1,' 1804

O&mk9yon

Od;lMZwkm Redgeada d dedpa

Port-au-Prince
Dcembre 2004

A Pou kmanse, yon raie sou sitiyasyon kote
komisyon an ap travay pou reyalizasyon
aktivite selebrasyon yo

Ann fete 2004 : yon devwa
pou n pa bliye istwa nou

Li pral yon jan difisil pou sila k ap vini apre nou yo konprann,
ki jan fe se st (7) mwa apr jou anivs bisantn endepandans peyi
a, yo kreye yon komisyon pou fete evnman sa a. Sitwayen k ap viv
la a, jounen jodi a, konnen ki jan 2004 la rive sou nou bridsoukou
pandan nou t ap viv nan yon sitiyasyon chen manje chen ak dezod
ki rezilta yon kriz politik ki t ap vin pi grav toujou pandan twa (3)
dnye lane sa yo. Rejim ki te la anvan an, ki te vie pwofire okazyon
an pou I oganize divs gwo seremoni pou I selebre pwbp pouvwa
politik pa 1, pa t reyisi jwenn konkou ak patisipasyon divs sekt ki
reprezante prensipal fbs nan lavi nasyonal la. Kriz policik la te vin
tlman grav epi te tlman gen gwo divizyon nan mitan sosyete a, li
te enposib pou yon gouvnman, yon otorite politik, yon otorite
moral oubyen yon otorite ki vie svi peyi 1 ta made nasyon an pou
li respekte devwa pou listwa sa a. Li t ap enposib pou pouvwa sa k te
la a oubyen nenpbt ki otorite ta reyisi f nasyon an vin patisipe nan
kk aktivite selebrasyon, menm l aktivite sa yo pa ta ft nan lide
pou envite popilasyon an vin fere, e menm l yo ta bganize yo pou
yo pmt popilasyon an brase lide sou sitiyasyon y ap viv km yon
pp.

l'Janvye 2004 la te yon jounen ki te gen yon gou anm
tankou fyl pou pp ayisyen epi fet yo te oganize nan okazyon sa a
te yon gwo echk ak yon gwo desepsyon. E nou tout konnen sa k te
vin rive apre sa. Sitiyasyon kriz sa a te vin tlman grav, se fbs erranje
yo te blije voye nan peyi a, anba bany Nasyonzini, pou yo vin mete
1d ak sekirite. Sa fe nou mal anpil, pou nou w, jounen jodi a, se
nou menm kbm nasyon ki tonbe nan sitiyasyon lawonte sa a, sitou
se ane sa a menm ki f peyi a de san (200) zan depi li
endepandan. L anpil nan konpatriyt nou yo ap analize .
*^

istwa nou km pp, yo konstate se yon istwa ki chita sou echk ak
desepsyon slman e yo konsidere 200 lane sa yo tankou yon gwo
katastwf, poutt sa yo kw li pa neses pou yo oganize okenn aktivite
pou selebre evnman sa a. Gen anpil lbt konpatriybt tou ansanm
ak kk ltt moun ki soti nan menm ras av nou, tankou Aim
CESAIRE, ki ta envite nou antre nan nou menm epi svi ak bisantn
endepandans lan pou nou pran yon pi bon direksyon.

