nieuws, Dec.

1968.

Tecla (Wilbert E.): Film gebruiken voor educatie en informatie van bevolking.
Amigoe 5.1X.1974, p. 11, portr.

Tegenslag voor onze economie. Bon. Bull. 3, 25, 31.111.1976.
114 BIBLIOGRAFIE

Tercera exploraci6n cientifica al ArchipiÃ©lago de Los Monjes. Bo/. Soc. Venez.
Cienc. Nat. 31, 1975, 130/131, p. 257-349, ill. (Eugenio de Bellard Pietri, Jefe
de la Expedici6n).

Tenreiro, Tomas PÃ©rez: El Almirante Luis BriÃ©6n. Bo/. Acad. Nac. Historia (Cara-
cas) 54, Oct.-Dic. 1971, 216 (1972), p. 635-639.

Tentoonstelling Indianencultuur. Beurs 10.VI. p. 2; Amigoe 19.VI.1974, p. 3.

Teunissen, P.A. & Wildschut, J.T.: Vegetation and flora of the savannas in the
Brinckheuvel Nature Reserve, northern Suriname. Verh. Kon. Ned. Akad. Wet.
(Natuurk.), (2) 59, no. 2, 60 pp., 10 figs., 15 pls. excl., 5 loose folding maps,
col. dust sover.

Teylingen, Henk van: De Surinaamse letteren. Avenue 12, Dec. 1971, p. 16 &
18.

Teylingen, Henk van: Muskieten muskieten. Avenue 2, Feb. 1971, p. 11-12. â€”
Kukeleku in de Andijviestraat. 6, p. 15-17. â€” De arme. 12, p. 178-182. â€” De
Rotary Club Paramaribo. Jan. 1972, p. 11. â€” Land van asocialen. Feb., p.
18-19.

Teylingen, Henk van: Onafhankelijkheid nu voor Suriname? Avenue 7, Juli
1971, p. 103-109, col. figs.

Texas Instruments sluit bedrijf. Amigoe 24.V1.1972; see also 26.VI & 29.VI;.
Beurs 28.V1I. â€” Texas Instruments ta blof. Kontakto Antiyano 1972, 3/4, p.
37-39. â€” Definitief dicht! Bewrs 20.11.1976, p. 1.

The impact of the petroleum industry on the economy of Bonaire. Bon. Bull. 1,
1974, 9, p. 1-2, 1 fig. (interview between Joseph Ackell, Northville Industries,
and Elaine Fein). Also: 1, 1975, 12, p. 7.

The three S's â€” St. Maarten â€” St. Eustatius â€” Saba. Holland Herald 8, 1973,
12, p. 21-37, ill.

Theuns, H.L.: Een analyse van de ontwikkeling van het internationale toerisme
in de Nederlandse Antillen. NWIG 49, 1972, p. 67-83.

Theuns, H.L.: Suriname als Nederlands probleem. Civis Mundi 14, 1975, 1, p.
10-15.

Thiel, Max Egon: Bemerkungen zur Systematik der Gattung Cassiopea
(Cepheidae, Scyphomedusae). Mitt. Hamburg. Zool. Mus. Inst. 72, 1975, p.
25-46, 10 figs. (N. Ant. jelly fishes)

(Tijssen, Theo G.M.): The economy. An interview . . . in the Netherlands An-
tilles. Holland Hera/d 6, (1971), 11, p. 11-13, portr.

Tiyssen (drs. T.) tijdens eindejaarslunch V(er.)B(edrijfsl.)C(ur.). Amigoe
19.X11.1975, p. 3, portr.
BIBLIOGRAFIE 115

Toekomstige status van Suriname. Mr. v. Lier . . . J. Lachmon . . . Beurs
30.VIII.1971.

Toerisme quo vadis? Amigoe 1 & 26.VI . . . 24.VII.1971. See also: 14.VIII, 20
& 27.X11.1975, 21.V.1976; Beurs 14 & 15.IV., 25.VIII, 5.X.1975, etc.; Bon.
Bull. 1, 1975, 15.

Toeristisch paradijs met vele problemen. Amigoe 23.XII.1971. (St. Martin)
Toespraak gouverneur Leito bij opening perscongres. Beurs 7.X.1974, p. 6.
Toespraak minister-president Jules Sedney. Sur. Nws. 21, 1971, 37, p. I-III.
Tolbrug over de Surinamerivier. Hangalampoe 1, (1973), 2, p. 26, 1 fig.

Trans world radio is tien jaar op Bonaire. Amigoe 5.VIII.1974, p. 8, 1 fig.

Tres rosea: poezie-debuut van erie Antilliaansen. Amigoe 24.111.1972, p. 11,
portraits (of Nydia Ecury, Sonia Garmers and Mila Palm)

Triebels, L.F.: De Antilliaanse student in Nederland. Watapana 3, 1971, 2, p.
6-13.

Triebels, L.F.: Overwegingen van een Ontwerp Stageregeling Nederlandse
Antillen. Watapana 4, 1971, 1, p. 5-10.

Trikt, H.O. van: Een korte weergave van de huidige economische problematiek
op de Nederlandse Antillen. Kristof 2, 1975, 2, p. 88-94.

Troost, Dick G.: The Sergestid shrimp Lucifer in the 1970 Cicar plankton
samples taken by H.M.S. â€˜Luymesâ€™, with notes on the Amazon River as nutrient
source. Bull. ZoÃ©/. Museum Amsterdam 4, 1975, 24, p. 201-211, 5 figs.

Tuinbouwoorlog. Amigoe 21 & 28.11.1976. (Agroco, Aruba)

Tula, kern van de Antilliaanse geschiedenis. Toneelgroep â€˜Nos Causaâ€™ bracht
realistisch stuk . . . Beurs 3.V1.1971, p. 3, 4 figs.; see also Amigoe 2.V1.1971, p.
11, 4 figs. (Pacheco Domacasse, opus 1)

Tula symbool van de vrijheid. Beurs 15.1X.1973, p. 6, 3 figs.; see also Amigoe
25.VIII.1973, p. 10, 3 figs. and 10.1.1974, p. 6. â€” Persconferentie van Fun-
dashon Tula. Beurs 31.VII.1975, p. 5; see also Amigoe 10.V1, p. 9. â€” Stand-
beeld eerste actie Fundashon Tula. Beuwrs 11.VI. 1975, p. 3; see also Amigoe
11. VI., p. 3.

Turfboer, R.: The typical Aruba alcoholic in the nineteenfifties. Proc. Ist
Aruban and Antill. Congress Alcoholism, 1971, p. 70-75.

Turismo di Korsou. Kontakto Antiyano 8, 1976, 3/4, p. 3-6.

Tweehonderd jaar Fortkerk. Amigoe 1.X1.1969, p. 3, 3 figs.
116 BIBLIOGRAFIE

Uitvoerverbod van hetgeen van cultuurhistorische of natuurhistorische waarde
is. Stinapa 5, 1971, p. 21-23. See: Publicatieblad No. 25, 1960.

Uniek en historisch verdrag. Oro 1, 1975, 3, p. 3-5, 8-10.

Uniek koraalrif aan kust Bonaire. Amigoe 22.XII.1971, p. 3, 2 figs. (Prof. James
W. Scatterday)

Urbanisatie acuut probleem voor Suriname. Suriname feiten 3, 1970, p. 4, 2
figs.

Urosa, Luis JosÃ© & Rao, T.S.S.: DistribuciÃ©n de quetognatos y biomasa del
zooplancton en la parte occidental del Atlantico Tropical . . . Bo/. Inst.
Oceanogr. Univ. Oriente 13. 1974, p. 53-66, 4 figs.

Vakantie op Antillen is erg duur. Leeuwarder Courant 10.V1.1976, p. 21, 2 figs.

(Vakbond Leerkrachten Curagao.) VLC legt onderwijs lam. Amigoe 23.V.1972;
also 20, 24-25 & 30.V, and Beurs 20, 26-27, 29-30.V, 1.VI. â€” See also: Amt-
goe 28.11.1975, 22.1.1976, and Beurs 3 & 25.1], 1 & 5.II1.1976, etc.

Vallenilla, Luis: Auge, declinaciÃ©n y porvenir del petrÃ©leo venezolano. Tiempo
Nuevo, Caracas. â€” See: Van wie is de olie en van wie de industrie? Amigoe
13.11.1974, p. 3.

Van 't Hof, Tom: Coordinated standard oceanic observations as part of Cicar.
Abstr. 10th Ann. Meeting Ass. Isl. Marine Lab. Car., P. Rico, 1973, p. 14.

Vanzolini, P.E.: On the presence of males in Gymnophthalmus underwoodi. . .
PapÃ©ts Avulsos Zool. S. Paulo 29, 1976, p. 177-179. (Surinam lizards)

Vas Nunes, A.D.: De natuur als mogelijke bron van inkomsten. Bon. Bull. 2,
1975, 22, p. 6.

Veen, C. van: De Nederlandse Antillen en de voorkeursrechten met de EEG.
Beurs 16.1X.1974, p. 6, from Onderneming 30.VIII. (interview)

Veen, L.B. van der, see: Leerplan en leidraad basisonderwijs N.A., 1970.

(Veer, J.J. van der): Onafhankelijkheid ook voor de zending een vuurproef. Su-
riname Zending 1974, 2, p. 3-6, ill.

Veertig jarig bestaan van Boekhandel St. Augustinus. Beurs 6.V.1970, p. 2.

Veldkamp, J & Vesseur, H.J.A.: Geomagnetic anomalies in the continental
shelf of Surinam. Hydrogr. Newsletter Spec. Publ. 6, 1971, p. 13-15, fig. 3-4

excl.

Veltkamp, H.J.: Phosphate fertilizings of rice in Surinam; a summary of re-
sults. Sur. Landb. 23, 1975, 1, p. 10-18, 1 fig.
BIBLIOGRAFIE 117

Venezolaanse financiers willen millioenen in Bonaire investeren. Beurs
8.11.1974, p. 1.

Venezolaanse Minister van Buitenlandse Zaken: Geen gevaar dat Nederlandse
imperialisme vervangen wordt door Venezolaanse imperialisme. Beurs
23.VIII.1975, p. 2.

Venezolaanse olie-reserves tot voorbij het gebied der Nederlandse Antillen.
Beurs 11.111.1972, 1 fig., from C.H. Keplinger in The Oi/ and Gas Journal
10.1.1972.

Venezuela maakt aanspraken op Curagao. Beurs 3.1V.1973, p. 1, also 4.IV, p. 6.
From E/ Naciona/, Caracas, 1.1V: Curazao, Aruba y Bonaire complementan el
territorio venezolano. â€” Amigoe 3 & 6.VI.

Venezuela tast rechten Antillen aan. Amigoe 12.X1.1971, p. 1, also p. 7. Wordt
Curagao Estado Brion? 14.X, p. 3. â€” Zal Curacao veranderen in Estado Brion?
Artikel in Venezolaans weekblad â€˜Eliteâ€™ wijst op feiten. Beurs 9 & 11.X.1971, p.
I;

Venezuela, vriend of vijand? Beurs 26.11.1973, p. 3, from â€˜Venezuela: friend of
foeâ€™ in Caribbean Contact. â€” Worden Benedenwinden Venezolaans? 5.1., p. 3.
â€” Worden wij aan Venezuela verkwanseld? (W.C.J. van Leeuwen) 8.1, p. 3.

Verburg, J.H.J.: Antillen sociaal economisch bezien. Amigoe 31.X.1969, p. 3.

Verdam, P.J.: Het Hooggerechtshof over Surinaamse zaken rechtsprekend naar
Romeins-Hollands recht. Sur. Jur. 12, 1969, p. 28-36; 13, p. 22-30.

Verdrag betreffende ontwikkelingssamenwerking tussen Nederland en Surina-
me. Sur. Nws. 25, 21.V1.1975, 7, p. 2-3.

Verklaring statenlid S. Rigaud . . . Ik begrijp niet goed hoe wij het begrip onaf-
hankeliykheid voor de Antillen zouden moeten hanteren. Beurs 6.X.1971, p. 1
& 4.

Vermeij, G.J.: Regional variations in tropical high intertidal gastropod assem-
blages. J. marine Res. 32, 1974, p. 343-357, 1 fig. (p. 346: Boca Playa Canoa,
Cur.)

Vermeij, Geerat J.: West Indian molluscan communities in the rocky intertidal
zone. Bull. Marine Sct. 23, 1973, p. 351-386, 3 figs. (p. 357-358: Boca Playa
Canoa and Piscadera Baai, Cur.)

Vermeulen, Fred. & Vermeulen, Trudy: Apostelen in het stenen tijdperk. Swr.
Zending 1972, 3, p. 3-5, ill. (Trio and â€˜Akoedioâ€™ indians.)

Verslag van centrale organisatie van het Wit-Gele Kruis. Ant. Nwsbr. 11, 1969,
7, p. 3-4. (Jaarversl. 1967/68.)
118 BIBLIOGRAFIE

Verstraaten, Wim & Knemeyer, Ferry: Onze rode broeders van overzee. Te/e-
hleur (Suppl. Telegraaf) 5, nr. 12, 6.V1.1970, p. 6-11 & cover, 9 figs., 5 of them
in colour. (On indians of the Upper Tapanahony.)

Verval Statiaanse synagoge voorlopig halt toegeroepen. Inspirerende actie van
Caribbean Mitsvah corps. Amigoe 4.1X.1973, 4 figs. (Honen Daliem, anno
1737.)

Vervoort, W.: Zoological exploration of the continental shelf of Surinam. II.
Hydrograph. Newsletter Spec. Publ. 6, 1971, p. 37-50, fig. 51-57 on 4 pls. excl.

Verwoerd, G.W. & Verwoerd, R.: Gewels in die son. Beurs 6.1.1975, p. 6, 3
figs., from Diners Club Tydskrif.

Vet, A.C.W. van der: Reis door 't splijtend Koninkrik. Beurs 24, 27 &
28.XI1.1974; 2, 4, 13, 16, 22, 28 & 29.1.1975, 17-19.II; 4, 6, 8, 11 & 13.11.
From A/g. Daghlad.

Vierdag, E.W.: Dubbele nationaliteit is juridisch ongewenst. NRC Hand.
20.VIII.1974, p. 7 â€” Opinie.

Vijfvoudig gouden kloosterjubileum . . . op Curacao, Frater Andreas Corsini,
Walfried van Etten, Arnoldo Broeders, Gijsbert Hamers, Jesuald van Kessel.
Beurs 5.1X.1974, p. 2, 5 portr.

Vink, Danker: A strange food preference of Conus aurantius. Hawatian Shell
News 22, Dec. 1974, 12, p. 8, 5 figs. (Curacao sea snail attacking fireworms.)

Vismans O.P., R.: Pastoral care and alcoholism in Aruba. Proc. Ist Aruban
Antill. Congress Alcoholism, 1971, p. 80-87.

Vit6-aanvallen bereikten ontoelaatbare agressiviteit. Amigoe 3.1X.1970, p. 6.

Vlimmeren, H.A. van: Curagao. De Kor, maandorgaan Biologia Maritima, 22,
Dec. 1972, p. 206-214, 5 phot. underwater pictures.

Vlugt, P.J. v.d.: De valkuilanemoon (Actinophorus elegans Duchassaing 1850).
Het Aquarium 46, 1976, 12, p. 310-313, 4 figs.

Voetbal op Bonaire. Bon. Bull. 3, 28, 1976, p. 4-5, 2 figs.

Volders, J.L.: Houten huizen, een eigen Surinaamse bouwkunst (Wooden
houses in Surinam). Sur. Mag. June 1975, p. 1-7, 10 figs.

Volgens restauratie-expert Kemperman indianentekeningen bedreigd. Amigoe
28.V.1976, p. 11, 2 figs. (Bonaire)

Volwerk,.J.H.: Problemen van technisch onderwys. Amigoe 7.VII.1972, p. 9 &
11.

Volwerk, J.H.: Technisch onderwijs in de Nederlandse Antillen: Problemen en
perspectieven. Pedag. Forum 5, 1971, 9, p. 329-339.
BIBLIOGRAFIE 119

Vondst te Boca Cortalein. Resten van balein-walvis aangespoeld. Amigoe
30.X.1969, p. 2, 2 figs.

Voorhoeve, J.: In memoriam Henny de Ziel (Trefossa) Sticusa yournal 5, 1975,
I, ps3.

Voorhoeve, Jan: V6Ã©r de letters. Tirade 17, 1973, 189, p. 410-418. (Surinam
prae-literature.)

Voorhoeve, J. & Lichtveld, Ursy M.: Het Surinaams (Sranan-tongo). De Gids
133, 1970, 9, p. 275-285.

Voort, P.P.C.H. van de: Arubaâ€™s recht op zelfbestemming. Amigoe
15.1X.1975, p. 9; from maandblad SÂ¢reven.

Voort, P.P.C.H. van de: Reorganisatie van de rechterlijke macht. Justicia 7,
1971, 3, p. 73-76.

Voort, P.P.C.H. van de: Some juridical considerations in defence of the
Aruban alcoholic. Proc. 1st Aruban Antill. Congress Alcoholism, 1971, p.
188-191.

Voort, P.P.C.H. van de: Enkele opmerkingen over het recht op gebruik van
domieingrond in de Nederlandse Antillen. Justicia N.A. 8 (3), 1972 (1973), p.
61-76.

Voort, v.d.: Waarom minstreek wel en Antillen niet? Bewrs 21.VII1.1974, from
NRC-Hand. 8.VIII.

Voorzitter Curagaose K.V.K. doet aanval . . . Antillen Nu 13, Feb. 1971, p. 1 &
4. â€” (L. Capriles) hekelt houding regering. Amigoe 2.1.1971; 11 & 13.1.

Voorzitter K.V.K. (J. Mauricio jr.) in jaarrede. Amigoe 3.1.1972, p. 3, portr.

Voorzitter K.V.K. (Lionel Capriles) in sombere nieuwjaarsrede. Amigoe
31.X11.1969, p. 1 & 3.

Voous, K.H.: Bij het verschijnen van Haverschmidtâ€™s Birds of Surinam. NWIG
47, 1969, p. 96-100.

Voous, K.H.: Predation potential in birds of prey from Surinam. Ardea 57,
1969, 3/4, p. 117-148, 15 figs., pl. 5-6.

Voous K.H. & Dijk, Tj. van: How do Snail Kites extract snails from their shells?
Ardea 61, Dec. 1973, p. 179-185, 2 figs. (Surinam birds)

Voss, Gilbert L.: Euaxoctopus pillsburyae, new species (Mollusca: Cephalopo-
da) from the southern Caribbean and Surinam. Bu//. Mar. Sct. 25, 1975, p.
346-352, 4 figs.

Voss, Gilbert L.: Loligo surinamensis, a new species of loliginid squid . . . from
northeastern South America. Zoo/. Meded. Leiden 48, 1974, 6, p. 43-53, 3 figs.
120 BIBLIOGRAFIE

Voudou: Haitiaanse cultus ingevoerd door negerslaven. Amigoe 25.V1.1971,
p. 9, 4 figs.; 29.VI, p. 11. (Pastoor A.J.M. Schippers)

Vreugdenhil Sr., F.: Staking 1922 en staking 1972. Amigoe 28.VII.1972, p. 9.

Vreugdenhil Sr., F.: Waarom feest? 30 Mei: vlag halfstok. Bewrs 7.V1.1975, p.
3, 1 fig.

Vries, Jan de: Het medisch werk in Surinameâ€™s bosland. NWIG 47, 1970, p.
139-157.

Vries, Leonore de: Bibliotheekwerk in Nickerie. Sticusa journaal 2, 1972, 4, p.
3-5; see also 6, p. 11-12.

Vries, Leonore de: Jeugdlectuur-projekt in Suriname. Sticusa Jaarverslag 1974,
1975, p. 34-37, see also p. 33.

Vries, Willie de: Caribbean land molluscs: Notes on Cerionidae. Stud. fauna
Cur. 45, 1974, p. 81-117, fig. 95-104, pl. 8-14 excl. (Curagao, Aruba and Bo-
naire.)

Vroedvrouw (L.C.) Comvalius . . . na veertig jaar Curagao terug naar Suriname.
Amigoe 12.X11.1970, p. 9, portr.

Vroon, L.J.: Enige aspecten van de aluminiumindustrie. Econ. Stat. Ber. 52,
12.1V.1967, 2588, p. 385-387, 2 figs. ; 19.IV, 2589, p. 419-421.