Se vre depi dat 29 fevriye 2004 la, pandan peyi nou an ap
chche lap, e mete sou sa li nan yon sitiyasyon ki chaje ak tout
kalte pwoblm ak tout kalte ka ijans, nou pa t gen chans pran yon
ti tan pou nou gade ki konpotman nou dwe genyen devan devwa
pou listwa sa a; poutan gen anpil peyi sou lat kote yo selebre
revolisyon ayisyen an poutrt yo konsidere 1 tankou yon evnman ki
te pmt van libte a rive soufle toupatou nan mond lan e poutt
yo konsidere evnman sa a kbm youn nan pi pi bl chapit ki
genyen nan listwa limanite . Senk (5) mwa apre gouvnman
tranzisyon an monte sou pouvwa a, li repran pwoj selebrasyon
bisantm endepandans lan, nan lide pou 1 korije tout er k te f&t
anvan yo epi pou 1 envite tout kouch moun nan popilasyon k ap
chche lap ak trankilite a pou yo vin kominye ansanm nan memwa
tout zanst nou yo. Envitasyon sa a p ap f&t slman nan lide pou
nou onore memwa sila yo ki te ban nou peyi sa a, men 1 ap plis fet
pou nou envite pp la reflechi sou tout bon leson li kapab tire nan
tout batay nou te mennen pou nou rive jwenn libte nou epi pou
pmt, nou menm ki eritye yo, jodi a, jwenn ki pi bon wout pou
nou pran ansanm pou nasyon an ; sa ki t ap reprezante yon premye
pa nan jefo n ap f pou nou kapab kondui bak peyi sa a komsadwa .

.. Komisyon nasyonal pou Selebrasyon Bisantn
Endepandans lan yo kreye gras ak arete prezidansyl 4 out

2004 la, genyen km manda pou I planifye epi ganize divs aktivite
espesyal ki dwe kmanse nan dat 18 novanm e yo ka menm kontinye
apre ane 2004 la aie.

Se pa yon cravay k ap fasil, l nou konsidere nan ki sitiyasyon
nou ye jounen jodi a. Nou t ap rive leave yon gwo defi si n rive
oganize yon seri aktivite selebrasyon ki gen anpil val ak enpcans
nan ti kras tan ki devan nou la a epi si nou ta rive realize tout pwoj
nou genyen yo ki maknen ak objektif nou genyen pou nou bganize
divs gwo rasanbleman nasyonal, sitou apre gwo katasrwof ki sot
rive nan Fon Vrt, nan Mapou, nan Gonayiv, ak nan Ndws.
Manm komisyon sa a ki gen chans konte sou konpreyansyon ak
konkou anpil konpatriyt, deside f tou sa ki neses ak tout bn
volonte chak manb li yo ak tout k chak manb yo pou respekte epi
fe nasyon an respekte devwa pou n pa bliy istwa n menm l m
konnen n ap jwenn anpil pwoblm ak ctchaje nan bl travay sa a.

B. An Konsyantize tout peyi a nan travay
nan tt ansanm ant sitwayen Komim yo
ak Meri yo:

"Gran prensip akgwo lide kigenyen nan mesaj pou pmt
tout kouch moun nan popilasyon anpatisipe nan selebrasyon original
de san (200) lane endepandans pp ayisyen an.

Menm si, travay komisyon an se rive bganize divs aktivite
pou fete bisantn endepandans peyi d Ayiti a, nou pa te vie f yon
bann f&t pou selebre revolisyon ayisyen an ki reprezante yon
kokennchenn evnman istorik ki gen yon pakt val pou peyi a,
pou plis pase twa (3) kontinan ak pou tout lct pp sou lat, akz sa
t ap made pou komisyon an gen plis mwayen ak pi plis tan toujou
epi akz moman an ki pa sanble ak moman pou nou fete. Kon sa,
komisyon an ta plis vie ganize aktivite selebrasyon sa yo nan yon
lespri kominyon ak tt ansanm ak nan yon lespri kote tout sitwayen
ap anvi patisipe ak tout k yo ak tout nanm yo pou nou make gwo
evnman sa a Yon seri aktivite ki ft pou yo chita sou reyalite lavi
pp ayisyen an pandan de san (200) lane ki sor pase yo, yon fason
pou nou evite reprann menm kalite aktivite sa yo ki te mouri nan
pasaj nan kondisyon nou tout konnen, nan dat premye janvye 2004
la. Eske travay komisyon an se f sa k neses pou nou ta sove tout
tan nou te pdi yo epi korije sa k te mal ft yo ? Non. Ane 2004 la
prske fini. Men, fbk nou konprann reskonsablite istorik nou tout
dwe pran ansanm nan yon lot jan e sa dwe ft nan tout rakwen nan
peyi a, anvan perybd selebrasyon evnman sa a fini. Pandan nou
dwe pwofite ganize divs pelerinaj tout kote ki make listwa nou
kbm pp anvan perybd selebrasyon sa a aie nt.