(Vrouwen van Suriname). Hangalampoe 1, (1973), 3, p. 4-6, 9-10, 12-15,
21-23. (Helen Peet-Sanches, C.R. Soerdjbalie-Jankie, Betty Sedoc-Dahlberg,
Ilse Henar-Hewitt, Sophie Redmond.)

Waardevol geleerde verlaat Curacao. Bewrs 6.VII.1970, p. 3, 1 fig. (dr. F.
Creutzberg )

Waar en niet waar van Nola Hatterman en van Sticusa. Sticusa journaal 1,
31.X11.1971, 6, p. 3-4. See De Ware Tyd 2.X1.1972.

Waarheen met Suriname? Economisch is er hoop . . . Utr. Nwsb/. 17.1V.1970,
p. 7, 2 figs.

Waarnemend-Gouverneur . . . Drs. B.M. Leito . . . Amigoe 10.II1.1970, p. 1 &
3, fig.

Wagenaar Hummelinck, see: Afscheid ... Weekblad U, 1972.â€” Ant. Nwsbr.
13, 16.11.1972, 7, p. 12.

Wagenaar Hummelinck, P.: De ondermijning van Fort Oranje door de Claesgut
op St. Eustatius. NWIG 50, 1975, 1, p. 18-26, 6 figs. Review of Comserverings-
plan voor... St. Eustatius by H.J.F. de Roy van Zuydewijn (1974).

Wagenaar Hummelinck, P.: (Review of) Encyclopedte van de Nederlandse An-
tillen, 1969, NWIG 48, 1971, p. 123-129.
BIBLIOGRAFIE 121

Wagenaar Hummelinck, P.: Landfauna. In: Fre/d Guide National Park Was-
hington, Bonaire; Stinapa 9, 1975, p. 37-43, 4 figs.

Wagenaar Hummelinck, P.: (Review of) Lithology and stratigraphy of . . .
Curagao (1972), by D.J. Beets and Neogene and Quaternary geology . . . by
P.H. de BuisonjÃ© (1974). NWIG 50, 1975, p. 49-52.

Wagenaar Hummelinck, P.: Rotstekeningen van Curagao, Aruba en Bonaire.
Deel IV (Linear rock designs of Curagao, Aruba and Bonaire. Part IV). NWIG
49, 1972, p. 1-66, 108 figs., fig. 41-108 on 34 pls. excl.

Wagenaar Hummelinck, P.: To dr. Dirk Cornelis Geijskes on his 65th birthday.
Odonatologica 1,1972,p. 181-189,2 figs. (Biography and list of publications of
not only one of the greatest authorities on neotropical dragon flies, but also on
the Surinam interior.)

Wagenaar Hummelinck, P. & Roos, P.J.: Een natuurwetenschappelyk onder-
zoek gericht op het behoud van het Lac op Bonaire (A scientific survey of the Lac
on Bonaire.) NWIG 47, 1969, p. 1-28, 55 figs. on 39 pls. excl.

Wageningen, G.J. van: Is het landsbesluit van de 2de augustus 1971 no. 6 (P.B.
1971, 116) onbevoegd genomen en dus van rechtswege nietig? Justicia 7, 1971,
2, p. 33-35.

Wageningenâ€™s mechanical rice-project. Sur. Mag., March 1976, p. 6-11, (6) figs.
Walle, J. v.d.: Ed. Hoornik en de Antillen. Amigoe 10.111.1969, p. 3.

Wandeling door oud Paramaribo. Walking through old Paramaribo. Sur. Mag.,
Juni 1976, p. 12-17, 7 figs.

Wanders, J.B.W. & Wanders-Faber, A.: Primary productivity of the S.W. coast
shallow reef and the N.E. coast brawn algae of Curacao. Brit. phycol. J. 9, 1974,
p. 223-224.

Wansbecek, J. van: Curacao: nieuwe geweld-explosie blijft dreigen. Weekblad
Accent 3, 1970, 46, p. 8-17, 9 figs. (incl.: Minister van Arbeid H.M. Tho-
mas... interview) â€” See Amigoe 18.X1.1970, p. 7.

Wat doet Bonaire met ontwikkelingsgelden? A migoe 27.VI1.1971, p. 3.

Waterfabrieck op St. Maarten. . . Amigoe 6.X1.1970, p. 11, 1 fig.; .. . opening,
2.XII.

Water is life. Its price is killing! Bow. Bu//. 3, 28.V.1976, 27, p. 1-2, also 3.
Wathey wil. . . los van Sabaen Statia. . . Amigoe 25.111.1973, p. 1, portr.

Wat schort er aan bij het onderwijs. Is invoering van Papiaments als voertaal
noodzakelijk. Beurs 28.11.1972, p. 2 & 5.
122 BIBLIOGRAFIE

Wederopbouw Willemstad officieel aangevangen. Gezaghebber (A.E.)
Kibbelaar onthulde herinneringsplaquette (on Brionplein). Bewrs 11.V.1974, p.
2-3, 1 fig. â€” Wederopbouw. Amigoe 15.VII.1972.

Weert, R. van der & Kamerling, G.E.: Evapotranspiration of Water Hyacinth
(Eichhornia crassipes). Journal Hydrology 22, 1974, p. 201-212. (Suriname)

Weert, R. van der & Lenselink, K.J.: Moisture characteristics of a number of
soils in the interior of Surinam. Sur. Landb. 22, 1, 1974, p. 13-22, 2 figs.

Weert, R. van der & Lenselink, K.J.: The influence of mechanical clearing on
plant growth. Sur. Landb. 21, 1973, 3, p. 100-111, 7 figs.

Weg Tibitirivier-Avanavero officieel geopend. Sur. Nws. 24, 1974, 16, p. 1-2, 3
figs.

Weijden, W.J.M. van der, 1974. Kleischalie wel bruikbaar volgens experts.
Beurs 12.11.1974, p. 2. â€” See also: 14.XII.1973 & 13.11.1974, p. 4.

Weitzman, Stanley H. & Cobb, J. Stanley: A revision of the South American
fishes of the genus Nannostomus Gunther. Smiths. Contrib. Zool. 186, 1975,
36 pp., 34 figs. (Incl. Surinam material.)

Wekker, J.B.Ch.: De grensrivier Corantijn tegen historische en geografische
achtergronden. K.N.A.G. Geogr. Tydschr. 8, 1974, 5, p. 469-487, 12 figs.
(The river Corantine as a boundary between Surinam and Guyana.)

Wel, F.J. van: (Review) David Ricardo Capriles . . . Oost & West 62, 1969, p.
8-9.

Wel, F.J. v.: Ertin tin. . . negersprookjes in Suriname. Schakel/s $79, p. 1-20,
4 figs., cover excl.

Wel, F.J. van: Het behoud van het beheer van de natuurlijke hulpbronnen op
de Nederlandse Antillen. Oost & West 64, 1971, p. 7-9 & 19.

Wel, F.J. van: Jan Jacob Mauricius . . . (p. 9). Dichter Paul Frangois Roos (p.
15), Satiricus Hendrik Schouten (p. 22). Gouverneur Jan Gerhard Wichers (p.
29). De Friderici . . . (p. 34-41). Schakels Â§ 77, 43 pp., 25 figs. cover picture

excl.
Wel, F.J. van: Planten en dieren. Schake/s Â§ 76, 1970, p. 1-2 & 4.

Wel, F.J. van: Suriname en zijn franse buur. Oost & West 64, Apr. 1971, p.
15-18, 2 figs. â€” Zoeklicht op Guyana. Nov. 1971, p. 12-15 & 18, 1 fig.

Wel, F.J. van & Vervoorn, A.J.: Het Nederlands in Suriname. Schake/s S s.n.
(1974), 64 pp.

Welle, B.J.H. ter: Spiral thickenings in the axial parenchyma of Chrysobalana-
ceae. Acta Bot. Neer. 24 (5/6), 1975, p. 397-405, 4 figs. (Incl. Surinam plant
species.)
BIBLIOGRAFIE 123

Werkloosheid. Amigoe 3.11.1975, p. 1 & 3. â€” Emigratie, 4.II, p. 1. â€” Projec-
ten, 18.II., p. 1.

Werners, S.E.: Een nieuw begin. Sur. Jur. 22 (Onafhankelijkheidsnummer),
dec. 1975, p. 3-6.

Werners, S.E.: Suriname temidden der verdragsrelaties van het Koninkrijk der
Nederlanden. Sur. Jur. 15, 1972, p. 1-16.

Wens in Statenvergadering om te komen tot geheel nieuwe staatsstructuur.
Beurs 27.11.1970, p. 1 & 4.

Westermann, J.H.: Historisch overzicht van de wording en het onderzoek van
het Brokopondo-stuwmeer. NWIG 48, 1971, p. 1-55, 2 figs., 16 pls. excl.

Westermann, J.H.: Natuurbescherming en natuurreservaten in Suriname. Oost
& West 63, 1970, 11, p. 3-6, 2 phot., map. â€” Beurs 7.1.1971, p. 6. â€” See also:
Panda Nieuws 7, Feb. 1971, 2, p. 9-14, 5 figs.

Westermann, J.H.: Natuurbescherming en natuurreservaten in Suriname. Erts
(Billiton Mij) 2, April-Juli 1971, p. 91-97, 10 figs. incl. col. map.

Westermann, J.H.: (Review of) Richard Weyl, Geologie der Antillen, 1966,
NWIG 47, 1970, p. 188-190.

Westerwoudr, Th.W.: â€˜Doordouwendeâ€™ arts moet Surinaams binnenland verla-
ten. NRC/Hand. 10.V1.1975, p. 3, portr. (G.J. Hallewas)

Westerwoudt, Th.W.: Landbouw Suriname in het slop. NRC/Hand.
10.V1.1975, p. 13.

Westerwoudt, Th.W.: Pronk: Laat Suriname van eigen hulpbronnen
profireren. NRC/Hand. 9.V.1975.

West Suriname moet tweede industriegebied worden. Suriname Fetten, 4, april
1970, p. 1 & 3.

Wetsontwerp bij staten ingediend: Hogeschool in plaats van Rechtshogeschool.
Amigoe 20.VII.1973, p. 3.

Wever, O.R.: Jaarlijkse alcoholconsumptie, sterfte tengevolge van alcoholische
levercirrhose en het vodrkomen van alcoholisme op Aruba, 1961-1973 (Annual
alcohol consumption, liver cirrhosis mortality and prevalence of alcoholism in
Aruba, 1961-1973). Tydschr. alc. drugs 2, 1976, 2, p. 57-66, 2 figs.

Wever, O.R.: Methoden ter schatting van het v6Ã©rkomen van alcoholisme in
een bevolking (Methods for estimating the prevalence of alcoholism in a popula-
tion). Tydschr. alc. drugs 2, 1976, 1, p. 19-24, 1 fig. (Dealing with Aruba.)

Wever, O.R.: Over het alcoholisme op Aruba. NWIG 50, 1975, p. 89-106, 3
figs.
124 BIBLIOGRAFIE

Wever, O.R.: Some medical and sociopathological aspects of alcoholism in Aru-
ba and its actual treatment. Proc. Ist Aruban Antill. Congr. Alcoholism, 1971,
p. 135-187, (11) figs.

Whitehead, P.J.P.: The clupeoid fishes of the Guianas. Bu//. British Mus.
(N.H.) Zoology Suppl. 5, 1973, 227 pp., 72 figs. (chiefly collections from Suri-
nam)

Whiton, Louis C.: Under the power of the Gran Gadu. Natural History AMNH
80, 1971, no. 7, p. 14-16, 18, 20, 22, 3 figs. (Surinam psychtherapy.)

Why flamingoes boom in bonny Bonaire. Holland Herald 6, (1971?), 11, p.
19-20, 1 fig.

Wichard Timmers, W.: Handschriftelijke bronnen voor genealogisch, biogra-
fisch en historisch onderzoek naar personen of families in West-IndiÃ©, aanwezig
in het Algemeen Rijksarchief te 's-Gravenhage, van 1828 tot omstreeks 1880.
Jaarboek Centr. Bureau Genealogie 20, 1966, p. 230-243.

Wijdingsceremonie Mgr. (W.M.) Ellis... Beurs 10 & 15.X1.1973.

Wijffels, L.C.M.: Enige notities over Anolis bimaculatus sabanus Garman, 1887
en zijn natuurlijkk voorkomen. Lacerta 30, 1971, 1, p. 7-9, 2 figs. (tree-lizard of
Saba)

Wiffels, L.C.M.: Notities over de anolis van Bonaire, Anolis bonairensis Ruth-
ven, 1923. Lacerta 30, nov. 1971, p. 19-21, 3 fig. incl. cover picture.

Wilbert Tecla maakt film over bebossing Antillen. Amigoe 8.1.1973, p. 8,
portr.

Wilde, P.A.W.J. de: On the ecology of Coenobita clypeatus in Curagao, with
reference to reproduction, water economy and osmoregulation in terrestrial her-
mit crabs. Stud. fauna Cur. 44, 1973, p. 1-138, 34 figs., pl. 1-6 excl.

Wilde, Peter de: Soldaatjeskrabben. Stinapa 6, 1972, p. 37-47, 6 figs.

Wilde, P.A.W.J. de: The regulation of shell water in the terrestrial Hermit
Crab, Coenobita clypeatus (Herbst). Neth. J. Zoo/. 20, 1970, 3, p. 415.

Willemse, Age: Het begrotingsbeleid in de Antillen. Econ. Notities 4, 1975, 1,
p. 10-13.

Will Johnson: Saba-bank behoort aan Saba toe. Amigoe 20.X1.1974, p. 5,
portr,

Windt, H.L. de: Enkele charmante hebbelijke onhebbelijkheden van de
Antilliaan. Kristof 1 (1), 1974, p. 7-10.

Windt, H.L. de: Neuropsychiatric aspects of alcoholism in the Netherlands An-
ulles, especially referring to Aruba. Proc. Ist Aruban Antill. Congr. Alcoho-
lism, 1971. p. 91-95,
BIBLIOGRAFIE 125
Winkel, A.C., see: Leerplan en leidraad basisonderwijs N.A., 1970.

Winkel, Carlos A.: Opgroeien op Curacao, vroeger en nu. Oratie.. . Medisch
Contact 30, 1975, 21, p. 627-632, 2 figs.

Winterbottom, Richard: A new species of anostomid characoid fish . . . from
the Nickerie river system. Beaufortia 21, 1974, 283, p. 153-163, 8 figs.

Winti, een unieke godsdienst. Postitieve opstelling van Christenen gewenst.
Vrye Stem 30.1X.1972, p. 8, 2 figs. (Thesis Ch.J. Wooding)

Wit, Th. de: Economic aspects of partly mechanized groundnut production in
Surinam. Sur. Landb. 22. 1974 (1975), 2/3, p. 45-51, 4 figs.

Wolf, Sig. W.: Cola Debrot: Op korte termijn zie ik eenheid Antillen niet zit-
ten. Amigoe 25.VIII.1973, p. 9, portr.

Wong Fong Sang, R & Sanches, R.: Surinaamse zangvogeltjes. Sur. Mag. 1974,
2, p. 16-19, 5 figs. incl. 3 col. ones bij Mrs. M. Rubenstein.

Wood, Richard: The English loanwords in Papiamentu. NWIG 48, 1971, p.
173-189. â€” A.J. Maduro: Enkele opmerkingen . . . 48, p. 190-192.

Wooding, Ch.J.: Winti. De Gids 133, 1970, 9, p. 286-288.

Wygodzinsky, Petr.: Sobre alguns Reduviidae da regiao AmazÃ©nica (Hemipte-
ta). Rev. Entomologia 19, 1948, p. 557-564, 17 figs. (incl. Surinam bugs)

Yang, Suh Yung & SoulÃ©, Michael & Gorman, George C.: Anolis lizards of the
eastern Caribbean: A case study in evolution. I. Genetic relationships, . . . of
the roquet group. Systematic Zoology 23, 1974, 3, p. 387-399. (incl. specimens
trom Bonaire)

Ykema-Steenbergen, Rie: Het gaat de Antillen voor de wind. De rijksgedachte
grocit maar langzaam . . . E/seviers Weekblad 8.11.1958, p. 5, 5 figs.

Young, Frank N.: Two new species of Hydrodessus from Suriname, with a key to
the known species (Coleoptera: Dytiscidae). Stud. fauna Sur. 12, 1970, p.
152-158, fig. 190-199.

Zeekoe, zeldzaam zoogdier in de wereld. Nieuw Suriname 26, 1976, 11, p. 9.
(Commewijneriver 12. VII.1976)

Zeil, P. van: De ekonomiese situatie, Kontakto Antiyano 8, 1976, 1, p. 25-27,
29-31, 33-39.

Zibrowius, Helmut: Les espÃ©ces mÃ©diterranÃ©ennes du genre Hydroides
(Polychaeta Serpulidae). Remarques sur le prÃ©tendu polymorphisme de Hydroi-
des uncinata. TÃ©thys 2, 1970 (1971), 3, p. 691-745, 64 figs. (incl. Neth. Ant.
worms)
126 BIBLIOGRAFIE

Zimmerman, L.J.: Geen sprookjes. De Gids 133, 1970, 9, p. 328-332.
(Surinam economy)

Zit er olie in Surinameâ€™s bodem? Hangalampoe 1, (1974), 5, p. 24-29, 8 figs.

Zonneveld, J.I.S.: Geomorphology. In: Fre/d Guide National Park Washing-
ton, Bonaire; Stinapa 9, 1975, p. 21-26, 6 figs.

Zonneveld, J.I.S.: Preliminary remarks on summit levels and the evolution of
the relief in Surinam (S. America). Verband. Kon. Ned. Geol. Minbouwk.
Gen. 27, 1969, p. 53-60, 2 figs.

Zuster Stephana over modern kloosterleven. A migoe 16.1.1971, p. 9, portr.

Zusters van Schijndel halve eeuw op Curacao. Amigoe 7 & 10.VIII.1970.

Zwaarste wateroverlast sinds 20 jaren op Curacao door regenval. Beurs
3.XI1.1971, ill.

Zwart, K.W.R.: Entomology. Report 1968 Centre Agr. Res. Surinam, Ce/os
Bull. 8, p. 18-20, fig. 4. (rice borers and their parasites)

Zweeden, A.F. van: Suriname op tijdbom. N. Rott. Crt. 2-3, 9-10, 18 &
23.V1.1970. Handelsblad 8.V1.1970.

Zweeden, A.F. van: Surinameâ€™s toekomst ligt in de landbouw. Handelsblad
13.VII.1970.

Zweeden, A.F. van: Suriname: meer dan geld alleen. NRC/Hand. 28.111.1975,
7.

P.W.H.
F.E.R. DERVELD

POLITICAL AND ECONOMIC MOBILISATION AND THE
ARWAK-CARIB RELATION IN SURINAM

Introduction

Bernharddorp

The place of the village in the national economy

Attempts of the political parties to mobilize the Indians of Bernharddorp
Effects of mobilization on the Arwak-Carib relation

Notes â€” References

The present paper is a case-study of different groups within a
developing national unity (Surinam). In this development pro-
blems arise which can be analysed according to concepts common
in the literature on the subject such as, the process of nationbuil-
ding, integration, modernisation and mobilisation. This paper
illustrates the general problems of the relationship between inte-
gration and mobilisation. We have tried to find out the inter-
vening variables that play a part in the process. This brings us to
an anlysis of interests, which are ordered with the help of the two
concepts of Locals vs. Cosmopolitans, and according to ethnical
varieties. |

Like most Caribbean societies, Surinam can be regarded as a plu-
ral society.2 The two largest groups that, up to now, have alterna-
tely determined the politics of this society are the Creoles, des-
cendants of negroslaves, and the Hindustani, descendants of in-
dentured labourers from India.

Besides the two ethnic groups mentioned above, there are the
Javanese (descendants of indentured labourers too) as the third
largest group. The remaining smaller groups of the population,
Chinese, Bush-negroes and others, find themselves caught be-
tween the rival interest of the two largest groups. This paper deals
with an American-Indian community (henceforth to be referred
to as â€˜Indianâ€™). In some villages in Surinam the Indian population
is lagging behind in development. Internally these communities
are heterogeneous; nationally they find themselves in a field of
tension between the two main groups, the Creoles and the Hin-
dustani.