Pett se paske pi fb moun ki fbme komisyon an se
yon seri istoryen pwofesyonl tout moun rekont, nou tout -
dakb ak lide pou nou pa svi ak modl aktivite selebrasyon '

___-ve CWM/"e

tradisyonl ki chita sou bganizasyon gwo resepsyon pou f banbch
oubyen al depoze bouke fl nan pye estati ewo nasyonal nou yo. Se
vre nou ka oblije onore ewo nasyonal nou yo nou ka oblije, l sa
neses toutbon, depoze jb fl (krizantm) epi f gwo diskou ki chita
sou bon jan dokiman e ki gen yon bann bl pawbl k ap f Iwanj pou
pp ayisyen ak pou peyi d ayiti, dekwa pou nou f& divs lye istorik
nou yo tranble. Men, sa k pi enpbtan pou nou menm se: pwofite
okazyon an, yon dat enptan pou nou f tout moun sonje ak anpil
fyte ak anpil santiman diyite tout jefb ak sakrifis zanst nou yo te
f pou n te rive genyen peyi sa a, yon seri souvni ki dwe fk n sonje
tout bl ttansanm ki te egziste ant moun sa yo nan moman yo t ap
kreye nasyon an; yon seri souvni ki kapab fl nou pran konsyans
reyalite n ap viv jounen jodi a ki reprezante rezilta tout istwa pase sa
yo e ki kapab tou svi nou km bousl, pou demen nou kapab w ki
jan n ap realize divs pwoj n genyen pou peyi sa a. E se nan menm
sans sa a, nou dwe pwofite okazyon sa yo pou nou analize tout jefo
n ap f pou n change imaj peyi a pandan n ap konsidere ki ls nan
jefb sa yo ki kapab pote fwi toutbon vre pou peyi a vanse, l n ap
gade nan ki sitiyasyon n ap viv nan moman sa yo.

Kom istoryen, nou pa ka bliye sa k te pase ay, men se pa
ay ki enterese nou slman paske nou pa yon bann moun ki chita ap
reve de sa k te konn fet nan tan lontan, paregzanp : tout bl paj
istwa nou ekri nan kbmansman 19 syk la ki, jodi a, part akl
nan yon seri bl tablo anpil pent ayisyen ap pwodui.

Jodi a enterese nou, men se pa jodi a slman ki ft pou
enterese nou, paske l n ap gade sa k ap pase kounye a, gen kk vye
lide ki te ka menm pase nan lespri n, tankou : tout eksperyans nou
ranmase nan jefb nou te fe pandan 19y-" syk la nan bati
yon nasyon epi nan kokennchenn batay nou te mennen pou