127
128 F.E.R. DERVELD

Bernharddorp may serve as an example of a mixed village, in
the sense that, in the village, Arwaks and Caribs live together.
These tribes have been fighting each other within living memory.
Only after the coming of the Europeans did the wars between
them come to an end.3 Still, these memories of war are apt to
loom up whenever the social-structural configuration within
which they interact gives rise to them.

After a short discussion of the village, we will deal with the eco-
nomic involvement of the village in the national economy, and
the efforts of the political parties to mobilize the Indians. Finally
we shall discuss â€˜the effect of the economic involvement and poli-
tical mobilization on the Arwak-Carib-relationâ€™ .

BERNHARDDORP

Bernharddorp lies about 15 miles from Paramaribo and about 8
miles from the bauxite mines of Billiton and Paranam. Geo-
graphically the village is not isolated. In the north the village is
bordered by land held on long lease by private persons and by land
granted to Suralco (a bauxite-mining corporation). Suralco also
borders the village in the east. The western and southern borders
are formed by proprietary rights and/or hereditary tenures (not
held by Indians, but mainly by Creoles and Hindustani).

The first Bernhardvillagers, Caribs, settled here, according to
their account after they have been driven off the land by the in-
habitants of Para. J.W. Gonggryp, then forester in the area, gave
them permission to settle there.4 From some oral accounts it
could be concluded that the settlement took place about 1915.5

In the opinion of the government the settlement of the Bern-
hardvillagers at this place was illegal in view of a letter addressed
to the Indian Union in 1951, allotting about 220 acres of land to
Bernhardvillagers (29 grown men), which ended the illegal occu-
pation of the land (the letter speaks of â€˜able-bodied menâ€™). The
land was parceled out into 23 agricultural lots, being about 106
acres in area, i.e. an average area of about 4.5 acres for each field
and a housing area of 12.1 acres comprising 32 yards, i.e. 2.3
acres for each yard. It can be safely assumed that these 23 lots we-
re assigned to householders, although the total number of house-
holders is rather to be inferred from the 32 yards.

The total population of the village in 1951 can, by these and
other data be estimated at about 120 persons, split up in 32,
mainly Carib families.6
ARWAK - CARIB RELATION IN BERNHARDDORP 129

At the time the main means of subsistance of the Caribs were
the cassave and its products, while wickerwork and pottery provi-
ded them with a subsidiary income. A small number, about 5
men, could be employed by the government, though irregularly,
to convey sleepers for the maintenace of the railway.

Since 1951 the population of the village has been increasing
because of :

1. the coming of the Arwaks in 19557

2. immigration from other Carib settlements
3. immigration from Paramaribo

4. birth.

On the first of January 1969, the village counted 605 inhabi-
tants (see Table 1). They were divided over 89 households (see
Table 2).

Table 1

Population of Bernharddorp, January 1, 1969

Arwaks 170
Caribs 310
Mixed people 87
Creoles 35
Others 3
Total 605

Mixed are those Bernhardvillagers whose parents are Arwak and
Carib, Carib and Creole, Arwak and Creole or Arwak and Chinese.

By a household we mean a family-unit having cooking-accomo-
dation of its own, and with a grown man or woman providing for
the material maintenance of this unit.

THE PLACE OF THE VILLAGE IN THE NATIONAL ECONOMY

The Ten Years Program (1955-1965)8, by which the Surinam
government tried to attain a planned development of Surinam
comprised a.o.: intensification of existing service (the geological
mining service, the national forest administration): at the same
time new services were created e.g. the service (administration) of
waterworks. These services operate mainly in the interior and pre-
130 F.E.R. DERVELD

ferably employ workers who are familiar with the existing wor-
king-conditions. So Indians have been recruted, and among them
inhabitants of Bernharddorp.

Suralco of Paranam, a Surinam-based American company,
extended its activities. Since Bernharddorp is situated close to the
mines, some inhabitants could find employment there.

The miners form one of the best paid categories of workers in

Surinam, as compared with other categories (see table 2). They
are organised in trade-unions. By way of these unions, by the me-
dia, and through contacts with workers from other ethnic groups
coming from the capital, these miners like the labourers em-
ployed by the goverment, are getting informed of the political
developments in Surinam. They are in contact with the political
leaders from the Indian ranks.

The vicinity of the village of â€˜Onverwachtâ€™ (about 3 miles to
the south), a Creole-community which is the main village of the
Para-district in which Bernharddorp is situated, as well as the
vicinity of Paramaribo bring the villagers into contact with Creoles
and other ethnic groups; thus they can compare their own habits
of living and dwelling.

Following Robert K. Merton? we call the miners and the other
government employed labourers â€œCosmopolitansâ€™ as opposed to
the other category of Bernhardvillagers, the â€˜Localsâ€™, whose frame
of reference is mainly determined by the village and who are
influenced mainly by the villagers.

The two categories differ in â€˜basic orientationâ€™. The Cosmopo-
litans refer to national and international frameworks, whereas the
Locals refer to the local situation. The difference in â€˜basic orienta-
tionâ€™ is, according to Merton, connected with the following as-
pects: (1) the structures of social relationships in which both types
partake, (2) the ways and means by which they reached their cur-
rent position within the influence-structure, (3) the use they
make of their current status to influence others, and (4) their
communicative behaviour.

Only the criteria named under (1) and (4) have been used to
classify the inhabitants of Bernharddorp.

The difference between Cosmopolitans and Locals should not
be taken as absolute. Rather, both categories intermingle. For our
purpose, however, this categorisation has proven useful. Over
55% of all householders we count as Cosmopolitans, the others
we define as Locals.
ARWAK - CARIB RELATION IN BERNHARDDORP 131

Two cases;

case 1 (Carib, Cosmopolitan) :

P. works in the mines, is a member of the union, and also in the committee of
the local soccerclub. At first he lived in the capital. But living became too ex-
pensive there, he says. In his house, built of durable material, one finds a porta-
ble radio. P. speaks quit a bit of Dutch, can read and write. P. is in close contact
with the village-teacher, and with political leaders from the capital.

case 2 (Arwak, Local):

S. has fields, about 18 miles south of Bernharddorp. To cultivate them, he goes
there regularly with his wife. Back in the village, he manufactures traditonal
utensils. S. inhabits a house built of traditional material. He does not speak
Dutch, and hardly ever leaves Bernharddorp, except to cultivate his fields. These
fields are situated within a homogeneous Arwak-society.

Not all inhabitants of Bernharddorp got involved in the increased
economic activities of Surinam. For the older villagers, the lang-
uage formed a barrier. They had had no education and never
lived in the capital. For their living they depend either on agricul-
ture and other traditional activities or on help from their chil-
dren.

Table 2

Householders and their occupations of Bernharddorp, January 1969

Arwaks Carths Creoles Others â€” Total

Sector

Mining
Governmentservice

Private enterprises 2 5 0 1 8
(mining excepted)
Agriculture and traditio- 9 5 l 0 15

nal occupations
Unemployed

As a consequence of their better financial possibilities and their
changed frame of reference, the Cosmopolitans (Arwaks and Ca-
ribs) compare their way of living and dwelling10 with that of the
Creoles of Onverwacht and with that of other labourers they come
132 F.E.R. DERVELD

into contact with, either at their work or in Paramaribo. As a re-
sult, they feel discriminated in certain aspects:
1. Their water supply is insufficient, while watermains to the ca-
pital run right through their village.11 The Creoles of Onver-
wacht are better supplied with water.
2. The village lacks electricity. The electricitv-mains end about 3
miles to the north of the village. The inhabitants of Onverwacht
do have electricity, as they say. This lack is felt the stronger since
part of the Cosmopolitans lived in Paramaribo and therefore have
become used to these facilities.
3. The Bernhardvillagers, the Cosmopolitants in particular, are of
the opinion that the village-chief (the captain) does not advocate
the cause of the villagers strongly enough with the government.
Especially the facilities named under 1) and 2) the chief has not
been able to attain. They compare their chief with o.a. the Djuka
Granmans (chiefs of the Djukaâ€™s). Moreover, they believe their
chief to be a tool of the mainly Creole government.
4. The land (the village-area) is not their property. The Cosmopo-
litants are striving hardest to attain the land as property for the
Indians of Bernharddorp, since they have built houses of durable
material in the village.
5. For the aged and the needy villagers not much is being done.
6. Building-corporation are using parts of the village-area to dig
up sands for housing and road-construction. The villagers see that
their already scarce fields diminish even more because the fertile
upper soil is taken away and deep holes are left, which renders the
land useless.

Because of this, for the Indians of Bernharddorp negative result of
the comparison between their material situation and that of other
groups of population doing the same work, this group (and
especially the Cosmopolitans among them) is experiencing a fee-
ling of relative deprivation. This led to joint actions of the Cos-
mopolitans (Arwaks and Caribs) in order to change their situa-
tion. In all three meetings organised in the village, the issues
mentioned under 1) to 6) were discussed. During one of the mee-
tings a committee was set up, consisting of two Caribs and one
Arwak (Cosmopolitans). They would accompany the village-chief
to the Minister of the Interior and help him plead for the facilities
which the village thought necessary.12 Besides they have tried to
get their village-chief replaced, but this has failed partly because of
government-intervention. 13
ARWAK - CARIB RELATION IN BERNHARDDORP 133

As announced above, we can try to describe this whole devel-
opment in terms of mobilization.

We have chosen the distinction between Cosmopolitans and
Locals mainly in order to describe the autonomous character of
the processes of mobilisation. In general we might say that the
autonomous processes of mobilisation]4 are latent functions of
the initiated process of modernization!5 (as in our case the Ten
Years Program). The economic development in Surinam, has
unintentionally initiated a mobilisation-proces and accelerated
the process of the Indians getting conscious of their situation. 16
Part of the Bernhardvillagers became conscious of their being a
neglected minority group â€” relatively deprived as they are.
This resulted in actions!7 to improve their situation. To achieve
this, Arwaks and Caribs are cooperating closely; both groups of
Cosmopolitans are interested in the improvement of the material
and social situation of the village. 18

In another respect, concerning the use and distribution of the
scarcely available fields, the Cosmopolitans are not united. For
the Caribs still foster the idea that the fields are theirs, and that
the arrival of the Arwaks has partly robbed them of their fields;
increasingly however, the Cosmopolitans think and feel that all
Indians of Bernharddorp together are the victims of the govern-
ment policy. This is apparent during the village-meetings. 19

Among the local Caribs, the idea that the Arwaks robbed them
of their fields is felt strongly, as they are more dependent on the
fields than the cosmopolitan Caribs, and less orientated towards
the national political scene. One does not find portable radios
and t.v. sets in their traditional houses. Many of them are out of
work, in the sense that they have no fields to cultivate nor ear-
nings from labour. They largely depend on help from their child-
ren.20

Although even friendly relationships do exist between Arwaks
and Caribs (Cosmopolitans) since they take the same buses to and
from the mines and work in the same shifts and the same govern-
ment services, the Locals and Cosmopolitans greatly differ con-
cerning the appreciation of the village-chief.

Unlike the Cosmopolitans, the Locals, in particular the Caribs
among them, support the village-chief, because of the following
reasons:

a. Carib Locals, who are generally older than Cosmopolitans (see
Table 2) elected the Captain in the past.21
4. In their opinion they owe the land, as far as they have any, to
134 F.E.R. DERVELD

the Captain.22 The Arwak Locals share this opinion.

c. More Carib Locals than Carib Cosmopolitans refer to their
relationship (in the classificatory sense) with the village-chief,
who is counted among the family of the village-founders.

d. A small number (about five) of them are â€˜political associatesâ€™
of the captain. They recieved some government support for their
aged, in the form of food-rations.

e. Soms of them are apprehensive of the â€˜pedantryâ€™ on the part
of the Cosmopolitans. It is especially those belonging to the â€˜in-
telligentiaâ€™ who behave very tactlessly at meetings, and reproach
the older villagers, for the most part Locals, for being backward in
some respects.23 Arwak Locals share this feeling of irritation.

It may thus be concluded that, partly as a result of government
activities within the scope of the Ten Years Program (a mobilisa-
tion process) and through largescale activities on the side of priva-
te companies, more Bernhardvillagers have come to play a part in
the national economy.24 On the one hand this had led to the for-
mation of two categories of villagers, Cosmopolitans and Locals,
transcending the difference between Arwaks and Caribs, and ha-
ving a neutralising influence on these differences. On the other
hand, the contrast between the two categories had deepened.

We have given a short outline of the way in which the autono-
mous process of mobilisation has had its impact upon two groups
being part of the ethnic variety of Surinam and interacting within
one larger society. This process has resulted in the formation of
two categories, Locals and Cosmopolitans each having its own
frame of reference and horizon. This contrast we related to the
different ways in which the two categories are influenced, causing
the relative deprivation of one category. Possibly this is partly a
difference in modernity .25

In addition we showed how the new difference in interests in-
terfered with the existing contrast between Arwaks and Caribs.
How this configuration of interests and new forms of reference be-
haviour relates to willful attempts of intended mobilisation made
by the national political parties, will be our next issue.
ARWAK - CARIB RELATION IN BERNHARDDORP 135

ATTEMPS OF THE POLITICAL PARTIES TO MOBILIZE THE
INDIANS OF BERNHARDDORP

On may 30, 1949,26 universal suffrage took effect in Surinam.
Since there were no further restrictions attached to the use of this
right except for a minimun age of 23, each vote counted. Not all
political parties were aware of the importance of the Indian elec-
torate, or as fas as they were, it may be assumed that the cost of
mobilizing the Indians to their side was too high in proportion to
the number of votes that might become available.27

The political parties are rather organised interest groups, for-
med around various leading political personalities. Party forma-
tion takes place along ethnic and religous lines. 19

It was not until 1963 that the N.P.S. (National Party of Suri-
nam, supported by the Creole lower classes) realized how impor-
tant the Indians were, whereas up to now the V.H.P. (The Pro-
gressive Hindustani Party) drawing its votes from the Hindustani
population, did not show any interest in the Indians.

Greater interest in the Indians of Surinam was shown by the
leader of the S.P.D. pocse Democratic Party), even before he
was active in politics.2

The P.S.V. (Progressive Party of the Surinam People), a party
mainly addressing itself to Roman-Catholic voters, also displayed
an interest in the Indians. The most important leader of the In-
dians of Surinam, Kiban,29 has been a member of this party, and
the P.S.V. had stimulated the foundation of the V.I.P., the Uni-
ted Indian Party led by Kiban, from the start. Both parties closely
cooperate. Most Indians have been baptised in the Roman Catho-
lic church.

Since 1963 N.P.S. did take some measures to mobilize the In-
dians of Surinam:

1. It stimulated the foundation of the S.E.P. (Surinam Union
Party) and placed Indians on the list of candidates, suggesting
that they stood a chance to become members of the States of Suri-
nam30 (the Parliament).

2. To leaders of the S.E.P. administrative jobs were offered in the
government administration. 31

3. The S.E.P. organized transportation for the Indians in the vi-
cinity of Paramaribo to combined S.E.P.-N.P.S. meetings.32

In Bernharddorp the following measures have been taken by
136 F.E.R. DERVELD

the N.P.S. (in particular by the party-members of the district ad-
ministration) :

a. The Captain was maintained,33 in spite of efforts of the Cos-
mopolitans to have him replaced.

4. Supposed party-sympathisers were nominated as govern-
ment-paid member of the district administration.

c. Five elder Bernhardvillagers, needy people and householders
(Locals), received food-rations by intercession of the Captain
(They were believed to be party members).

@. Party members from the district organized meetings and ma-
de speeches in the village.

Partly because of its Creole34 signature, the N.P.S.-S.E.P.
combination has hardly been able to mobilize support in this In-
dian community. Apparently, the costs to meet the demands of
the Cosmopolitans were too high for this party coalition. To rally
the Indians of Bernharddorp (especially the Cosmopolitans) be-
hind the aims, it will have to invest more. It is doubtful whether
this coalition is willing to make these investments, considering
the small amount of votes which the Indians as a group can offer.
(Especially the Bernhardvillagers)

The fact that the Captain, the village-chief, and the other
N.P.S.-S.E.P. affiliated villagers are Caribs (the leader of the
S.E.P. also being a Carib) lessened the inclination of the Arwaks
to vote for this combination. The Arwaks and especially the Locals
among them, see this coalition as a Carib affair, and one in favour
of the Creoles at that.

In 1967 six out of the 150-odd enfranchised villagers voted for
this party. The other voted for the Â§.D.P. of D. Findley (Locals
and Cosmopolitans). The political leader of the $.D.P. (who, be-
fore the election, was in the opposition) had promised the Cos-
mopolitans during a campaign-meeting in the village that he
would fulfill the demands and desires of this group, if he got
their votes.

Apart from this promise, he used an ideology which pleased
both Locals and Cosmopolitans. That is to say, Findley joined in
the anti-Creole sentiments which live}} among the Indians,
â€˜whatever the costs, we have to prevent the negroâ€™ (i.e. Pengel,
then leader of the N.P.S.) â€˜from entering once again upon the
political stageâ€™. The disillusion was great when Findley formed a
coalition with the N.P.S. â€˜He had promised us not to cooperate
with that negro. We voted for him, and now he does cooperate
with the negro.â€™

The means, used by the P.S.V.-V.1.P. coalition to mobilise the
ARWAK - CARIB RELATION IN BERNHARDDORP 137

villagers were the following:

1. Kiban, the leader (Carib), paid visits to cultural manifesta-
tions, such as death-feasts after collective labour (masiro) and ini-
tiation rituals (ants-test). At those occasions he made speeches and
denounced the suppression by other ethnic groups.

2. On Christian holidays (most Indians are Roman-Catholics)36
Kiban made speeches in which he, together with the head-master
of the Roman-Catholics preparatory school who is on the board of
the P.S.V.37, summoned the Indians to unite.

3. Assistence and advice were given to the Cosmopolitans who
tried to have the village chief â€” in their eyes a tool of the Creoles
â€” replaced.

4. Indians were placed on the P.S.V.-list of candidates and it was
suggested (but less so then the N.P.S.) that they might become
members of the States. 38

The Arwaks had mixed feelings about the activities of Kiban
and the headmaster; especially the Locals feared a growing and
strengthening Carib-domination of the village because of Kibanâ€™s
actions. At the 1967 elections, the P.S.V.-V.I.P. coalition had lit-
tle succes, at a national level as well as in Bernharddorp. Kiban
was too closely associated with the Cosmopolitans, whereas the
Arwak Locals considered Kiban and the V.1.P. to be a Carib af-
fair.

A second reason was that the help given by Kiban to the Cos-
mopolitans did not lead to the desired result. Rather, the chief
has strengthened this position with the help of the Locals and the
government. Moreover, the Cosmopolitans realised that the
V.I.P.., which on an national level cooperated with the P.S.V.,
did not offer too many possibilities to improve their situation.

During the visit of two members of the Dutch Royal Family to
Surinam in 1966, a clash occurred in Bernharddorp between the
P.S.V.-V.I.P. coalition and the N.P.S.-S.E.P. coalition and their
respective supporters. Until then it had been customary for the
captain of Bernharddorp (who is also the chief of some smaller In-
dian villages in the vicinity) to make for a meeting-place together
with his Indian fellow-villagers. The place of meetings had pre-
viously been chosen by the district administration. The Indians
would then array themselves in the traditional costumes for the
occasion.

This time the chief was requested to go to Onverwacht, the
nearby Creole settlement, to welcome the distinguished guests.
The Cosmopolitans, however, dissuaded the chief must strongly
from complying with the request. â€˜We are no negroes. The village
138 F.E.R. DERVELD

is on the way to Onverwacht. The couple could easily stop at
Bernharddorp. We are not inferior to the negroes.â€™ The Captain
said that he had to fulfil his duty towards the government by
whom! had been appointed. So he set out, together with some
ten Bernhardvillagers, mostly elder Carib-Locals. Beforehand,
Cosmopolitans â€” the intelligentsia â€” with the help of Kiban,
had written a letter to the district administration, in order as yet
to achieve that Bernharddorp would be a stop along the route of
the princely couple. The administration had answered that, con-
sidering the little time available, it was necessary to concentrate
the activities of welcoming the princely couple.

The Cosmopolitans convoked a meeting to vote about the dis-
missal of the captain. When the captain learned that Kiban was
invited too and would be one of the speakers, he did not appear
and had the meeting broken up by the police.39 The reason he
had given for invoking the help of the police was that strangers
were convening in the village without his consent,40 endangering
law and order.

Then the head-master of the Roman-Catholic preparatory
school offered the school building as a meeting place. There it
was decided that the dismissal of the Captain would be put to the
vote in a week.

During that week, the Captain did not rest. He seems to have
visited all the houses of Bernharddorp, in daytime when the Cos-
mopolitans were out at work, and he rallied the villagers behind
him. His arguments were the following:

a. He pointed to the â€˜rebellingâ€™ intelligentsia who, in his opi-
nion, raised unrest in the village; thus making use of the discon-
tent, especially among the Locals, concerning the behaviour of
these Cosmopolitans.

5. He appealed to his kinship relation with the Carib-Locals.41

c. He stressed his merits in the past; especially the fact that he
had been able to attain a legal basis for the settlement of the In-
dians at Bernharddorp was made the most of.

d. He pointed to the five villagers for whom he had organised
help from the government.42

Thereabove, the captain was certain of help from the district
administration. The district commissioner had been invited to the
meeting to see to it that the vote took place legally. However, he
did not appear.43 When during the meeting the vote was held,
no majority was found in favour of the removal of the Captain.
The P.S.V.-V.I.P. coalition backed by the Cosmopolitans who
had been asked for help by this coalition had been defeated by
ARWAK - CARIB RELATION IN BERNHARDDORP 139

the N.P.S.-S.E.P. coalition, backed by the Locals and the district
administration. The position of the captain had been streng-
thened. When at later meetings Cosmopolitans blamed him for
doing nothing for the Indians, he answered referring to the vote
about his removal: â€˜I was willing to resign, but you did not want
me to go, did you?â€™

This survey of processes of intended mobilisation, set in mo-
tion by the political parties, shows that the relation between auto-
nomous mobilization and intended mobilization has led to a ra-
ther complex structure of interests. This calls on efforts by the cen-
tral political institutions which they are far from being able to
meet. The autonomous processes of social differentiation44 can
run ahead of attempts at and processes of integration.

Here the internal dilemmas to which processes of mobilisation
lead, are shown in their twofold meanings.

Based on this systematic point of view we can summarise the de-
velopments described above according to Van Doorn45 when he
rightly points out that â€˜mobilization in these societies does not
lead at all to a close-ranks-march to new horizons; rather it leads
to an intensification of social tensions, manifested without the
possibility of being solved within a larger context.â€™

EFFECTS OF POLITICAL AND ECONOMIC MOBILISATION
ON THE ARWAK-CARIB RELATION IN BERNHARDDORP

The development of the Surinam economy (especially of its
structure of employment) has shown an enlargment of the ser-
vice-sector, as a result of the activities of the government within
the context of the Ten Years Program.46 At the same time47 pri-
vate industries have increased their investments and activities in
the country. Because of their specific abilities and experience, the
Indians of Bernharddorp could be employed as labourers in some
services of the government. Since the village lies at a convenient
distance from the bauxite mines, Indians of the village could be
called in as miners when the bauxite company increased its pro-
duction.

This development is another reason for the formation of two
categoriÂ«s in the village as we pointed out above. Joint interests of
Arwaks is told with strongly anti-Carib feelings. There is the
indeed, the Cosmopolitans are the ones who can (through their
contacts at work and through the media) compare their situation
with that of other groups of the population.
140 F.E.R. DERVELD

It is possible that, through their contacts with other groups of
the population and through the media (part of the villagers lived
in town) the Cosmopolitans have been exposed to a creolising in-
fluence. On the other side are the Locals â€˜too poor to be mobi-
lisedâ€™48 (they do not take part in the national economy; they are
characterised by a so-called subsistence economy).

The Locals have no opportunities to compare their situation
with others than their fellow-villagers living under the same cir-
cumstances. They are relatively older, are illiterate, speak Suri-
nam poorly, and hardly any Dutch. They are dependent on the
fields of Bernharddorp or have no work (fields).

In this category the contrast between Arwaks and Caribs still
has its greatest impact. When the author was with the Arwak-Lo-
cals, as a participant observer he could, at the end of every period
of collective labour (bercareâ€™ masiro) in a homogeneous group,
record many myths,49 told in a highly emotional way. The myth
of the infamous way in which the Caribs originated from the
Arwaks is told with strongly anti-Carib feelings. There is the myth
of Iurobudie, the hero of the Arwaks in their way against the
Carbs, Ais heroic deeds are thay aempiasised andâ€™ he author gor
the impression that his myth in particular served as an outlet for
the circumstances in which the Arwak-Locals live. The myth of
Kalioio (the goddess of manioc, fertility) who makes the land
abound in fertility and manioc, is typical of these stories.

The Carib-Locals, a homogeneous group, do not so much feel
like ventilating their grudges against Arwak-Locals. The cowardly
behaviour of the Arwaks in the past is only mockingly pointed at.
The shortage of fields is ascribed to their arrival.

The Cosmopolitans tried te make the Locals aware of the situa-
tion of the Indians in the whole of Surinam and thus to win the
Carib and Arwak Locals over to their side. The lattersâ€™ interests in
the village, their orientation and their fear of the Cosmopolitans
whose pedantic ways they satirise, are further reasons why an al-
liance between the Locals and Cosmopolitans does not seem pro-
bable for the time being.

The efforts made by the political parties to mobilise the In-
dians have brought out the contrast between Cosmopolitans and
Locals>0 more clearly. The struggle over the removal of the Cap-
tain brought the two categories face to face. The Cosmopolitans
were defeated. 51

Thus the basis of cooperation between Cosmopolitans and Lo-
cals has become even less solid. The shortage of land, which
comes out most clearly in the relation between Arwaks and Ca-
ARWAK - CARIB RELATION IN BERNHARDDORP 141

rib-Locals, cannot be projected outside the village and submitted
to formal bodies of Government. Locals and Cosmopolitans do,
however, have anti-Creole sentiments in common and do give
vent to them.

The conclusion can be drawn that the activities of the political
patties have not contributed to a weakening of the contrast be-
tween Arwaks and Caribs. The economic and political mobilisation
has resulted in a codperationd2 between Cosmopolitan Ar-
waks and Caribs in order to realise their common interests. Ano-
ther result has been that the contrast between Arwaks and Caribs
in this category has weakened, while it is still being felt within the
category of the Locals.

NOTES

1. Material for this paper has been collected during the period September 1968
till April 1969. â€” The author is indebted to Dr. S. de Groot, Dr. P. Kloos,
Prof. dr. A.J.F. Kobben, Dr. R. Kroes and Dr. J.G. Lulofs for their stimula-
ting comments.

2. Seee.g.: den Hollander, 1966; KÃ©bben, 1967 ; van Lier, 1971.
3. See: Buve, 1966.

4. Older inhabitants of Bernharddorp are used to speak of â€˜Gonggrijpâ€™ when
they mean their own village.

5. The first inhabitants of Bernharddorp were employed at the construction of
the railroad (which has been closed by now).

6. However, there have been mixed marriages between Arwaks and Caribs in
Bernharddorp from the beginning.

7. It was not until the middle of the fifties that separate Arwak-families settled
here.

8. Van Lier (1971, p. 300) points out that the social circumstances of the Suri-
nam population have improved considerably during the period between
1955, the starting year of the first Ten Years Program, and 1968. The per ca-
pita national product (against factor costs) has risen by 34% during that pe-
riod.

9. See: Merton, 1964, p. 387 ff.
142
10.

13.

14.

16.

1

18.

19.

20.

21.

22.

24.

25.

F.E.R. DERVELD

Creoles of Onverwacht (labourers) and labourers from other ethnic groups
(from their field of employment) coming from the capital, function as a com-
parative group of reference.

. The only watertap of the village is in the school and can hardly be reached by

most of the villagers.

. See: Merton, 1964, p. 235 ff.; also Runciman, 1966, p. 9-33, and Gurr,

1972, p. 59-154.

We have not been able to record the result of the meeting; our fieldwork was
over before that time.

The Ten Years Program should be understood as a process of mobilisation as
defined by van Doorn, 1973.

. Used here in the sense of Merton, 1964, p. 19-84.

Elsewhere van Doorn, 1973, p. 121, points at this process too. See also:
Kroes, 1974, p. 121 ff.

See further on: the Bernharddorpers (Cosmopolitans) resist a government
decree.

One should keep in mind that the Cosmopolitans possess the financial means
to become consumers of these provisions (running water and electricity).

See: van Lier, 1971, p. 296.

A small number of villagers (five) are, because of their membership of the
Surinam Union Party being supplied by the government with food-rations.

The present Captain was choosen at the time because he spoke Dutch and Su-
rinamese, could read and write, and had made promotion in the mines (Sur-
alco). Moreover he is a descendant of the Carib family that founded the villa-
ge, and which still is one of the most extensive kinship-groups of the village.

The Captain allots the Indians (Arwaks and Caribs) who want to settle in the
village a plot â€” if available.

. E.g. they stress the fact that it was the government who causes the shortage of

fields, not the arrival of the Arwaks, as the Carib Locals think. The support of
the Locals to the village-chief (Torban) is also openly denounced as being
backward.

In no way we would like to claim here that the Ten Years Program has suc-
ceeded in all respects.

Van Doorn, 1971, p. 121, is, in our opinion, quite right when he points out
that as a rule it is incorrect and based on a misunderstanding to construct a
contrast between modernisation (including mobilisation) and traditionalism.
Thisis only partly a matter of modernity.
26.
27.
28.
29.

30.

31.

32.

53:

34.
35.

36.

37.

38.

39.
40.

41.

42.

ARWAK - CARIB RELATION IN BERNHARDDORP 143
See: van Lier, 1971, p. 293.
Seee.g.: Warren & Uphoff, 1971, p. 187 ff.
For more details see: K/oos, 1971, p. 243 ff.
Fora more detailed description of Kiban, see: K/oos, 1971, p. 243 ff.

See also: K/oos, 1971, p. 245. (Usually they were put on ineligible places on
the list of candidates.)

Since 1958, the N.P.S. has continuously been a party in office; after the elec-
tion of 1962 it recruted â€˜N.P.S. -orientedâ€™ leading Indians for functions in
the government administration.

We attended such a mass-meeting, with flags in the party-colour, par-
ty-songs, a speech by the chairman of the local committe, applause. After
that, A., a Carib (S.E.P.), took the floor: Comrades, | did not know that the
party didso much for us, but now that | am a member, I daily experience the
blessings she works... A. isacivil servant.

During a conflict between the villagers and their chief, the Cosmopolitans
took the initiative to remove the chief from his office. With the help of the
district-administration (N.P.S.) he succeeded in maintaining his position.

See: K/oos, 1971, p. 238 ff.
See: Derveld, 1972.

See: K/oos, 1971, p. 44.

We attended the Christmas-celebration in 1968. The event was organised
by the head-master, in behalf of the schoolchildren and their parents. Ki-
ban had been invited and began his speech in the Carib tongue, pointing
out the bad position of the Indians in the village. He hardly had finished
his first sentence, when the meeting, held in the open, was rudely distur-
bed. The Arwak parents who attended (and did not understand a word of
Kibanâ€™s speech) remarked to the author not without humour: Even our
Good Lord resists the gibberish of Kiban, when a tropical downpour ended
the meeting.

See also: K/oos, 1971, p. 245. (They had, however, ineligible places on the
list of candidates.)

The Captain is responsible for law and order in the village.
The head-master is a member of the central committee of the P.S.V.

For a discussion on the kinship-system among the Caribs, see: K/oos, 1971,
p. 131 f. For the Arawak Locals, too, he used a kinship terminology.

The Captain made believe that he often visited the Minister of the Interior
(the Prime Minister).
144 F.E.R. DERVELD

43. The absence of the District Commissioner must be regarded as support to
the Captain. It is not surprising that the district administration of Para is
backing the Captain. Resulting from the fact that many offices during the
N.P.S. government (of Pengel) have been politicised, almost all public ser-
vants of the Para-district were supporting the N.P.S. The Captain is a par-
ty-associate and his staying in office was in the interest of the N.P.S. Go-
vernment.

44. See: Elias, 1970, p. 175 ff.

45. See: van Doorn, 1971.

46. See: van Lier, 1971, p. 300.

47. Expansion of Suralco with an alum-earth works (aluminum works).

48. See: Kibben, 1971, p. 126 f. Many authors emphasise â€˜povertyâ€™, and â€˜poor
social-economic circumstancesâ€™, as factors influencing mobilisation unfa-
vourably.

49. A. van der Wal, who did research work in a homogeneous Arwak communi-
ty, and with whom we discussed myths, affirmed my impression that the so-
cial-structural aspects of this configuration might well offer some explana-
tion.

50. Generally speaking, the attitude of the Locals towards the Cosmopolitans is
characterised by a certain ambiguity. â€˜Having regular workâ€™, as they say in
the village, gives one social prestige, also among the Locals.

51. The defeat of the Cosmopolitans can be explained from two reasons: a) part
of the Cosmopolitans could not be present, mainly because they had to
work in the mines and in the interior; b) a very large turn-out of the Locals.

52. The political parties served as a more or less formal channel along which to
bring these interests under the attention at a national level.

REFERENCES

Buve. R. 1966. Gouverneur Johannes Heinsius. Nieuwe West-Indische Gids 45,
p. 14-26.

Derveld, F-E.R., 1972. Problemen by het veldwerk. Sociologische Gids 19, p.
361-381.

Derveld, F.E.R., 1976. Bernharddorp; een samenleving van Arowakken en Ca-
raiben. In: P. Kloos (ed.), De Indtanen van Suriname (in press)

Doorn, J.A.A. van, 1971. Politieke mobilisering: een korte introductie. Socro/.
Gris 18, p. 114-125.
Table 3

Ages of householders and their occupations of Bernharddorp,
January 1969

Creoles and others are left out. â€” The greater part of these Bernhardvillagers
(Arwaks and Caribs who are working in het mines and in government service)
was to be found in the age-group of 20-50 years.

Carths
MinesG'- Part. Trad. Un-
ment empl] tals

Arwaks

Un- Trad. Part. G'- Mines
ment

1 = 15-20
â€” â€” â€” â€”_ 2 20-25 6
_ _ 1 1 1 25-30 12
= = = 3 30-35 10
â€”_ â€” 3 4 35-40 17
â€” 1 1 3 40-45 10
= = 45-50 7

1 â€” â€” 1 50-55

55-60
60-65
65-70
70-75

â€” bw

Table 4

Surinam census figures 1950 and 1964

Eindverslag Tweede Algemene Volkstelling Suriname 1958 dl.X; ABS:
Suriname in ciffers no. 33, 1967.

1964
Suri- % Para- %
name maribo

1950
Suri- % Para- %
name maribo

Creoles 74918 40.8 49870 69.7 114961 39.3 67544 61.4
Hindustani 63770 34.7 12857 18 112633 38.5 25457 23.1
Indonesians | 35949 19.6 3645 5.1 48463 16.6 7963 7.2
Chinese 2468 1.3 1822 2.5 5339 1.8 3869 3.5
Europeans 2626 1.5 1712 =Â«Â©2.4 4322 1.5 2197 2

Indians 18461 422 0.6 2979 1 1631 eS
Others 1703) (09 1094 1.5 2986 1 1342 1.2
Unknown 401 0.2 74â€”=CO0 Â§22 0.2 110) 0.1

71496 292205) 100) 110093 100

Totals 183681 100

Maroons 19180 27698 668
Amerindians 1700 4308 106

204561 324211 110867
146 F.E.R. DERVELD

Doorn, J.A.A. van, 1973. Met man en macht. Soctologische studies over maat-
schappelyke mobilisatie. Boom, Meppel.

Elias, Norbert, 1970. Was ist Soztologie? Juventa Verlag, Munchen.
Etzioni, A, 1968. The active Society. Collier-MacMillan; Free Press, New York.
Gurr, Ted Robert, 1972. Why men rebel. Princeton Univ. Press. New Jersey.

Hollander, A.N.J. den, Â¢.a., 1966. De plurale samenleving. Begrip zonder toe-
komst. Boom, Meppel.

Kelly, H.H., 1952. Two functions of reference groups. In: Swanson, Readings in
soctal psychology. Holt, Rinehart & Winston.

Kloos, P., 1971. The Maront River Caribs of Surinam. Van Gorcum, Assen.

Kloos, P. (e.d.). 1967. De Indianen van Suriname. E\ Dorado, Paramaribo. (in
press)

Kobben, A.J.F., 1967. Over het begrip â€˜plurale samenlevingâ€™. Mens en Maat-
schappy 42, p. 47-51.

Kobben. A.J.F., 1971. Weerstanden tegen mobilisatie. Socio/. Gids 18, p.
125-134.

Kroes, R., 1974. â€˜Nou gewoon actie weet je wel.â€™ Socio/. Gids 21, p. 121.

Lier, R. van, 1971. Samenleving in een grensgebied. Tweede Druk. Van Lo-
ghum. Slaterus, Deventer.

Merton, Robert K., 1957. Social theory and social structure. MacMillan,
London.

Merton, Robert K., 1964.

Nettle, J.P., 1967. Political mobilization. A sociological analyses of methods
and concepts. Faber and Faber, London.

Runciman, W.G., 1966. Relative deprivation and social justice. Routledge Ke-
gan Paul, London.

Warren, F. Ichman & Uphoff, Norman Thomas, 1971. The political economy
of change. University of California Press, Berkeley, Los Angeles, London.

F.E.R. Derveld, Fac. der Econ. Wet.
v.d. Rijksuniv., Postbus 800, Groningen.
CORNELIS CH.GOSLINGA

VAN SCHOOLOPZIENERS EN SCHOOLHOUDERS
OP CURACAO, 1819-1846

In de negende jaargang van De West-Indische Gids komt van de
hand van Mr.B.de Gaay Fortman een serie artikelen voor onder
de titel â€˜Curacao en Onderhoorige Eilanden 1816-1828â€™ waarvan
het laatste interessante bijzonderheden geeft over het â€˜schoolwe-
zenâ€™ uit die jaren. De zeer ter zake kundige schrijver zou het ons
zeker niet euvel hebben geduid, dat wij menen hierop enige aan-
vullingen te kunnen geven en een enkele maal zelfs een kleine
correctie te moeten aanbrengen, te meer waar Hartogs serie Ge-
schiedenis van de Nederlandse Antillen in dit opzicht geen verder
bronnenonderzoek bracht en dus weinig nieuw licht verspreidt.
Wij stellen ons daarenboven voor om het tijdsbestek enigermate
uit te breiden en het â€˜schoolwezenâ€™ van de kolonie â€˜Curacao en
Onderhoorige Eilandenâ€™ te bezien vanaf de eerste wetgeving op
dit gebied, het â€˜Provisioneel Reglement van 1819â€™ tot aan de Pu-
blicatie van 1846, die de samenstelling van de toen bestaande
Schoolcommissie ingrijpend wijzigde en daarmede een nieuw
tijdperk inluidde.

Met het herstel van de Oranje-dynastie en de komst van Gouver-
neur-Generaal Albert Kikkert viel naast een algehele bestuursor-
ganisatie ook het onderwijs onder de aandacht van de â€˜verlichte
despootâ€™ Willem I en zijn vertegenwoordiger in Willemstad. Deze
bemoeienis manifesteerde zich allereerst in de persoon van de
door de Nederlandse regering naar Curacao gezonden â€˜school-
houderâ€™ Gerrit Gijsbert van Paddenburg, die onder het toeziend
oog van de Gouverneur-Generaal een school oprichtte en voor zijn
werkzaamheden uit de koloniale kas een bedrag van f 2000 jaar-
lyks trok.

In verband met de oprichting van deze school benoemde Kik-
kert al vrij spoedig, op 11 maart 1816, een drietal opzieners: Ja-
cob Muller, predikant bi de Lutherse gemeente, Jacob Hendrik
Hudig, stadsgeneesheer en Haim Abinun de Lima, koopman.
Enige maanden later werd de pas in de West gearriveerde domi-
nee Balthazar Gerard Bosch van de Hervormde Gemeente aan dit
drietal toegevoegd. !