n rive fQ respekte dwa tour moun, kit li nwa, kit li blan, genyen pou
yo viv lib, egalego a, se ta lave men siye ate. Menm jan an tou,
sitiyasyon n ap viv kounye a, ta ka pouse anpil moun kw tout sa n
ta ka rive fe kbm pi gwo reyalizasyon se: pmt moun k ap viv
andeyo yo rive jwenn manje pou vant yo plen pandan yon ri bout
tan slman epi pmt yon ti ponyen lot k ap viv nan vil yo vin rich
gras ak koms k ap fet ant peyi d Ayiri ak lot peyi oubyen nan f&
gaspiyaj ak magouy nan byen leta. E l n konsidere se nan 19y'"
syk sa a menm nou te rive fe tout gwo travay pou nou te ka mete
baz ki ta pral pmt pp ayisyen genyen kalte kilti nou gen la a, yon
kilti ki gen anpil kote original e ki rich anpil. Si n pa chita sou tout
pwen sa yo nou p ap janm ka rive konprann pou ki rezon, youn nan
pi gran jeni literati 19y"m syk la Victor HUGO te ka rive ekri
Ayiti se yon Limy. Fk nou pa voye de (2) syk istwa .ou pase la
yo jete kbm si se yon istwa ki pa vo anyen menm epi km si se
desepsyon ak imilyasyon nou rankontre yo kom pp ki ta nan istwa
nou an slman. Menm l vre, genyen anpil evnman ki rive nan
istwa epbk ki vin apre a ki fP tout moun w kman yon kriz
manchlong ta pral minen sistm sosyal la jis li ta pral lage I at plat
nt, pandan tout 20 m syk la. Yon syk ki montre ki jan nou pran
gwo baf nan jef'o nou t ap f pou nou rive genyen yon leta ki chita
sou demokrasi ak yon bon jan sistm desantralizasyon, e mete sou
sa, echk sa yo montre kbman tout pwen ki nan premye kontra
sosyal nou an vin pa gen menm val yo anko.

Pou demen wi, men se pa pou demen sa a kote nou pran
plezi nan detwi pwp tt pa nou, sa ki lakoz pp ayisyen an ta vin
tankou yon pp ki kondane pou li viv nan mal akoz yon pichon
san remd ki ta tonbe sou li. Se pito yon demen pwp nou menm ta
decide bati, si nou rive pran konsyans toutbon nan montre
volonte nou genyen pou nou change peyi nou an edn ki pa

ditou sanble ak imaj yon paradi nou te pdi epi nou vin rejwenn.
Pa gen Ayiti Toma ank, men sa pa vle di: fok nou ta kontinye
plonje tt anba nan miz soudevlopman an avk yon nouvo kontra
sosyal foskote nou ta merite voye byen lwen paske se nan avantaj
yon ti ponyen moun kontra sa ta ye. Li kl, n ap kapab soti nan
sitiyasyon lamiz kote nou gen tout kalite pwoblm tankou :
pwoblm materyl, pwoblm entelektyl ak pwoblm moral, l nou
rive genyen yon pp ki edike e ki gen bon jan enfbmasyon, nan
pran abitid travay ont epi nan pran abitid fe bon biznis san
koripsyon. Nan batay nou dwe mennen pou lavi miyb pou tout
moun nan, nou kw kalite ka mennen kantite.

L n konsidere tout istwa gen twa moman : y, jodi ak
demen, nou kapab di twazym moman an (demen an) egziste pou
nou f bon jan plan pou nou rebati peyi nou an ki chita sou jan n ap
viv kounye a e ki pral fbme avni nou dwe genyen an. Sa vie di: fbk
nou ale pi lwen pase chita ap reflechi sou tout miz n ap pase pou
nou kapab kontinye viv kbm pp. Nou menm ki manm Komisyon
selebrasyon de san (200) zan endepandans lan, menm jan nou
konprann nesesite ki genyen pou nou fete tout bl evnman ki te
pase nan perybd 1791 1806 la, se kon sa tou, nou w li neses pou
nou ranfbse sa peyi a genyen kbm baz epi mete lot baz tou nf pou
n rive rebati nasyon nou an san pdi tan. Travay sa a dwe ft pou
nou pmtAyiti vin yon peyi modn, nan domn sosyal, nan domn
ekonomik ak nan domn politik. Paske Ayiti pa dwe reprezante yon
mize slman kote se bagay ki pase slman yo bay val, men Ayiti ft
pou 1 ta tounen yon laboratwa pito.

Istwa selebrasyon de san (200) zan egzistans nou kbm yon
Snasyon dwe chita sou tout sa nou realize kom pwogr
;ir:: ansanm ak tout sa nou f kbm bak ann ary, epitou, istwa sa

D. KONKLISYON

C. St (7) prensip kle pou n realize yon
ft senp, men ki gen val, epi k ap ret
nan memwa tout moun.

Ankadre zbn minisipalyo pou nou f lespwa boujonnen, pou n
rive nan devlopman dirab nan toutpeyi a.

Se pou rezon sa a, nan premye prensip nou kw pou n rive
fete bisantn endepandans lan se bganize yon fowm minisipal
nan chak komin, kote ki gen plis moun nan chak dis (10) depatman
yo, sa vle di bganize dis (10) fowbm ant tout meri yo, nan chf lye
chak depatman epi yon fowbm nan dyaspora a. Kon sa, sa f onz
(11) fowbm antou nan Mesaj selebrasyon de san zan (200)
endepandans lan. Fowbm nan ap plis dewoule sou Mesaj la k ap
simaye lide ak refleksyon sou sa ki pi enpbtan nan istwa pp ayisyen
an men tou sou eksperyans nou viv pandan de san (200) zan
egzistans nou kbm pp. Fb nou konn reyalite moun yo ap viv nan
chak komin pou n kapab konprann tou sa ki nan Mesaj sa a, ki
dwe svi kbm yon gid pou nou kapab etidye reyalite moun yo ap
viv na komin yo, yon seri reyalite ki konplike e ki depaman youn
ak lt. Se kbm si n ta vie made chak komin ki pral gen pou I di
mo pa pou : li rekont val 1, sa k ap ede f yon kontwl k ap itil
nan tan k ap vini yo.

Nan dezym prensip nou kw se f yon chwa san patipri
pou n bay aktivite rechch la plis val nan chak komin. Rechch sou
eritaj natirl yo, sou byen zanst yo mouri kite pou nou, kote zanst
nou yo te goumen pou yo te ban nou libte; epi sou avantaj ak tout
kalite privilj komin nan genyen. Tan pou n chica ap plenyen jan
nou konn abitye fR 1 la, pito nou montre riches komin nan genyen,
se sa k ap pi bon si nou vie peyi a devlope. Se rive bganize bon jan
deba reyl ki chita sou reyalite chak komin oubyen sou
posiblite chak sendika komin yo genyen pou yo rantre nan .
nivo devlopman k ap tann pp ayisyen an.

45

Nan twazym prensip nou kw pou nou rive bganize aktivite
selebrasyon an, se kreye yon fon 2004 pou f pwomosyon komin yo
e pi espesyalman pou pwoteje anviwonman an. Se yon fondasyon k
ap gen menm non ak Fon 2004 la k ap jere fon sa a e I ap la pou
nou chwazi oubyen pou nou chche pwoj k ap f yon travay serye
nan komin yo, k ap f& yon bon jan travay pou pwodui byen ak
riches materyl, pou if yon travay kiltirl ak yon travay moral nan
komin yo. Se konkou n ap fe pou n konn ki aktivite n ap chwazi,
sofsi gen ka ijans pou n chwazi yon lbt aktivite ki pi enpbtan. Men
tl n gade kalite dega ki gen nan anviwbman ayisyen an kounye a li
ta pi bon pou nou itilize Fon k ap gen menn non ak fondasyon sa a
pou nou i anviwbnman an vin pi bl asejan te ye avan an, paske
se youn nan pi gwo riches natirl nou genyen. Pou n rive fe sa, fbk
nou bay aktivite rebwazman an plis enpbtans epi fSk nou pran bon
jan mezi pou 1 byen ft pou rezilta n ap chche yo ka dire pi lontan.