147
148 CORNELIS CH.GOSLINGA

De instelling van deze Commissie bewijst Kikkerts belangstel-
ling in het onderwijs. Reeds een jaar na zijn installatie zond hij
naar Den Haag een verslag dat wees op de uitzonderlik slechte
toestand van het Curacaose onderwijs. De uitzending van Van
Paddenburg â€˜ten einde het onderwijs op verbeterden Holland-
schen voet te brengenâ€™ was een onmiddellijk gevolg van dit ver-
slag. Helaas verantwoordde deze â€˜instituteurâ€™ niet aan de ver-
wachtingen. De Schoolcommissie begon zich spoedig ongerust te
maken over Gerrit Gijsberts zwakheid voor alcoholische versnape-
ringen, maar herhaalde waarschuwingen en vermaningen moch-
ten niet baten. In de loop van 1816 zag zij zich dan ook genood-
zaakt de Gouverneur-Generaal te adviseren de landsonderwijzer te
schorsen. Kikkert gaf aan dit advies gevolgd.2 Geschrokken
wendde Gerrit Gijsbert zich in een request tot de Koning, opdat
â€˜zijne suspensie mogt worden opgeheven en hij in zijne eer her-
steld.â€™ Willem I besliste anders. Hij werd bij Koninklijk Besluit
van 28 juni 1818 ontslagen. Zodoende raakte hij een voor die tijd
uitstekende jaarwedde kwijt, en de Schoolcommissie stond hem,
overeenkomstig het nieuwe Schoolreglement van 1819 niet toe
om privÃ© lessen te geven, daar hij gesuspendeerd en ontslagen
was. Een overigens verdienstelijkk man, mede-oprichter van de
Curagaosche Maatschappy tot Nut van â€™t Algemeen en auteur van
een Beschryving van het Eiland Curagao en Onderhoorige Et-
fanden werd daarmede het publieke leven uitgerangeerd. Een
vroegtijdige dood heeft deze bittere ervaring van korte duur doen
zijn.

Kort na de schorsing van Gerrit Gijsbert van Paddenburg ont-
vingen de vier schoolopzieners van de Gouveneur-Generaal de
uitnodiging om â€˜een plan voor het schoolwezenâ€™ te ontwerpen.
De wanorde in het eilandelijk onderwijs met zijn vele_pri-
vÃ©-schooltjes, de suspensie en het ontslag van de landsschool-
houder maakten het duidelijk, dat een reorganisatie hoogst nood-
zakeliyk was. De verwarring blikt duidelijk uit het groot aantal
privÃ©-schooltjes. Met de landsschool waren dit alle eenmansbe-
driven, meestal aan huis gehouden. George Kramer hield zulk
een school op Otrabanda. In 1818 bestond die reeds meer dan 40
jaar en telde toen omstreeks 20 leerlingen. David Rodrigues was
houder van een Joodse school op Punda met 30 leerlingen. De
Hervormde Gemeente hield een diaconieschool op het tegen-
woordige Wilhelminaplein, waar Lucas Hansz 60 en meer jongens
en meisjes baas moest bliyven. Dan waren er een aantal schooltjes
van kleinere omvang wat het vermoeden wettigt, dat hun houders
het onderwys als biyverdienste beoefenden: de school van
SCHOOLOPZIENERS EN SCHOOLHOUDERS OP CURACAO 149

J.M.Daal op Punda met hoogstens tien studentjes; die van Be-
noit la Coste, eveneens op Punda met minder leerlingen; die van
H. Westen op Pietermaai, eveneens met slechts een handvol scho-
lieren. Van twee scholen was de omvang wat groter. Frans Recao
hield op Otrabanda een school die door 15 4 18 leerlingen werd
bezocht en een kleurling, Christoffel Martin, had een druk be-
zochte school voor gekleurde en zwarte kinderen wier aantal mis-
schien wel tegen de 50 liep. In de loop van 1817 opende Pieter
Phoel â€” die zich later Poel noemde3 â€” een onderwijsinstituut
dat weldra omstreeks 40 leerlingen telde. Alles bij elkaar waren er
rond 1818 ongeveer 250 schoolgaande kinderen op Curacao. De
overgrote meerderheid was blank. Hoevelen naast dit aantal huis-
onderwijs genoten is niet bekend.

De kwaliteit van dit onderwijs was over het algemeen slecht.
Daartoe droeg zeker bij het feit, dat dikwijls volkomen onbe-
voegde lieden zich op dit beroep wierpen. Curacao werd toen-
maals als deportatieoord door het Moederland gebruikt met als
gevolg dat mannen van minder gunstige reputatie les gingen ge-
ven om aan de kost te komen. De Schoolcommissie had dan ook
herhaaldelijk reden om zich hierover te beklagen. Artikel 2 van
het hierna te bespreken Provisioneel Reglement trachtte de kwali-
teit van het onderwijs op te voeren met de eis dat de onderwyzers
â€˜de nodige kunde en bekwaamheid in het vak van onderwijs der
jeugdâ€™ bezaten en â€˜van een onbesproken gedrag waren.â€™

De schoolcommissie reageerde op Kikkerts verzoek met grote
voortvarendheid. Reeds in april van datzelfde jaar kon zy de
G.-G. een concept aanbieden. Dit werd naar Nederland gezon-
den waar het ongeveer een jaar lang door allerlei ambtelijke mo-
lens draaide om in september 1819 weer bij de Curacaose school-
opzieners terecht te komen, voorzien van een extract uit het â€˜Re-
gister der Handelingen en Resolutien van den Minister voor het
Publieke Onderwijs, de Nationale Niyverheid en de KoloniÃ©n.â€™
Bovendien was er bijgevoegd een â€˜Memorie van den Hoofd In-
specteur van het Middelbaar en Lager Onderwijs.â€™ Dit was een ze-
kere P.W. Sack, een snelle werker: zijn Memorie dateert van 7 ju-
li 1818. Zijn opmerkingen zijn echter vrijwel uitsluitend geinspi-
reerd door de zorg om de kosten van het Westindische onderwijs
in zoverre die ten laste van de koloniale kas zouden komen, zo-
veel mogelik te drukken. Pedagogische kwaliteiten ontbreken.
Sacks voorstellen kwamen neer op het volgende: de f 2000 die
Van Paddenburg als tractement had genoten, moesten worden
verhoogd tot f. 3000. Maar juich niet te vroeg, schoolmeester die
dit leest. Waartoe zullen die fÂ£ 3000 dienen? Voor de helft als
150 CORNELIS CH. GOSLINGA

tractement van vier â€” ja heus, vier â€” schoolhouders, terwijl de
andere helft â€˜ter bevordering van geheel het onderwijs op het ei-
landâ€™ moest dienen met uitzondering echter van wat â€˜de opbouw,
de inrigting en het onderhoud van schoollokalen zoude mogen
betreffen of vorderen.â€™) Daar de overheidszorg zich alleen maar
zou uitstrekken over die scholen die door de Schoolcommissie in
haar concept als landsscholen waren voorgesteld, leek het de
Hoofdinspecteur aanbevelenswaard om voor rekening van de
koloniale kas â€˜van jaar tot jaarâ€™ een schoollokaal te bouwen â€˜be-
vattende ieder lokaal zowel een geschikt en wel ingerigt school-
vertrek als eene behoorlijke onderwijzerswoning.â€™ Na vier jaar zou
dan het probleem van de huisvesting van leerlingen en onder-
wijzers zijn opgelost.

Ter verduidelijking van Sacks voorstel moet hier worden toege-
licht, dat de Schoolcommissie in haar concept voorstelde naast de
ene landsschool drie particuliere scholen tot landsschool te ver-
heffen.

Tot eer van Sack moet worden toegegeven, dat ook hi die
f. 1500 te verdelen onder vier schoolhouders â€” terwijl tevoren Ã©en
het ruime tractement van f. 2000 genoot â€” wel wat schraal vond.
Een klerk eerste klasse op een gouvernementskantoor verdiende
toen f. 900 tot f 1000 per jaar. Sack waagde het niettemin deze
lage salarissen te verdedigen met de opmerking: â€˜zoodanig in-
komen, hoe gering ook, geeft dit voordeel, dat aan den post toch
eenige vastheid en zekerheid van bestaan gegeven wordt en te-
vens, dat de schoolgelden minder kunnen gesteld worden.â€™ Om
het tweede gedeelte van deze opmerking te begrijpen diene als
toelichting, dat de schoolhouder de schoolgelden ten eigen bate
incasseerde, al stelde het Koloniaal Bestuur de bedragen vast. In
Sacks plan werden de vier landsscholen in twee klassen onderver-
deeld. Een onderwijzer die les gaf aan een school van de eerste
klasse zou f. 400 per jaar ontvangen, die aan een school van de
tweede klasse werkte slechts f 350.

De poging van Sack om het Antilliaanse onderwijs met een mi-
nimum aan kosten op poten te zetten, werd in de kiem ge-
smoord, omdat juist toen bezuiniging het wachtwoord werd. De
opvolger van Kikkert moest niet alleen de helft van diens titel,
maar tevens een kwart van diens salaris derven. Vele ambtenaren
volgden en moesten een flinke veer laten. Uitbreiding van de
onderwijsbegroting tot Â£3000 was onmogelijk en evenmin kwam
er iets van het voorstel tot de bouw van vier schoollokalen en vier
onderwijzerswoningen. Van 1500 als gezamenlijk tractement
voor vier schoolhouders kon ook niets komen. Wel was de Minis-
SCHOOLOPZIENERS EN SCHOOLHOUDERS OP CURACAO 151

ter bereid de op de begroting voorkomende som van f. 2000 te
handhaven. Dit bedrag moest dan in een soort Schoolfonds wor-
den gestort en de Schoolcommissie zou daarover toezicht uit-
oefenen. Wat met dit geld moest worden gedaan werd precies
omschreven, een opvallende nauwkeurigheid, want over taak en
bevoegdheid van schoolhouders en schoolopzienders werd slechts
vaag gerept. Het schoolgeld, bepaalde de Minister, was voor de
schoolhouder. Voor kinderen van onvermogende ouders mocht
dit uit het schoolfonds worden betaald. Voor de van de diaconie
afhankelijke kinderen moest de diaconie betalen. Door deze be-
schikking, merkte de Minister op, zouden â€˜de onderwijzers niet
verstoken blijven van het aan hen voor hun arbeid competeerende
loon.â€™ Wat er na het betalen van de schoolgelden nog in het
fonds overbleef, zou gebezigd mogen worden voor de aankoop
van schoolboeken en andere behoeften, voor de aankoop van ge-
schenken â€˜of buitengewone douceurs aan eenigen onderwijzer,
die zich bij uitnemendheid onderscheidt.â€™ Ook mocht dit geld
dienen voor de vorming van een bibliotheek onder toezicht staan-
de van de Schoolcommissie en ter beschikking gesteld aan de
schoolhouders â€˜tot onderrigtinge en verdere eigene oefening.â€™ De
Minister ging er mee akkoord, dat naast de bestaande landsschool
drie particuliere scholen tot landsschool werden verheven, wier
schoolhouders ook enige kruimkens mee zouden mogen pikken
uit de f 2000. Zij zouden â€˜naar bevinding van zakenâ€™ schoolbe-
hoeften kunnen krygen, hun leerlingen zouden mee mogen doen
aan het jaarlijks te houden â€˜groot examenâ€™ en zelfs in aanmerking
kunnen komen voor eventuele prijzen. Boeken, schoolbehoeften
en prijzen konden door de bemiddeling van de Minister in Ne-
derland worden aangeschaft.6

De vier schoolopzieners hadden over de hun door de G.-G. toe-
gezonden bescheiden van Minister en Hoofdinspecteur in het na-
jaar van 1819 grondig beraadslaagd. Vervolgens hadden zij hun
oorspronkelijk concept gewijzigd naar de inspirerende voorstellen
in die bescheiden vervat â€” en het resultaat naar de Gouver-
neur-Generaal teruggezonden met het advies dit provisioneel in te
voeren en goedkeuring aan het Moederland te verzoeken. Kikkert
zelf keurde het gewijzigd concept 29 november 1819 goed. Twee
weken daarna werd het in De Curagaosche Courant gepubliceerd
als â€˜Provisioneel Reglement op het Schoolwezen te Curacao,â€™ de
eerste onderwijswet in de kolonie. Het trad 1 januari 1820 in wer-
king.7 Als landsonderwijzers werden daarby erkend Pieter Phoel,
de opvolger van Gerrit Gysbert van Paddenburg, David Rodri-
152 CORNELIS CH.GOSLINGA

gues van de Joodse school, beiden â€˜van de eerste classe,â€™ George
Kramer en Klaas van Eekhout, beiden â€˜van de tweede classe,â€™ al-
len onder het genot van â€˜zoodanige belooning als bij het Regle-
ment op het Schoolwezen is vastgesteld.â€™

Zoals het meer gaat met voorlopige zaken, ging het ook hier.
Tot 1837 bleef het reglement ongewijzigd van kracht. In dat jaar
en in 1839 verschenen achtereenvolgens twee publicaties met be-
trekking tot het oprichten van particuliere scholen en de be-
voegdheden van schoolhouders. In 1846 werd de samenstelling
van de Schoolcommissie drastisch gewijzigd. Maar eerst in 1873
kwam een geheel nieuwe onderwijswetgeving tot stand. In dit op-
stel wordt de ontwikkeling gevolgd tot het jaar 1846.

Met het Provisioneel Reglement van 1819 kwam de Schoolcom-
missie, weldra uitgebreid met een vijfde lid, nl. C.L.van Uy-
trecht, lid van de Raad van Politie en Raad Controleur van Finan-
cien a.i., voor een veelomvattende en geenszins scherp omschre-
ven taak te staan. Haar aandeel in onderwijswetgeving was ner-
gens vastgelegd â€” de wijzigingen van 1837, 1839 en 1846 kwa-
men tot stand zonder haar advies â€” en evenmin was haar taak
omschreven met betrekking tot de benoeming, schorsing en ont-
slag van een schoolhouder. In de praktijk vormde zich echter een
soort van traditie en werden bepaalde adviserende prerogatieven
erkend al had de Gouverneur het laatste en de Minister in Neder-
land het allerlaatste woord. De Gouverneur â€” of Gezaghebber â€”
volgde de adviezen van de Schoolcommissie veelal nauwkeurig op
en de Minister viel de vertegenwoordiger van de Kroon in de
West meestal niet af. Kikkert had Van Paddenburg gesuspendeerd
op advies van de Schoolcommissie en haar rapport tezamen met
wat de Gouverneur-Generaal daar aan had toegevoegd, was voor
de Minister voldoende om Gerrit Gijsbert te ontslaan.

lets dergelijks overkwam Klaas van Eekhout. Hij had om onbe-
kende redenen zijn baan als eerste klerk op de gouvernements-se-
cretarie tegen een jaarwedde van f. 975 opgegeven om school-
houder te worden in de plaats van de oude Lucas Hansz, die al-
leen nog maar de bybaantjes van koster, voorlezer en voorzanger
aanhield. Als landsonderwijzer tweede klasse werkte Klaas enige
tyd op Curagao.8 Toen op Aruba een onderwijzer nodig werd ge-
oordeeld, verklaarde hij zich bereid te gaan.? De Schoolcommis-
sie adviseerde gunstig â€” en suggereerde bovendien het aan-
werven van een of twee bekwame onderwijzers waarvan er een de
vacature van Klaas moest vullen â€” en de Minister keurde de over-
SCHOOLOPZIENERS EN SCHOOLHOUDERS OP CURACAO 153

plaatsing goed. Klaas bofte. Niet alleen werd nu zijn tractement
officieel vastgesteld â€” dit was op Curacao met de vier landson-
derwijzers nog niet gebeurd â€” maar het zou zelfs voor drie kwart
uit de koloniale kas komen. De rest zou worden aangevuld door
de Arubaanse Armenkas. Het ging hier om een jaarwedde van
Ff. 700. Hoe zal Klaas benijd zijn door zijn drie minder fortuin-
like collegaâ€™s. Bovendien kreeg hij permissie om kinderen wier ou-
ders zulks verlangden, tegen extra vergoeding godsdienstonder-
wijs te geven mits natuurlijk niet onder schooltijd.10

Zoals hieruit blikt, ging ook bij het aantrekken van onder-
wijzers het initiatief uit van de Schoolcommissie. Zij stelde de
Gouverneur in kennis van een bestaande of te verwachten vaca-
ture, zij stelde uitbreiding voor. De Gouverneur schreef naar de
Minister, deze bracht het verzoek over aan de Hoofdinspecteur en
deze plaatste oproepen. De geschikt bevonden candidaat werd
voorts voorgedragen voor uitzending. Aldus was de gang van za-
ken by de benoeming van de onderwijzer Nicolaas Anslijn, die
Klaas van Eekhout op Curacao kwam vervangen.!1

Ook Anslijn bofte. Bij ministeriele beschikking werd zijn trac-
tement vastgesteld op 600 pesos of ongeveer f. 1000, ten laste van
de koloniale kas. Daar stond de verplichting tegenover om 24
kinderen van onvermogende ouders gratis les te geven, terwijl hy
daarvoor evenmin vergoeding kon bedingen uit het Schoolfonds.
Het schoolgeld was toen f. 1,50 per kind per maand, later ver-
hoogd tot f. 2,â€”. Anslijn was zeker beter af met de vaste inkoms-
ten van het Bestuur dan met de onzekere schoolgelden van ouders
of diaconie. Bovendien had hij het recht boven deze 24 kinderen
ook leerlingen aan te nemen van ouders die wel konden betalen.

Klachten die tegenwoordig wel worden gehoord van zieken-
fondspatienten die menen minder nauwgezette medische hulp
te ontvangen dan betalende patiÃ©nten vinden hun parallel in de
ontevredenheid van onvermogende ouders over het onderwijs dat
hun kinderen ontvingen en die soms ter ore kwam van de School-
commissie â€˜die door ondervinding geleerd heeft, dat de kinderen
op de thans bestaande scholen (voor wie uit Schoolfonds of diaco-
nie werd betaald) veelal mindere vorderingen maken dan die wel-
ke voor particuliere rekening zich op die scholen bevinden. 12

Toen Klaas van Eekhout in juli 1839 stierf, nadat hy sinds 1832
weer landsonderwijzer was geworden op Curacao, solliciteerden
bij de Schoolcommissie niet minder dan vier onderwijzers naar de
vacante positie: zijn tydeliyke plaatsvervanger M. de Mey Schot-
borgh en de schoolhouders N.Evertsz, J.C.Timmer en A.1.Pi-
pers. De laatste drie hielden een particuliere school en wilden dus
154 CORNELIS CH.GOSLINGA

liever tot landsonderwijzer worden bevorderd. Na rijp beraad â€”
aldus de notulen van de vergaderingen der Schoolcommissie â€”
werd de onderwijzer Timmer ter benoeming voorgedragen. Daar-
bij werd de uitdrukkelijke voorwaarde gesteld, dat de benoemde
geen andere leerlingen gedurende de schooluren mocht toelaten
dan die welke van landswege werden betaald.

Deze voorwaarde torpedeerde de hoop op extra inkomsten.
Zij wijst echter duidelijk op een bezwaar door de Schoolcommissie
meer dan eens naar voren gebracht tegen de landsonderwijzers,
nl. dat door het aannemen van te veel particuliere leerlingen de
resultaten van het onderwijs te wensen over lieten.

Ook bij schorsing of overplaatsing speelde de Schoolcommissie
een belanrijke rol. Het Provisioneel Reglement omschrijft hier
niets en dus werd deze rol bepaald door precedent en traditie.
Van Paddenburgs schorsing was een gevolg van haar advies. Wan-
neer in 1827 de jonge weduwnaar Anslijn een dochter van zijn
schoonvader schaakt â€” Anslijns eerste vrouw was de dochter van
Procureur Generaal Gaerste â€” met de bedoeling zijn onwillige
schoonvader voor een fart accompli te zetten, wordt de verliefde
schoolmeester op advies van de Schoolcommissie geschorst.13
Toen meester Anslijn met â€˜het voorwerp zijner dwalingâ€™ echter
een wettige verbintenis wilde aangaan en zijn huwelijk zelfs door

een lid van de Schoolcommissie Ds. Bosch werd ingezegend, werd
hij, op advies van de commissie, in zijn functie en tractement her-
steld.

De opvolger van George Kramer, de onderwijzer der tweede
klasse Isaac Rodrigues â€” een broer van David â€” verheugde zich
niet bepaald in een florisante gezondheid. Door zijn veelvuldige
absentie begonnen onderwijs en tucht op zijn school te liyden. Dit
werd voor de Schoolcommissie reden tot ingrijpen. In april 1831
deelde zij meester Isaac mede, dat â€˜willende deels alle verdere
wanorde en verwarring op uwe school stuiten, deels UEd. in de
gelegenheid stellen tot herkrijging uwer gezondheidâ€™ zi goed
vond zijn school een extra vakantie van veertien dagen toe te
staan. Deze rustkuur schint weinig te hebben uitgewerkt. In haar
verslag van 1832 bleek de Commissie uiterst slecht te spreken te
zyn over het onderwijs op meester Isaacs school. In oktober van
datzelfde jaar was zy de wanorde beu en werd de Gezaghebber
(Curagao had van 1828 tot 1845 een Gezaghebber) schorsing aan-
bevolen. Deze volgde. Meester Isaac overleed kort daarop. De
Schoolcommissie nam toen het met het Provisioneel Reglement â€”
dat sprak van vier landsscholen â€” strijdige besluit om de vacante
SCHOOLOPZIENERS EN SCHOOLHOUDERS OP CURACAO 155

positie voorlopig onvervuld te laten. 14

Tot de niet omschreven bevoegdheden van de Commissie be-
hoorde eveneens het advies tot ontslag. Dit gold natuurlijk in de
eerste plaats voor de vier landsschoolhouders en de op Aruba
functionerende Klaas van Eekhout. Deze werd inderdaad op ad-
vies van de Commisie ontslagen, toen hij Aruba eigenmachtig
verliet. Reeds vanaf het begin beviel het Klaas niet op Aruba en
had hy bij de Curacaose Commissie zijn verlangen kenbaar ge-
maakt om terug te keren. Maar de Commissie bleef bij voort-
during van oordeel, â€˜dat het raadzamer zoude zijn tot welzijn der
inwoonderen van Aruba, dat de genoemde School â€” en Gods-
dienstonderwijzer in zijnen post op dat eiland blijft conti-
nueren.â€™15

In 1831 werd het Klaas te bar. Hij pakte zijn koffers en ging te-
rug naar Curacao. Hier begon hy, zonder verlof, school te houden
op Pietermaai. Dit bleef natuurlijk niet verborgen. Het Provi-
sioneel Reglement permitteerde het bestaan van slechts drie parti-
culiere scholen; die van meester Isaac Rodrigues, die van meester
Victor Ras van de â€˜Roomsche Gemeenteâ€™ en die van de gepen-
sioneerde Lucas Hansz, die in de diaconieschool van de Hervorm-
de Kerk een bijverdienste vond. Klaas trapte niet alleen de leden
van de Schoolcommissie op de gevoelige tenen, maar handelde
duidelijk in strijd met de wet. Vandaar dat de Commissie hem
opdroeg â€˜zoodanige eigenmachtige bemoeiingen met het School-
onderwijs alhier te staken.â€™16 Een request overhaast door Klaas
ingediend werd afgewezen. De Commissie adviseerde het Kolo-
niaal Bestuur het â€˜ontslag van K.van Eekhout als School- en
Godsdienst Onderwijzer te Arubaâ€™ en achtte geen behoefte aan-
wezig voor een vierde bijzondere (d.i. particuliere) school.17

Doch Klaas was onder een gelukkig gesternte geboren. Juist
omstreeks die tijd werd meester Isaac Rodrigues geschorst. Er
kwam bijgevolg een vacature en Klaas kreeg dus uiteindelyk ziyn
zin. Hij mocht school houden.

Strubbelingen tussen schoolopzieners en schoolhouders waren
er genoeg. Een paar werden reeds gemeld. Meester Anslijn brak
misschien het record. Na zyn romantisch avontuur trachtte hij in
het gareel te bliven, maar zijn werk schint nog al ongelyk van
kwaliteit te zijn geweest. Volgens de Schoolcommissie was de
meester â€˜zeer onevenwichtig.â€™ In 1843 werd het zo bar, dat de he-
ren schoolopzieners meester Anslijn een gepeperde brief deden
toekomen waarin zij hun verontwaardiging uitten â€˜over de on-
kunde en het gemis aller vorderingenâ€™ van zijn leerlingen.18 Mis-
156 CORNELIS CH.GOSLINGA

schien als gevolg van deze brief nam meester Anslijn per 1 januari
1844 zijn ontslag na 22 jaar het Curacaose onderwys te hebben
gediend.

Het klein getal scholen en de steeds toenemende stroom ver-
zoeken van ouders of voogden tot plaatsing van hun kinderen en
pupillen op een der landsscholen â€” waar het onderwijs geacht
werd beter te zijn â€” bracht de Schoolcommissie in grote moeilijk-
heden. Uitbreiding van het onderwijsbudget was de klip, waar
alle vooruitgang op strandde. Dit budget, in 1820 f 2000 groot,
was reeds verhoogd met het salaris Van Eekhout op Aruba toege-
wezen en daarna met wat meester Anslijn was toegezegd. De
laatste kreeg zelfs nog een huurtoeslag van f. 144 die zijn colle-
gaâ€™s moet hebben doen watertanden. Omstreeks 1845 bedroeg
het budget ongeveer f 3400.

Volgens art. 7 van het Provisioneel Reglement moest elk ver-
zoek tot plaatsing van leerlingen gericht worden tot de Commis-
sie. Het stemt droevig herhaaldelijk in de notulen van de Com-
missie te lezen, dat â€˜de ingekomen petitien voor nieuwe scholie-
ren zijn ter ziyde gelegd, totdat de staat der financien zal opge-
maakt zijn.â€™ Toch maakte de Commissie wel ernst met deze ver-
zoekschriften. Het lid der Schoolcommissie B.de Casseres, de op-
volger van De Lima, die wegens ziekte had bedankt,19 werd op-
gedragen om met de voorzitter Van Uytrecht een onderzoek in te
stellen naar het gedrag der moeders van de in de petities genoem-
de kinderen.20 Ook werd enige consideratie betoond met we-
duwen en wezen en met hen die door bepaalde omstandigheden
niet tot betalen in staat waren. Tot deze laatste categorie behoor-
de Theodoor L.Brion, broeder van de bekende Pedro Luis, die
kosteloos onderwijs begeerde voor zijn dochtertje Marie Emilie en
zijn zoontje Pierre, maar beloofde de schoolgelden te restitueren,
zodra hij daartoe in staat zou zijn. Hy vervulde deze belofte twee
jaar later, in 1826.21 Onder deze verzoekschriften om toelating
tot de landsscholen vallen op die ten behoeve van militairen, bv.
voor de kanonnier H.Heyliger door diens kommandant opge-
steld. Deze grote kerels zaten dus met de kleintjes op de school-
banken. Ook zijn er nog al was requesten voor kinderen van mili-
tairen. Het beknibbelende Moederland betaalde zijn dienaren
toen uit zoâ€™n smalle beurs, dat hun kinderen moesten studeren
uit het Schoolfonds.22

De Schoolcommissie plaatste de kinderen op de school die haar
goeddacht, soms op wens van de ouders en soms niet, teneinde te
zorgen dat niet de ene schoolhouder te veel leerlingen dreigde te
SCHOOLOPZIENERS EN SCHOOLHOUDERS OP CURACAO 157

krijgen en de ander te weinig. Steeds eiste zij opgave van het
aantal kinderen speciaal van hen die gratis â€” zoals het in de no-
tulen van de Commissie heet â€” de school bezochten. Deze opga-
ve moest maandelijks worden gedaan. Herhaalde aanmaningen
bewijzen, dat de schoolhouders dit nog al eens vergaten. Ook ab-
sentie moest regelmatig worden opgegeven en kinderen die te
vaak verzuimden, werd de toegang tot de school ontzegd, hoewel
de schoolhouders dit niet gaarne zagen daar ze dan meestal in-
komsten derfden.

Hoewel zulks niet in het Reglement stond omschreven, fun-
geerde de Schoolcommissie als een soort intermediair tussen
schoolhouders en Koloniaal Bestuur. In 1823 bv. richtten meester
Phoel en David Rodrigues zich tot de Commissie met het verzoek
â€˜bevrijd te worden van de contributie aan het Pensioenfonds,â€™ wat
van hun magere inkomsten uit het Schoolfonds werd inge-
houden. De Commissie adviseerde de Gouverneur in negatieve
zin en dus werd het verzoek geweigerd.

De officieel erkende lands- en particuliere scholen leden oneer-
like concurrentie â€˜door eenige individuen en zelfs militaire per-
sonen,â€™ die prive-onderwijs gaven of kleine klasjes aan huis hiel-
den en dus de officieel aangestelde schoolhouders in hun beroep
en inkomsten benadeelden. Onder hen die zich aan dit euvel van
clandestien lesgeven schuldig maakten, bevonden zich nog al wat
ballingen, d.w.z. misdadigers die na een gerechtelik vonnis Ne-
derland waren uitgewezen en naar de Westindische bezittingen
waren verbannen. Deze lieden trachtten aldaar op de een of an-
dere manier aan de kost te komen en toonden daarbi een aes
lende preferentie voor het schoolmeestersberoep (zie p. 149).2

De Schoolcommisse wendde zich tot het Koloniaal Soa en
verzocht â€˜zoodanige aanschrijvingen aan het Gouvernement in
het Moederland te willen doen, waardoor voortaan soortgelijke
â€œâ€œeerloozenâ€™â€™ niet meer naar Curagao worden gebannen.â€™ Den
Haag antwoordde â€˜dat aan de gedeporteerden het geven van on-
derwijs moest worden geinterdiceerd, mzet omdat zij gedeporteerd
zijn, maar omdat zij niet voldoen aan de requisiten bi de regle-
menten op het Schoolwezen voorgeschreven.â€™24

Ook op klachten inzake een zekere Rozenveldt die zich als on-
derwijzer â€˜binnen het hoofdforteresâ€™ had gevestigd en oneerliyke
concurrentie aandeed, reageerde de Commissie prompt. Ook de-
ze onderwijs-vrijbuiter werd uitgeschakeld. Gelukkig kwam Van
Eekhouts post op Aruba vrij en Rozenveldt verklaarde zich bereid
om te gaan.25
158 CORNELIS CH.GOSLINGA

Op een verzoek van de Schoolcommissie aan het Bestuur om
â€˜de schoolhouders te willen vrijstellen van den gewapenden bur-
gerdienst en contributie deswegenâ€™ werd, voor zover wij zulks
konden nagaan, eerst in 1839 gereageerd. Tot hen die vrijstelling
verkregen â€˜van de verpligting tot het presteren van schutterlijke
dienstâ€™ werden toen ook gerekend de â€˜geadmitteerde Schoolon-
derwijzers." Maar hun vreugde over deze vristelling moet wel
aanzienlyk vergald zijn door de toevoeging: â€˜zij worden echter
niet vr ygesteld van de gewone contributie tot instandhouding der
Schuttery.â€™

Vele klachten die de Schoolcommissie bereikten, gunnen ons een
blik in de kleine eiland-maatschappy van die dagen. Dit is bv.
het geval met de grieven van Johannes Christiaan Timmer, de op-
volger van Van Eekhout op Curacao. By zijn benoeming had hij
moeten beloven gedurende de schooltijden van 8 uur â€™s morgens
tot 2 uur â€™s middags alleen maar die leerlingen les te geven die hij
van landswege, dus uit het Schoolfonds, betaald kreeg. Wilde hi
andere leerlingen aantrekken om daardoor zijn schamele inkom-
sten te verhogen, dan kon dat alleen maar buiten de genoemde
uren.

Deze beperking werd hem weldra een doorn in het oog. Verge-
leken met meester Anslijn had hij wel reden tot klagen. Anslijn
kreeg f 1000 uit de koloniale kas en f 144 huurtoelage. Als te-
genprestatie moest hi dan 24 scholieren onderwijzen die hem van
landswege werden toegewezen. Maar behalve deze 24 gaf hij
nog les aan nagenoeg eenzelfde aantal betalende leerlingen teza-
men met de eerste groep, wat Timmer niet vergund was. Hij
schreef de Schoolcommissie een boze brief, die daarop reageerde
met hem te kennen te geven, dat hij â€˜zich gepaster en op een
meer betamelyke wizeâ€™ moest uitdrukken. Verder wees zij er op,
dat meester Anslijns salaris â€˜van hooger handâ€™ was vastgesteld
evenals zijn huurtoelage. Tenslotte werd Timmer er op gewezen,
dat hy de gewraakte voorwaarde vrijwillig had aanvaard.

Maar omgekeerd had de Schoolcommissie ook wel eens klach-
ten over de schoolhouders en in die klachten figureert meester Ans-
lyns naam herhaalde malen. Is hy een querulant geweest? Begin
1839 kwam er hooglopende ruzie omdat volgens de Commissie
Anslijn vijf maanden schoolgeld had geincasseerd voor een leer-
ling die zijn school nooit bezocht had. Een ander maal wilde Ans-
lyn f. 5 in rekening brengen voor inkt, maar de Commissie wilde
slechts pennen en papier vergoeden. Een compromis werd gevon-
den: hy mocht de inkt in rekening brengen die door de School-
SCHOOLOPZIENERS EN SCHOOLHOUDERS OP CURACAO 159

fonds kinderen werd gebruikt. Maar de Commissie liet op die be-
slissing de stekelige opmerking volgen, dat zij â€˜bij deze gelegen-
heid niet kan nalaten melding te maken, dat zij bij het laatste
schoolexamen gereflecteerd heeft, dat verscheidene landsscho-
lieren op de school van den Heer Anslijn niet schrijven, ofschoon
door de Commissie voor hun gebruik schrijfbehoeften gegeven
worden.â€™27 Wat later verklaarde Anslijn â€˜zich bedrogen te zien in
de hoop, welke hij koesterde, toen hij uit het Moederland ver-
trok,â€™ een hoop die daarin bestond, dat hij zich met allerlei lessen
een bredere basis zou kunnen verschaffen om zijn gezin te onder-
houden. Dit schreef de man, die door zijn collegaâ€™s benijd werd
om zijn vorstelijk salaris van f. 1000 plus een huurtoelage.

Wendden de schoolhouders zich dus met klachten niet onmid-
dellijk tot het Bestuur, dit richtte zich evenmin rechtstreeks tot de
schoolhouders, doch maakte wensen of eisen uitsluitend kenbaar
via de Commissie. Zo moest deze op ontvangen dispositie van de
Gouveneur onmiddellijk de schoolbehoeften onder haar hoede
nemen, toen de verliefde Anslijn er met zijn geschaakte Dulcinea
van door was gegaan. Een missive van de Gouverneur droeg de
Commissie op om Van Eekhout mede te delen, dat hij zijn post
op Aruba kon verlaten. Voor inlichtingen betreffende het onder-
wijs of de schoolhouders wendde het Bestuur zich tot de Commis-
sie. De Gouverneur keurde haar budget goed en controleerde haar
administratie, benoemde of ontsloeg op haar voordracht en gaf
haar kennis van alle besluiten op het gebied van het onderwijs.28
Toen de bewoners van Bonaire in 1834 de wens te kennen gaven,
dat ook op hun eiland een landsschool zou worden gevestigd,
werd de Commissie uitgenodigd van advies te dienen en een ge-
schikte schoolhouder te zoeken. Op het laatste antwoordden de
schoolopzieners met de vraag â€˜hoeveel de belooning van den on-
derwijzer bedragen zalâ€™ een vraag die werd doorgegeven aan de
Commandeur van Bonaire. Diens antwoord was wel zo teleurstel-
lend, dat de Commissie, overtuigd dat zelfs geen schrale school-
meester van het opgegeven bedrag zou kunnen leven, adviseerde
een oproep achterwege te laten â€˜totdat in de belooning van een
schoolonderwyzer op het eiland Bonaire beter zal kunnen voor-
zien worden.â€™29 Hieraan werd gevolg gegeven. Bonaire kreeg
voorlopig geen landsschool.

Naast deze bufferfunctie had de Schoolcommissie nog een an-
dere taak omschreven in art. 14 en 15 van het Provisioneel Regle-
ment, nl. om de scholen en het onderwijs te inspecteren. Deze
taak vatte zij ernstig op. En ruim. Zo kapittelde zij Van Eekhouts
160 CORNELIS CH.GOSLINGA

â€˜expressienâ€™ om zijn schoolhouden op Pietermaai zonder verlof
schoon te praten. Klaas insinueerde namelijk, dat de Commissie
haar oren leende â€˜aan verklikkers en valse raadgevers.â€™ Ook ver-
wierp de Commissie zijn uitvlucht, dat hij alleen maar les gaf â€˜aan
Neefjesâ€™ en hield deze voor een â€˜belachelijkmaking van de vanwe-
ge de Regeering gesanctioneerde wet op het Schoolwezen.â€™30 In
de wat onbekookte liefdesaffaire van de jonge Anslijn speelde zij
de zedemeesteres en stelde een onderzoek in niet alleen naar de
toestand op zijn school, doch ook naar zijn â€˜voortdurend gedrag
en dwaze handelingen.â€™ Meester Timmer, nog steeds wrokkend
over de hem opgelegde beperking in het aannemen van leer-
lingen, kreeg een standje van de Commissie wegens het aangaan
van een overeenkomst met meester Anslijn in het overnemen van
elkaars leerlingen. Beiden werden vermaand, doch Timmers reac-
tie was heftiger. Hij schrok dusdanig, dat hij â€˜nederig ver-
schooningâ€™ vroeg en beterschap beloofde. Het zou niet veel
moeite kosten van dergelijke zaken een aardige bloemlezing
samen te stellen. De notulen van de Commissie geven overvloed
van materiaal.

Het regelmatig bezoeken van de scholen en het notuleren van
haar bevindingen behoorde eveneens tot de taak van de School-
commissie. Eenmaal per jaar werden deze bevindingen, samenge-
vat in een rapport tezamen met een financieel verslag de Gouver-
neur (of Gezaghebber) overhandigd. De bezoeken, aanvankelijk
onregelmatig, werden vanaf 1830 op voordracht van het lid Van
Uytrecht verdeeld over de schoolopzieners en wel zodanig, dat
maandelijks een school zou worden bezocht.

Daar de notulen voor intern gebruik bestemd waren, hebben
zij het voordeel onverbloemd een oordeel te geven. Over Leah
Rodrigues, landsschoolonderwijzeres en opvolgster van haar vader
David, wier â€˜onbetwiste bekwaamheidâ€™ voor de Commissie in
1831 nog vast stond, werd weldra anders geoordeeld. In 1833
werd zij vermaand â€˜tot het aanwenden van meerder vlijt en op-
passendheid in het betrachten van haar plichten als onderwijze-
res.â€™ In datzelfde jaar constateerde de Schoolcommissie eveneens,
dat het onderwijs op de Diaconieschool, waar de oude Lucas
Hansz na zijn pensioenering nog een schrale biyverdienste vond
â€˜niet doelmatig en zelfs gebrekkigâ€™ was. Vandaar het advies aan
het Bestuur om deze school op te heffen.

Na 1837 nemen deze rapporten in omvang toe tengevolge van
de uitbreiding die het onderwijs na dat jaar onderging. Het leek
ons interessant eens een dergelijk rapport te laten volgen. Wij ko-
SCHOOLOPZIENERS EN SCHOOLHOUDERS OP CURACAO 161

zen het jaar 1843, een willekeurige keus. In dat jaar was pastoor
Niewindt president van de Commissie na daarvan sinds juli 1837
lid te zijn geweest.31

Na enige financiele preliminairen komt het verslag van de

eigenlijke inspectie :

Op de school van den heer P. Poel hebben verscheidene leerlingen van de eerste
classe blijken van goede vorderingen gegeven; omtrent die der mindere classen
kan de Commissie niet zoo gunstig rapporteren, hetwelk hoofdzakelijk moet wor-
den toegeschreven deels aan de onkunde der Hollandsche taal bij de meeste dier
leerlingen en ook deels aan hunne armoedige omstandigheden, die hun som-
wijlen beletten van ter school te komen. De Commissie is echter van opinie dat
eene groote verbetering deze school te wachten staat, wanneer de particuliere
van de landsscholieren gesepareerd zullen zijn; wanneer het leerstelsel van den
Heer Prinsen zal zijn ingevoerd en men zich van de landstaal zal bedienen om
door middel van dezelve de Hollandsche te onderwijzen.

De school van den Heer N. Anslijn is beneden alle verwachting bevonden en
geene de minste vorderingen zijn bij de leerlingen waargenomen; zoo dat de
Commissie het van hare pligt heeft gerekend om zijnde EdÂ© daarover schriftelijk
op eene ernstige wijze te berispen.