Nan katriym prensip nou kw pou nou ganize aktivite
selebrasyon an se bgonize anbyans popil pou tout popilasyon an
ka patisipe nan fowbm nan, kon sa, nou ka bganize divs aktivte
rankou : ekspozisyon, jwt nou te konn f lontan yo (masuife, trest
riban, rara, chanpyona, lamayt eksecera) koze anba tonl pou simaye
lakonesans nan chita pale youn ak lIt, ganize konkou envansyon
ak kreyasyon pou nou ankouraje kapasite moun yo genyen pou yo
kreye epi onore tout mvey ak dekouvt ayisyen rive &f nan jan y ap
debwouye yo ; bganize tout aktivite pp nou an renmen ft pou 1
sani I ap viv tankou : espb, mizik, chan sinema, video, dans eksetera.
Apati de jodi a, l n ap fete ft patriyotik yo, se pou nou f& yo
tounen okazyon pou nou ft tout ayisyen sonje kote yo soti. Se gras
ak zanst nou yo ansanm ak tout lbt moun ki vin apre yo ki ban nou
n. lavi e se pou nou svi ak tou sa yo kite kbm eritaj pou nou,
l n ap fete yo. Paregzanp, nou ta dwe gen 142 lt Maurice

SIXTO akTi Paris ak anpil lt atis ki te menm jan av yo, pou tout
epbk k ap vini apre yo. Kon sa nou ta svi ak zv yo pou nou rakonte
jenerasyon k ap vini yo sa zanst nou yo te konn f. Pou ki sa nou pa
kbmanse al chache moun nou poko konnen yo e ki gen menm talan
ak kapisite yo tou ?.

L n konsidere ansyen twoubadou nou yo te fbme tt yo
pou kont yo Pou ki sa nou pa f yon rechch pou nou rive konnen
konbyen yo ye ? Se pou nou kontinye esplwate richs nou genyen
nan tradisyon oral nou an, menm jan sa kbmanse fet piti piti.

Nan senkym prensip nou kw pou selebrasyon ft sa a se :
ft diskou, & konferans, f& konkou distasyon pou elv segond,
etidyan ki nan inivsite ak moun nan popilasyon an ki konn li ak
ekri. Se ganize yon seri aktivte k ap pmt jn yo ak ekriven yo ekri
tks liter, tks atistik ak tks syantifik. Nan menm sans lan n ap
bganize yon seri aktivite ki pou rafrechi memwa n, monte video
istorik ak travay aristik, & plizy estati ak moniman, poze premye
wbch pou inogire divs konstriksyon, depoze jb, f seremoni relijye,
seremoni layik, ak seremoni patriyotik, svi ak gid pou vizite kk sit
touristik ak kk zn ki ret vivan nan memwa nou tankou (sit istorik
yo, fb yo, sit touristik yo, eksetera) epi n ap bay jn yo, popilasyon
an ak mount ki nan dyaspora yo bon jan esplikasyon sou sa k ap ft
yo... Pp la ka sonje istwa peyi 1 sitou si yo ede I f sa.

Nan sizym prensip nou kw pou n fete ft sa a, chita sou
rekonesans nou genyen pou bl travay atis yo, gwo konstriksyon
piblik yo ak pwoj ki pi itil k ap dire lontan nan kad yon deviopman
dirab. Paske se tout bl reyalizasyon sa yo ki pou tounen vr sous
enspirasyon nou nan kad selebrasyon 2004 la ki make de d
san (200) zan endepandans peyi a. Sizym pati pwoj a ap "
t

gen divs kalite rekmandasyon ak rezolisyon komisyon an ap fP n
ap gen pou nou realize pwen pa pwen nan dis (10) ak ven (20)
lane kap pwoche yo, paregzanp : reyalizasyon plizy pak natirl nan
zn ki ant Vty ak Sansousi, nan zn ki ant Krtapyewo ak Palt
365 Pot la, nan zn lak Azyeyi a, nan zbn Anrikiyo a, ak nan zbn
Pik Makaya. Epi mete tout sa nou genyen kbm pwodiksyon ekri
sou papye, sou odinat, sou ajil, sou bwa, sou mab, sou asfalt la, nan
beton, sou fe, sou materyl plastik kontriksyon ak materyt
kominikasyon tout enfrastrikti ki fe pou yo dire lontan, yon premye
egzanp nou ka bay sou fbm reyalizasyon materyl sa yo se : netwayaj
vil Okap. Travay sa a p ap ret la, 1 ap kontinye jouk nou realize gwo
travay reparasyon ak konstriksyon yo pou wete zbn Ndws la ak
zn Grandans lan nan sitiyasyon kote n ka di zn sa yo spare ak rs
peyi a epi parezanp, jouk nou rive kreye divs estrikti k ap pmt
tout vil ki fme zn Ptoprens lan kominike youn ak lbt pi byen.

Pou moun k ap f yon travay entlektybl, n ap f yo patisipe
nan yon pwoj k ap ankouraje yo pibliye yon gwo koleksyon liv sou
de san (200)zan endepandans lan rankou : koleksyon ki gen tout
kalite lt Toussaint Louverture te ekri yo pa pibliye epi n ap made
yo f tradiksyon liv Henry Christophe ak Thomas Clarkson nan.
Tradiksyon pil lt "Griggs, Earl Leslie ak Prator, C.H. yo ki part
nan Kalifbni an 1952. N ap made yo tou pou yo ekri sou sij ki
enterese popilasyon an jounen jodi a, sou literati, sou lasyans ak
teknik, tankou : sou pwoblm dlo ann Ayiti, sou pwoblm elektrisite,
eksetera. Nan menm lide a, n ap f Prs Nasyonal ansanm ak lbt
enstitisyon ki gen esperyans nan edisyon liv, pou yo pibliye tout
ansyen liv nou pa jwenn nan lis liv nou gen ann Ayiti yo oubyen liv
nou pa jwenn nan peyi a ankb. N ap fe pibliye yon seri lit ti liv ki
,^ pa gen plis pase san (100) paj b kote gwo liv sa yo nan
okazyo f&t bisantn a. Kon sa, premye liv n ap pibliye ki

.^e &eMCaQu"^

gen anpil enpotans se liv ki chaje ak desen yo rele Une naissance
laborieuse: La premiere Rpublique noire dans un monde hostile
1804-1862 k ap part avk anpil desen, anpil tablo, anpil foto ak
imaj an koul epi k ap part nan twa lang (frans, angle ak espayol).
Pi fb nan desen ak tablb ki nan liv sa a ap soti nan koleksyon prive,
ki chaje ak pys ra koleksyon Fritz Daguillard posede.

Nan setym ak dnye prensip nou kw pou n selebre ft sa a
se: rasanble tout ft k ap ft apa yo epi kdone yo. Se pa komisyon
an k ap bay ti gwoup moun sa yo lajan pou yo fete, men aktivite y
ap fe yo ap antre nan kad aktivite 200 zan endepandans lan. Nou
gen anpil aktivite kon sa, tankou : espozisyon ekotouristik ayisyen
akdominiken ap bganize tou pre lak Azyeyi ak lak Anrikiyo a, pwoj
gwoup KOKA ayisyen nan Bouklin genyen pou I mete yon mize
sou pye nan Vty pwoj pou kreye yon sant Inivsit Vty k ap
reprezante Inivsite leta a nan Nb peyi a, komite inisyativ moun Fb
Libte, moun Nds ak moun ki renmen zn sa yo kreye pou yo
selebre Ak Pwoklamasyon Ofisyl Endepandans Nasyonal la nan
Fb Dofen (Fb Libte) 29 novanm 1803; pwoj pou ayisyen nan
peyi a ak ayisyen nan dyaspora a f yon gwo pelerinaj nan twa (3)
peyi ann Afrik (Senegal, Benen ak Gana) kote yo te konn al chche
esklav pou vini ann Ayiti; kreye yon espas nan vil "Guadalajara"
(Meksik) pou yon ekspozisyon liv ayisyen 2004 nan okazyon jounen
bisantn endepandans peyi d Ayiti 5 desnanm 2004; yon kongr
syantifik ant peyi antiy yo sou sante mental ak kreyativite"; Inogire
yon estati ki reprezante ptre Toussaint Louverture nan vil Bodo
(Bordeaux) apre yo fin fQ yon wout ki pote non Toussaint Louverture
nan menm vil sa a; gwo kons atis Wyclef Jean ap f Pbtoprens 5
desanm 2004; pwoj gwoup Eben-Ezer genyen pou 1 ede vil Gonayiv
nan yon aktivite espesyal 1 ap bganize pandan yon semn .
nan vil sa a ak nan seksyon kominal yo depi premye janvye

jis 7 janvye 2004. Gras ak konkou UNESCO, n ap oganize yon
ekspozisyon liv nan Pbtoprens nan mitan mwa janvye 2004 la,
ekspozisyon sa a ap gen kom tir: "Wout esklav yo". Gen anpil lbt
pwoj k ap ft nan peyi a, nan dives lbt rejyon ak nan dives lt peyi.
Pwoj sa yo deja gen pwp lajan pa yo pou yo ft, kon sa, komisyon
an kontan kontinye kbdone tout aktivite k ap ft yo pou n rive gen
bon jan souvni de ft bisantn endepandans lan.

S

D. KONKLISYON

Nou voyeyon mesajpatriyotik bay tout sitwayenpou nou made
yo travay pou nou rive genyen yon nasyon k ap viv nan ttansanm.

Nou ta renmen bay konkou nou pou pp la kapab, retounen
renmen peyi a pou yo kapab pale youn ak lot kbm sitwayen, e se
angajman sa a nou te pran l n te dak fete de san (200) ane
endepandans peyi a. N ap fete bisantn endepandans Ian tankou
yon vr ft kote tout ayisyen mete tt yo ansanm toutbon vre, kote
n ap kite tout chire pir divs sekt ap fe yo dy epi n ap kraze tout
bary afP paspouki a ap mete. E n ap rive f tout sa gras ak prensip
men anpitchaypa lou a, menm jan deviz nou an f nou sonje 1 la. Sa
papa nasyon an te di a toujou gen menm val a : jodi a nou fe yon
sl, nou se yon sl fanmi...nou tout la pou menm koz, se pou nou
mete tt nou ansanm, se pou nou gade nan menm direksyon, se
pou nou Lf yon sl, se pou nou youn soude ak lt. Se pou nou
kenbe bl kontra sa a ak bl ttansanm sa a fb nan mitan nou. Se
kontra sa a k ap f k nou kontan, se li k ap sove nou, se li k ap f
nou reyisi nan tout sa n ap fP, se sekr sa a k ap f nou pa janm
divize . De san ane apre nou fin pran endepandans nou, gen plizy
nan nou ki pa bliye sa, nou vie ede lbt yo pou yo pa bliye.

Sa ki f nou chwazi fL selebrasyon fet
endepandans lan yon ft espesyal, se paske nou konsidere Ayiti ann
antye. Se sa k fe nou kmanse fe aktivite yo nan komin yo epi nou
bay anviwnman an anpil enpbtans nan devlopman peyi a, yon
devlopman k ap dire. Pou n f tout bagay sa yo, nou konsidere tout
bl viktwa nou te genyen depi 1791 jis 1804. Se pa pou nou kontante
nou slman de bl batay nou te fe nan tan pase yo men, se
pou nou chache genyen kouraj zanst nouyo te genyen an . f
2)!i1

Malgre endiferans kk moun, malgre kk lbt meprize sa zanst yo te
f, se pa vre, Ayiti p ap peri. L an 2004 nou di Ayiti p ap peri, sa f
nou gen espwa.

Prezidan Komisyon an

Vis Prezidan an

Lbt manm yo

Leslie E MANIGAT

Fritz DAUILLARD

Suzy CASTOR, Claude MOISE, Michel HECTOR,
Georges CORVINGTON, Michel Philippe
LEREBOURS, Victor BENOIT