Ook de school van den Heer I.C. Timmer heeft aan de Commissie niet voldaan
en ofschoon zij de hoop op verbetering koestert wanneer de leerwijze van den
Heer Prinsen zal zijn ingevoerd, zoo heeft zij echter gemeend verpligt te zijn om
aan den Heer Timmer hare ontevredenheid schriftelijk te doen kennen.

Over de school van den Heer N. Evertsz is de Commissie zoo wegens de be-
kwaamheid der leerlingen als wegens de methode van onderwijs zeer tevreden
geweest.

Geheel tegenovergesteld was het met de school van den Heer Lingstuy] gelegen;
de Commissie kon niet anders dan zeer ontevreden wezen over dezelve en heeft
zulks ook aan die Heer op eene zeer ernstige wijze schriftelijk te kennen gege-
ven.

Maar zoo veel te aangenamer was het voor de Commissie van op de school van
den Heer A.I. Pijpers zeer tevreden te kunnen zijn zoo ten opzigten der be-
kwaamheid der leerlingen, als ook ten opzigten van de manier op welke het on-
derwijs gegeven wordt.

Daar op de school van den Heer I.H. Cruger het onderwijs in de Engelse taal het
hoofddoel is, is hetzelve zeer goed bevonden.

Aangezien de school van den Heer H.1.J. Price uitsluitend voor het Engelsch be-
stemd is, zal de Commissie haar redelijk noemen.

De Commissie heeft de school van den Heer N. de Mey Schotborgh in eenen
allerellendigsten toestand gevonden en alzoo dien Heer op eene zeer ernstige
wijze schriftelijk hare ontevredenheid te kennen gegeven.
162 CORNELIS CH.GOSLINGA

Daar de school van den Heer F. Grant eerst onlangs eenen aanvang heeft ge-
nomen en zich slechts tot het Engelsch bepaale, is zij wel bevonden.

In het gesticht van opvoeding en onderwijs aan meisjes onder het bestuur van de
jufvrouwen Moons en Knuppel is de Commissie over de leerlingen in de eerste
afdeling van hetzelve zeer te vreden geweest en heeft bij dezelve sedert het half
jaar examen in de maand juni vele vorderingen waargenomen. De leerlingen in
de tweede en derde afdeeling van hetzelfde gesticht hebben ten hoogste voldaan
en zelfs de verwachting der Commissie overtroffen.

In dit verslag, dat duidelijk de uitbreiding van het onderwijs illus-
treert die sinds 1837 had plaatsgevonden, is sprake van een exa-
men. Dit is het zogenaamde â€˜groot examen,â€™ dat volgens het Pro-
visioneel Reglement in december moest worden afgenomen. Een
klein examen vond plaats in juni. Deze schoolexamens werden
afgenomen door de schoolhouders in de aanwezigheid van enige
leden van de Schoolcommissie. â€˜De beste leerlingen kregen
prijzen. De aard van deze prijzen wordt wel geillustreerd door het
feit dat daartoe 0.a. werd gekozen de leerrede die Ds.Bosch, com-
missielied, 24 augustus 1824 ter gelegenheid van de verjaardag
van Koning Willem I in de Fortkerk hield. Deze rede werd op
kosten van het Schoolfonds gedrukt â€” voor 54 pesos of 90 gulden
â€” en aan de prijswinnaars uitgedeeld â€˜om hen met de geschiede-
nis van het vorstelyk Huis van Oranje en met onzen tegen-
woordigen vorst bekend te maken.â€™

Bi dit inspecteren had de vaak ellendige toestand der klaslo-
kalen de volle aandacht van de Commissie die zich meer dan eens
tot het Bestuur wendde zij het met weinig succes. In 1840 kwam
er echter een dispositie van het bestuur, die hier enigszins rege-
lend optrad en de Commissie de moed gaf om te wijzen op het
euvel van het grote aantal kinderen die aan huis van de school-
houder werden onderwezen. Zij wendde zich tot het Bestuur met
het vrijmoedig verzoek om te komen â€˜tot eigen schoolgebouwen
ten dienste der landsschoolonderwijzers, daar het aan de Com-
missie gebleken is, dat de bekrompen en ellendige lokalen niet
anders als nadeelig tot het geregeld geven van onderwijs verstrek-
ken en zelfs aan de gezondheid der kinderen schadelijk is.â€™32

Vanwege de noodlijdende positie van de koloniale kas kon het
Bestuur dit verzoek niet inwilligen. Het besliste, dat er geen be-
perking zou zijn in het aantal leerlingen mits deze, naar het oor-
deel van de Commissie, in een passende lokaliteit waren onderge-
SCHOOLOPZIENERS EN SCHOOLHOUDERS OP CURACAO 163

bracht en eventueel met behulp van assistenten werden onderwe-
zen.

Met deze assistenten komen wij tot een nieuwe bevoegdheid van
de Schoolcommissie, waarvan het Provisioneel Reglement van
1819 niet repte, nl. die van het afgeven van akten van bekwaam-
heid als onderwijzer. Art. 2 van genoemd reglement spreekt van
de nodige kunde en bekwaamheid tezamen met een onbesproken
gedrag. De wijziging van 1837 liet zich breder uit: niemand zou
een particuliere school mogen houden dan na door de School-
commissie met goed gevolg te zijn geÃ©xamineerd. Ook zou het
aantal particuliere scholen â€” in 1819 tot vier beperkt â€” nu mo-
gen worden uitgebreid in overeenstemming met de behoefte, dit
ter beoordeling van de Commissie.

Tot 1837 had de Commissie het vrij rustig dank zij het beperkt
aantal scholen. Wanneer de een of ander het waagde schooltje te
spelen, kreeg hij onmiddellijk de Commissie op zijn dak. Soms,
wanneer de overtreder een akte van bekwaamheid als onderwijzer
bezat, kon hij wel eens boffen. Toen Klaas van Eekhout zonder
verlof Aruba de rug toekeerde en een schooltje begon op Pieter-
maai, trad de Commissie tegen hem op. Maar voor Klaas op het
goede ogenblik overleed Isaac Rodrigues en kon Van Eekhout hem
vervangen. Behalve een enkele toelating als huisonderwizer, bv.
in 1830 van een zekere W.H.F. de Goey, is ons voor 1837 slechts
Ã©Ã©n benoeming bekend zonder het bezit van de vereiste papieren,
nl. toen David Rodrigues in 1831 een request indiende om zijn
dochter Leah â€˜admissie te geven van openbaar schoolonderwijs na
des vaders vermoedelijk niet verafzijnden dood.â€™ De Schoolcom-
missie beval haar aan doch verklaarde dat â€˜dewijl het niet te ver-
wachten is, dat eene schoolonderwijzeres haar gezag over den wil-
deren jongensaard behoorlijk zal kunnen handhavenâ€™ zij niet dan
â€˜tot leermeesteres over Meisjesâ€™ zou worden aangesteld. Wat dan
ook geschiedde.

Het assistentendom kwam inderdaad voor 1837 reeds voor.
Leah Rodrigues was assistente geweest bij haar vader. Het kreeg
echter grote uitbreiding met de wijziging in het Provisioneel
Reglement van 1837. De schoolhouder Cruger, die een Engels-
talige school had, kreeg toestemming ook in het Nederlands on-
derricht te geven, toen hij te kennen gaf dit over te laten aan zyn
zuster die hem zou assisteren. Meester Timmer, eerst bygestaan
door een zekere G. Schotborgh, ontsloeg deze om zich te laten
assisteren door zijn beide zoons 1.B.Timmer, oud 23 jaar en
164 CORNELIS CH.GOSLINGA

A.L.Timmer, oud 15 jaar, wat natuurlik voordeliger was. 1m-
mers, de schoolhouder moest zijn assistent uit eigen middelen
betalen. De assistenten moesten zich bovendien onderwerpen aan
een soort examen alvorens zij hun onderwijzende taak mochten
aanvaarden. Meester Evertsz, wiens school in 1842 90 leerlingen
telde, liet zich bijstaan door drie gediplomeerde assistenten waar-
onder de bekende meester Huycke die aanvankeliyk geen toe-
stemming kreeg een eigen school te openen.

Het feit, dat de assistenten uit eigen zak moesten worden be-
taald, maakte een schoolhouder traag in het aanstellen van deze
hulp. Meer dan eens moest de Commissie aandringen om hiertoe
over te gaan, terwijl zij ook de kwaliteit van die hulp onderzocht.
Timmer moest weldra zijn 15-jarige zoon ontslaan en een goede
vervanger zoeken â€˜bij foute vandien het getal der landskinderen,
welker onderwijs zonder behoorlijke assistentie noodwendig en
wel grootelijks moet lijden, zal worden gereduceerd.â€™ Mathias de
Mey Schotborgh hief na het vernietigend rapport van de Com-
missie zijn school op en werd assistent bij meester Evertsz. Poels
assistent nam diens school van bijna 100 leerlingen in 1845 over
toen Poel met pensioen ging.

De uitbreiding van het onderwijs na 1837 blikt natuurlyk
overduidelijk uit het groeiende aantal schoolgaande kinderen.
Bedroeg dit aantal in 1825 slechts 145 â€” particuliere en School-
fondskinderen tezamen â€”33 twintig jaar later was dit gestegen
tot 729, daarbi niet gerekend de 223 meisjes die de zondags-
school van het instituut van de dames Moons en Knuppel be-
zochten.

Met die uitbreiding ging gepaard een lawine van verzoeken om
toegelaten te worden als schoolhouder. De Schoolcommissie, nu
eveneens fungerend als examencommissie deelde na onderzoek
akten uit aan I.W.H.Lingstuyl â€˜tot het houden van eene private
school op dit eiland voor het lezen, schrijven, rekenen en de Ne-
derduytsche, Fransche en Spaansche talenâ€™ en aan Nicolaas
Evertsz die bovendien nog â€˜stel- en meetkunstâ€™ mocht onder-
wijzen, benevens â€˜de vaderlandsche en algemeene geschiedenis,
aardrijkskunde, natuurkunde en wanneer zulks gevorderd wordt
de beginselen der Engelsche en Latijnsche talen en het teekenen.â€™
Begin 1839 werd A.1. Pijpers toegelaten. Hiy mocht een avond-
school houden en onderwys geven in diverse met name genoemde
vakken â€˜en verdere wetenschappen, welke tot eene fatsoenlijke op-
voeding behooren.â€™ Wat later werd hem toegestaan een jongens-
school te beginnen. Het prospectus van deze school, gepubliceerd
in De Curacaosche Courant van 12 augustus 1839 geeft een aar-
dig inzicht in de onderwijstoestanden van die tijd:
SCHOOLOPZIENERS EN SCHOOLHOUDERS OP CURACAO 165

PROSPECTUS
van eene opterigtene particuliere jongensschool

Het doel dezer inrichting is om aan jongelieden uit den fatsoenlijken stand een
grondig onderwijs te doen erlangen in het lezen, schrijven, rekenen, de kennis
der Nederduitsche, Fransche, Spaansche en Engelsche talen, de aardrijkkskunde,
de bijzondere en algemeene geschiedenis, de tijdrekenkunde, de beginselen
der natuurkunde en natuurlijke historie en de allereerste gronden der stel- en
meetkunde, mitsgaders het handteekenen. In alle deze wetenschappen zal het
onderwijs door den Schoolhouder zelve bestuurd worden; terwijl hij zich echter
voor de Spaansche en Engelsche talen van assistenten zal voorzien, die dezelve
grondig machtig zijn en zuiver spreken.

Ten einde het onderwijs zoo volkomen mogelijk te doen zijn, stelt de School-
houder voor deze inrichting tot een klein getal leerlingen en wel voor het eerste
jaar tot dat van slechts twintig te bepalen.

Voor het onderwijs in alle de hierboven omschreven wetenschappen zal be-
taald worden, voor ieder leerling tien gulden per maand, buiten en behalve de
boeken en schoolbehoeften tot privaat gebruik, welke door den onderwijzer te-
gen cenen redelijken prijs geleverd, en van wege den leerling moeten betaald
worden.

Het schoolgeld zal altijd bij volle maanden en wel in dier voege worden bere-
kend: dat wanneer eenig leerling na den Isten eener maand op de school wordt
toegelaten, het schoolgeld voor die geheelde maand zal moeten betaald worden,
terwijl hetzelve voorts bij het einde van iedere maand moet worden voldaan.

ledere leerling zal gerekend worden ten minste een kwartaal te zijn geplaatst,
en vroeger de school verlatende, altijd het loopende kwartaal voor hem moeten
betaald worden.

Wanneer ouders of voogden hunne kinderen of pupillen de school zouden
willen doen verlaten, zullen zij daarvan den Schoolhouder altijd eene maand te
voren moeten verwittigen of bij gebreke het schoolgeld voor de volgende maand
moeten betalen.

Geene leerlingen zullen worden toegelaten, dan die den ouderdom van ne-
gen jaren bereikt en reeds eenig voorloopend onderwijs hebben genoten, terwij!
voorts de opneming van ieder leerling op de school aan de goedkeuring van
Heeren Schoolopzieners zal worden onderworpen.

Het onderwijs zal geregeld gegeven worden alle werkdagen des morgens van 8
tot 11 en des namiddags van 12 tot 3 uren met uitzondering nogtans van des Za-
terdags, als wanneer alleen des morgens zal worden school gehouden. De ouders
of voogden, die mogten verlangen hunne kinderen of pupillen in het rustuur
van 11 tot 12 bij den onderwijzer te laten, zullen hem hiervan moeten verwitti-
gen; terwijl diegenen, welke de hunnen ten zijnent mogten willen doen ontbij-
ten, daaromtrent met hem in schikkingen moeten treden.

De vacantie zal zijn veertien dagen, in te gaan na den afloop van het examen
in de maand December.

De onderwijzer zal voorts zorgen, dat het schoollokaal behoorlijk voorzien is
van geschikte tafels met lessenaars, banken, borden, kaarten, globes en alles wat
verder tot algemeen gebruik in eene welingerigte school benoodigd is.

Curacao den 9 Augustus 1839
A.1.Pijpers
166 CORNELIS CH.GOSLINGA

Het programma vagelijk in dit prospectus ontvouwd ontlokt ons
enige opmerkingen. Er was, bv. geen enkele verordening omtrent
de lengte der vakanties. De school die mejuffrouw A.E. van Oos-
terzee begin 1846 oprichtte â€˜voor Jonge Jufvrouwenâ€™ had een
week vrij in mei en drie weken in december en daarenboven â€˜de
verdere feestdagen,â€™ waaronder dan de algemeen erkende christe-
liike feestdagen vielen. Ook de schooltijden waren geenszins gere-
geld, ondanks enige vergeefse pogingen van de Schoolcommissie.
Deze had o0.a. gedecreteerd dat er alle dagen, ook zaterdags,
school moest worden gehouden â€˜tenzij godsdienstige beweegre-
denenâ€™ dit beletten. Deze uitzondering was te danken aan het
joodse Commissielid De Casseres door wiens toedoen in 1838
werd bepaald â€˜te permitteeren dat er Zaterdags geen school zal
gehouden wordenâ€™ voor wie de godsdienst daartoe een beletsel
vormde.34

De uitbreiding van het onderwijs na 1837 blijkt eveneens over-
duidelijk uit de stroom van aanvragen om een school te mogen
openen. In 1839 waren dat de beide Engelsen John H.Cruger en
Henry S.Th.Price. Matthias de Mey Schotborgh haalde in datzelf-
de jaar eveneens de acte van bekwaamheid als onderwijzer, doch
een request van Matthias Gruning om toelating werd afgewezen,
daar de Commissie van mening was, dat er â€˜zoo veele nieuwe
scholen tegelik staan geopend te worden, van welke het dienstig
zal zijn het resultaat af te wachten, alvorens de noodzakelikheid
van meerdere scholen te erkennen.â€™ Doch het Koloniaal Bestuur
gaf hem permissie in een van de zeldzame gevallen, dat het het
advies van de Commissie niet volgde.35

In 1840 volgde Jan Veeris met een aanvrage en admissie. Twee
jaar later de zusters Moons en Knuppel met de beperking â€˜dat on-
der geene benaming in de lokalen waar dit onderwijs wordt gege-
ven met hetzelve vermengd of verbonden worde het leerstellinge
van eenig bepaald kerkgenootschap.â€™ Een onmogelijke eis die
uiteindeliyk leidde tot de exoneratie van Bisschop Niewindt als lid
van de Schoolcommissie, toen het instituut van de beide zusters
werd betrokken in het kleine drama met Doortje Gorsira, een
protestantse leerlinge zonder de toestemming van haar ouders
door Niewindt gedoopt.3Â© Dit Instituut van Opvoeding en On-
derwijs verheugde zich spoedig in een ongemene belangstelling
en telde weldra een groot aantal meisjesleerlingen die niet allen
rooms katholiek waren.

In mei 1842, richtte Niewindt tot de Commissie het verzoek
om pastoor Putman in de Oost-divisie van het eiland toe te staan
SCHOOLOPZIENERS EN SCHOOLHOUDERS OP CURACAO 167

een school voor arme kinderen te openen. Doch Putmans onder-
wijzer Hendrik Stolp bezat niet de vereiste acte en werd niet toe-
gelaten. Begin 1843 arriveerde op Curacao echter een man, die
weldra van groot belang zou worden voor het rooms katholieke
onderwijs aldaar: Josephus Huycke. Spoedig opende hi zijn par-
ticuliere school, de eerste van zijn geloof. In die jaren was de te-
genstelling niet openbaar versus biyzonder onderwijs, doch lands-
school versus particuliere school.37 De schoolstrijd tussen open-
baar en bijzonder onderwijs begint op Curacao eerst na de Publi-
catie van 1873.

In het door de exoneratie van Mgr.Niewindt nog al onstuimige
jaar 1845 werden vergunningen verleend aan diverse school-
houders: Mevr. M.C.B. Post voor â€˜eene Fransche kost- en dag-
school voor kinderen van het vrouweliyk geslacht,â€™ misschien be-
doeld als tegenhanger van het groeiende Instituut, doch zonder
veel levenskracht evenals de school van een weduwe Jutting en de
inrichting van een juffrouw A.S.George voor leerlingen â€˜welke
haar tot het onderrigt in vrouwelijke handwerken ten haren huize
en nog verder mogten worden toevertrouwd.â€™

De Engelsman Th.Grant richtte in augustus 1839 tot de School-
commissie de vraag â€˜te mogen weten, welk getal leerlingen be-
schouwd wordt eene school uit te maken.â€™ Hij heeft drie jaar op
antwoord moeten wachten, alhoewel de Publicatie van 1839, in
overeenstemming met een K.B. van 1822, reeds vaststelde wat
een school eigenlijk is: zodanige plaats alwaar onderwijs gegeven
wordt aan kinderen van meer dan Ã©Ã©n huisgezin gelijktydig. Toen
dat Grant werd duideliyk gemaakt, verzocht en verkreeg hij toe-
stemming tot het oprichten van een school op gelijkke voorwaarde
als indertijd meester Timmer: voor niet meer dan 25 scholieren.
De ontwikkeling in de breedte werd gevolgd door pogingen tot
meer diepte. Een zekere Martinus van Troostenberg de Bruyn, die
achter zijn naam schreef: Litt.hum.phil.theol.cand. wilde een
school beginnen â€˜geschoeid op den voet der gymnasien in het
moederland.â€™ Er kwam niets van, waarschynlyk door twijfel aan de
â€˜bekwaamheid van genoemden Heer.â€™ De Commissie die advi-
seerde maakte het echter duidelijk, dat zulk een school â€˜die im-
mers tot het middelbaar onderwijs behoortâ€™ niet aan haar toezicht
onderworpen was. Wat er is gebeurd met de school van Lamber-
tus van Rootmaten die zich specialiseerde â€˜in de Latijnsche en
Grieksche talen . . . de wijsbegeerte en hetgeen verder tot het be-
oefenen der Godgeleerdheid en andere hooge wetenschappen
aanleidtâ€™ is niet bekend, ofschoon Niewindt zijn verzoek steunde.
168 CORNELIS CH.GOSLINGA

Opvallend is bij de uitbreiding van het onderwijs de inkrimping
van het aantal landsscholen van vier tot twee. Toen Anslijn in
1844 met pensioen ging, adviseerde de Commissie zijn school
iste klasse â€” Anslijn was in 1837 bevorderd van 2de tot Iste klas-
se landsschoolonderwijzer â€” op te heffen. Hetzelfde was al eer-
der gebeurd met de school van David Rodrigues. De Commissie
grondde haar advies op de overtuiging, dat aan de behoefte aan
onderwijs door de particuliere scholen ruimschoots werd voldaan.
De bespaarde gelden, zo meende zij, konden ten goede komen
aan de kinderen van onvermogende ouders die voor hun kroost
onderwijs begeerden. Er bleven na 1844 dus slechts twee lands-
scholen over: die van Pieter Phoel â€” die in 1845 met pensioen
ging â€” en die van Chris Timmer. Anslijns leerlingen werden over
deze beide scholen verdeeld.

Tenslotte nog enige opmerkingen over de Schoolcommissie zelve,
haar samenstelling en haar verhouding tot het onderwijs op Aru-
ba.

De schoolcommissie telde aanvankelijk vier leden. Weldra
werd hieraan een vijfde toegevoegd, maar omtrent de werkzaam-
heden van het lid Hudig is niets bekend. Zijn naam komt in de
notulen der vergaderingen nooit voor en de veronderstelling ligt
daarom voor de hand, dat hij zich spoedig teruggetrokken heeft.
Tot het in werking treden van de Publicatie van 1846 â€” die de
samenstelling van de Commissie uitbreidde â€” hebben er niet
meer dan vier leden geliktijdig zitting gehad in de Commissie.

In september 1831 nam het lid De Lima â€˜wegens zijn voort-
durende ziekteâ€™ ontslag. Elf jaar lang had hij getrouw de vergade-
ringen biyygewoond, hoewel hij op plantage Oostpunt woonde en
het reizen toen niet zo gemakkelyk was. Uit een drietal voor-
drachten dat de Commissie opmaakte, koos het Bestuur de heer
De Casseres.

In oktober 1833 deelde Ds. Bosch de Commissie mede, dat het
zijn voornemen was â€˜uit hoofde zijner voortdurende ongesteldheid
in deze luchtstreekâ€™ naar het moederland terug te keren. Eerst in
1837 werd in deze vacature voorzien door de benoeming van Nie-
windt.

In het voorjaar van 1837 overleed het lid De Casseres. Hij werd
vervangen door Abraham H.Senior. In april 1842 overleed het
lid. Ds. Muller die jarenlang â€˜liefde, verdraagzaamheid en barm-
hartigheidâ€™ had gepreekt volgens de woorden van zijn opvolger
in de Vereenigde Protestantsche Gemeente en de Schoolcommis-
sie Ds.C.Conradi. Van het oorspronkelijke vijftal was toen nog
SCHOOLOPZIENERS EN SCHOOLHOUDERS OP CURACAO 169

maar alleen over het lid Van Uytrecht. Daar deze in de loop van
1842 moest optreden als Gezaghebber a.i. en meende met dit
ambt dat van schoolopziener niet te kunnen combineren, werd
hij in de laatste functie vervangen door de toenmalige koloniale
secretaris Jhr.I.1.Rammelman Elsevier. Bij diens benoeming werd
voor het eerst een termijn gesteld: zes jaar. Bovendien gaf de
Gezaghebber a.i. nadrukkelijk te kennen, dat, zodra zijn tij-
delijke positie zou eindigen, hij het schoolopzienersambt weer
hoopte op te vatten. Zulks geschiedde begin 1848. Rammelman
Elsevier bleef echter lid en de Commissie telde toen voor het eerst
na vele jaren weer vijf leden. Doch toen kwam de exoneratie van
Niewindt en werd het aantal weer vier. Gezaghebber Van Raders
verzocht toen de Commissie hem een voorstel te doen van per-
sonen die in aanmerking konden komen om Niewindt te vervan-
gen en zich daarbij te beperken tot personen â€˜die de Roomsch
Catholijke leerâ€™ beleden. De Commissie verklaarde zich daartoe
â€˜buiten staat,â€™ ofschoon zij zulks â€˜met gemoedelijkheidâ€™ had ge-
probeerd. Zij kwam met een protestantse en een joodse kandi-
daat: Jacob Lauffer en Haim Cohen Henriques, van welke de
eerste benoemd werd. In de loop van 1843 weigerde de Gezag-
hebber het ontslag te aanvaarden van de heren Van Uytrecht en
Rammelman Elsevier, die tot deze stap bewogen werden door de
deining veroorzaakt door Niewindts ontslag. Hij vroeg daarente-
gen de Commissie zich uit te spreken over een mogelijke uitbrei-
ding met een of meer leden. De Commissie reageerde negatief:
zi achtte het â€˜noch noodig noch wenschelijk om het bestaande
personeel der School Commissieâ€™ te vermeerderen. De Publicatie
van 1846 bewyjst, dat dit advies niet werd gevolgd.

Met de komst van Klaas Eekhout op Aruba werd daar eveneens
een Schoolcommissie georganiseerd. De Gouverneur-Generaal
benoemde in 1824 als leden de heren I1.H.G.Eman en C.Specht.
Zij waren verplicht de Curagaose Commissie regelmatig te raad-
plegen en op de hoogte te houden van de onderwijs toestand op
het zustereiland. In 1825 werd deze tweemanscommissie door de
benoeming van B.A.Schultze tot drie leden uitgebreid. Schultze
overleed reeds in 1829 en werd toen vervangen door W.Specht. In
welke betrekking deze stond tot zijn medelid C.Specht kon niet
worden nagegaan.

Tot 1846 bleef de Arubaanse Schoolcommissie volkomen af-
hankelijk van de Curagaose.

Hoewel de omvang van het onderwijs in de jaren 1820-1846 zeer
bescheiden bleef, is toen toch de grondslag gelegd voor een stel-
170 CORNELIS CH.GOSLINGA

selmatige groei. Aan de mannen die in die jaren het onderwijs ter
harte namen: schoolopzieners en schoolhouders komt de erkente-
likheid toe van het Antilliaanse volk. Dat een groot deel van de
bewoners van die tijd niet kon profiteren van dit onderwijs door
armoede en slaverniy, kan noch de Commissie noch de school-
houders worden verweten. Deze moesten roeien met de riemen
die het van het moederland afhankelijk Koloniale Bestuur hun
kon geven. De waarde van hun werk is er daarom niet minder
om.
BRONVERMELDING

De voornaamste bronnen voor dit opstel waren het Notulenboek van de School-
kommissie op Curagao, getiteld Resolutien en verdere Verrigtingen van de
Schoolcommiussie en het Schoolopzigt op het Eland Curacao, dat begint met het
jaar 1820 en eindigt met het jaar 1845. Het jaar 1841 ontbreckt.

Voorts het Brievenboek van de Schoolkommissie, dat echter alleen de jaren 1842
tot en met 1845 omvat. Beide boeken bevinden zich in het Gouvernementsar-
chief (G.A.) te Willemstad, Curagao.

Een derde bron, van minder belang, was de correspondentie tussen Gouverneur
(of Gezaghebber) en Schoolcommissie.

Als vierde bron fungeerden de toenmalige jaargangen van De Curagaosche Cou-
rant.

Van de schaarse literatuur raadpleegden wij het werk van Dahlhaus, hoewel de
wat agressieve toon en het polemisch karakter de waarde afbreuk doet.

Hartogs Curagao II geeft enige onsamenhangende details, te wijten aan het feit,
dat de auteur het Curagaos archief niet kent.

Dahlhaus, G.J.M., 1917. De chronologische ontwikkeling en de staat van het
byzonder onderwys in de Kolonie Curacao. Nijmegen, 123 pp.

Dahlhaus, G.J.M., 1924. Mgr. Martinus Joannes Niewindt... een levensschets.
Baasrode, 491 pp.

Gaay Fortman, B. de, 1928. Curagao en onderhoorige eilanden. VIII, Schoolwe-
zen. West-Indische Gids 9, p. 561-568.

Hartog, Joh., 1953. Geschiedenis van de Nederlandse Antillen. Aruba. Oranje-
stad. â€” Tweede druk, 1961, 498 pp. â€” Aruba, past and present, 1961, 451 pp.

Hartog, Joh., 1961. Idem. Curagao II (na 1816), Oranjestad, p. 645-1156.
Aantekeningen

1. Van dit viertal komt de naam Hudig nooit voor in de verslagen van de
Schoolcommissie. Of hij de benoeming heeft aangenomen is ons onbekend.

2. De Gaay Fortman, p. 562-563.

3. De notulen schrijven zijn naam steeds met een h. Zie Hartogs opmerking
Curagao II, p. 1123.

4. Deze Memorie is aanwezig in G.A., gedateerd 7 juli, 1818.

5. Zie Memorie.

6. Memorie van de Minister voor het Publieke Onderwijs, de Nationale Nijver-
heid en de Kolonien, 15 maart, 1819, no. 22, inG.A.
10.

Li.
12.

13.
14.

15.

16.
. Ibidem, 28 april, 1831.
18.
19.
20.
. Ibid. 29 maart, 1824 en 31 juli, 1826.
22.

23.
24.

25.
26.
27.
. Ibid. 1 juli, 1839.
29.
30.
31.

SCHOOLOPZIENERS EN SCHOOLHOUDERS OP CURACAO 17]

. Dahlhaus en De Gaay Fortman schrijven abusievelijk over het Provinciaal

Reglement. Het moet zijn Provisioneel Reglement.

. Hij kon aan de slag op de Diaconieschool, doch de inkomsten die hy toen

trok waren uiterst mager.

. Hartog, Aruba, p. 286, laat het initiatief uitgaan van een aantal Curagaose

dames op pleziervaart naar Aruba. De notulen van de Schoolcommissie be-
schriyven duidelijk een verzoek van de â€˜daarzijnde inwoners.â€™

De archivaliÃ©n bevestigen niet Hartogs bewering dat Eekhout godsdienst-
onderwijzer was. Hij ging als gewoon onderwijzer naar Aruba. Zin be-
noeming door de Minister in Nederland werd door de Gouverneur-Gene-
raal per missive van 12 nov. 1820 medegedeeld. G.A. Correspondentie
Min.v.Kol., 1820, no. 1/71.

G.A. Corr.Min.v.Kol., missive van 2 sept. 1821, no.2/36.

G.A. Notulenboek, 12 juli, 1839.

C.Ch. Goslinga, â€˜Van een schakende schoolmeesterâ€™, R.K. Onderwysblad,
Curagao, jrg. 7, no. 1, 15 sept. 1958, p. 8-10.

In strijd met het Prov. Reglement werd het aantal landsscholen terugge-
bracht tot drie, later tot twee.

Geen van de drie landsonderwijzers die van 1822 tot 1845 op Aruba werk-
zaam waren â€” Van Eckhout, Rozenveldt en Van Dragt â€” wilden daar blij-
ven.

G.A. Notulenboek, Schoolcommissie aan Van Eeckhout, 21 maart, 1831.

G.A.Brievenboek, Schoolcommissie aan Anslijn, 10 jan. 1843.
G.A. Notulenboek, 31 jan., 1832.
Ibid. 7 mei, 1833.

Ibid. et passim. Dergelijke beschamende verzoeken kwamen in deze periode
nog al eens voor.

Zie Prov. Reglement.

De Gaay Fortman, p. 566-567. Ook in de notulen van de Schoolcommissie
is hierover veelvuldig geschreven.

G.A.Notulenboek, 23 juli, 1832.

Ibid. 7 jan., 1842.

Ibid. 1 juli, 1839.

Ibid. 24 febr. en 30 mei, 1834.

Ibid. Schoolcommissie aan Van Eekhout, 29 maart, 1831.

De leden wisselden onderling regelmatig van functie en werden bij toer-
beurt voorzitter. Op verzoek bekleedde Niewindt deze positie enige jaren
achtereen en nam hy tegelijkertijd het secretariaat waar.

. G.A. Notulenboek, 10 jan., 1843.
. De Gaay Fortman, p. 568.

. G.A. Notulenboek, 1 oct., 1838.
. Ibid. 9 aug., 1839.

W J. Goslinga, â€˜De exoneratie van Mgr. Niewindt,â€™ Lux, 1943.

. Dahlhaus, Levensschets en Chronologische ontwikkeling.

Prof. dr. C.Ch. Goslinga, Center for Latin American
Studies, Univ. of Florida, Gainsville, Fla. 32601.
172 BOEKBESPREKING

C.Ch. Goslinga, Curagao and Guzman Blanco: A case study
of small power politics in the Caribbean. Verhandelingen
van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volken-
kunde, no. 76, â€™s-Gravenhage, Martinus Nijhoff, 1975, 143
pp. Bibliography, Index.

During a large part of the nineteenth century, and within the Caribbean region,
Curagao and St. Thomas served as centers of commercial and financial brokerage
between Europe on the one hand and the independent nations of the area â€”
the Dominican Republic, Haiti, Venezuela â€” on the other. Simultaneously,
these two islands were nerve centers of political activitiy of exiles from these and
other countries. Goods were transshipped here, European loans to the indepen-
dent governments arranged, and funds for those conspiring against them provi-
ded.

In very general terms, this peculiar role of the Dutch and Danish trading is-
lands came to an end when global power changes â€” the shift from European to
United Statesâ€™ economic and political dominance in the Hispanic and formally
independent Caribbean â€” coincided in the last quarter of the nineteenth cen-
tury with technological changes â€” the international telegraph system, the iron
steamships â€” to make connections with the dominant power both shorter and
more direct.

Just as it would be incorrect to ascribe to these two small islands a shared mo-
nopoly in che broker functions mentioned, so it would be misleading to suggest
that the commercial class dedicated to these activities consisted exclusively of
Sephardic Jews. But the fact remains that the old Sephardic merchant communi-
ty of Curagao proved to be singularly equipped to these mediating tasks. From
Curagao it had sent its representatives to Saint Thomas at an early stage, and
Sephardic communities of Curagao origin were established in Haiti, the
Dominican Republic, Venezuela (especially Coro) and several Central American
republics, soon after these countries had attained their political independence.
At the same time, the Sephardic kinship and commercial networks extended in-
to Europe and the United States.

All this made this group an ideal broker for the new states. Its members were
able to provide connections and funds both for commercial and for political pur-
poses, and in the process came to consider revolutions as just another potentially
profitable commodity, the financing of which could take place under the ideo-
logical protection of the free trade doctrine, and under the political protection
which a European colony was supposed to extend to its subjects.

It is within this general framework that the actions described in the mono-
graph under review might perhaps best be located.

Goslingaâ€™s carefully detailed work â€” partly an elaboration on the theme of
Karel H. Corporaalâ€™s dissertation De Internationaalrechtelijke Betrekkingen tus-
schen Nederland en Venezuela, 1816-1920, Leiden, 1920, but incorporating the
results of new research in Venezuelan, Dutch and Curagaoan archives and news-
BOEKBESPREKING 173

papers â€” tells the story of Curagaoâ€™s unusual expulsion of the exiled Guzman
Blanco and the ensuing uneasy relations of the Guzman Blanco government
with colonial Curacao, its governors and its commercial class, especially the firm
of J.A. Jesurun (the â€˜little Rothschild of the Caribbeanâ€™), and with a Dutch For-
eign Ministry with only a peripheral interest and expertise in these matters and
this region: none of its officials could read Spanish.

One of the questions faced in this book is to what extent Guzman Blanco's
decree (1881) to burden all imports through Antillean ports with an additional
30 percent duty, though not exclusively directed at Curacao, should be seen as
the Presidentâ€™s personal revenge for his earlier expulsion rather than as a delibe-
rate affirmation of a growing sense of national importance and selfreliance;
Goslinga sensibly opts for the latter point of view.

The monographâ€™s subtitle â€” â€˜A case study of small power politics in the Car-
ibbeanâ€™ â€” is perhaps more attractive than apt. Politically, the colony of Cura-
gao was virtually power/ess, even though the result of the affa7re Guzman Blanco
may have been, as Goslinga suggests, that The Hague in due course began to
show aslightly greater respect for the Curacao expertise in matters pertaining to
its independent neighbours, than it had in the past.

On the other hand, The Netherlands was not a small power at the time: how-
ever, the center of gravity of the Dutch Empire lay more to the East. Indeed,
Holland reacted to what it saw as Venezuelan provocations with big power arro-
gance, in this case combined with ignorance: it sent one Navy squadron afther
another to the troubled area. Their rather limited maritime actions had perhaps
more to do with the marginal position of the Netherlands Antilles within the
Empire, than with the latter's weakness or smallness.

In his Preface, the author emphasizes the necessarily limited scope of mono-
graphic studies such as these. He tells his readers not to expect too much: his
work cannot deal with matters such as the composition of the Curacao merchant
class, or the emergence of a stronger national consciousness in Venezuela. He
wants to limit his work to the political aspects of the matter at hand: â€˜And while
political problems may not be the most pressing ones in an international compe-
tition of interests, they are more often than not the decisive onesâ€™ (p. V).

One of the clear merits of this book is, that Goslinga has not been as narrow in
his approach as his modest Preface suggests. While indeed concentrating on
diplomatic and political interactions, he provides us, parenthetically as it were,
with substantial information on the subjects he announced to neglect. This is
the more fortunate because political actions, however important, cannot be un-
derstood without taking into account the broader economic, social and even psy-
chological context within which they take place. Politics, national or interna-
tional, is not generated in a vacuum, and Goslingaâ€™s interesting and informa-
tive study goes far to prove that point.

H. Hoetink
174 BOEKBESPREKING

Catalogo de la Fauna Venezolana. VIII. Mollusca, door
Jaime Tello. Publicaciones de la Comisi6n Organizadora de
la III Conferencia de las Naciones Unidas sobre el Derecho
del Mar. Caracas, 1975, xx + 599 blz.

Dit omvangrijke werk bevat niet alleen de namen van de recente en fossiele
weekdiersoorten welke in Venezuela zijn aangetroffen â€” met vindplaatsen en
literatuurverwijzingen â€” maar 66k van die soorten van de Colombiaanse kust,
Aruba, Curacao, Bonaire, Trinidad en de Guianas, welke nog niet in Venezo-
laanse wateren werden gevonden maar wÃ©l hierin zouden kunnen worden ver-
wacht.

De bibliografie (blz. 403-546) beperkt zich echter niet tot al deze streken,
maar vermeldt tevens cen overvloed van geschriften welke betrekking hebben op
â€˜naburigeâ€™ gebieden, tot en met MÃ©xico, Florida en de Atlantische kust van
Noord Amerika. Bovendien werd het nodig gevonden om â€” naast een aantal
malacologische werken die met Venezuela niets te maken hebben â€” ook nog
een groot aantal publicaties te vermelden welke betrekking hebben op zuiver
geologische onderwerpen.

Het is natuurlijk wel verrassend om in de bibliografie van een werk over de
wecekdieren van Venezuela ook IJzermanâ€™s monumentale proefschrift over Suri-
name (1931) aan te treffen, evenals de dissertaties van G.J.H. Moolengraaff
(1929), Westermann (1932), Pijpers (1933), G.A.F.Moolengraaff (1886) en
Christman (1953) over Curagao, Aruba, Bonaire, St.Eustatius en St.Martin, als-
mede verhandelingen over diamantvelden in Guyana, de Roraima formatie in
BraziliÃ© en de bouw van de Cordilleren â€” maar men vraagt zich daarby dan wÃ©l
af, wat de schrijver ertoe mag hebben gebracht een literacuurlijst als deze te pu-
bliceren.

Van de naar schatting 2400 titels hebben er nauwelijks 150 duidelik betrek-
king op de molluskenfauna van Venezuela, recent Ã©n fossiel. Een 60-tal publi-
caties hebben te maken met de Nederlandse Antillen, een 15-tal met Suriname.

Wij kunnen ontzag hebben voor de ijver waarmede Jaime Tello â€” die als
schrijver en redacteur van verscheidene werken op natuurhistorisch gebied zich
stellig grote verdienste heeft verworven â€” het nodige complicatiewerk heeft ver-
richt; te betreuren is echter dat de documentaire waarde van deze Catd/ogo ten
zeerste heeft geleden door talrijke slordigheden en drukfouten (vooral in Neder-
landse en Duitse titels) welke in een werk als dit niet hadden mogen voorkomen.

P.W.H.

This is the original site; see more about the system change.
See the new beta sites UFDC, dLOC, and the Florida Digital Newspaper Library

Nieuwe West-Indische gids

Material Information

Subjects

Notes

Record Information

Related Items

UFDC Membership

This item has the following downloads: